İtmiş Diplomu Necə Bərpa Etmək Olar

İynəni sarğı əzələsinə vurduqda xəstəni üzü aşağı olmaqla uzadın ki, sagrı əzələləri zəifləsin (“boşalsın”). Əgər siz kiçik uşağa köməksiz olaraq – təkbaşına iynə vurmalı olsanız, uşağı üzü aşağı dizlərinizin üzərinə qoyun. Uşağın ayaqlarını öz ayaqlarınızın arasında sıxın, sol əlinizlə isə onun belini fiksə edin. Bütün bunları həm tez həm də dəqiqliklə yerinə yetirin! Heç bir halda əzələdaxili iynəni xəstə ayaq üstə olmaqla vurmayın, bu zaman iynə qırıla bilər!

Əzələdaxili inyeksiya necə vurulur? İZAH – FOTO

Bəzən elə hallar olur ki, vaxtında edilən dərman inyeksiyası insanın həyatını xilas edir (şok, uşaqda yüksək hərarət və s.). Ona görə də yaxşı olar ki, hər bir kəs iynə vurmağı bacarsın.

Əlbətdə ki, biz yalnız əzələdaxili inyeksiyanı nəzərdə tuturuq.

Saglamolun.az sizi əzələdaxili inyeksiyanın vurulması qaydası ilə tanış edir:

1. Əllərinizi mütləq sabunla yuyun.

2. Dərmanın ampula üzərində yazılmış adını diqqətlə oxuyun və yararlıq müddətini yoxlayın.

3. Ampulanı götürüb onu əlinizdə silkələyin, sonra onu başı yuxarı olmaqla tutub dırnaqla onun uc hissəsinə yüngülcə döyəcləyin ki, içərisində maye qalmasın. Daha sonra ampulanın uc hissəsini spirtə batırılmış pambıq ilə silin.

4. Daha sonra ampulanı açmaq lazımdır. Bunun üçün dərman qutusunun içərisində olan kəsici alət götürüb ampulanı ücunun əsası boyunca bir neçə dəfə “kəsin”, sonra isə ucu səliqə ilə qoparın.

5. Şprisi çıxarın. İynənin qapağını açmadan onu şprisə keçirin.

6. İynəyə əliniz dəymədən, səliqə ilə onun üstündəki plastik qapağı çıxarın, şprisə taxılmış iynəni ampulanın içərisinə salın, porşeni özünüzə tərəf çəkərək ampulanın içərisindən sizə lazım olan miqdarda dərmanı şprisə çəkin.

7. Şprisi, iynə taxılan tərəfi yuxarı olmaqla, vertikal şəkildə əlinizdə tutaraq dırnaqla onu yüngülcə döyəcləyin ki, içərisində olan hava qabarcıqları yuxarı qalxsın.

8. Şprisin porşenini yüngülcə sıxın ki, onun içərisində olan hava qabarcıqları xaric olsun. İynənin ucunda dərman damcısı görünən kimi, porşenin sıxılmasını dayandırın.

9. İynənin qapağını taxın.

10. Əzələdaxili inyeksiyalar adətən sağrı əzələsinə (yana) vurulur.

Bu mümkün olmadığı halda (dərinin zədələnməsi, irinlənmə və s.) iynəni bud əzələsinə də vurmaq olar.

İynəni sarğı əzələsinə vurduqda xəstəni üzü aşağı olmaqla uzadın ki, sagrı əzələləri zəifləsin (“boşalsın”). Əgər siz kiçik uşağa köməksiz olaraq – təkbaşına iynə vurmalı olsanız, uşağı üzü aşağı dizlərinizin üzərinə qoyun. Uşağın ayaqlarını öz ayaqlarınızın arasında sıxın, sol əlinizlə isə onun belini fiksə edin. Bütün bunları həm tez həm də dəqiqliklə yerinə yetirin! Heç bir halda əzələdaxili iynəni xəstə ayaq üstə olmaqla vurmayın, bu zaman iynə qırıla bilər!

