Rusiya demoqrafik siyasəti. Rusiyada sosial-demoqrafik siyasət

Hər bir cəmiyyətin davamlı inkişafı demoqrafik templəri ilə xarakterizə olunur. Çünki insan amili ölkənin və cəmiyyətin gələcəyini təyin edir. Ona görə də müasir dünyada əsas trendlər sırasında insan resursları çox mühüm yer tutur, onun hərtərəfli inkişafı strateji məsələ hesab olunur. Əlbəttə bu, ilk növbədə yaradılan şərait, əhalinin sağlamlığı, doğum, reproduktiv sağlamlıq və digər spektrli geniş məsələləri özündə cəmləşdirir. Digər vacib məqam isə insan inkişafının əsas meyarlarından olan layiqli yaşayış standartlarının yaradılmasından ibarətdir. Bu isə birincisi, əhalinin rifah səviyyəsi, ikincisi əmək potensialından səmərəli istifadə edilməklə məşğulluq səviyyəsi, üçüncüsü əhalinin gəlirləri, nəhayət sosial infrastruktur və digər amillərdə konkret əksini tapır. Məhz bu baxımdan Azərbaycan son 16 il ərzində dünya üçün nümunə olan bir yol keçib. İqtisadi, siyasi və sosial sahədə öz modelinin reallıqlarını yaradıb və bütün sahələrdə davamlı inkişafa aparan mühüm konsepsiya formalaşdırıb. Bu konsepsiyanın əsas bəndlərindən biri də ölkədə demoqrafik vəziyyətin yüksələn xətlə inkişafından ibarətdir. Sözügedən dövr ərzində əhalinin 1,7 milyonluq artımı və nəhayət 10 milyonuncu sakinin dünyaya göz açması da dediklərimizin bariz nümunəsidir.

Demoqrafik siyaset

Heydər Əliyev ənənələrinin rolu

Müasir dövrün mühüm qlobal məsələlərindən biri də demoqrafik problemdir . Demoqrafik siyasət əhaliyə və onun inkişaf dinamikasına aid bütün problemləri əhatə etdiyindən onun qorunub saxlanması dünyanın bütün ölkələrində dövlət səviyyəsində həyata keçirilir .

Məlum olduğu kimi , demoqrafik proseslər bir çox sosial və iqtisadi proseslərlə bağlıdır. Sosial və iqtisadi proseslərdən irəli gələn kəmiyyət və keyfiyyət xassələri ayrı-ayrı ərazilərdə ümumi və fərqli cəhətlərə malik olur . Bu fərqli cəhətlər də demoqrafik siyasətə təsir göstərir.

Yenicə dövlət müstəqilliyni qazandığımız dövrdə Azərbaycanda demoqrafik siyasət demək olar ki yox idi . Yalnız ümummilli lider Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışından sonra həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində demoqrafik proseslər sahəsində bir sıra müsbət dəyişikliklər baş verdi . Əhalinin həyat və məişət şəraitinin tədricən yaxşılaşdır ılması demoqrafik siyasətə təsirini göstərdi.

Ulu öndər Heydər Əliyev ölkəmizdə həyata keçirilən digər islahatlarla yanaşı, demoqrafik proseslərin kompleks tətbiqi sahəsində də böyük işlər gördü . Ulu öndərin təşəbbüsü ilə respublikamızda demoqrafik siyasət sahəsində ilk növbədə insanlar haqqında, ailə haqqında elmlər sistemi yarandı. Bu sistem respublika əhalisinin bir toplum kimi yaşamasını , formalaşmasını öyrənir . Bunlar da öz növbəsində əhali probleminin dərindən araşdırılması üçün böyük elmi əsas yaradır . Əhalinin sayının və tərkibinin dəyişməsi qanunauyğunluqları öyrənilir , eyni zamanda əhalinin təkrar istehsal prosesinin yayılma xüsusiyyətləri , onlara təsir göstərən amillər və nəticələr müəyyənləşdirilir .

