Dünyanın iqtisadi və sosial coğrafiyası

218. Şimali Afrika regionunda yerləşən ölkələri müəyyən edin:
A) Misir, Mozambik B) Efiopiya, Nigeriya
C) Liviya, İspaniya D) Əlcəzair, Tunis
E) Mərakeş, Konqo

Dünyanın iqtisadi və sosial coğrafiyası

Coğrafiya – insanla təbiətin qarşılıqlı təsiri, eyni zamanda onların yayılma qanunauyğunluqlarını öyrənir. Özündə yerlə bağlı olan, demək olar ki, bütün elm sahələrini birləşdirir. Fiziki və iqtisadi coğrafiya deyə iki qola ayrılır. Asan dildə desək, fiziki coğrafiya səthində yaşadığımız yeri, iqtisadi coğrafiya isə insanı, onun yaşadığı yerə təsirini öyrənir. Qısacası, fiziki coğrafiya təbiətin insana, iqtisadi isə əksinə, insanın təbiətə təsirini göstərir, amma unutmayaq ki, bunlar qarşılıqlıdır. Tədqiqatın əsas mövzusundan asılı olaraq coğrafiyaşünaslar torpaqlar, buzlaqlar, okeanlar, vulkanlar, göllər, əhalinin tərkibi və sayı, yer qabığının yaranma tarixi (paleogeoqraflar), xəstəliklərin yayılma coğrafiyası (tibbi coğrafiyaçılar) və turizm mənbələri (turizm coğrafiyası) və s. üzrə ixtisaslaşırlar. Əvvəllər bütün ərazilər aşkar olunmadığı və araşdırılmadığı zaman əsasən coğrafiyaçılar öz müşahidələri ilə məşğul olmuşlar. Bu gün onların əsas fəaliyyəti müxtəlif proseslərin və hadisələrin izahı, səbəblərini müəyyənləşdirmək və gələcək üçün proqnozlar verməkdir. Coğrafiyaşünas hansı sahədə çalışırsa, xəritələr ilə işləməlidir: onları tərtib etməli və düzgün oxumalıdır. Biologiya, kimya, fizika, ekologiya, tarix, riyaziyyat, iqtisadiyyat, sosiologiya ilə maraqlananlar bu ixtisası seçə bilər.

İxtisasın tarixi

Keçmiş SSRİ Ali Təhsil Nazirliyinin qərarına, əsasən, 1944 – cü ildə birinci dəfə Azərbaycan Dövlət Universitetində coğrafiya ixtisası üzrə tələbə qəbulu aparıldı və geologiya – coğrafiya fakültəsi yaradıldı. 1945-1946-cı tədris ilindən fakültədə coğrafiya ixtisası üzrə Azərbaycan və rus bölmələrinə tələbə qəbulu aparıldı. Aidiyyatlı nazirliklərin və Azərbaycan Elmlər Akademiyası institutlarının kadr tələbatını nəzərə alaraq və fakültədə kartoqrafiya (1972 – ci il), hidrometeorologiya (1973 – cü il ) və ətraf mühiti mühafizə və təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə (1979 – cu il) kafedraları yaradıldı. 1970 – ci illərdən BDU geologiya – coğrafiya fakültəsində kartoqrafiya, hidrometeorologiya və ekologiya ixtisaslarına tələbə qəbul edildi. İxtisas istiqamətlərinin genişlənməsi və kadr tələbatının artması 1991-ci ildə BDU-da sərbəst coğrafiya fakültəsi təşkil etməyə imkan verdi. 2007- ci ildə coğrafiya fakültəsində yeni və mühüm bir kafedra-«Azərbaycan coğrafiyası» kafedrası təşkil edildi. Beləliklə, hazırda coğrafiya fakültəsi kollektivi təbiət elmlərinin 5 sərbəst istiqaməti üzrə kadr hazırlığını və elmi araşdırmaları yerinə yetirir.

Bu ixtisas sahibi nə işlə məşğul olur? (iş öhdəlikləri)

➝ Cоğrafi təbəqənin dayanıqlığı üzrə;
➝ Landşaftın təkamülü üzrə;
➝ İqlimin mənşəyi və prоqnоzlaşdırılması üzrə;
➝ Xəzər dənizinin hidrоmeteоrоlоji şəraiti üzrə;
➝ Ekосоğrafi problemlərinin həlli;
➝ Xəritəçilik üzrə xəritə çəkmə landşaft üzrə planlamalar üzrə;
➝ Hidrometeorologiya üzrə .
➝ Azərbaycan təbiətinin inkişaf qanunauyğunluqları, təbii ehtiyatların və onların ekосоğrafi xüsusiyyətlərinin tədqiqi;
➝ İstehsalın, sosial infrastrukturun və əhalinin ərazi təşkilinin iqtisadi-соğrafi problemlərinin, respublikanın konstruktiv və regional problemləri, səhralaşma proseslərinin tədqiqi ;
➝ Xəzər dənizinin səviyyə dəyişkənliyini törədən amillər və ekоlоji şəraitin tədqiqi;
➝ Təbiət, ətraf mühit, insanlar arasında qarşılıqlı əlaqə yaratmaq;
➝ Fiziki coğrafiya, iqlimşünaslıq, torpaqşünaslıq, nəzəri hidrologiya, bitki ekologiyası və geomorfologiya daxil olmaqla vahid bir fənnin yaradılması;
➝ Ərazi idarə edilməsi və nəzarətdə saxlanılması ilə bağlı araşdırmalar.
➝ Yeni bir elm sahəsi olan Coğrafi İnformasiyalar Sistemi üçün lazım olan bazanı yaratmaq;
➝ Xəritələşmə və xəritəçəkmədə ərazi araşdırmasına dəstək olmaq.
➝ Yerli qlobal miqyasda uzanan fiziki və sosial-iqtisadi elmlərdə intizamlı və inteqrativ tədqiqatların aparılması, dəyişən planetimizin yerləşmə perspektivinə və davamlılığına vurğu etmək.