11. Xəyalən, sağrının iynə vurduğunuz hissəsini 4 kvadrata bölün. Əgər iynəni müstəqil şəkildə 1-ci dəfə vurursunuzsa, sağrını qələm ilə çəkməklə 4 kvadrata bölün. Yadda saxlayın ki, əzələdaxili inyeksiya sağrının yalnız xarici yuxarı kvadratına vurulur!

Diqqətli olun! Əgər siz iynəni başqa yerə vursanız, sümüyə, qan damarına və ya sinirə düşə bilərsiniz. Bu isə çox təhlükəlidir! İynə vurmamışdan qabaq, bərkimiş və ya düyünlü sahəyə düşməmək üçün, mütləq həmin sahəni barmaqlarınızla əlləyin.

12. İynə vurmaq istədiyiniz yeri spirt məhlulunda isladılmış pampıq ilə silin.

13. Yenidoğulmuşlara və kiçik yaşda olan uşaqlara əzələdaxili inyeksiyanın vurulmasının müəyyən özəllikləri vardır: uşağın iynə vurulan hissəsinin dərisini əzələ qatı ilə birlikdə sol əlin barmaqları ilə büküşə alırlar, iynəni dəriyə yaxın gətirərək, düz bucaq altında olmaqla, cəld hərəkətlə büküşə yığılmış dəriyə vururlar. Yenidoğulmuşlara və ilkin yaşda olan uşaqlara əzələdaxili inyeksiya zamanı iynənin ümumu uzunluğunun yalnız 2/3 hissəsini yeritmək olar. Nisbətən iri yaşlı uşaqlarda əzələdaxili inyeksiyanın vurulması texnikası böyüklərdə olduğu kimidir – bir qədər təzyiq etməklə dəri iki barmaq ilə kənara dartılır və iynə demək olar ki, sonuna qədər həmin nahiyyəyə yeridilir.

14. Tədricən, tələsmədən dərmanı bədənə yeridin.

15. Cəld hərəkətlə iynəni bədəndən xaric edib, iynə vurduğunuz yeri spirtdə isladılmış pambıqla sıxın.

16. İynə vurulan yeri bir qədər masaj etmək lazımdır. Bir sıra antibiotiklər əzələdaxili inyeksiya zamanı pis sorulurlar ki, bu da iynə vurulan yerdə infiltratın (iltihablaşmış sahə) yaranmasına səbəb ola bilər. Bu halda inyeksiya yerinə içərisinə isti su doldurulmuş rezin qovuq (“qrelka”) qoymaq lazımdır.

17. İstifadə olunmuş iynəyə tullamamışdan qabaq mütləq qapağını taxın!

Əgər xəstəyə 1 kurs müalicə yazılmış olarsa, bu halda iynəni bir gün sağa, sonrakı gün isə sola vurulmaqla növbələşdirin.

Əgər dərman preparatı flakonda toz şəklində olarsa, bu halda onu ampulada olan, inyeksiya üçün xüsusi su, novokain və ya digər həlledici ilə (işlədilən dərmanın hansı mayeşəkilli həlledici ilə qarışdırılmalı olduğunu onun qutusundakı işlədilmə qaydalarında oxuya bilərsiniz) qarışdırmaq lazımdır. Flakondakı dərmanı həll etmək üçün bu zaman sizə 2 şpris lazım olacaq:

1. İçərisində maye olan ampulanı (bu inyeksiya üçün su, novokain və ya digər məhlul ola bilər) götürüb, iyənin köməkliyi ilə onu şprisə yığın;

2. İçərisində toz olan dərman şüşəsi flakonunun qapağını spirtə batırılmış pambıq ilə silib, şprisin iynəsi ilə həmin qapağı deşdikdən sonra şprisdəki mayeni onun içərisinə boşaltmaq lazımdır.

3. Şprisin iynəsini çıxarmadan, içərisindəki toz şəklində olan dərman tam şəkildə həll olana qədər flakonu yaxşı-yaxşı silkələmək, sonra isə onun içərisindəki dərmanı şprisə çəkmək lazımdır.

4. Şprisi iynəsi ilə birlikdə flakondan çıxarıb, onun üstündəki iynəni də çıxararaq, şprisə, digər şprisin qapağı üstündə olan yeni iynəsini taxın. Dərman bədənə yeridilmək üçün hazırdır.

