Dünya Klasikleri! Güncelliğini Hep Koruyan, Mutlaka Okumanız Gereken 29 Dünya Klasiği Roman

‘Pequod’ adlı bir balina gemisinin son yolculuğunu, balinaların nasıl avlandıklarını, geminin sonunda nasıl battığını anlatan Moby Dick, ilk bakışta denizlerde geçen bir serüven romanı sanılabilir. Ne var ki insan Moby Dick’i okudukça, okuduklarını düşündükçe, kitabın derinliğini, gerçek anlamını sezmeye başlar. Bu derinliği, bu gerçek anlamı sezemeyenler ise, balina avıyla ilgili, heyecanlı bir öykü olarak, gene de Moby Dick’in pekâlâ keyfini çıkarabilir.(Önsöz’den)

Dünya dbiyyatı klassiklri siyahı

Azərbaycanda ümumi əhalinin sayı 10 milyona yaxınlaşır. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, hazırda ölkə əhalisinin 53 faizi şəhər, 47 faizi isə kənd yerlərində yaşayır. Azərbaycan Respublikasının tərkibinə 66 inzibati rayon, 77 şəhər, 258 qəsəbə və 4257 kənd yaşayış məntəqələri daxildir.

Müstəqillikdən sonra zavod və fabriklərin bağlanması, kənd təsərrüfatında yaranan tənəzzül nəticəsində bir çox insan iş yerlərini itirib. Onlar dolanışıq üçün əsas çıxış yolunu xaricə, xüsusən Rusiyaya getməkdə tapıblar. Bir çox rayon və kəndlərin əhalisi isə Bakıya və Sumqayıta gəlib. Nəticə etibarı ilə Azərbaycan kəndləri boşalıb. Bu səbəbdən də hazırda şəhərlərdə yaşayanların sayının rəsmi statistikada göstəriləndən xeyli çox olduğunu söyləyə bilərik.

Düzdür, son illər bu proses xeyli səngiyib, amma kəndlərdən axın hələ də davam etməkdədir. Səbəb isə yenə də iş yerlərinin olmamasıdır.

Buradan qaynaqlanaraq, Modern.az Azərbaycanda əhalisinin sayına görə ən böyük və ən kiçik kəndin hansılar olduğunu araşdırıb.

Dövlət Statistika Komitəsindən Modern.az-a verilən məlumata görə, Azərbaycan Respublikasında keçirilmiş əhalinin son siyahıyaalınmasının (2009-cu il aprel ayının 13-dən 22-dək) yekunlarına əsasən, əhalisinin sayına görə ən böyük kəndlər Nehrəm (Babək rayonu), Masazır (Abşeron rayonu), Əyyublu (Tovuz rayonu), Aşağı Quşçu (Tovuz rayonu), Cəhri (Babək rayonu) kəndləridir.

Respublikada ən kiçik kəndlər isə Dahar (İsmayıllı rayonu), Əlməkolu (Siyəzən rayonu), Gənzə (İsmayıllı rayonu), Qızqayıtdı (Neftçala rayonu), Pirəqanım (İsmayıllı rayonu) kəndləridir.

Ən böyük və ən kiçik kəndlərdə nə qədər adamın yaşadığını öyrənmək isə mümkün olmayıb. Məlumatda qeyd edilib ki, yaşayış məntəqələrinin ərazilərinə dair statistik məlumatlara Dövlət Statistika Komitəsi malik deyil.

Qeyri-rəsmi məlumata görə, əhali sayının ən az məskunlaşdığı kəndlərdə 3-4 nəfər yaşayır. İsmayıllı rayonunun Pirəqanım kəndində isə cəmi 2 nəfərin yaşadığı bildirilir.