Cəmiyyətin əsas özəyi kimi ailə dövlətin xüsusi himayəsindədir . Bu baxımdan Azərbaycanda ailənin sosial vəziyyətinə xüsusi diqqət yetirilir . Ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında işlənib hazırlanmış Azərbaycan Konstitusiyasında ailələrin hərtərəfli inkişaf etməsinə dövlət qayğısı göstərilməsi təsbit edilmişdir .

Bu istiqamətdə vacib məsələlərdən biri əhalinin siyahıya alınmasıdır . Keçmiş SSRİ- də əhalinin siyahıya alınması 10 ildən bir keçirildiyi üçün sonuncu dəfə Azərbaycanda siyahıyaalınma 1989-cu ildə keçirilmişdi . O zaman Azərbaycan əhalisinin sayı 7 milyon , 21 min 200 nəfər olmuşdu . Müstəqil Azərbaycanda əhalinin siyahıya alınması üçün ilk dəfə ulu öndər Heydər Əliyev 22 fevral 1996-cı ildə fərman imzalamışdır . Həmin fərmanda qeyd edilirdi ki , əhalinin demoqrafik və say tərkibi , onun yerləşməsi barədə habelə respublikada sosial-siyasi proqramların aparılması üçün lazım olan digər təlimatların əldə edilməsi məqsədi ilə 1999-cu il yanvarın 27-dən fevralın 3-dək Azərbaycanda əhalinin siyahıya alınması keçirilsin .

1999-cu ildə əhalinin siyahıya alınmasının nəticələrinə görə , respublika əhalisi 10 il ərzində 932 min nəfər və ya 13 faiz artaraq 7953 ,4 min nəfərə çatmışdı . Bu müddətdə şəhər əhalisinin sayı 4119 ,6 min nəfər , kənd əhalisi isə 3834 min nəfər olmuşdu .

9 dekabr 1999-cu il tarixində ulu öndər Heydər Əliyev ” Azərbaycan Respublikasının demoqrafik inkişaf konsepsiyası”nı təsdiq etmişdir . Konsepsiyada bildirilirdi ki , demoqrafiya sahəsində dövlət siyasətinin əsas məqsədi demoqrafik proseslərdə yaranmış neqativ meyilləri aradan qaldırmaq və ölkənin uzunmüddətli inkişaf strategiyasına uyğun olaraq əhalinin kəmiyyət və keyfiyyət artımını təmin etməkdən ibarətdir.

Bundan irəli gələrək demoqrafik siyasət sahəsində əsas vəzifələr əhalinin kəmiyyət və keyfiyyətnin normal təkrar istehsalı üçün zəruri olan doğum səviyyəsini təmin edə biləcək hərtərəfli şəraitin yaradılması, ölüm səviyyəsinin azadılması, əhalinin sağlaml ığının və həyatının yaxşılaşdırılması hesabına orta ömrün uzadılması, nikah və boşanma proseslərinin bütünlükdə cəmiyyətin və ayrılıqda hər bir ailənin mənafeyinə uyğun nizamlanması kimi müəyyənləşdirilmişdi. İctimai tərəqqinin həm yaxın, həm də uzaq gələcəyə perspektivləri nəzərə alınmaqla miqrasiya proseslərinin tənzimlənməsi, respublikanın sosial , iqtisadi , siyasi və demoqrafik mənafelərini rəhbər tutaraq ölkə ərazisində, o cümlədən sərhəd rayonlarında və işğal edilmiş rayonlarda əhalinin məskunlaşmasının yax şı laşdırılması üçün şəraitin yaradılması, ailə institutunun mənəvi-əxlaqi dəyərlərinin təbliği və müdafiəsi, sağlam həyat tərzinin formalaşmasının normalara uyğun tənzimlənməsi və digər vacib məsələlərə diqqət yetirilməsi də bu vəzifəl ər sırasındadır.

Bu gün respublikamızda demoqrafik siyasət uğurla həyata keçirilir . Son 10 ildə Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi islahatlar nəticəsində 1 milyon 200 min yeni iş yeri açılması, yoxsulluq səviyyəsinin 5,5 faizə � düşməsi, yüzlərlə yeni məktəblərin, xəstəxanaların tikilməsi, əməkhaqlarının, pensiyaların dəfələrlə artırılması h əm də demoqrafik siyasətin mühüm tərkib hissəsidir.