Qeyd: Sadalanan sahələr üzrə işləyərkən ali təhsillə yanaşı, əlavə olaraq xəritə çəkmə və ya bununla əlaqədar işlərlə məşğul olmaq üçün GİS proqramın bilmək vacibdir.

Harada bu ixtisasa sahiblənmək olar?(universitet ya kursların adları)

➝ Bakı Dövlət Universiteti – Coğrafiya Fakültəsi (qiyabi və əyani təhsil)
➝ Naxçıvan Dövlət Universiteti – Coğrafiya Fakültəsi (əyani təhsil)

Bu ixtisas üzrə harada çalışmaq olar? (şirkət və sahə qeyd etmək olar)

➝ İqtisadiyyat Nazirliyində;
➝ Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyində;
➝ Botanika İnstitutunda;
➝ Hidrometeorologiya Departamentində;
➝ Elmlər Akademiyasında (institutlar);
➝ 1 illik pedoqoji ixtisas artırmadan sonra isə müəllim kimi;
➝ Yaşıllaşdırma idarəsində
➝ Turizm sahəsində
➝ Milli parklar və qoruqlarda
➝ Coğrafiya ixtisasının məzunları aşağıdakı vəzifələr üzrə çalışa bilərlər:
➝ Ekologiya və Təbiətin Mühafizəsi – iqtisadiyatın idarə edilməsi üzrə;
➝ Planlaşdırma üzrə;
➝ Torpaq quruluşu üzrə;
➝ Bələdçi- ekskursiya rəhbəri kimi;
➝ Ekoloq kimi;
➝ Alim və tədqiqatçı kimi.
➝ Coğrafiya ixtisası üzrə bakalavr səviyyəsini bitirən məzunlar ümumi təhsil pilləsində müvafiq olaraq coğrafiya fənnini tədris edə bilər.

Bu ixtisas üzrə lazım olan bilik və bacarıqlar (kompetensiyalar)

➝ İxtisas bilikləri;
➝ Coğrafi biliklərinin, xəritəçilik üzrə bacarıqların daima təkmilləşdirilməsi;
➝ Komputer bilikləri, xəritələrin çəkillməsində isifadə olunan xüsusi CİS ( GİS) proqram üzrə biliklər;
➝ Müxtəlif növ xəritə və cihazlardan istifadə etmək qabiliyyəti;
➝ Güclü yaddaş və görmə qabiliyyəti;
➝ Analitik düşünmə bacarığı;
➝ Məkan təsəvvürünə malik olmaq;
➝ Fiziki dözümlülük;
➝ Yaxşı müşahidə qabiliyyəti;
➝ Dəqiqlik və məsuliyyət;
➝ Stressə davamlılıq.

İxtisasın gələcəyi

Coğrafiya ixtisası dünyanın fiziki proseslərini, bütün iqtisadi və siyasi amillərin formalaşmasına təsiri baxımından, qloballaşan və inkişaf edən dünyada qeyd edilən hadisələri dərindən öyrənmə və araşdırma, proqnozların verilməsi kimi əhəmiyyətli funksiyaları yerinə yetirdiyindən bu sahə üzrə ixtisaslı kadrlara daima ehtiyac olacaqdır.

Əmək haqqı

➝ Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyində: 150-300 AZN
➝ Torpaq quruluşunda: 400-500AZN
➝ İqtisadiyyat Nazirliyində: 500-800AZN
➝ Milli Elmlər Akademiyasında: 170-200AZN
➝ Proqram bilikləri olduğu təqdirdə: 500-700 AZN
➝ Dövlət qulluğunda dərəcəyə görə məvacib aralığı: 300-1000 AZN

Test sualları: Dünyanın iqtisadi və sosial coğrafiyası

46. Avrasiyada taxıl istehsalına görə fərqlənən ölkələr:
A) Özbəkistan, Monqolustan, Gürcüstan
B) Fransa, Almaniya, Norveç
C) Qazaxıstan, Hindistan, Çin
D) Türkiyə, Azərbaycan, Tacikistan
E) Rusiya, Vyetnam, Livan

54. Qərbi Avropada suvarma əkinçiliyinin inkişaf etdiyi ölkələr:
A) Fransa, Böyük Britaniya
B) Bolqarıstan, Polşa
C) İspaniya, İtaliya
D) Yunanıstan, Danimarka
E) Almaniya, Portuqaliya

60. Ölkədə əhalinin ümumi sayı 8 milyon nəfərdir. Təbii artım 6 nəfər olarsa, ümumi illik artım sayını tapın:
A) 60 min nəfər B) 13 min nəfər
C) 48 min nəfər D) 80 min nəfər
E) 84 min nəfər

