Pythonda proqramlaşdırma

Qalıqlı bölmənin daha inkişaf etmiş halını kəsir və hesabi ədədlər (rasional) bölmələrində öyrənəcəyik. Burda isə aşağıdakı şəkildə olan çoxhədli və ikihədlinin bölünməsi qaydasına baxaq. Bizə aşağıdakı şəkildə verilmiş

bilgibitig

Riyazi əməllərdə təməl riyazi anlayışlardan biridir. Bütün hesablamalar bu riyazi əməllərdən istifadə edərək aparılmaqdadır. Riyazi əməllərdən ilki toplama əməlidir. Toplama bir riyazi ifadəni digər riyazi ifadə qədər artırma əməlidir. Burda birinci həddə birinci toplanan, ikinci həddə ikinci toplanan, hər iki həddə birlikdə toplananlar və onların toplamına isə cəm deyilməkdədir. Toplama əməli + işarəsi ilə işarələnir. Nümunə olaraq aşağıda bir toplama əməli verilmişdir.

Burda olan c cəmi, a birinci toplananı və b ikinci toplananı işarələməkdədir. Toplama əməlində toplananların yerini dəyişdikdə cəm dəyişməz. Bu yerdəyişmə qaydası (kommutativlik teoremi) adlanır və aşağıdakı kimi yazılır.

Əgər cəmdə üç toplanan varsa o zaman toplananları onları iki iki olmaqla ardıcıl olaraq

bu şəkildə mötərizə içinə alınarsa cəm dəyişməz. Bu cəmdə qruplaşdırma qanunu adlanır.

Riyazi əməllərdən ikinci olanı isə çıxma əməlidir. Çıxma əməli bir riyazi ifadəni digər riyazi ifadə qədər azaltmaq əməlidir. Burda birinci həddə azalan (çıxılan), ikinci həddə azaldan (çıxan), cavaba isə azalmış (çıxılmış və ya fərq) deyilir. Toplama əməli – işarəsi ilə işarələnir. Nümunə olaraq aşağıda bir cıxma əməli verilmişdir.

Burda olan c azalmışı, a azalanı və b azaldanı işarələməkdədir. Yeri gəlmişgən onu da qeyd edək ki, çıxma əməli əslində aşağıdakı düsturda göstərildiyi kimi bir toplama əməlidir.

Bu düsturu gələcək bölümlərdə daha ayrıntılı öyrənəcəyik. Onda görədə indi növbəti riyazi əməl olan vurma əməli ilə davam edək. Vurma əməlini daha yaxşı anlaya bilmək üçün nümunələrlə davam edək. Tutaq ki, otaqda 5 qab var və hər bir qabda 4 kq alma var. Bütün qablarda cəmi neçə kq alma olduğunu tapmaq üçün aydındır ki, biz bütün qablardakı almaları toplamalıyıq: 4+4+4+4+4=20. Görsəndiyi kimi bizim toplamamızda 5 dənə eyni toplanan vardır. Və ya belə desək, birinci toplanan, ikinci toplanan, üçünücü toplanan, dördüncü toplanan və beşinci toplanan bir birlərinə bərabərdi. Cəmin bütün toplananları bərabər olduğu üçün bu toplama əməlini biz 4+4+4+4+4=20 bu şəkildə deyil 5⋅4=20 şəkilində yazırıq və bütün toplananları eyni olan cəmədə vurma əməli deyirik. Bu dediklərimizi ümumiləşdirək. Əlimizdə a₁,a₂,a₃,…,a_n sayda toplanan vardır. Bu toplananların cəmi aydındır ki,

olacaqdır. Əgər toplananlar a₁=a₂=a₃=⋯=a_n olarsa yəni, bir birlərinə bərabər olarsa və bizdə bütün toplananları a ilə işarə edərsək toplama əməlini aşağıdakı şəkildə yaza bilərik.

Deməli bütün toplananları eyni olan cəmə, yəni a ifadəsini n dəfə artırmağa vurma əməli deyilir və c=n⋅a şəkilində ifadə olunur. Burada n birinci vuruq, a ikinci vuruq və nəticə olan c isə hasil adlanır. Vurma əməli ⋅ işarəsindən əlavə olaraq * və × kimi işarələrlə də işarə olunur. Vurma əməli üçündə yerdəyişmə qanunu keçərlidir. Vuruqların yerini dəyişdikdə hasil dəyişməz.