Aytən ZƏHRA

Dünya Klasikleri! Güncelliğini Hep Koruyan, Mutlaka Okumanız Gereken 29 Dünya Klasiği Roman

Dünya klasikleri yazıldığı dönemin çok ötesinde olan yazarların, sayfalara döktüğü tecrübeler ve hayal gücünden oluşur. Dünya klasiklerini okuyarak vizyonunuzu ve ufkunuzu genişletmenizi şiddetle tavsiye ediyorum. Okuduktan sonra neden klasik haline geldiğini daha iyi anlayacaksınız. Bugün sizler için hazırladığım dünya klasikleri listesi içinde en iyi kitapları seçmeye çalıştık. Bu okunması gereken klasikler listesi ile keyifli vakitler geçirebilirsiniz.

Gelin hep birlikte dünya klasikleri kitapları listesine göz atalım.

Not: Eğer İyi bir çeviriden okursanız kitabın özünü daha iyi kavrarsınız. Mutlaka okunması gereken klasikler veya en iyi dünya klasikleri listesi yapıyorsanız bizim listemize de mutlaka bakın.

İçeriğin Devamı Aşağıda

1. Charles Dickens – İki Şehrin Hikayesi

Hapsedildiği Bastille zindanından kurtarılan Doktor Manette ile iş işten
geçmeden İngiltere’ye göndermiş olduğu kızının on sekiz yıl sonra buluşmaları
ve Londra’da yeni bir yaşam kurmaları; sevgi, dostluk, özveriyle örülmüş bu
yaşamın Paris’te gelişen devrim dalgasının haberleriyle gölgelenişi, iki şehri
yansıtıyor okuyucuya. Paris’teki karanlık günlerin karşısında Londra’daki
aydınlık ve dingin günler yer alıyor. Ancak her iki şehir de karanlığın içinde
umudu, aydınlığın içinde hüznü taşıyor.

2. Victor Hugo – Notre Dame’ın Kamburu

Victor Hugo, olayları ince ince ördüğü Notre-Dame’ın Kamburu adlı ünlü
eserinde, insan hayatında kaderin yerini de sorgulamış, kaleme alındığından bu
yana birçok sanat eserine, özellikle de filmlere esin kaynağı olan muhteşem bir
roman çıkarmıştır ortaya.

3. Jane Austen – Aşk ve Gurur

1775 yılında, İngiltere taşrasında doğan Jane Austen, kadın olduğu için, çağının yazılı olmayan ama zorunlu ahlaki yargılar gereği, romanlarını takma adla yayınlamış bir yazar.

Aşk ve Gurur, önüne pek çok engelin dikildiği, farklı sınıflardan gelen iki gencin mutlu sonla biten aşkının klasik romanı.

4. Ivan Gonçarov – Oblomov

Rus edebiyatının hiçbir kahramanı, ne Raskolnikov, ne Mişkin, ne Prens Andrey, eski Rus insanını, hatta bütün Doğuluları Oblomov kadar açıklıkla, en özlü yanıyla temsil etmez. Doğu, belki de ilk defa olarak Gonçarov’un bu büyük eserinde kendi kendini tanımaya, Batı’dan farkını anlamaya başlamıştır.

Oblomov klasik kahramanlar gibi genel bir tip, Don Kişot gibi, Tartuffe gibi insanlığın bir halini göstermekle birlikte, zamanına, çevresine sıkı sıkıya bağlı bir insandır.

5. Lev Nikolayeviç Tolstoy – Diriliş

Diriliş, Tolstoy’un yaşadığı sırada çıkan son romanıdır. Tolstoy, yıllarca üzerinde düşündüğü ve pek çok kuramsal eser yazdığı insanlık sorunlarını bu kitapta edebi bir kurgu içinde ele aldı. Diriliş sadece Sibirya’ya giden bir mahkûm kafilesinin yolculuğunu değil, yaşamın anlamını kavramak adına kişinin kendini yeniden var etme sürecini anlatan bir başyapıttır

6. Ivan Turgenyev – Babalar ve Oğullar

1859 yılının Mayıs ayında baba Nikolay Petroviç Kirsanov, üniversiteyi bitirmiş oğlu Arkadiy’in dönüşünü heyecanla beklemektedir. Oğlunun değerli arkadaşım diye tanıştırdığı Bazarov, çitliğe adımını atar atmaz gelenekselden derin bir kopuşun, bir kuşak çatışmasının temsilcisi olduğunu belli eder. Sadece doğa bilimlerinin yasalarına inanan genç Bazarov, kırsal kökenli aristokrasinin kent kökenli aydınlar ile yaşadığı gerginliği yansıtır.