64. Federativ və monarxiya ölkələrini müəyyən edin.
A) Kanada, Avstriya, CAR
B) Nigeriya, Myanma, Nepal
C) Böyük Britaniya, Küveyt, Yaponiya
D) ABŞ, Braziliya, Venesuela
E) Belçika, İspaniya, Malayziya

68. Ölkədə əhalinin ümumi sayı 6 milyon nəfərdir. Təbii artım 14 nəfər olarsa, ümumi illik artım sayını tapın.
A) 48 min nəfər B) 60min nəfər C) 84 min nəfər
D) 14 min nəfər E) 2,5 min nəfər

72. Qərb yarımkürəsində yerləşən federativ ölkələr:
A) ABŞ, Kanada, Peru
B) Çili, Meksika, Braziliya
C) Argentina, Kolumbiya, Çili
D) Kuba, Yamayka, Meksika
E) Meksika, Venesuela, Argentina

77. Ölkədə əhalinin sayı 8 milyon nəfərdir. Hər ildə ümumi artım 48 min nəfər olarsa, təbii artımı təyin edin.
A) 4 nəfər B) 8 nəfər C) 6 nəfər
D) 4,8 nəfər E) 32 nəfər

82. Şimali, Orta, Cənubi Avropada yerləşən monarxiya ölkələrinin müvafiq ardıcıllığını müəyyən edin.
A) Norveç, Belçika, Portuqaliya
B) Danimarka, Avstriya, İspaniya
C) Belçika, İspaniya,İsveç
D) Andorra, Monako, Vatikan
E) İsveç, Niderland, Monako

86. Ölkədə əhalinin ümumi sayı 6 milyon nəfərdir. Hər il əhalinin sayının 84 min nəfər artdığını nəzərə alaraq təbii artımı təyin edin:
A) 8,4 nəfər B) 6 nəfər C) 14 nəfər
D) 9 nəfər E) 84 nəfər

91. Cənubi Avropa regionuna daxil olan mikrodövlətlər:
A) Malta, Lixtenşteyn, Andorra
B) Andorra, Lüksenburq, Qətər
C) Niderland, Portuqaliya, Çexiya
D) Vatikan, Lüksenburq, Lixtenşteyn
E) Vatikan, San-Marino, Monako

95. Ölkədə əhalinin sayı 20 milyon nəfərdir. Təbii artım 12 nəfərdirsə, il ərzində ümumi artım sayını tapın:
A) 200 min nəfər B) 120 min nəfər
C) 240 min nəfər D) 1,6 min nəfər
E) 4,5 min nəfər

100. Şərqi, Cənub-Şərqi, Cənubi Asiya regionlarına daxil olan monarxiya ölkələrinin müvafiq ardıcıllığını təyin edin.
A) Cin, İndoneziya, Hindistan
B) Yaponiya Pakistan, Vyetnam
C) Koreya, Kamboca, Şri-Lanka
D) Nepal, Kamboca, Yaponiya
E) Yaponiya, Malayziya, Nepal

104. Ölkədə əhalinin sayı 20 milyon nəfərdir. Hər il ölkə əhalisi 240 min nəfər artırsa, təbii artımı tapın.
A) 20 nəfər B) 24 nəfər C) 12 nəfər
D) 16 nəfər E) 18 nəfər

108. Asiya qitəsində yerləşən federativ respublikalar:
A) Gürcüstan, BƏƏ, Əfqanıstan
B) Çin, İndoneziya, İran
C) İraq, Pakistan, Yaponiya
D) Hindistan, Səudiyyə Ərəbistanı, Nepal
E) Hindistan, Pakistan, Myanma

112. Ölkədə 16 milyon əhali qeydə alınmışdır. Bir il ərzində əhalinin sayı 80 min nəfər artmışsa, təbii artımı hesablayın:
A) 6 nəfər B) 8 nəfər C) 5 nəfər
D) 4 nəfər E) 12,8 nəfər

114. Qazaxıstan Respublikasının digər Mərkəzi Asiya Türk Respublikalarından fərqli xüsusiyyətləri:
1. Materik daxili mövqeyə malikdir.
2. Avropa və Asiya qitələrində yerləşir.
3. Şimalında çöl zonası landşaftı və qara torpaqlar geniş yayılmışdır.
4. Qrup kənd forması ilə yanaşı dağınıq kənd tipli yaşayış məntəqələri xarakterdir.
5. RF ilə geniş quru sərhəddinə malikdir.
6. Ərazisində ekstermal sahələr mövcuddur.
A) 1, 3, 5 B) 1, 4, 5 C) 2, 5, 6
D) 2, 3, 5 E) 1, 3, 6

116. Cənub-Qərbi Asiyanın mütləq monarxiya ölkələri:
A) İraq, İran, Əfqanıstan
B) İordaniya, Suriya, Küveyt
C) Bəhreyn, Bruney, Pakistan
D) Səudiyyə Ərəbistanı, İran, Küveyt
E) Bəhreyn, Səudiyyə Ərəbistanı, Oman

121. Tükənən, bərpa edilən təbii ehtiyatlar qrupu:
A) şirin su, torpaq, daş kömür
B) neft, təbii qaz, torf
C) torpaq, şirin su, meşə
D) Dünya okeanı, qabarma və çəkilmə
E) meşə, günəş enerjisi, hidroenerji

