Fiziki Coğrafiya nədir

Əksinə, mədəni və ya insan coğrafiyası insanların nə üçün olduqlarını (demoqrafik daxil olmaqla) niyə yerləşdiklərini və yaşadıqları mənzərəyə necə uyğunlaşdıqlarını və dəyişdirdiklərini öyrənməyə vaxt ayırır. Mədəni coğrafiyanı öyrənən birisi, insanların yaşadığı yerlərdə dillərin, dinin və mədəniyyətin digər aspektlərinin necə inkişaf etdiyini tədqiq edə bilər; insanlar hərəkət edərkən bu aspektlərin başqalarına necə ötürüldüyünü; ya da mədəniyyətlərin hərəkət etdikləri yerə görə necə dəyişdikləri.

Fiziki Coğrafya Nedir, Kaça Ayrılır? Fiziki Coğrafyanın Alt Dalları Nelerdir?

Fiziki coğrafyanın alt dalları jeomorfoloji, biyocoğrafya, klimatoloji, toprak coğrafyası, hidrografya ve doğal afetler coğrafyasıdır. Fiziki coğrafya, yeryüzünde gerçekleşen çeşitli doğa olaylarının oluşum nedenlerini, oluşum süreçlerini, insanla doğa arasındaki karşılıklı etkileşimleri ve yerküre üzerindeki dağılışlarını inceler. Fiziki coğrafya, coğrafyanın diğer bölümlerinde de olduğu gibi disiplinler arası bir bilimdir. Fiziki coğrafya nedir, kaça ayrılır? İşte, merak edilen tüm detaylar.

Coğrafya, geo (yer) ve graphein (tasvir etmek) sözcüklerinin birleşmesinden ortaya çıkar. Coğrafyanın asıl konusu yeryüzüdür. Coğrafyanın konusu içinde yaşam içerisinde yer alan pek çok şey girer.

Fiziki Coğrafya Nedir?

Fiziki coğrafya, Yüzey şekilleri başta olmak üzere denizler, okyanuslar, göller ve akarsular gibi su küreyi meydana getiren unsurlar fiziki coğrafyanın inceleme alanına girer. Fiziki coğrafya, denilince yeryüzünün dış görüntüsünün aklınıza gelmesi gerekir.

Fiziki Coğrafya Kaça Ayrılır?

Fiziki coğrafya 4’e ayrılır. Bunlar ise,

Haberin Devamı

Jeomorfoloji ( Yüzey şekilleri bilimi ) : Yeryüzü şekillerinin oluşum şekillerini araştırır. Örneğin depremlerin ortaya çıkması, buzul ve rüzgarların, akarsuların oluşturmuş olduğu şekillerin meydana getirdiği yer şekilleri jeomorfolojinin inceleme alanına girer.

Klimatoloji ( İklim Bilgisi ): Yeryüzündeki farklı iklim tiplerini ve bu iklim tiplerinin dünya üzerindeki coğrafi dağılımını inceler. Örneğin, tropikal iklimi ortaya çıkaran şartlar ve bu iklimin görüldüğü yerler klimatoloji bilimi kapsamına girer.

Biyocoğrafya (Canlılar coğrafyası) : İnsan hariç yeryüzünde yer alan diğer canlıların coğrafi dağılışını ve bu dağılışı doğrudan ya da dolaylı yoldan etkileyen fiziki şartları inceler. Örneğin, küçükbaş hayvanların dağılım alanları, bu dağılımı etkileyen çeşitli iklim koşulları ve yer şekillerinin etkisi biyocoğrafyanın konusunu oluşturur.

Haberin Devamı

Hidrografya (sular coğrafyası) : Denizler, akarsular, göller ile yeraltı sularının çeşitli özelliklerini inceler ve yeryüzünde dağılışlarını açıklar.

Fiziki Coğrafyanın Alt Dalları Nelerdir?

Fiziki coğrafyanın alt dalları ise, klimatoloji, jeomorfoloji, toprak coğrafyası, hidrografya, biyocoğrafya ve doğal afetler coğrafyasıdır.

Fiziki Coğrafiya nədir?

Geniş coğrafiya fənni iki böyük qola ayrılır: 1) fiziki coğrafiya və 2) mədəni və ya insan coğrafiyası. Fiziki coğrafiya Yer elmləri ənənəsi olaraq bilinən coğrafi ənənəni əhatə edir. Fiziki coğrafiya mütəxəssisləri planetimizin dörd sferasında (atmosfer, hidrosfer, biosfer və litosfer) olan bütün mənzərələrə, yerüstü proseslərə və yerin iqliminə baxırlar.

Əsas məhsullar: Fiziki coğrafiya

Fiziki coğrafiya planetimizin və sistemlərinin (ekosistemlər, iqlim, atmosfer, hidrologiya) öyrənilməsidir.
İqlimi və necə dəyişdiyini anlamaq (və bu dəyişikliklərin potensial nəticələri) indi insanları təsir edir və gələcəyin planlaşdırılmasına kömək edə bilər.
Yerin öyrənilməsi geniş olduğundan fiziki coğrafiyanın çoxsaylı alt qolları səmanın yuxarı sərhədlərindən okeanın dibinə qədər müxtəlif sahələrdə ixtisaslaşmışdır.