7. Gustave Flaubert – Madam Bovary

Madam Bovary, 19. yüzyıl Fransız kadınının kıstırılmış hayatını ve iç dünyasını oldukça şeffaf bir şekilde ele alırken, dönemin kadın erkek ilişkilerine de ayna tutan bir başyapıt.

8. Ernest Hemingway – Yaşlı Adam ve Deniz

Yaşlı Adam ve Deniz, Heminway’in en ölümsüz eserlerinden biridir. Yaşlı bir Kübalı balıkçının açık denizde Gulf Stream’e kapılmış olarak dev bir kılıçbalığıyla olan can yakıcı mücadelesini son derece sade ve kuvvetli kelimelerle anlatır. Bu hikâyesiyle Hemingway, yenilgiye karşı cesaret, kayba karşı şahsi başarı temasını kendine has modern üslubuyla yeni baştan heykelleştirmiştir.

9. Fyodor Mihailoviç Dostoyevski – Karamazov Kardeşler

Dostoyevski’nin yaşam birikiminin tümünü ve sanat gücünün doruğunu içeren bu roman, gerçekte insanı insan yapan ne varsa, onlara adanmış bir destan niteliğini taşır. Yazar, hiçbir romanında ‘Karamazov Kardeşler’de olduğu denli insan ruhuna inmemiş, insanoğlunu bu denli kesitler biçiminde, içgüdülerinin ve istencinin tüm görünümüyle sergilenmiştir. Bir aileyi konu alan ve bir felaketler zinciri olarak gelişen olay örgüsü, bireysel ögelerin yanı sıra, on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısındaki Rus toplumunu da geçirdiği sarsıntıların tümüyle, dünya edebiyatında bir eşi daha bulunmayan bir sanat aynasından yansıtır.

10. Honore De Balzac – Vadideki Zambak

Bu roman, on dokuzuncu yüzyıl Fransız yazınının iki büyük yöneliminin:
Romantizm ile gerçekçilik akımının kavşak noktasında ortaya çıkar ve dünyanın
en ünlü aşk romanlarından biri olarak gerçek yerini alır. Balzac, aşka derin
bir gerçeklik kazandırırken, çağının toplumsal olgularını ve koşullarını
yansıtmaya da büyük özen gösterir.

İçeriğin Devamı Aşağıda

11. James Joyce – Dublinliler

Joyce ilk önemli yapıtı olan Dublinliler’i kaleme almaya başladığında henüz yirmi iki yaşındaydı. Kentin yoksullarının canlı bir portresini sunması ve onların ‘kaba saba’ dillerini kendi edebiyatının ögelerinden biri haline getirmesi kitabı yayımlatmasını geciktirse de, 1914’ten itibaren Dublin artık eski Dublin olmaktan çıkmıştı. Bozguna uğramış yaşamların gözünü budaktan sakınmayan bir gerçekçilikle kaleme alınışı ve toplumsal çöküş, cinsel arzu, istismar, yozlaşma gibi konuların dile getirilmesi Joyce’un insanlık durumunu emsalsiz bir gözlemle aktarmasını sağlıyordu.

12. Emile Zola – Germinal

Germinal, genellikle Émile Zola’nın en iyi eseri ve Fransız edebiyatının en iyi romanlarından biri olarak gösterilir. Roman, 1860’larda kuzey Fransa’da, uzlaşmaya yanaşmayan maden işçilerinin şiddetli ve gerçek grev öyküsünü konu alır. Germinal’in, yüzün üzerinde ülkede orijinali ve çevirileri yayınlanmıştır. Ayrıca eser beş sinema uyarlaması ve iki televizyon yapımına ilham kaynağı olmuştur.