128. Dünya okeanında tropik enliklərdə üzvü aləmin kasıb olması nə ilə əlaqədardır?
A) dərinliyin az olması ilə
B) soyuq cərəyanların geniş yayılması ilə
C) suyun temperaturunun aşagı olması ilə
D) suyun duzluluğunun yüksək olması ilə
E) qabarma hadisələrinin tez-tez təkrarlanması ilə

136. Üzvi mənşəli mineral ehtiyatlar qrupu.
A) neft, qızıl, dəmir filizi
B) əhəng daşı, almaz, polimetal
C) daş kömür, torf, əhəng daşı
D) təbii qaz, daş kömür, uran
E) molibden, volfram, qalay

154. Urbanizasiya deyilir?
A) kənd əhalisinin sürətlə artmasına
B) şəhər əhalisinin və ərazisinin sayının kəskin azalmasına
C) şəhər əhalisinin kəndə axımı hesabına azalmasına
D) şəhər əhalisinin sayının kənddən gələnlər hesabına artmasına
E) kənddə əhalinin sənaye sahələrində çalışmasına

178. Cənub-Şərqi Asiya regionunda yerləşən ölkələri müəyyən edin:
A) Misir, Liviya B) Livan, İsrail
C) Malayziya Nepal D) Filippin, Qazaxıstan
E) Vyetnam, İndoneziya

180. Pambığın becərilməsi üçün tələb olunur:
A) isti, rütubətli hava şəraiti
B) dağlıq relyef, terraslaşmış dağ yamacları
C) mülayim, rütubətli hava şəraiti, suvarma
D) isti, quru hava şəraiti və suvarma
E) düzən relyef, soyuq, quru iqlim

186. Cənub Qərbi Asiya regionunda yerləşən ölkələri müəyyən edin:
A) Misir, Liviya B) Livan, İsrail
C) Malayziya Nepal D) Filippin, Qazaxıstan
E) Vyetnam, İndoneziya

188. Şəkər qamışının becərilməsi üçün tələb olunur:
A) isti, rütubətli hava şəraiti
B) dağlıq relyef, terraslaşmış dağ yamacları
C) mülayim, rütubətli hava şəraiti, suvarma
D) isti, quru hava şəraiti, daglıg relyef
E) düzən relyef, soyuq, quru iqlim

194. Cənubi Asiya regionunda yerləşən ölkələri müəyyən edin:
A) Misir, Liviya B) Livan, İsrail
C) Pakistan Nepal D) Filippin, Qazaxıstan
E) Vyetnam, İndoneziya

196. Şəkər çuğundurunun becərilməsi üçün tələb olunur:
A) isti, rütubətli hava şəraiti
B) dağlıq relyef, terraslaşmış dağ yamacları
C) mülayim, rütubətli hava şəraiti
D) isti, quru hava şəraiti, suvarma
E) düzən relyef, soyuq, quru iqlim

202. Şimali Avropa regionunda yerləşən ölkələri müəyyən edin:
A) Fransa, Polşa B) Norveç, Finlandiya
C) Ukrayna, Çexiya D) Finlandiya, İtaliya
E) Böyük Britaniya, İspaniya

204. Çəltik bitkisinin becərilməsi üçün tələb olunur:
A) isti, rütubətli iqlim şəraiti, düzənlik relyef
B) dağlıq relyef, terraslaşmış dağ yamacları, quru iqlim
C) mülayim, rütubətli hava şəraiti, düzənlik relyef
D) isti, quru hava şəraiti, suvarma şəraiti
E) düzən relyef, soyuq, quru iqlim şəraiti

210. Cənubi Avropa regionunda yerləşən ölkələri müəyyən edin:
A) Fransa, Polşa B) Norveç, Finlandiya
C) Ukrayna, Çexiya D) Yunanıstan, İtaliya
E) Böyük Britaniya, İspaniya

212. Kofe və kakao bitkilərinin becərilməsi üçün tələb olunur:
A) isti, rütubətli iqlim şəraiti, düzənlik relyef
B) dağlıq relyef, terraslaşmış yamaclar, quru iqlim
C) mülayim, rütubətli hava şəraiti, düzənlik relyef
D) isti, quru hava şəraiti, suvarma şəraiti
E) düzən relyef, soyuq, quru iqlim şəraiti

218. Şimali Afrika regionunda yerləşən ölkələri müəyyən edin:
A) Misir, Mozambik B) Efiopiya, Nigeriya
C) Liviya, İspaniya D) Əlcəzair, Tunis
E) Mərakeş, Konqo

220. Banan və ananas bitkilərinin becərilməsi üçün tələb olunur:
A) isti, rütubətli iqlim şəraiti, düzənlik relyef
B) dağlıq relyef, terraslaşmış yamaclar, quru iqlim
C) mülayim, rütubətli hava şəraiti, düzənlik relyef
D) isti, quru hava şəraiti, düzən relyef
E) düzən relyef, soyuq, quru iqlim şəraiti

226. Orta Avropa regionunda yerləşən ölkələri müəyyən edin:
A) Fransa, Polşa B) Norveç, Finlandiya
C) Ukrayna, Çexiya D) Yunanıstan, İtaliya
E) Böyük Britaniya, Almaniya

228. Xurma bitkisinin becərilməsi üçün tələb olunur:
A) isti, rütubətli iqlim şəraiti
B) dağlıq relyef, quru iqlim
C) mülayim, rütubətli hava şəraiti
D) dağlıq relyef, suvarma şəraiti
E) düzən relyef, isti, quru iqlim şəraiti