Prezident İlham Əliyev ötən il andiçmə mərasimində demişdir : “Azərbaycanda son 10 il ərzində əhali artmışdır. 10 il əvvəl əhalimiz 8,3 milyon idi . Hazırda 9 ,4 milyondur . 10 ildə 1 milyon 100 min artmışdır . Demoqrafiya özlüyündə gələcəkdə böyük rol oynayacaqdır . Demoqrafik inkişaf , eyni zamanda güclü iqtisadiyyatla tamamlanmalıdır .”

Prezident İlham Əliyevin tapşırığı ilə respublika əhalisinin tibbi müayinədən keçirilməsi qarşıya qoyulmuşdur . Respublika əhalisinin sağlamlığının qorunması da Azərbaycanda demoqrafik proseslərin düzgün həyata keçirilməsində mühüm rol oynayır .

Azərbaycan .- 2014.- 9 may.- S.8.

Rusiya demoqrafik siyasəti. Rusiyada sosial-demoqrafik siyasət

Rusiyada sosial-demoqrafik siyasət Bu milli iqtisadiyyatın konsepsiyasının formalaşmasında əsas elementidir. insan resursları təmin etməklə ölkədə sosial rifah səviyyəsi və dünya iqtisadi məkan bir mövzu kimi xarici mövqeyi icrası asılıdır.

Əhali siyasəti: Bu

dövlət tənzimlənməsi və bu sahədə məqsədi – ölkənin üçün zəruri təmin etmək işçi qüvvəsinin. iqtisadiyyat, əhali, ölkənin müdafiə potensialının müxtəlif sosial təbəqələrinin həyat keyfiyyəti bu ictimai həyatın bütün əsas formaları statusu asılıdır. Nə göstəricilər Rusiyada sosial-demoqrafik vəziyyəti təşkil:

• insan bərpası səviyyəsi;
• dinamik əhali parametrləri və əhalinin strukturu;
• ölüm / məhsuldarlıq;
• məhbus və boşanmaların sayı;
• miqrasiya rəqəmlər.

əsasında 10-15 il dinamikası dövlət cəmiyyətin dövlətin bütün digər göstəricilər olan dərhal həll və ya mənfi tendensiyaları və onları neytrallaşdırmaq üçün tədbirlər inkişaf tələb problemləri müəyyən, bir analitik cut deyil.

sosial siyasət nədir

sosial siyasətin məqsədi – sosial proqramların və müəyyən əhali qrupları üçün ictimai dəstəyin həyata keçirilməsi vasitəsilə həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması. Uğurlu sosial siyasət hədəfi Rusiya demoqrafik siyasəti olmaq üçün ilkin şərtdir.

Məsələn, proqramı “ana paytaxtı” dövlət dəstəyi ilə həyata keçirilən və Rusiyada orta doğum nisbətinin artırılması üçün yaxşı perspektivlər müəyyən edilir. Lakin, sosial xidmətlər həmişə bu sahədə şərait yaratmağa hazır deyil. İndikativ Rusiya demoqrafik siyasət çıxardı doğum nisbəti artımı ilə vəziyyət. 2013 məktəbəqədər təhsil müəssisələrində yerlərin sayı kəsiri bu hələ yaxın gələcəkdə bir problem ortaya qoydu. dengesizliği arzuolunmaz sosial nəticələrə gətirib çıxara bilər. bu mənfi amillər ilə yanaşı, uşaq bağçalarında yerlərin olmaması valideynlər tam həyata keçirmək üçün imkan vermir məşğulluq potensialı.

Rusiyada bərpası göstəriciləri

həyata tədbirlərə baxmayaraq, son on il ərzində depopulation qarşı trend Rusiyada əhalinin yaxşılaşdırılması. doğum (15% orta hesabla) artırmaq üçün çalışır, lakin yüksək ölüm nisbətləri olmasına baxmayaraq iş əhalinin əhalisi bərpası məsələsini həll olunmamış qalıb.