Əksinə, mədəni və ya insan coğrafiyası insanların nə üçün olduqlarını (demoqrafik daxil olmaqla) niyə yerləşdiklərini və yaşadıqları mənzərəyə necə uyğunlaşdıqlarını və dəyişdirdiklərini öyrənməyə vaxt ayırır. Mədəni coğrafiyanı öyrənən birisi, insanların yaşadığı yerlərdə dillərin, dinin və mədəniyyətin digər aspektlərinin necə inkişaf etdiyini tədqiq edə bilər; insanlar hərəkət edərkən bu aspektlərin başqalarına necə ötürüldüyünü; ya da mədəniyyətlərin hərəkət etdikləri yerə görə necə dəyişdikləri.

Fiziki Coğrafiya: Tərif

Fiziki coğrafiya çox müxtəlif elementlərdən ibarətdir. Bunlara aşağıdakılar daxildir: yerin günəşlə qarşılıqlı təsirləri, fəsillər, atmosferin tərkibi, atmosfer təzyiqi və külək, fırtına və iqlim pozğunluqları, iqlim zonaları, mikroiqlimlər, hidroloji dövr, torpaqlar, çaylar və çaylar, bitki və heyvanat aləmi, hava, eroziya, təbii təhlükələr, səhralar, buzlaqlar və buz təbəqələri, sahil ərazisi, ekosistemlər, geoloji sistemlər və daha çox şey.

Dörd sahə

Fiziki coğrafiyanın Yer kürəsini bizim evimiz olaraq araşdırdığını və dörd sahəyə nəzər saldığını söyləmək bir az aldadıcıdır (mümkün qədər çox tədqiqat aparılır).

The atmosfer özü tədqiq etmək üçün bir neçə təbəqəyə malikdir, lakin atmosfer fiziki coğrafiyanın obyektivində bir mövzu olaraq ozon təbəqəsi, istixana təsiri, külək, jet axınları və hava kimi tədqiqat sahələrini də əhatə edir.

The hidrosfer su dövranından tutmuş turşu yağışına, yeraltı sularına, axınlarına, axınlarına, gelgitlərinə və okeanlarına qədər su ilə əlaqəli hər şeyi əhatə edir.

The biosfer ekosistemlərdən və biyomlardan qida torlarına, karbon və azot dövrlərinə qədər olan mövzularla planetdəki canlılara və niyə yaşadıqlarına görə narahatdırlar.

Bu iş litosfer süxurların əmələ gəlməsi, plitə tektonikası, zəlzələ, vulkan, torpaq, buzlaq və eroziya kimi geoloji prosesləri əhatə edir.

Fiziki Coğrafiyanın alt şöbələri

Yer və onun sistemləri bu qədər mürəkkəb olduğundan, kateqoriyaların necə dənəciklərə bölündüyünə görə bir tədqiqat sahəsi olaraq fiziki coğrafiyanın bir çox alt qolları və hətta alt şöbələri var. Aralarında və ya digər fənlər ilə, məsələn, geologiya ilə üst-üstə düşürlər.

Coğrafi tədqiqatçılar heç vaxt öyrənmək üçün bir şey itirməyəcəklər, çünki öz hədəf tədqiqatlarını məlumatlandırmaq üçün bir çox sahəni başa düşməlidirlər.

Geomorfologiya: Yerin relyef formaları və səthindəki proseslər və bu proseslərin Yerin səthində eroziya, sürüşmə, vulkanik fəaliyyət, zəlzələ və daşqınlar kimi necə dəyişdiyini və dəyişdiyini öyrənmək

Hidrologiya: göllər, çaylar, sulu təbəqələr və yeraltı sularda planet boyunca suyun paylanması da daxil olmaqla su dövranının öyrənilməsi; suyun keyfiyyəti; quraqlıq təsiri; və bir bölgədə daşqın ehtimalı. Potamologiya çayları öyrənən bir elmdir.

Glaciology: buzlaqların və buz təbəqələrinin meydana gəlməsi, dövrləri və Yerin iqliminə təsiri daxil olmaqla öyrənilməsi

Biogeoqrafiya: həyat formalarının ətraf mühitlə əlaqəli olaraq planetdə paylanmasının öyrənilməsi; Bu tədqiqat sahəsi ekologiya ilə əlaqədardır, eyni zamanda fosil qeydlərində tapıldığı kimi həyat formalarının keçmiş bölgüsünə də nəzər salır.