VIII. Türk dünyasının coğrafiyası

8. Türkiyənin həmsərhəd ölkələrindən biri:
A) Qazaxıstan B) Türkmənistan
C) Bolqarıstan D) Əfqanıstan
E) Tacikistan

16. Türk xalqları hansı dil ailəsinə məxsusdur?
A) Qafqaz B) Hind-Avropa C) Altay
D) Ural E) Çin-Tibet

24. Türk dil qrupunun oğuz yarımqrupuna daxil olan xalqlar:
A) azərbaycanlılar, qazaxlar, kumuqlar
B) türklər, tatarlar, başqırdlar
C) türkmənlər, qaqauzlar, azərbaycanlılar
D) türkiyə türkləri, özbəklər, altaylar
E) yakutlar, xakaslar, azərbaycanlılar

30. Pambıq istehsalına görə dünyada liderlik edən ölkələr:
A) Pakistan, Türkmənistan
B) İran, İraq
C) Çin, ABŞ
D) Braziliya, Avstraliya
E) İspaniya, Misir

32. Türk dünyasında ən hündür zirvənin yerləşdiyi ölkə:
A) Türkiyə B) Qazaxıstan
C) Qırgızıstan D) Azərbaycan
E) Türkmənistan

40. Mənşəyinə görə türk xalqları hansı qruplara ayrılır?
A) uyğur, slavyan, bulkar, tat
B) tatar, qıpçaq, uyğur, kartli
C) uyğyr, oğuz,bulkar, qıpçak
D) oğuz, german, iran, tacik
E) qıpçak, qazax, oğuz, tibet

48. Rusiya Federasiyasının Volqaboyu regionunda yaşayan yerli türk xalqları:
A) tatarlar, altaylar B) başkırtlar, yakutlar
C) tatarlar, çuvaşlar D) tatarlar, tuvalılar
E) qaraçaylılar, balkarlar

56. Qaqauz türklərinin əsasən məskulaşdığı ölkə:
A) Bolqarıstan B) Gürcustan C) Moldova
D) Albaniya E) Ukrayna

62. Qazaxıstan və Türkmənistan Respublikaları üçün oxşar olan əlamətlər:
1. Çöl zonası geniş yer tututr.
2. Xəzər dənizinə çıxışa malikdir.
3. Azərbaycan ilə su sərhədlərinə malikdir.
4. Zəngin dəmir və kömür yataqları vardır.
5. Turan ovalığı bu ölkələrin ərazisindədir.
6. İki qitədə yerləşirlər.
A) 1, 4, 5 B) 1, 4, 6 C) 2, 3, 6
D) 2, 3, 5 E) 1, 3, 6

70. Qazaxıstan və Türkmənistanın bir-birindən fərqli ələmətləri:
1. Çöl zonası geniş yer tutur.
2. Xəzər dənizinə çıxışa malikdir.
3. İqlimin kontinentallığı müşahidə olunur.
4. Avropa və Asiya qitələrində yerləşirlər.
5. Zəngin dəmir və kömür yataqları vardır.
6 .Turan ovalığı bu ölkələrin ərazisindədir.
A) 1, 2, 3 B) 2, 3, 5 C) 2, 4, 6
D) 1, 4, 5 E) 1, 2, 4

79. Türkiyə və Qazaxıstanın oxşar cəhətləri.
1. Dünya okeanına çıxışa malikdirlər.
2. İki qitədə yerləşirlər.
3. Ərazisində kömür ehtiyatları zəngindir.
4. İqlimi kontinental mülayim tipli ilə səciyyələnir.
5. Paytaxtları ölkənin iri sənaye mərkəzi deyil.
6. Neft-qaz yataqları zəngindir.
A) 2, 3, 4 B) 1, 3, 5 C) 2, 4, 5
D) 2, 3, 5 E) 1, 3, 6

88. Türkiyə və Qazaxıstan üçün fərqli əlamətlər:
1. Dünya okeanına çıxışa malikdirlər.
2. İki qitədə yerləşirlər.
3. Zəngin daş kömür yataqları mövcuddur.
4. Paytaxtları ölkənin iri sənaye mərkəzi deyil.
5. Subtropik qurşağın Aralıq dəniz tipi iqlimi hakimdir.
6. Yarımsəhra və çöl landşaftı geniş yer tutur.
A) 2, 3, 4 B) 1, 2, 5 C) 1, 4, 6
D) 1,5, 6 E) 2, 3, 6

97. Türkmənistan və Qırğızıstanın oxşar əlamətləri:
1. Materikdaxili mövqeyə malikdirlər.
2. Dağlıq relyef hökmrandır.
3. Kənd əhalisi üstünlük təşkil edir.
4. Qoyunçuluq inkişaf etmişdir.
5. Ərazilərində səhra landşaftı geniş yayılmışdır.
6. Təbii qaz ehtiyatlarınına görə dünyada görkəmli yer tuturlar.
A) 1, 2, 5 B) 2, 3 ,4 C) 1, 5, 6
D) 1, 3, 4 E) 2, 4, 6