13. Johann W. Geothe – Faust

Goethe’nin Faust’u, büyülü güçler elde etmek ve bilinmeyenleri öğrenmek için ruhunu Mephistopheles adındaki şeytana satan gezgin hokkabazın öyküsünü anlatır. Eski bir Alman masalının oldukça uç bir uyarlanışı olan Faust’u yazmak altmış yıl sürdü. Bunun sonucunda Goethe yaşamı boyunca kafasını kurcalayan tüm sorulara ahlak yasalarından mitolojiye kadar bu büyük dramatik ve şiirsel yapıtta yer vermeyi başardı. Faust yazarın tüm ahlaksal, sanatsal ve felsefi gelişiminin capcanlı bir belgesidir.

14. Aleksandr Sergenyeviç Puşkin – Yüzbaşının Kızı

Pyotr Grinyov, 17 yaşına geldiğinde, emekli bir asker olan babasının ısrarıyla askerliğini yapmak için Orenburg’a gönderilir. Burada Yüzbaşı Mironov’un kızı Maşa’ya âşık olur. Maşa ile Pyotr arasındaki aşk başladıktan kısa süre sonra Pugaçov ayaklanması patlak verir. Rusya’nın uzun modernleşme serüveninde Çar Petro tarafından tasfiye edilene kadar kritik roller oynayan Kazakların da desteğiyle ‘ayaklanma’ büyür. Maşa ile Pyotr arasındaki ilişkinin arka planına kişisel anlatıları şekillendiren Pugaçov Ayaklanması oturur. Yüzbaşının Kızı, geleneğin erken döneminde Puşkin’in tarihsel romana kattığı simetri, denge ve ikna edicilik ilkelerinin hayatiyetini gösteren, çarpıcı bir anlatı.

15. Maksim Gorki – Ana

Kitabın ana karakteri olan ‘Pelageya’ veya bir başka deyişle ‘Ana’,
kendisini sürekli döven işçi kocasının ölümünden sonra oğlu Pavel ile baş başa kalır. Bir süre sonra oğlunu, o kasabadaki kavgacı, geçimsiz gençlikten farklı olarak olgun bir kişiliğe bürünürken bulur. Evleri kitaplarla dolmaya başlayınca Ana, oğlunun gizli yaşantısını merak eder. Pavel, anasını sosyalizm ile ve ezilen işçi, köylü sınıfının burjuvalarla olan çatışmasıyla tanıştırır ve asıl olaylar başlar.

İçeriğin Devamı Aşağıda

16. Daniel Defoe- Robinson Crusoe

Defoe bu ölümsüz eserinde, gemi kazası sonucu düştüğü ıssız bir adada hayatta kalma mücadelesi veren Robinson Crusoe’nun hikâyesini ustalıkla anlatır. İnsan doğasını çok iyi tanıyan yazar güçlü kalemi ve yalın üslubuyla insanlık tarihinin her döneminde, her okurun kendisinden bir şeyler bulabileceği bir kahraman yaratmayı başarır.

17. Erich Maria Remarque – Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok

Savaşın incittiği insanlara bir ses veren Erich Maria Remarque, bize hatırlattıklarıyla her zaman el üstünde tutulması gereken bir yazar. Savaşın dehşetini, beraberinde getirdiği yıkımı, insanoğlunu birbirine nasıl yabancılaştırdığını birinci ağızdan, çarpıcı bir şekilde dile getiren Remarque, savaşla ilgili bildiğimizi sandığımız gerçekleri sorgulamamızı sağlarken, edebiyatın ne kadar güçlü ve ölümsüz bir kaynak olabileceğini de bir kez daha kanıtlar.