Vuruqları iki iki mötərizələrə alaraq qruplaşdırsaq hasil dəyişməz. Bu vurmada qruplaşma qanunu adlanır.

Əgər n=0 olarsa bu o deməkdir ki, cəmin toplananınları yoxdur. Bu da o deməkdir ki, olmayan bir şeylərin toplanmasının cəmidə olmayan bir şey olacaqdır. Ona görədə sıfırla istənilən vuruğun hasili sıfır olacaqdır: c=0⋅a=0. Əgər n=1 olarsa bu o deməkdir ki, cəmin bir dənə toplananı vardır. Ona görədə cəm həmin toplananın özünə bərabər olacaqdır: c=1⋅a=1. Bu kimi təməl vurma hesabları vurma cədvəlində verilmişdir. Vurma əməlinin önəmli bir əhəmiyyətini qeyd etmək lazımdır. Yadda saxlamaq lazımdır ki, iki müsbət ifadənin (ədədin) hasili müsbət, bir mənfi və bir müsbət ifadənin (ədədin) hasili isə mənfi ədəd olacaqdır. Vurma əməlinə aid olan bu qaydalarada nəzər salaq. Çoxhədli ifadənin cəmini (və ya fərqini) birhədliyə vurduqda alınan hasil, çoxhədlinin hər bir həddini bir hədliyə vuraraq alınan hasillərin cəminə (və ya fərqinə) bərabərdir. Bu paylama (distributivlik) qanunu adlanır və riyazi olaraq aşağıdakı kimi ifadə olunur.

Çoxhədlini çoxhədliyə vurduqda alınan hasil, birinci çoxhədlinin növbə ilə hər bir həddini ikinci çoxhədlinin hər bir həddinə vuraraq alınan hasillərin cəminə (və ya fərqinə) bərabərdir.

Əgər çoxhədlini aşağıdakı şəkildə iki hədli ilə əvəz etsək.

(a+b)⋅(a-b)=a 2 -a⋅b+a⋅b-b 2 =a 2 -b 2

Bölmə əməlidə riyazi əməllərdən biridir. Bölmə əməli də əslində vurma əməlinin əksinə olaraq çox sayda eyni azaldanların iştirakı ilə yerinə yetirilən çıxma əməlidir. Tutaq ki, əlimizdə 20 kq alma var və biz bunu 4 nəfər arasında bərabər bölüşdürək. Hər adama 1 kq alma versək cəmi 4 kq alma vermiş olarıq. 20 kq almadan 4 kq çıxdıqda yedə 16 kq alma qalar. Yenidən hər adama 1 kq alma versək cəmi 4 kq alma vermiş olarıq. Əlimizdə qalan 16 kq almadan 4 kq alma çıxdıqda yerdə 12 kq alma qalar. Beləliklə bu işi yerdə 0 kq alma qalana qədər davam etdiririk.

Deməli, nəticədə biz 20 kq almadan 5 dəfə 4 kq alma çıxmış olduq. 5 dəfə 4 kq-ı vurma əməlindən bildiyimiz kimi 5⋅4 şəkilində də yaza bilərik.

Bərabərlikdən bildiyimiz kimi yuxarıdakı ifadəni aşağıdakı kimi də yaza bilərik.

Əgər biz bu ifadəni 5=20/4 şəkilində yazsaq onda deməli son nəticədə 20-4-4-4-4-4=0 ifadəsini

şəkildə yazmış oluruq ki, buda bölmə əməli deyərik.

Dediklərimizi ümumiləşdirək. Əlimizdə a₁,a₂,a₃,…,a_n sayda azaldan vardır. Bu zaman aydındır ki,

olacaqdır. Əgər azaldanlar a₁=a₂=a₃=⋯=a_n olarsa yəni, bir birlərinə bərabər olarsa və bizdə bütün azaldanları a ilə işarə edərsək bölmə əməlini aşağıdakı şəkildə yaza bilərik.

Deməli, çox sayda eyni azaldanların iştirakı ilə yerinə yetirilən çıxma əməli və ya c ifadəsini a ifadəsi qədər bərabər hissələrə ayırmaq əməli bölmə əməli adlanır. Yəni, bölmə əməli elə bir əməldir ki, n ifadəsini tapmaq üçün onu a ifadəsinə vurduqda c ifadəsi alınsın. Burda c bölünən, a bölən və n isə düşən (qismət) adlanır. Bölmə əməli a/b işarəsindən başqa ÷,a⁄b və ∶ işarələri ilə də işarələnməkdədir.