106. Türkmənistan və Qırğızıstanın fərqli əlamətləri:
1. Materikdaxili mövqeyə malikdirlər.
2. Dağlıq relyef üstündür.
3. Səhra landşaftı geniş yayılmışdır.
4. Kənd əhalisinin payı üstündür.
5. Təbii qaz ehtiyatına görə dünyada görkəmli yerlərdən birini tutur.
6. Kənd təsərrüfatında qoyunçuluq üstündür.
A) 1, 4, 6 B) 1, 2, 3 C) 2, 4, 5
D) 2, 3, 5 E) 1, 4, 5

122. Türk dünyasına daxil olan ölkələrdən hansılarının Xəzər dənizinə çıxışları vardır?
1. Türkiyə 2. Qazaxıstan 3. Özbəkistan
4. Azərbaycan 5. Türkmənistan 6. İran
A) 1, 3, 6 B) 1, 2, 5 C) 2, 3, 4
D) 1, 2, 3 E) 2, 4, 5

129. Tükənməyən təbii ehtiyatlar qrupu:
A) şirin su, torf, günəş enerjisi
B) dəmir filizi, neft, təbii qaz
C) Dünya okeanı, günəş enerjisi, geotermal enerji
D) Dünya okeanı, torpaq, qızıl
E) meşə, bitki aləmi, daş kömür

139. Türk dünyasına daxil olan ölkələri əhalisinin sayına görə azalan sırasını təyin edin:
1. Özbəkistan 2. Türkiyə
3. Qazaxıstan 4. Azərbaycan
A) 1, 2, 3, 4 B) 2, 4, 1, 3 C) 2, 3, 4, 1
D) 4, 3, 2, 1 E) 2, 1, 3, 4

142. Türk dünyasına daxil olan ölkələrin hansında əhalisinin sayı milyon nəfərdən çox olan şəhər vardır?
1. Türkiyə 2. Türkmənistan 3. Qırğızıstan
4. Özbəkistan 5. Azərbaycan 6. Şimali Kipr
A) 1, 2, 3 B) 2, 3, 5 C) 4, 5, 6
D) 2, 3, 6 E) 1, 4, 5

162. Türk dövlətləri ərazisində yerləşən düzənliklər:
1. Anadolu 2. Ustyurt 3. Qobi
4. Kolxida 5.Turan 6. Dekan
A) 1, 4, 5 B) 3, 4, 6 C) 2, 4, 5
D) 1, 2, 6 E) 1, 2, 5

169. Türk dövlətlərindən hansılarda ölkənin paytaxtı iqtisadi mərkəz rolunu oynamır?
1. Özbəkistan 2. Qazaxıstan 3. Türkiyə
4. Türkmənistan 5. Azərbaycan
A) 1, 2 B) 2, 3 C) 3, 4
D) 1, 5 E) 4, 5

174. Türk xalqları hansı dil ailəsinə mənsubdurlar?
A) Altay B) Hind-Avropa C) Qafqaz
D) Ural E) Hamid- Samid

182. Özbəklər türk xalqlarının hansı yarımqrupuna mənsubdurlar?
A) Tunqus B) Oğuz C) Uyğur
D) Qıpçaq E) Bulkar

190. Qazaxlar türk xalqlarının hansı yarımqrupuna mənsubdurlar?
A) Tunqus B) Oğuz C) Uyğur
D) Qıpçaq E) Bulkar

198. Tatarlar türk xalqlarının hansı yarımqrupuna mənsubdurlar?
A) Tunqus B) Oğuz C) Uyğur
D) Qıpçaq E) Bulkar

206. Qaqauzlar türk xalqlarının hansı yarımqrupuna mənsubdurlar?
A) Tunqus B) Oğuz C) Uyğur
D) Qıpçaq E) Bulkar

214. Qırğızlar türk xalqlarının hansı yarımqrupuna mənsubdurlar?
A) Tunqus B) Oğuz C) Uyğur
D) Qıpçaq E) Bulkar

222. Krım tatarları türk xalqlarının hansı yarımqrupuna mənsubdurlar?
A) Tunqus B) Oğuz C) Uyğur
D) Qıpçaq E) Bulkar

• Teqlər:
• coğrafiya testləri
• , test sualları
• , coğrafiya sualları

Həbibə Soltanova

Həbibə Soltanova Bayraməli qızı (d. 4 sentyabr 1948-ci ildə Bakının Maştağa qəsəbəsi) — coğrafiya üzrə fəlsəfə doktoru.

Mündəricat

• 1 Həyatı
• 2 Elmi fəaliyyəti
• 3 Elmi əsərləri
• 4 Kitabları
• 5 Həmçinin bax
• 6 Xarici keçidlər
• 7 İstinadlar

Soltanova Həbibə Bayraməli qızı 1948-ci ildə Bakının Maştağa qəsəbəsində doğulmuşdur. 1966-cı ildə orta məktəbi bitirmişdir. 1966-1971-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) geologiya-coğrafiya fakultəsində təhsil almışdır. coğrafiya müəllimi ixtisası üzrə bitirmişdir.

Elmi fəaliyyəti

Əmək fəaliyyətinə Azərbaycan Dövlət Universitetində başlamışdır. 1972-ci ildən BDU-nun «Xarici ölkələrin iqtisadi və siyasi coğrafiyası» kafedrasında(2004-cü ilin iyul ayından «Xarici ölkələrin iqtisadi-siyasi coğrafiyası və turizm» kafedrası adlanır) baş laborant.

• 1980-ci ildən assistent.

• 1985-ci ildən baş müəllim.