Diqqət! İynəni ev şəraitində yalnız istisna hallarda vurmaq olar. Bütün digər hallarda tibb müəssisəsinə (xəstəxana, poliklinika, klinika) müraciət etmək lazımdır.

Bunun səbəbi ondan ibarətdir ki, iynə vurulan zaman anafilaktik şok baş verə bilər.

Anafilaktik şok – orqanizmin ağır allergik reaksiyadır. Onun əsas səbəbi orqanizmə inyeksiya (iynə) ilə dərman preparatının yeridilməsidir.

Anafilaktik şok çox qısa bir müddət ərzində inkişaf edir və xəstəyə ehtiyac olan tibbi yardım edilmədiyi halda onun ölümü ilə nəticələnə bilər!

Saglamolun.Az

İtmiş Diplomu Necə Bərpa Etmək Olar

Hər birimiz ən azı bir dəfə bir şey itirmişik. Açar üzüklər, kitablar, açarlar, çətirlər, telefonlar … siyahı davamlı olaraq davam edir. Kilid nisbətən problemsiz dəyişdirilə bilərsə, çətir və kitab yenisi alına bilər, pasport və ya lisenziya olsun sənəd itkisi çoxları üçün kabus kimi görünür. Bir təhsil diplomu yoxa çıxdısa və işdə harada işə düzəlmək istəyirsənsə, fəal şəkildə tələb olunur? İtmiş diplomu necə bərpa etmək olar

Təlimat

Addım 1

Sadəcə diplomla belədir, hər şey o qədər də çətin deyil. Heç olmasa kağız üzərində. Əvvəlcə diplomun itirildiyi barədə polisə (yəni polisə) məlumat verməlisiniz, orada sertifikat almalı və ya yerli mediada reklam verməlisiniz. Hər ikisini də etmək daha yaxşıdır.

Addım 2

Bundan sonra təhsil müəssisənizə bir ərizə yazmalısınız. İçəridə bu universitetdə nə vaxt oxuduğunuzu, diplomunuzu hansı ildə müdafiə etdiyinizi, hansı fakültədə olduğunuzu, ixtisasını və nəhayət sənədi necə itirdiyinizi (sənədin itirilməsi halları, RO Təhsil Nazirliyinin 2008-19-05 tarixli 1336 nömrəli əmrinin quru dili, maddə 2.12). Polis sertifikatı və bəzi yerli qəzetlərdə itkinin elanı əlverişlidir. Diplomunuzu həqiqətən itirdiklərinizi təsdiqləyən sənədlər kimi ərizəyə əlavə olunurlar və bəzi məqsədləriniz üçün ikincisini almaq istəmirlər.

Addım 3

Bütün bu manipulyasiyalardan sonra nəhayət diplomunuzun bir nüsxəsini ala biləcəksiniz. Ərizə verildikdən sonra bir aydan gec olmayaraq sizə verilməlidir.

Addım 4

Təhsil müəssisəsi diplomun bərpası üçün sizdən pul tələb etmək hüququna malikdir və məbləği özü təyin edə bilər. Buna görə çölə çıxmağa hazır olun. Kompensasiyanın miqdarı ümumiyyətlə təhsil müəssisəsinin Nizamnaməsində görünə bilər.

Ukrayna

Lakin, bəzi valideynlər dövlət məktəblərində təhsilin zəif olmasını əsas gətirərək, övladlarının özəl məktəblərdə oxumasını istəyirlər. Həmin məktəblərdə təhsilin səviyyəsi yüksək olsa da, qiymətlər heç də ürəkaçan deyil. İllik xərclər orta aylıq əmək haqqımızdan 10 dəfə, bəlkə də 20 dəfə çoxdur.

AzVision.az bunu nəzərə alaraq, Bakıda məşhur olan bir sıra özəl məktəblərin illik təhsil xərcləri ilə bağlı araşdırmalar aparıb. “Əl yandıran” qiymətləri təqdim edirik:

Od tutub yanan qiymət – “TİSA- İnternational School of Azerbaijan”.