Bölmə əməlində əgər a=0 olarsa o zaman bu o deməkdir ki, c ifadəsindən heç nə çıxılmayacaq. Ona görədə c/0 bölməsinin heç bir əhəmiyyəti olmayacaq və buna görədə riyaziyyatda 0-a bölmə yoxdur deyilir. Bölmə əməli özüdə tam bölmə və qalıqlı bölmə olaraq iki yerə ayrılmaqdadır. Tam bölmə elə bir bölmədir ki, c ifadəsini a ifadəsi qədər bərabər hissələrə ayırdıqda yerdə heç nə qalmır. Yuxarıda kı, nümunədə gördük ki, 20 kq almanı 4 nəfər arasında bərabər hissələrə ayırdıqda hərəyə 5 kq alma düşmüşdü və yerdə 0 kq alma yəni heç nə qalmamışdır. Biz bunu ümumiləşmiş şəkildə bu cur

c-n⋅a=0 (0 o deməkdir ki,yerdə heç nə qalmayıb.)

yazmışdıq. Qalıqlı bölmə elə bölmədir ki, c ifadəsini a ifadəsi qədər bərabər hissələrə ayırdıqda yerdə q hissəsi qədər ifadə qalır və hər zaman yerdə qalan q hissəsi hər zaman a ifadəsindən kiçik olur yəni, a>q münasibəti dəyişməz qalır. Nümunə olaraq göstərəsi olsaq 20 kq almanı 3 nəfər arasında bərabər hissələrə ayırdıqda hərəyə 9 kq alma düşər və yerdə 2 kq alma qalar. Bu qalan 2 kq almaya qalıq, bölmə əməlinə isə 20 kq-ın 3 yerə qalıqlı bölünməsi deyilir. Nümunədə baxdığımız qalıqlı bölməni isə 20:3=9 (2) kimi yazırıq. Ümumiləşdirsək dediklərimizi aşağıdakı kimi yaza bilərik.

c-n⋅a=q (q o deməkdir ki,yerdə q qədər hissə qalıb.)

Qalıqlı bölmənin daha inkişaf etmiş halını kəsir və hesabi ədədlər (rasional) bölmələrində öyrənəcəyik. Burda isə aşağıdakı şəkildə olan çoxhədli və ikihədlinin bölünməsi qaydasına baxaq. Bizə aşağıdakı şəkildə verilmiş

çoxhədlisini b-a iki hədlisinə böldükdə

alınan qalıq b=a olduqda

a₁+a₂⋅a 1 +a₃⋅a 2 +⋯+a_n⋅a (n-1) çoxhədlisinin aldığı qiymətə bərabərdir. Bu qaydaya bəzən Bezu qaydası (teoremi) deyilir.

İndi isə bölünmə əlamətinə baxaq. Bölmə əməli aparılmadan bir ifadənin digər ifadəyə tam olaraq bölünəcəyinin bilinməsi qaydası bölünmə əlaməti adlanır. Tərifdən görsəndiyi kimi bölmə əlaməti tam bölməyə aiddir. Bölmə əlamətləri qaydaları (teoremləri) aşağıdakılardır.

– Əgər toplananların hər biri verilən ifadəyə bölünərsə o zaman toplananların cəmidə həmin ifadəyə bölünər.

– Əgər azalan və azaldan bir ifadəyə bölünərsə o zaman fərqdə həmin ifadəyə bölünər.

– Əgər vuruqlardan biri verilən ifadəyə bölünərsə hasildə həmin ifadəyə bölünər.

– Ədədin sonuncu rəqəmi 0 olarsa o ədəd 10-a bölünür. Ədədin sonuncu rəqəmi 0 olarsa və ya 5-ə bölünərsə o ədəd 5-ə bölünər. Ədədin sonuncu rəqəmi 0 olarsa və ya 2-yə bölünərsə o ədəd 2-yə bölünər.

– Əgər ədədin son iki rəqəmi 0 olarsa və ya son iki rəqəminin əmələ gətirdiyi ədəd 50-yə bölünərsə həmin ədəd də 50-yə, 25-ə və 4-ə bölünər.

– Əgər ədədin rəqəmlərinin cəmi 9-a bölünərsə həmin ədəd 3-ə və 9-a bölünər.