• 1988-ci ildən dosent vəzifələrində çalışmışdır.

• 1996-cı ildən həmin kafedranın müdiridir.

Elmi fəaliyyəti əsasən xarici ölkələrin iqtisadi-siyasi coğrafiyası istiqamətində olmuşdur. Respublika, regional və beynəlxalq konfranslarda (Türkiyə Respublikasının Çanaqqala Universiteti-1997-ci il, İran İslam Respublikasının Yəzd şəhəri-2000-ci il) məruzələrlə çıxış etmişdir. Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyində Coğrafiya bölməsi üzrə Metodiki Şuranın, Coğrafiya fakultəsinin Elmi Şurasının, Tədris-metodik Şurasının üzvüdür. Azərbaycan Coğrafiya Cəmiyyətinin Rəyasət Heyətinin üzvü və Coğrafiya Cəmiyyətinin BDU filialının sədridir. Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən fəxri fərmanlarla təltif olunmuşdur. «Qızıl Qələm» mükafatı laureatıdır. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı ilə «Tərəqqi» medalı ilə təltif olunmuşdur. [1]

Elmi əsərləri

1. Курортно-туристические ресур-сы Азербайджанской Республики и перспективы развития курортной системы География и туризм. Сб.науч.

Трудов. Выпуск 1.Пермь, 2005

2.Müasir ekoturizmin inkişaf potensialı. BDU, Xəbərlər, №1, 2003

3.Пroblems of rekreational development and forminq resort-tourist somplexon the coast of the Caspian sea. Caspian Жournal of natural resources.№1, Сeason year, 2003.

4.Azərbaycan Respublikasında kənd turizminin imkanları və inkişaf perspektivləri, Azərbaycan Coğrafiya Cəmiyyətinin əsərləri. XI cild. Azərbaycanda müasir coğrafi tədqiqatlar. Bakı, 2007

5.Azərbaycan respublikasının turizm sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığının müasir vəziyyəti, Bakı Universitetinin Xəbərləri. Bakı, 2008 №1.

6.Turizm-rekreasiya sistemləri və ətraf mühit.Azərb.Coğr.Cəm. AMEA akad. H.Ə.Əliyev ad.Coğr.İnstitutu Təbii-təsərrüf.sistem. ekoloji təhlük. Təmin.coğr.prob. Azərb.Coğr. Cəm. əsərləri XIV cild. Bakı.2009.

7.Su ehtiyatlarından istifadədə İİR-ın təcrübəsi. 2-ci Xəzər Beynəlxalq su texnologiyaları konfransının materialları. Azərbaycan, Bakı, 11 aprel 2014. [2]

• İran və Əfqanıstanın coğrafiyası. Dərslik.Bakı. Azərbaycan Universiteti nəşriyyatı,1989,204 s.

• Ərəb ölkələrinin coğrafiyası. Dərslik. Bakı: Azərbaycan Universiteti nəşriyyatı, 1992,348.s

• Beynəlxalq turizmin coğrafiyası, Dərs vəsaiti. Bakı: R.N.Novruz-94, 2002, 547 s.

• Mehmanxana təsərrüfatı. Dərs vəsaiti, Baki: “Parni iz Baku”, 2005, 216 s.

• Turizmin əsasları. Dərs vəsaiti, “Mütırcim”, 2007, 316 s.

• Yaxın və Orta Şərq ölkələrinin iqtisadi və sosial coğrafiyası. Dərslik,

• Экономическая и социальная география славянских стран Учебное пособие

• Bakı Slavyan Universiteti «Kitab Aləmi» Nəşriyyat Poliqrafiya Mərkəzi, 2010

• Dünyanın iqtisadi və sosial coğrafiyası. Dərslik. Bakı “Sabah”, 2011, 584 s.

• Otelçilik fəaliyyətinin əsasları. Monoqrafiya. Bakı: Az-TU-nun mətbəəsi, 2013, 410 s

• Azərbaycan Respublikasında turizm və onun inkişafı. Monoqrafiya. Az TU-nun mətbəəsi. 2015, 475 s.

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

İstinadlar

1. ↑ B.Budaqov Azərbaycanın coğrafiyaçı alimləri
2. ↑ H. B. Soltanova

Avqust 05, 2021
Ən son məqalələr

Falunqun

Faludə

Falçı qadın (Karavacco)

Famaqusta

Famenin şəhristanı

Famil Həşimov

Famil Mehdi

Famil Mustafayev

Famil Məmmədli

Famil Məmmədov

Ən çox oxunan

Alara qalası

Alarix

Alas

Alat (Özbəkistan)