Meteorologiya: cəbhələr, yağıntılar, külək, fırtına və bu kimi yerlərdəki havanın öyrənilməsi və mövcud məlumatlara əsasən qısa müddətli hava proqnozu

İqlimşünaslıq: Yer atmosferi və iqliminin, zamanla necə dəyişdiyini və insanların ona necə təsir etdiyini öyrənmək

Pedologiya: növləri, əmələ gəlməsi və Yer üzündə regional paylanması da daxil olmaqla torpağın öyrənilməsi

Paleocoğrafiya: qalıqların zaman keçdikcə yeri kimi tarixi coğrafiyaların, fosil qeydləri kimi geoloji dəlillərə baxaraq öyrənilməsi

Sahil coğrafiyası: sahillərin, xüsusən quru və suyun qovuşduğu yerdə baş verənlərə dair bir araşdırma

Okeanoqrafiya: yerin dərinliyi, gelgit, mərcan qayaları, sualtı püskürmələr və cərəyanlar kimi cəhətlər daxil olmaqla dünya okeanlarının və dənizlərinin öyrənilməsi. Kəşfiyyat və xəritələşdirmə, suyun çirklənməsinin təsirlərini araşdırmaq kimi, okeanoqrafiyanın bir hissəsidir.

Dördüncü elm: Dünyadakı əvvəlki 2.6 milyon ilin, məsələn, ən son buzlanma dövrü və Holosen dövrü, yerin ətraf mühiti və iqlimindəki dəyişikliklər haqqında bizə nə izah edə biləcəyi kimi bir araşdırma

Landşaft ekologiyası: ekosistemlərin bir ərazidə bir-biri ilə necə qarşılıqlı əlaqə qurduqlarını və bir-birlərinə təsir göstərdiklərini, xüsusən də bu ekosistemlərdə yer formalarının və növlərinin qeyri-bərabər paylanmasının təsirlərinə baxın (məkan heterojenliyi)

Geomatika: Yerin cazibə qüvvəsi, qütblərin və Yer qabığının hərəkəti və okean dalğaları (geodeziya) daxil olmaqla coğrafi məlumatları toplayan və analiz edən sahə. Geomatikada tədqiqatçılar xəritə əsaslı məlumatlarla işləmək üçün kompüterləşdirilmiş bir sistem olan Coğrafi İnformasiya Sistemindən (CİS) istifadə edirlər.

Ekoloji coğrafiya: insanlarla ətraf mühit arasındakı qarşılıqlı əlaqələrin və bunun həm ətraf mühitə, həm də insanlara təsirlərinin öyrənilməsi; bu sahə fiziki coğrafiyanı və insan coğrafiyasını birləşdirir.

Astronomik coğrafiya və ya astronoqrafiya: günəşin və ayın dünyanı və planetimizin digər göy cisimləri ilə əlaqəsini necə təsir etdiyini öyrənmək

Fiziki coğrafiya niyə vacibdir?

Yerin fiziki coğrafiyasını bilmək, planetimizi öyrənən hər bir ciddi tələbə üçün vacibdir, çünki Yerdəki təbii proseslər mənbələrin paylanmasına (havadakı karbon dioksiddən səthdəki şirin suya qədər yeraltı minerallara) və insanın şərtlərinə təsir göstərir. qəsəbə. Yer kürəsini və onun proseslərini əhatə edən prosesləri öyrənən hər kəs fiziki coğrafiyasının hüdudları daxilində işləyir. Bu təbii proseslər minilliklər boyu insan populyasiyalarında müxtəlif təsirlərin bolluğu ilə nəticələnmişdir.

Fiziki Coğrafiya Baxışları

Coğrafiyaşünas Yi-Fu Tuan tərəfindən bu məşhur sitat fiziki coğrafiya kimi tanınan coğrafiyanın şöbəsini xülasə edir.

Coğrafiya şöbələri

Coğrafiyanın intizamı iki əsas şöbəyə bölünür: 1) fiziki coğrafiya və 2) mədəni və ya insan coğrafiyası.

Fiziki coğrafiya nədir

Fiziki coğrafiya Yer Elmləri ənənəsi kimi tanınan coğrafi ənənəni əhatə edir.

Fiziki coğrafyacılar planetin landşaftlarına, yerüstü proseslərinə və iqliminə baxır – planetimizin dörd sahəsindən (atmosfer, hidrosfer, biosfer və litosfer) olan bütün fəaliyyətlər.

Fiziki coğrafiya çox müxtəlif elementlərdən ibarətdir. Atmosfer təzyiqi və külək, fırtına və iqlim tənəzzülləri, iqlim zonaları , mikroiqlimlər, hidroloji dövrü , torpaqlar, çaylar və axınlar , flora və faunalar, yer üzündəki dəyişikliklər , eroziya , təbii təhlükələr, çöllər , buzlaqlar və buz örtükləri, sahil arazisi, ekosistemlər və s.

Planetin fiziki coğrafiyasını bilmək planetin hər bir ciddi tələbəsi üçün vacibdir, çünki yerin təbii prosesləri (fiziki coğrafiyanı əhatə edən tədqiqat daxildir) resursların paylanmasına, insan məskunlaşmasının şəraitinə və nəticələrə səbəb olur minilliklər boyunca insan populyasiyalarına müxtəlif təsirlər yaradır.

Yer insanın insana məxsus olduğu tək planet olduğundan, planetimizi öyrənərək insanları və yer üzünün sakinlərini yalnız evimizə kömək etmək üçün daha yaxşı məlumatlar əldə edə bilərik.