– Əgər ədəd 2-yə və 3-ə bölünərsə o ədəd 6-ya, əgər ədəd 3-ə və 4-ə bölünərsə o ədəd 12-yə, əgər ədəd 3-ə və 5-ə bölünərsə o ədəd 15-ə bölünər.

Mənbə: Şükür Məhişoğlu, Riyaziyyat kitabı.

Pythonda proqramlaşdırma

Proqramlaşdırmağı öyrənmək istəyirsən? Proqramlaşdırma dilində proqramlaşdırmaya başlamaq qorxuducu görünə bilər və bunu öyrənmək üçün dərs götürməyin lazım olduğunu düşünə bilərsiniz. Bəzi proqramlaşdırma dilləri üçün belə olsa da, bir-iki gündə mənimsəyə biləcəyiniz bir neçə dil var. Python bu dillərdən biridir. Bir neçə dəqiqə ərzində işləyən bir Python proqramı yarada bilərsiniz. Nasıl olduğunu öyrənmək üçün oxuyun.

Addımlamaq

5-dən 1-ci hissə: Pythonun quraşdırılması (Windows)

1. Windows üçün Python yükləyin. Windows üçün Python tərcüməçisini Python veb saytından pulsuz yükləyə bilərsiniz. Əməliyyat sisteminiz üçün düzgün versiyanı yüklədiyinizə əmin olun.
   • Ən son versiyanı yükləyin.
   • Python artıq OS X və Linux-a daxil edilmişdir. Python ilə əlaqəli bütün proqramları quraşdırmanıza ehtiyac yoxdur, ancaq həqiqətən yaxşı bir proqramlaşdırma dili söz işlemcisinə ehtiyacınız var.
   • Əksər Linux dağıtımları və OS X versiyaları hələ də Python 2.X istifadə edir. “Çap” ifadəsindəki dəyişikliklərin xüsusilə nəzərə çarpması ilə 2 və 3 arasında bir neçə kiçik fərq var. OS X və ya Linux-a daha yeni bir Python versiyasını yükləmək istəyirsinizsə, lazımi faylları Python veb saytından yükləyin.

• Yazın çap (“Salam, Dünya!”) və basın ↵ daxil edin . İndi Python komut istəməsi altında mətni görəcəksiniz.

5-in 2-ci hissəsi: Əsas anlayışları öyrənmək

• Python öyrənmək üçün ən asan dillərdən biridir və bir neçə dəqiqə ərzində sadə bir proqrama sahib ola bilərsiniz.

5-dən 3-cü hissə: Python Tərcüməçinin kalkulyator kimi istifadəsi

Bəzi əsas hesab funksiyalarını yerinə yetirmək, Python sintaksisini və rəqəmlərin və sətirlərin işlənmə qaydasını tanımağa kömək edir.

1. Tərcüməçiyə başla. Komut istemi və ya Terminalı açın. Yazın piton və basın ↵ daxil edin . Bu, Python tərcüməçisini işə salır və Python əmrini () açır.
   • Komut istəməsindən çalışdıra biləcəyiniz Python yüklü deyilsə, əvvəlcə tərcüməçini çalışdırmaq üçün Python qovluğuna getməlisiniz.
2. Bir neçə sadə hesab əməliyyatı. Bəzi sadə hesab əməliyyatları yerinə yetirmək üçün Python-dan asanlıqla istifadə edə bilərsiniz. Bu hesablama funksiyalarının bəzi nümunələri üçün aşağıdakı kodu nəzərdən keçirin. Qeyd: Python kodunda şərh etdiyinizi və tərcüməçi tərəfindən işlənmədiyinizi göstərir.
3. Güclərin hesablanması. İstifadə edin ** bir güc göstərmək üçün operator. Python çox sayda sürəti hesablaya bilir. Nümunələrlə aşağıdakı kodu nəzərdən keçirin.
4. Dəyişənlərin yaradılması və idarə olunması. Sadə cəbri funksiyalar üçün Python-da dəyişənlər təyin edə bilərsiniz. Bu, Python proqramlarında dəyişənlərin təyin edilməsi üçün əla bir girişdir. İlə dəyişənləri təyin edirsiniz = işarəsi. Nümunələrlə aşağıdakı kodu nəzərdən keçirin.
5. Tərcüməçini bağlayın. Tərcüməçidən istifadə etdikdən sonra ondan çıxa və basaraq əmr istəməsinə qayıda bilərsiniz Ctrl + Z (Windows) və ya Ctrl + D. (Linux / Mac) və sonra ↵ daxil edin . Siz də edə bilərsiniz çıxmaq () yazın, sonra basın ↵ daxil edin preslər.