Alatoran: Tutulma (film musiqisi)

həbibə, soltanova, bayraməli, qızı, sentyabr, 1948, ildə, bakının, maştağa, qəsəbəsi, coğrafiya, üzrə, fəlsəfə, doktoru, bayraməli, qızıdoğum, tarixi, sentyabr, 1948, yaş, doğum, yeri, maştağa, bakı, azərbaycan, ssrivətəndaşlığı, ssri, azərbaycanmilliyyəti, az. Hebibe Soltanova Bayrameli qizi d 4 sentyabr 1948 ci ilde Bakinin Mastaga qesebesi cografiya uzre felsefe doktoru Hebibe SoltanovaHebibe Soltanova Bayrameli qiziDogum tarixi 4 sentyabr 1948 72 yas Dogum yeri Mastaga Baki Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliAtasi Bayrameli SoltanovElmi adi cografiya uzre felsefe doktoruTehsili Azerbaycan Dovlet UniversitetiMukafatlari Qizil qelem mukafati Fexri ferman Mundericat 1 Heyati 2 Elmi fealiyyeti 3 Elmi eserleri 4 Kitablari 5 Hemcinin bax 6 Xarici kecidler 7 IstinadlarHeyati RedakteSoltanova Hebibe Bayrameli qizi 1948 ci ilde Bakinin Mastaga qesebesinde dogulmusdur 1966 ci ilde orta mektebi bitirmisdir 1966 1971 ci illerde Azerbaycan Dovlet Universitetinin indiki BDU geologiya cografiya fakultesinde tehsil almisdir cografiya muellimi ixtisasi uzre bitirmisdir Elmi fealiyyeti RedakteEmek fealiyyetine Azerbaycan Dovlet Universitetinde baslamisdir 1972 ci ilden BDU nun Xarici olkelerin iqtisadi ve siyasi cografiyasi kafedrasinda 2004 cu ilin iyul ayindan Xarici olkelerin iqtisadi siyasi cografiyasi ve turizm kafedrasi adlanir bas laborant 1980 ci ilden assistent 1985 ci ilden bas muellim 1988 ci ilden dosent vezifelerinde calismisdir 1996 ci ilden hemin kafedranin mudiridir Elmi fealiyyeti esasen xarici olkelerin iqtisadi siyasi cografiyasi istiqametinde olmusdur Respublika regional ve beynelxalq konfranslarda Turkiye Respublikasinin Canaqqala Universiteti 1997 ci il Iran Islam Respublikasinin Yezd seheri 2000 ci il meruzelerle cixis etmisdir Azerbaycan Respublikasi Tehsil Nazirliyinde Cografiya bolmesi uzre Metodiki Suranin Cografiya fakultesinin Elmi Surasinin Tedris metodik Surasinin uzvudur Azerbaycan Cografiya Cemiyyetinin Reyaset Heyetinin uzvu ve Cografiya Cemiyyetinin BDU filialinin sedridir Azerbaycan Respublikasi Tehsil Nazirliyi Medeniyyet ve Turizm Nazirliyi terefinden fexri fermanlarla teltif olunmusdur Qizil Qelem mukafati laureatidir Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin serencami ile Tereqqi medali ile teltif olunmusdur 1 Elmi eserleri Redakte1 Kurortno turisticheskie resur sy Azerbajdzhanskoj Respubliki i perspektivy razvitiya kurortnoj sistemy Geografiya i turizm Sb nauch Trudov Vypusk 1 Perm 20052 Muasir ekoturizmin inkisaf potensiali BDU Xeberler 1 20033 Problems of rekreational development and forminq resort tourist somplexon the coast of the Caspian sea Caspian Zhournal of natural resources 1 Season year 2003 4 Azerbaycan Respublikasinda kend turizminin imkanlari ve inkisaf perspektivleri Azerbaycan Cografiya Cemiyyetinin eserleri XI cild Azerbaycanda muasir cografi tedqiqatlar Baki 20075 Azerbaycan respublikasinin turizm sahesinde beynelxalq emekdasliginin muasir veziyyeti Baki Universitetinin Xeberleri Baki 2008 1 6 Turizm rekreasiya sistemleri ve etraf muhit Azerb Cogr Cem AMEA akad H E Eliyev ad Cogr Institutu Tebii teserruf sistem ekoloji tehluk Temin cogr prob Azerb Cogr Cem eserleri XIV cild Baki 2009 7 Su ehtiyatlarindan istifadede IIR in tecrubesi 2 ci Xezer Beynelxalq su texnologiyalari konfransinin materiallari Azerbaycan Baki 11 aprel 2014 2 Kitablari RedakteIran ve Efqanistanin cografiyasi Derslik Baki Azerbaycan Universiteti nesriyyati 1989 204 s Ereb olkelerinin cografiyasi Derslik Baki Azerbaycan Universiteti nesriyyati 1992 348 sBeynelxalq turizmin cografiyasi Ders vesaiti Baki R N Novruz 94 2002 547 s Mehmanxana teserrufati Ders vesaiti Baki Parni iz Baku 2005 216 s Turizmin esaslari Ders vesaiti Mutircim 2007 316 s Yaxin ve Orta Serq olkelerinin iqtisadi ve sosial cografiyasi Derslik Ekonomicheskaya i socialnaya geografiya slavyanskih stran Uchebnoe posobieBaki Slavyan Universiteti Kitab Alemi Nesriyyat Poliqrafiya Merkezi 2010Dunyanin iqtisadi ve sosial cografiyasi Derslik Baki Sabah 2011 584 s Otelcilik fealiyyetinin esaslari Monoqrafiya Baki Az TU nun metbeesi 2013 410 sAzerbaycan Respublikasinda turizm ve onun inkisafi Monoqrafiya Az TU nun metbeesi 2015 475 s Hemcinin bax RedakteIlqar XelilovVidadi HaciyevSahveled XelilovXarici kecidler RedakteH B SoltanovaIstinadlar Redakte B Budaqov Azerbaycanin cografiyaci alimleri H B SoltanovaMenbe https az wikipedia org w index php title Hebibe Soltanova amp oldid 5815046, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.