18. Stendhal – Kırmızı ve Siyah

Yükselme ihtirası ile yanıp tutuşan bir genç olan Julien Sorel’in zaman
zaman ikiyüzlülüğe kadar varan içten pazarlıklı halini, gerçekten bağlı olduğu
dünya görüşünü ve Napolyon hayranlığını saklamaya çalışırken yaşadığı bunalımı
anlatan roman, bu yönü ile bir psikolojik roman olma özelliği de taşır.

19. Jack London – Demir Ökçe

Jack London’ın 1907’de yayımlanan Demir Ökçe adlı eseri, modern
karşı-ütopyacı romanların ilki sayılır. Totaliter ve baskıcı sistemdeki toplumu
tanımlamak için kullanılan karşı-ütopya kavramı, bu kitapta, ABD’de oligarşik
bir tiranlığın yükselişinde yansıyor. George Orwell’in Bin Dokuz Yüz Seksen
Dört adlı romanına da esin kaynağı olan Demir Ökçe, toplumda ve siyasette
gelecekte yer alacak değişiklikleri irdeler.

20. Herman Melville – MOBY DICK Beyaz Balina

‘Pequod’ adlı bir balina gemisinin son yolculuğunu, balinaların nasıl avlandıklarını, geminin sonunda nasıl battığını anlatan Moby Dick, ilk bakışta denizlerde geçen bir serüven romanı sanılabilir. Ne var ki insan Moby Dick’i okudukça, okuduklarını düşündükçe, kitabın derinliğini, gerçek anlamını sezmeye başlar. Bu derinliği, bu gerçek anlamı sezemeyenler ise, balina avıyla ilgili, heyecanlı bir öykü olarak, gene de Moby Dick’in pekâlâ keyfini çıkarabilir.(Önsöz’den)

İçeriğin Devamı Aşağıda

21. John Steinbeck – Gazap Üzümleri

John Steinbeck, Gazap Üzümlerim 1930’larda ABD’de yaşanan Büyük Göç’ün bir anlamda destanı olarak kaleme aldı. Genç yaşlı, kadın erkek, binlerce emekçinin verimli topraklara yolculuğunu ve bir ulusun yaşadığı dönüşümü işleyen bu roman, aynı zamanda iyi bir yaşam düşüyle Oklahoma’dan kalkıp Kaliforniya’ya doğru yola çıkan Joad ailesinin öyküsüdür.

22. Nikolay Vasilyeviç Gogol – Ölü Canlar

Çiçikov, Rusya’da şehir şehir dolaşıp, feodal kanunlara göre toprak sahiplerinin malı olan köle köylüleri satın almaktadır. Ancak istediği köylüler çalışmasını iyi bilen ya da sağlıklı olanlar değil, tam aksine ölü olanlardır. Dönemin eleştiri oklarını üzerine çeken feodal yapısının temeli olan fikirlerle karşı koyan roman, bu bakımdan belli kesimlerin sözcüsü olmuştur.

23. Oscar Wilde – Dorian Gray’in Portresi

Bütün ömrünü ‘Güzel’in peşinden koşmaya adadı. Dorian Gray’in Portresi adlı eserinde kendi dünyasının olanca estetizmini ortaya koyar: Şiddetli ve az rastlanır duyuları aramak, zevki ve ruhu baskılayan her şeye başkaldırmak, gerçek sanatçının toplum veya ahlak kurallarına üstünlüğü gibi özelliklerin hepsi bu eserinde vardır.

Zevk için yaşadığına hiçbir zaman yazıklanmayan, tanımadığı hiçbir hazzın kalmamasıyla övünen, flüt sesleriyle, ilkbahar çiçeklerinin süslediği, patikalardan indiğini söyleyen Oscar Wilde’in bu eserinde çok şey bulacaksınız.

24. Alexadnre Dumas – Monte Cristo Kontu

Dumas, klasik romanın kilometre taşlarından biri olan bu yapıtında, Doğu’ya, klasik
mitolojiye ve insan psikolojisine duyduğu tutkulu ilgiyi coşkun bir anlatıda,
ustalıklı diliyle harmanlıyor.