5-dən 4-cü hissə: Birinci proqram

1. Söz işlemcinizi açın. Proqramların yaradılması və qənaətinin əsasları ilə tanış olmaq üçün sürətlə bir test proqramı yarada, sonra tərcüməçi ilə işə sala bilərsiniz. Bu da tərcüməçinizin düzgün quraşdırılıb-quraşdırılmadığını yoxlamağa imkan verir.
2. “Çap” ifadəsi etmək. “Çap et” bir proqram işləyərkən terminalda məlumatları göstərmək üçün istifadə olunan Python-un əsas funksiyalarından biridir. Qeyd: “yazdırmaq” Python 2 ilə Python 3 arasındakı ən böyük fərqlərdən biridir. Python 2-də yalnız “yazdır” yazmaq və ardından göstərmək istədiklərinizi yazmaq idi. Python 3-də “çap” bir funksiyaya çevrildi, buna görə mötərizələr arasında göstərmək istədiklərinizlə birlikdə “print ()” yazmalısınız.
3. Bəyanat əlavə edin. Proqramlaşdırma dilini sınağın ən geniş yayılmış yollarından biri “Salam, Dünya!” Mətnini oxumaqdır. göstərmək. Bu mətni dırnaq işarələri ilə birlikdə “print ()” ifadəsinin içərisinə yerləşdirin:
   • Bir çox başqa dillərdən fərqli olaraq, bir sətrin sonunda nöqtəli vergül əlavə etmək lazım deyil ; yerləşdirmək. Buruq aşırma istifadə etmək də lazım deyil ( <> ) blokları kodla göstərmək üçün istifadə olunur. Bunun əvəzinə kod bloklarını göstərmək üçün girinti ilə işləyirsiniz.
4. Faylı yadda saxlayın. Söz prosessorunuzun əsas menyusundan Fayl vurun və Farklı Saxla seçin. Ad qutusunun altındakı açılır menyuda Python faylının növünü seçin. Notepad istifadə edirsinizsə (tövsiyə edilmir), “Bütün Dosyalar” ı seçin və fayl adının sonunda “.py” işarəsini qoyun.
   • Sənədi asanlıqla daxil ola biləcəyiniz yerdə saxladığınızdan əmin olun, çünki əmr sətrindən asanlıqla oraya çatmağı bacarmalısınız.
   • Əvvəlcə “hello.py” kimi qeyd edin.
5. Proqramı işə salın. Komut istemi və ya Terminalı açın və faylın saxlandığı yerə gedin. Oraya çatdıqda yazaraq proqramı çalışdırın salam.py və basın ↵ daxil edin . İndi komanda xəttinin altındakı mətni görməlisiniz.
   • Python’u necə qurduğunuza və hansı versiyaya bağlı olaraq, ehtiyacınız ola bilər python salam.py və ya python3 salam.py proqramı işə salmaq üçün yazmaq.
6. Mümkün qədər tez-tez test edin. Python’un ən yaxşı tərəflərindən biri də dərhal yeni proqramları test edə bilməkdir. Yaxşı təcrübə, redaktorunuzda işlədiyiniz anda komanda xəttini tərk etməkdir. Bir proqramı redaktorda saxladığınızda, proqramı əmr sətrindən birbaşa çalışdıra bilərsiniz, beləliklə dəyişiklikləri tez bir zamanda test edə bilərsiniz.