əsrin əvvəllərində Rusiyanın demoqrafik siyasət səmərəsiz olduğunu sübut etdi. Dəğum ən aşağı səviyyə 2000-ci ildə olmuşdur. Gələcəkdə bu demoqrafik pit təqaüdçülər və iş yaş nisbəti böhran ölçülərə çatdıqda, 2020-ci ildə özünü büruzə verməlidir.

Bu əhalinin bərpası prosesinin sabitləşməsi üçün şərait yaratmaq 2025 2015 və dünyagörüşü qədər qədər demoqrafik siyasəti Konsepsiyası qəbul əhalinin kiçik bərpası dövründə idi.

müasir Rusiyada miqrasiya prosesləri

Due Son on il ərzində iqtisadiyyatda köklü dəyişikliklərə, bu sahələrdə əmək qabiliyyətli əhalinin axını şimal rayonlarında inkişaf proqramlarının azaldılması əhəmiyyətli idi və şimal (1 milyon nəfər) ümumi əhalinin faizi səkkiz edib. müşahidə hüquqi və qeyri-qanuni miqrasiya nisbətdə böyük dəyişikliklər Müstəqil Dövlətlər Birliyi (MDB) sakinləri axır. demoqrafik inkişaf Konsepsiyası MDB, xaricdən soydaşlarımızın qaytarılması perspektivli gənc mütəxəssislərin cəlb edilməsi proqramlarının yaradılması vəzifəsi qoyub niyə ki.

ailə və nikah Təşkilatı

ailə və nikah institutu cəmiyyətin əsas sosial vahididir. Yəni ictimai qaydanın, mədəniyyət, münasibətlər, sosial münasibətlər, şəxsiyyət orientation prinsipləri qoydu.

ailənin sosial perspektivləri uğurla həyata keçirilməsi üçün sağlam münasibətlərin göstəricisidir. Buna görə də, Rusiyanın demoqrafik siyasət ailə və nikah institutunun inkişafı əsaslanır. Bu əhəmiyyətli möhkəmlənməsinə hansı fəaliyyət töhfəsini verməlidir sosial təşkilat? Onlar ailə dəstək proqramı təşkilatını təqdim və gücləndirmək, həm də sosial bölmənin mənəvi və əxlaqi əsaslarının işlənib hazırlanması üçün yalnız məqsədə xidmət:

1. ailə saxlamaq və boşanmaların qarşısını almaq problemi həll Məsləhət və ailələr üçün psixoloji dəstək.
2. evlilik və uşaq tərbiyəsi təbliğat dəyəri və uşaqların ailəsində qəbul valideyn himayəsindən məhrum.
3. abort sayının azaldılması.
4. Uşaqların tərbiyəsi və inkişafı üçün valideyn məsuliyyətinin artırılması.

Concept, proqram, plan və əhali siyasəti

Concept – federal, regional və yerli səviyyədə bütün digər sənədlər və qərarlar üçün bir postulat bir ideoloji mövqe. Ölkənin demoqrafiya və müəyyən problemlərin həllində strateji istiqamətdə vəziyyətin ümumi görünüşü.

Rusiyada demoqrafik siyasət fəaliyyətinin sahələrdə proqramı çərçivəsində həyata keçirilir. bölgə həll müəyyən problemləri (ana və uşaq sağlamlığı, pensiya yaş şəxslər üçün dəstək qarşısının alınması anti-sosial davranış gənclər və başqaları) və təşkilati tərəzi (federal, regional və bələdiyyə səviyyədə).

Plan – Bizim proqrama uyğun olaraq fəaliyyət məkan və müvəqqəti localization. plan konkret rəqəmlər və tarixləri ifadə edilir. planlı il sonuna o, faktiki performans qarşı təhlil edilməlidir.

cari mərhələdə prioritetləri hansılardır

prioritetli olaraq, indiki dövrü ilə 2014-ci ildə Rusiyada demoqrafik siyasət həll və 2025-ci ilə qədər, aşağıdakı qəbul anlayışlar görə:

1. ölüm azaldılması (xüsusilə ana və uşaq).
2. 75 yaş aktiv ömür qədər artır.
3. münbitliyinin artırılması dinamikası qənaət.
4. ailə təşkilatının gücləndirilməsi.
5. miqrantların cəlb.

demoqrafik problemlərin həlli, iqtisadi proseslərin stabilləşdirici cəmiyyətin təbəqələşmə əlverişli sosial şəraitin yaradılması azaldılması və yaşayış standartlarını yüksəltmək məqsədi sosial tədbirlərin effektivliyindən birbaşa asılıdır.