Bu məktəbdə bağçaların təhsil haqqı 30 min dollar, orta məktəbin təhsil haqqı isə 40 min dollardır. Məktəb digər orta təhsil müəssisələrindən fərqli olaraq, 12 illikdir. Təhsil haqqını ildə 3 dəfəyə ödəmək olar. Ancaq 40 min dolların qarşılığında məktəbin nə avtobus servisi var, nə də uşaqlar yeməklə təmin olunur.

“British School”

Bu məktəbdə qiymətlər biraz fərqlidir. Belə ki, 1-6-ci siniflərdə yerli müəllimlərlə dərs il ərzində 15 min, xarici müəllimlər isə 17 min manata başa gəlir.

6-cı sinifdən sonra isə yerli müəllimlərlə dərslər 17 min manata, xarici müəllimlərlə 19 min manatadır.

“XXI əsr Beynəlxalq Təhsil və İnnovasiya Mərkəzi”- 8 000-10 000 manat

Bu məktəbdə Azərbaycan-rus bölməsi üçün illik təhsil haqqı 8000, ingilis dili bölməsi üçün isə 10 min manatdır. Dərslər saat 9-dan 6-ya qədər davam edir. Bu müddət ərzində isə şagirdlər gündə 3 dəfə yeməklə təmin olunur. Avtobus servisi isə yoxdur. Məktəbə qəbul olunarkən şagird onun məktəbə hazırlığını müəyyən edən test imtahanından keçir.

“İdrak” liseyi

“İdrak” liseyində təhsil haqqı 5500 manatdır. Bu qiymətə servis daxil olmasa da, gündə 3 dəfə yemək daxildir. Şagirdlər günün 10 saatını burada keçirirlər. Bu vaxtda keçilən dərslərdən əlavə, ev tapşırıqları hazırlanır, fənlər üzrə əlavə məşğələlər təşkil olunur.

“Dünya” Məktəbi

Xəzər universitetinin tərkibində olan “Dünya” məktəbinin illik haqqı 5000 manatdır. Bu qiymətə daşıma servisi də daxildir. Məktəbə qəbul şagirdlər bilik və bacarıqlarını müəyyən edən imtahan və müsahibə yolu ilə həyata keçirilir. İmtahanda uğur qazana bilməyən şagirdlərə xüsusi təyin olunmuş vaxtda özlərini yenidən sınamaq imkanı verilir.

“Kaspi” liseyi

“Kaspi” təhsil şirkətinin təsis etdiyi bu özəl orta məktəbdə illik təhsil haqqı 4500 manat təşkil edir. Burada şagirdlər 1-ci sinifdən başlayaraq, 11-ci sinfə qədər təhsil alırlar. Bundan başqa, liseydə məktəbəqədər bölmə də fəaliyyət göstərir. İllik təhsil haqqı doqquz ay ərzində ödənilə bilər. Bu məbləğə məktəbli forması, kitablar, günorta yeməyi, şagirdlərin məktəbə gətirilib-aparılması, dərsdən sonra müəllimlərin uşaqlarla məşğul olmasına aid xərclər daxildir. Səhər saat 9-da dərs başlayır, saat 17-18-də qurtarır.

Qərb Universitetinin nəzdində ora məktəb

Qərb Universitetinin nəzdində olan orta məktəbdə dərslər bazar günündən başqa hər gün saat 9:00-da başlayır və saat 16:00-dək davam edir. Şənbə günü 10:00-dan 14:00-dək əlavə dərslər keçirilir.

Məktəbdə təhsil haqqı 4000 manatdır. əgər servis xidməti də əlavə edilsə, o zaman bu qiymət 4800 manat olacaq. Təhsil haqqına yemək də daxildir.

Əksər valideynlərin üstünlük verdiyi “Avropa litseyində”isə təhsil ödənişsizdir. Eləcə də S.C.Pişəvəri adına Humanitar fənlər gimnaziyasında da təhsil pulsuzdur.

P.S. liseylərin bir çoxundan təhsil haqqı olmasa da, əldə etdiyimiz məlumata görə, məktəbə qəbul üçün valideynlər ən azı 500 manat ödəməlidirlər

Sevinc İltifatqızı
AzVision.az