25. Emily Bronte – Uğultulu Tepeler

Ölümünden bir yıl önce bitirdiği Uğultulu Tepeler’deki kişilerin yalnızca hayal ürünü kişiler olmadığı, Brontë’nin çevresindeki gerçek kişilerden derin izler taşıdığı da bir gerçektir. Sevgi, kin, nefret, öç alma tutkusu gibi güçlü duygularla örülü bu gençlik öyküsü, patladı patlayacak bir cinsellikle doludur. Daha otuz yaşındayken veremden ölen, son derece duyarlı, hiç evlenmemiş bu genç kadın yazar, tüm canlılığıyla bu romanda vardır.

İçeriğin Devamı Aşağıda

26. Miguel De Cervantes Saavedra – Don Kişot

Don Kişot’u bilirsiniz, hani şu ince uzun, sakallı, şövalye romanları okuya okuya sonunda şövalye olmaya özenen roman karakteri. Dulcinea del Toboso’ya aşıktır, kendi gibi zayıf, çelimsiz Rocinante adlı bir atı vardır. Seyisi, yardımcısı, dostu Sanço Panza ile atışır sık sık. İşte yel değirmenlerine savaş açan bu aşık, yaşlı şövalye, Miguel de Cervantes Saavedra’nın yazdığı bu romanın başkahramanıdır.

27. Umberto Eco – Gülün Adı

Çok katmanlı bir yapıt olan romanda, 1327 de İtalya daki bir manastırda geçen bir cinayet soruşturması anlatılıyor. Ama günümüz edebiyatına bambaşka bir soluk getiren, yepyeni bir türün kapılarını açan Gülün Adı, hem ortaçağ Hıristiyan dünyasını derinliğine irdeleyen bir tarihsel roman; hem de büyük bir ustalıkla kurulmuş, soluk soluğa okunan bir polisiye öykü.

28. Robert Musil – Niteliksiz Adam

Avusturya edebiyatının çağımız dünya edebiyatına armağan ettiği en büyük yazarlardan biri olan Robert Musil, bu romanı üzerinde neredeyse bütün yaşamı boyunca çalışmıştır. Niteliksiz Adam, gerçek anlamda bir çağ ve geçiş dönemi romanıdır. Yazar tarafından “İmpkralya” diye adlandırılan, gerçekte 19. yüzyılın sonunda ve 20. yüzyılın başında artık çöküş sürecine girmiş olan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nu simgeleyen bir ülkede Musil, modernizm sürecindeki bir toplumun ve bireyin tüm çalkantılarını sergilemeyi amaçlar.

29. Anten Çehov – Hikayeler

Martı, Vanya Dayı, Üç kız kardeş ve Vişne Bahçesi adlı oyunların yazarı olarak bilinen Çehov, sadece Rus değil, aynı zamanda dünya edebiyatının en büyük hikâye anlatıcılarından biridir. Anlatılarındaki kişilerin, karakterlerin, olayların oluşturduğu mozaik, bir yanıyla yirminci yüzyıla yönelmiş Çarlık Rusya’sında, aristokratlardan bürokratlara, aydınlardan sıradan insanlara, toplumsal hayatın canlı bir görüntüsünü sunarken, bir yandan da insanın en temel özelliklerine ayna tutar.

İnsanlarda Deri Renginin Evrimi ve Kılların Seyrelmesi Üzerine.

Bu yazı, Evrim Ağacı’na ait, özgün bir içeriktir. Konu akışı, anlatım ve detaylar, Evrim Ağacı yazarı/yazarları tarafından hazırlanmış ve/veya derlenmiştir. Bu içerik için kullanılan kaynaklar, yazının sonunda gösterilmiştir. Bu içerik, diğer tüm içeriklerimiz gibi, İçerik Kullanım İzinleri’ne tabidir.