Sosial-demoqrafik müasir Rusiya siyasəti, onun dəyəri və ümidi

müəyyən parametrləri performans və proqnozlaşdırma üçün deyil, yalnız əhali artımı kəmiyyət göstəriciləri uğurlu artım təmin etmək üçün, həm də həyat sosial keyfiyyətinin artım təmin etmək üçün vacibdir. Rusiyada demoqrafik siyasəti 2025-ci ilə qədər olan dövrü əhatə edir:

• çalışan əhalinin ölüm nisbətini azaltmaq üçün az 1,6 dəfə deyil.
• ana və azaltmaq uşaq ölümü artıq 2 dəfə artıb.
• əhalinin sağlamlığının yaxşılaşdırılması, sağlam həyat tərzi üçün motivasiya təşkil edir.
• görə ikinci və sonrakı uşaqların doğum əhali bərpası nail olmaq üçün 1,5 dəfə doğum nisbətini artırmaq üçün.

Hazırda Rusiyanın demoqrafik siyasəti bəyan müddəalarının qüvvədə, statistik məlumatlar təsdiqləyib. Əhalinin təbii artımı 2012-ci görə Rusiya Federasiyasının qırx subyektləri qeyd. 2015-ci ildə təyin edilib 143 milyon nəfər, əhalinin səviyyəsi, artıq əldə edilmişdir. Amma qol qüvvədə qalır.

Əhali siyasət və Rusiya təfəkkürün xüsusiyyətləri

Belə ki, Rusiya, sosial proqramları Konsepsiyası Giriş və ətraflı ekspozisiyasında demoqrafik siyasət – məqsədiylə cəmiyyətdə proseslərə dövlət və ictimai institutların təsir sistemi kəmiyyət göstəriciləri və demoqrafik inkişaf yaxşılaşdırılması üçün. Rusiyada demoqrafik siyasəti dəyişdirmək, ancaq ailə və ailə tərbiyə uşaqların dəyəri dərk doğma rus ənənələri inkişaf etmir.

Rus mentaliteti həmişə öz üzvləri üçün faydaları ədalət və cəmiyyətdə bərabərlik, giriş mənəvi və əxlaqi prinsip əks olunur.

insan və cəmiyyət arasında münasibətlərin Rusiya ənənəvi anlayışı ilə eynidir kimi dövlət siyasətinin bu prioritetləri əsasında uğur məhkumdur.

Uğurlu sosial siyasətdən demoqrafik artıma

Hər bir cəmiyyətin davamlı inkişafı demoqrafik templəri ilə xarakterizə olunur. Çünki insan amili ölkənin və cəmiyyətin gələcəyini təyin edir. Ona görə də müasir dünyada əsas trendlər sırasında insan resursları çox mühüm yer tutur, onun hərtərəfli inkişafı strateji məsələ hesab olunur. Əlbəttə bu, ilk növbədə yaradılan şərait, əhalinin sağlamlığı, doğum, reproduktiv sağlamlıq və digər spektrli geniş məsələləri özündə cəmləşdirir. Digər vacib məqam isə insan inkişafının əsas meyarlarından olan layiqli yaşayış standartlarının yaradılmasından ibarətdir. Bu isə birincisi, əhalinin rifah səviyyəsi, ikincisi əmək potensialından səmərəli istifadə edilməklə məşğulluq səviyyəsi, üçüncüsü əhalinin gəlirləri, nəhayət sosial infrastruktur və digər amillərdə konkret əksini tapır. Məhz bu baxımdan Azərbaycan son 16 il ərzində dünya üçün nümunə olan bir yol keçib. İqtisadi, siyasi və sosial sahədə öz modelinin reallıqlarını yaradıb və bütün sahələrdə davamlı inkişafa aparan mühüm konsepsiya formalaşdırıb. Bu konsepsiyanın əsas bəndlərindən biri də ölkədə demoqrafik vəziyyətin yüksələn xətlə inkişafından ibarətdir. Sözügedən dövr ərzində əhalinin 1,7 milyonluq artımı və nəhayət 10 milyonuncu sakinin dünyaya göz açması da dediklərimizin bariz nümunəsidir.