5-dən 5-ci hissə: Daha mürəkkəb proqramlar dizaynı

1. Standart bir axın nəzarət bəyanatı ilə təcrübə edin. Flow control ifadələri ilə müəyyən şərtlərə əsasən bir proqramın işinə nəzarət edə bilərsiniz. Bu ifadələr Python proqramlaşdırma mərkəzindədir və bunlardan giriş və şərtlərdən asılı olaraq fərqli işlər görən proqramlar yaratmaq üçün istifadə edə bilərsiniz. O isə açıqlama bunun üçün yaxşı bir nümunədir. Bu nümunədə bunu edə bilərsiniz isə Fibonacci ardıcıllığını 100-ə qədər hesablamaq üçün açıqlama:
   • Ardıcıllıq (while) qədər davam edir b ( <) 100-dən azdır.
   • Çıxış sonra olur
   • O son = “” əmri, hər bir dəyəri fərqli bir sətirdə göstərmək əvəzinə eyni sətirdə çıxışı göstərəcəkdir.
   • Bu sadə proqramda Python-da kompleks proqramlar yaratmaq üçün vacib olan bir sıra şeylər var:
     • Girintiyə diqqət yetirin. A : aşağıdakı sətirlərin girintili olacağını və kod blokunun bir hissəsini təşkil etdiyini göstərir. Yuxarıdakı nümunədə yaradın çap (b) və a, b = b, a + b bunun bir hissəsi isə blok. Düzgün girinti Python proqramı üçün vacibdir və unikaldır. Girinti düzgün deyilsə düzgün işləməyəcəkdir.
     • Eyni sətirdə birdən çox dəyişən müəyyən edilə bilər. Yuxarıdakı nümunədə hər ikisi də a kimi b birinci sətirdə müəyyən edilmişdir.
     • Bu proqramı birbaşa tərcüməçiyə daxil etsəniz, sonunda boş bir sətir əlavə etməlisiniz ki, tərcüməçi proqramın bitdiyini bilsin.
2. Proqramlar daxilində dizayn funksiyaları. Proqramda daha sonra zəng edə biləcəyiniz funksiyaları təyin edə bilərsiniz. Bu, daha böyük bir proqramın daxilində birdən çox funksiyadan istifadə etməyiniz lazım olduqda xüsusilə faydalıdır. Aşağıdakı misalda, Fibonacci ardıcıllığını çağırmaq üçün əvvəlcədən yazılmış kimi eyni funksiyanı yaradırsınız:
   • Bu verir
3. Daha mürəkkəb bir axın nəzarət proqramı qurun. Flow nəzarət hesabatları ilə proqramın işləmə qaydasını dəyişdirən xüsusi şərtləri göstərə bilərsiniz. Bu, istifadəçi girişi ilə məşğul olduqda xüsusilə vacibdir. Aşağıdakı misal istifadə edir əgər , elif (başqa halda) və başqa kiminsə yaşını şərh etmək üçün sadə bir proqram yaratmaq.
   • Bu proqram bir sıra fərqli tətbiqetmələr üçün əvəzolunmaz olan bir neçə digər vacib açıqlamaları təqdim edir:
     • giriş () – Bu, klaviatura ilə giriş istənəcəkdir. İstifadəçi mesajı dırnaq daxilində görəcəkdir. Bu nümunədə giriş () ilə əhatə olunmuşdur int () funksiyası, yəni bütün girişlərin tam (tam) kimi qəbul edildiyi deməkdir.
     • sıra () – Bu funksiyadan bir neçə fərqli şəkildə istifadə edilə bilər. Bu proqramda, bir aralığın 13 ilə 20 arasında düşdüyünü yoxlayır. Aralığın sonu hesablamaya daxil deyil.
4. Digər şərti ifadələri öyrənin. Əvvəlki nümunə daxil edilmiş yaşın şərtlə uyğun olub olmadığını müəyyən etmək üçün “az və ya bərabər” ( <=) işarəsini istifadə edir.Riyaziyyatda istifadə etdiyiniz eyni şərti ifadələrdən istifadə edə bilərsiniz, lakin onları yazmaq biraz fərqlidir:
5. Öyrənməyə davam edin. Bu, Python’u öyrənməyə gəldikdə yalnız başlanğıcdır. Öyrənilməsi ən asan dillərdən biri olsa da, dili daha dərindən araşdırmaq istəsən öyrənmək üçün çox şey var. Ən yaxşı yol proqram hazırlamağa davam etməkdir! Tərcüməçidə bir neçə proqram dizaynını tez bir zamanda yaza biləcəyinizi və dəyişikliklərinizi sınamaq, proqramı yenidən komanda xəttindən çalıştırmaq qədər sadə olduğunu unutmayın.
   • Python proqramlaşdırmasına dair “Yeni başlayanlar üçün Python”, “Python yemək kitabı” və “Python proqramlaşdırma: Kompüter elminə giriş” adlı bir neçə yaxşı kitab var.
   • Bir sıra onlayn mənbələr mövcuddur, lakin əsasən Python 2.X-ə diqqət yetirirlər. Daha sonra Python 3-də işləməsi üçün nümunələri dəyişdirməlisiniz.
   • Bir çox məktəbdə Python ilə bağlı dərslər verilir. Python çox vaxt giriş proqramlaşdırma dərslərində öyrədilir, çünki öyrənilməsi ən asan dillərdən biridir.