Bilimi Anlatmamıza Yardım Edin!

Her ay milyonlarca bilimsever, Evrim Ağacı olarak karmaşık bilimsel konuları basitçe anlatmamızdan ve ülkemizde bilim anlatıcılığını geliştirmeye yönelik yaptığımız kapsamlı çalışmalarımızdan faydalanıyor. Bütçenize zarar vermeden, aylık veya tek seferlik sadece 20₺ gibi miktarlarda bize destek olarak bu çabalarımızı destekleyebilir, Türkiye’de bilim okuryazarlığını güçlendirmemize katkı sağlayabilirsiniz.

Neden Destek İstiyoruz? | Zaten Destekçiyim
Evrim Ağacı Akademi: İnsan Evriminde Özel Konular Yazı Dizisi

Bu yazı, İnsan Evriminde Özel Konular yazı dizisinin 25. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan “Gen Benzerliği (Genetik Benzerlik) Nedir? İnsan Genomu, Diğer Canlılara Ne Kadar Benzer?” başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için giriş yapın veya kayıt olun.

Çağrı Mert Bakırcı

Siyahiler nasıl siyah oldu ve ilk insan hangi renkti? Evrim sonucu mu biz beyaz tenliyiz, yoksa mutasyon lar mı?

Bu sorunun cevabı çok önemli bir konuya ışık tutacaktır; çünkü belki de insanlık tarihinin yüz karası olarak, onlarca ve hatta yüzlerce yıl insanlara deri renklerindeki farklılıktan ötürü eziyet ve işkence edilmiş, genellikle siyah renkli insanlar köleliğe mahkum edilmiştir. Ancak gerçekten deri rengimiz bizi birbirimizden bu kadar insanlık dışı saldırıları gerçekleştirmemiz için geçerli ve yeterli sebep midir? Beyazlar, her zaman övündükleri beyaz renkte mi kalmışlardır? Siyah tenli olmak dezavantaj ya da gerilik midir? Bu sorulara cevaplar arayalım ve deri rengimizin evrimine göz atalım:

Deri rengimiz, temel olarak melanin denen bir pigmentin üretimine bağlı olarak değişmektedir. Hepimizin bildiği üzere insan türünde deri rengi beyazdan siyaha kadar çok geniş bir yelpazede bulunabilir ve kan damarlarının yüzeye uzaklığına göre pembe deri renkleri bile görmek mümkündür. Deri rengi, kalıtsal bir özelliktir ve evrimsel kökenleri üzerindeki çalışmalar hala sürmektedir. En çok renk çeşitliliği Sahara-Altı Afrika’da görülmektedir. Ayrıca bildiğimiz üzere, deri rengimiz güneşte kalma miktarımıza göre değişmekte ve koyulaşmaktadır (bronzlaşmak). Bu modifikasyonun (kalıtsal olmayan fenotip ik değişim) sebebi, güneş ışınlarının fazla artmasının vereceği zararlara veya mor-ötesi ışınların vücudumuzdaki folik asit (folat) dengesine vereceği zararlara karşı derimizin adapte olmasıdır. Akılda tutulması gereken nokta şudur: Siyah renk, güneş ışınlarını bloke eder ve vücuda geçirmez. Beyaz renk ise güneş ışınlarını bolca geçirir (normalde güneş bol olduğunda açık renkli giyiniriz çünkü açık renkler güneşi yansıtır ancak derimiz için tam tersi geçerlidir; çünkü giysilerinizde biyokimyasal reaksiyonlar gerçekleşmez ve derinize renk veren madde, giysilerinize renk veren sentetik maddeler aksine, organ ik bir molekül olan melanin’dir; farkı bu yaratır).