Azərbaycanda sürətli sosial-iqtisadi inkişaf fonunda uğurlu demoqrafik siyasət həyata keçirilir. Bu məqsədlə sözügedən sahəyə irihəcmli sərmayələr yatırılır, mühüm dövlət proqamları icra olunur. İslahatlar, əldə olunan davamlı makroiqtisadi sabitlik, əhalinin sosial müdafiə sisteminin gücləndirilməsi, yoxsulluğun azaldılması və həyat səviyyəsinin yüksəlməsi təbii ki, demoqrafik inkişafda yeni kəmiyyət və keyfiyyət dəyişikliklərini meydana gətirir. Son illərin statistikası, əhali artımında müşahidə olunan dinamika da məhz bunu əyani şəkildə sübut edir.Faktlara nəzər salsaq mənzərə tam aydınlaşar. Belə ki…

-2003-cü ilin əvvəlindən ölkə əhalisinin sayı 18 faizdən çox və ya 1 milyon 731 min nəfər artıb;

-Azərbaycanda hər il doğulanların sayı artır, 2018-ci ildə 139 min doğulan körpə qeydə alınıb;

-2018-ci ildə daimi yaşamaq üçün ölkəmizə gələnlərin sayı gedənlərin sayından iki dəfədən çox olub və s.

Müsbət miqrasiya və demoqrafik saldo isə heç şübhəsiz ki, üstün sosial siyasəti aydın şəkildə xarakterizə edir. Bu baxımdan balaca Mehribanın dünyaya göz açması ilə əhalinin sayı 10 milyon nəfərə çatdı. Prezident İlham Əliyev və Birinci xanım Mehriban Əliyeva bu hadisə münasibəti ilə xalqı təbrik etdi və ölkə boyu böyük təntənə ilə qeyd olundu. Təkcə bu faktın özü dövlətin öz vətəndaşına nə qədər həssaslıq və qayğı ilə yanaşdığını əyani şəkildə nümayiş etdirir.

Prezident və Birinci xanımın 10 milyonuncu sakinin valideynləri ilə səmimi görüşü, körpəyə nəvaziş və qayğısı əlbəttə ki, cəmiyyət tərəfindən böyük razılıqla təqdir olundu. Məsələnin digər tərəfi isə ondan ibarətdir ki, təkcə balaca Mehiban deyil, doğulan hər bir körpə dövlətin xüsusi qayğısı ilə əhatə olunur. Beləliklə, hər bir vətəndaş üçün layiqli həyat şəraitinin yardılmasına yönəlik siyasət fonunda müsbət demokrafik tendensiya davam edir və bu, dünyada nümunə kimi qəbul olunmaqdadır. Çünki dünyanın bir çox inkişaf etmiş ölkələrində demoqrafik vəziyyət heç də ürəkaçan deyil və əhalinin sayında azalma müşahidə edilir. Azərbaycanda isə əhalinin sayı dinamik templə artır. Səbəb də budur ki, əhalinin rifah halının yaxşılaşdırılmasına yönəlik ciddi islahatlar aparılır, mühüm infrastruktur layihələri həyata keçirilir və bu proses indi də uğurla davam edir.

Bəli, 10 milyonuncu balaca sakin – Mehriban Həsənovanın dünyaya gəlişi ali səviyyədə yüksək qayğı ilə qarşılandı. Məhz bu amil demoqrafik inkişafa güclü təkan verir.Beləliklə, iqtisadi, siyasi, sosial, bir sözlə, bütün resursların insan kapitalına yönəldiyi dövlətin strateji hədəfi güclü Azərbaycan insanı ilə güclü ölkənin gələcəyini təmin etməkdən ibarətdir.

Azər Qismət