Göstərişlər

• Python daha sadə kompüter dillərindən biridir, lakin həqiqətən də yaxşı öyrənmək üçün fədakarlıq tələb olunur. Python riyazi modellərə çox diqqət ayırdığı üçün cəbr haqqında bir qədər məlumat sahibi olmağa kömək edir.

Dövrdə ədədi Necə Yazmaq Olar

Çıxarma, toplama, vurma və bölmə kimi sadə hesab əməliyyatları həmişə sadə nəticələr vermir. Məsələn, bölmə apararkən, hissənin dövrdə bir ədədi olduğu çıxa bilər ki, bu da düzgün qeyd olunmalıdır. Dövrdə ədədi necə yazmaq olar Bölmə əməliyyatı bir neçə əsas komponentin iştirakını əhatə edir. Bunlardan birincisi, sözdə dividend, yəni bölünmə proseduruna məruz qalan saydır. İkincisi bölücüdür, yəni bölünmənin həyata keçirildiyi rəqəmdir. Üçüncüsü, nisbət, yəni dividendin bölücü ilə bölünməsi əməliyyatının nəticəsidir.

Bölmə Nəticəsi

İki müsbət tam ədədi dividend və bölücü kimi istifadə edərkən əldə edilə bilən nəticənin ən sadə versiyası başqa bir müsbət tamdır. Məsələn, 6-nı 2-yə böldükdə, nisbət 3 olacaqdır. Bu vəziyyət, dividendin bölənin çoxu olduğu təqdirdə mümkündür, yəni qalıq olmadan onunla bölünür. Lakin bölmə əməliyyatını qalıq olmadan həyata keçirmək mümkün olmadıqda başqa variantlar da var. Bu vəziyyətdə tam və kəsr hissələrinin birləşməsi kimi yazıla bilən tam olmayan bir rəqəm özəl olur. Məsələn, 5-i 2-yə böldükdə, nisbət 2, 5-dir.

Dövrdəki nömrə

Dividendin bölənin çoxu olmadığı təqdirdə əldə edilə bilən variantlardan biri də dövrdəki sözdə rəqəmdir. Bölmə sonsuz təkrarlanan bir sıra dəsti olduğu təqdirdə bölünmə nəticəsində yarana bilər. Məsələn, bir ədədi 2 ədədi 3-ə böldükdə bir rəqəm görünə bilər. Bu vəziyyətdə, onluq kəsr kimi ifadə edilən nəticə, kəsirdən sonra sonsuz saydan ibarət 6 rəqəmin birləşməsi kimi ifadə ediləcəkdir. Belə bölünmənin nəticəsini göstərmək üçün bir dövrdə rəqəmlərin yazılmasının xüsusi bir yolu icad edilmişdir: belə bir rəqəm təkrarlanan bir ədədi mötərizədə yerləşdirməklə göstərilir. Məsələn, 2-ni 3-ə bölmək bu metoddan istifadə edərək 0, (6) kimi yazılacaqdır. Göstərilən qeyd seçimi bölmə nəticəsində əldə edilən sayının yalnız bir hissəsi təkrarlandığı təqdirdə tətbiq olunur. Məsələn, 5-i 6-ya bölmək 0.8 (3) formasının periyodik sayı ilə nəticələnir. Bu metoddan istifadə etmək, birincisi, bir ədədin rəqəmlərinin hamısını və ya bir hissəsini bir dövrdə yazmaq cəhdləri ilə müqayisədə ən təsirli, ikincisi, bu cür rəqəmlərin ötürülməsinin başqa bir yolu ilə müqayisədə daha dəqiqliyə malikdir – yuvarlaqlaşdırma, və əlavə olaraq, bu ədədlərin böyüklüyünü müqayisə edərkən dövrdə rəqəmləri uyğun bir ondalık kəsrdən müvafiq dəyərlə ayırmağa imkan verir. Beləliklə, məsələn, 0, (6) -ın 0, 6-dan xeyli çox olduğu açıqdır.