Utah Üniversitesi’nden Evrimsel Genetik Profesörü olan Alan Rogers ve ekip arkadaşlarının 2004 yılında Current Anthropology dergisinin 45. sayısında yayınladıkları araştırmalarında anlattıkları üzere, yaptıkları uzun ve ayrıntılı çalışmalar süresince Dünya’nın dört bir yanından insan ve şempanzelerin MC1R (Melanocortin 1 Receptor) isimli bir genlerini karşılaştırdılar. Bu araştırma gösterdi ki, bundan yaklaşık 6 milyon yıl önce, şempanzeler ve insanlar birbirinden ayrılmaya ve türleşme ye ilk başladıklarında, bu iki türün ortak atasının deri rengi açık renkli veya beyazdı ve üzeri siyah kıllarla örtülüydü. Zaman içerisinde, bundan 1.2 milyon yıl öncesine kadar olan sürede (yaklaşık 4.8 milyon yıl boyunca), gitgide insansı türler vücutlarındaki kılları dökmeye başladılar. Bunun sebebi olarak tüysüz vücutlarının daha kolay terlemesi ve böylece daha kolay ısı kaybının gerçekleşmesi gösterilmektedir (Penn State Üniversitesi Antropoloji Departmanı’ndan Prof. Nina Jablonski ve Prof. George Chaplin’in araştırmalarına ve makalelerine bakabilirsiniz, aşağıda da daha ayrıntılı olarak anlatacağız). Ayrıca cinsel seçilim in de etkisi olduğu düşünülmektedir. Ancak ne olursa olsun, araştırmalar göstermektedir ki, 1.2 milyon yıl önce Homo ergaster türünden Homo sapiens‘in evrimleşmesi sırasında Dünya’daki günümüzde yaşayan bütün insanların ortak atasının deri rengine ait genler, günümüzde Afrika’da yaşan insanlarınkiyle aynıdır. Bunun sebebi, açık ten rengine sebep olan genlerin ürettikleri açık ten renkli bireylerin kavurucu Afrika güneşine dayanamayarak ölmeleridir. Böylece her zaman koyu ten renkliler Doğal Seçilim sonucu seçildiler ve varlıklarını sürdürebildiler. Bu sebeple de, bundan 1.2 milyon yıl öncesinden yaklaşık 100.000 yıl öncesine kadar bütün insanlar siyah ten renkliydi.

Daha sonra, insan türü Afrika’dan çıkarak göç etmeye başlamıştır. Bu, yaklaşık olarak 100.000 ila 70.000 yıl önce meydana geldi. Kuzey bölgelere göç eden insanoğlu, Afrika’daki sıcak ve kavurucu güneş ışınlarından kurtuldu ve siyah ten rengi bu defa dezavantajlı konuma geldi. Bunun sebebi olarak, beyaz ten rengine sahip bireylerin daha fazla Vitamin D (cholecaliferol) üretebilmeleri, azalan güneş ışınları sebebiyle folat moleküllerinin daha az parçalanması vb. etmenler gösterilebilir. Bunlara da az sonra değineceğiz.

• Erken İnsansılar: Sahelanthropus, Orrorin ve Ardipithecus
• Taklitçilere Karşı Önlem: Kuşlarda Kendi Yumurtalarını Tanımak İçin “İmza Desenleri” Evrimleşiyor!
• Dişlerin Milyonlarca Yıllık Evrimsel Geçmişi, Laboratuvar Koşullarında Birkaç Günde Yeniden Yaratıldı!

İşte bu gibi çevresel ve genetik etmenler sonucunda, Afrika’dan ayrılan insanların renkleri beyaza doğru açılmaya başladı. Doğu Asyalılar ve Avrupalıların yaklaşık ten renklerine sahip olmasının sebebi, kuzey bölgelere yerleşmeleri sırasında birbirine yakın seçilimsel baskılar hissetmeleridir.

Şimdi, daha ayrıntılı olarak genel kronolojik sıraya bakacak olursak:

Bundan 6 milyon yıl önce, insanlar ile şempanzelerin ortak atasının derileri açık renkliydi ve vücutları bol kıllarla örtülüydı.