İşinizi Professional Facebook səhifəsi ilə tanıtın

– Ümumiyyətlə problemin qanunvericilik səviyyəsində tam həllinə nail olmaq mümkündürmü? Hansı addımların atılmasını zəruri hesab edirsiniz?

Əsas Facebook Səhifə Admin

Heç bir Facebook səhifəsi əsas idarəçi olmadan mövcud ola bilməz. Bir çox məsuliyyətli funksiyalara həvalə olunur: Yazılar, abunəçilərin rəyləri, mülayim şərhlər və s.

Facebook səhifələrini idarə edən xüsusiyyətlər

Sosial şəbəkələr bir iş layihəsinin inkişafında mühüm rol oynayır. Bu, bu gün xüsusilə vacib oldu. Sosial şəbəkələr hədəf auditoriyanı genişləndirməyə, məhsulu tanıtmağa, müştəri ilə əlaqə qurmağa və daha çox şeyə kömək edir. Səhifənin az sayda məhsul varsa, onda əsas Facebook səhifəsi idarəçisi onu asanlıqla idarə edə bilər. Bununla birlikdə, çeşid sifariş və müştərilərin axını ilə birlikdə böyüməyə başlasa, onda yeni insanları genişləndirmək və tapmaq barədə düşünmək məcburiyyətində qalacaqsınız.

Facebook səhifəmi necə edə bilərəm?

Facebook, istifadəçilərin şərhləri buraxa, fotoşəkilləri və ya digər maraqlı məzmuna, sohbeti və ya qısa videoları izlədə və ya digər maraqlı məzmuna göndərə biləcəyi bir sosial şəbəkə sistemidir.

Daha yaxşı və dərin iş üçün, Pageadmin ilə necə işləməyi öyrənməlisiniz. Daha geniş funksionallıq əldə edə biləcəksiniz.

Parametrlər, həm fərdi bir kompüterdən və bir smartfon vasitəsilə istifadə edərək dəyişdirmək olduqca asandır. Aşağıdakı kimi hərəkət etməlisiniz:

1. Yuxarı sağ küncdə Parametrlər düyməsini və ya . tapmalı və tıklamalı olacaqsınız.
2. Pop-up pəncərəsində Parametrləri düzəldin maddəsini seçin.
3. Sonra, səhifədəki rollara getmək lazımdır. Yəni müəyyən funksiyaların təyin ediləcəyi bir istifadəçi təyin etməkdir. Bu vəziyyətdə idarəçinin funksiyaları.

İstifadəçi müəyyən bir mövqe təyin edilməzdən əvvəl səhifə sahibi Facebook hesabına daxil olan parol daxil etməklə apardığı hərəkətlərin reallığını təsdiqləməlidir.

Qrupun üzvü olmayan bir şəxs administrator olaraq təyin olunursa, onda xətt bu sosial şəbəkədə qeydiyyata alındığı ada daxil olmalıdır. Beləliklə, hər hansı bir Facebook istifadəçisinin bu vəzifəyə təyin oluna biləcəyinə dair nəticəyə gələ bilərik.

Vacibdir! Facebook səhifə idarəçisi son dərəcə məsuliyyətli bir mövqedir. Sosial şəbəkənin bu məsələ ilə bağlı mövqeyi belədir: yalnız səhifənin sahibinə etibar edən insanlara giriş vermək lazımdır. Bir insan kiməsə bir profil idarə etmək imkanı vermişsə, amma bir şey səhv oldu, Facebook buna görə məsuliyyət daşımır və bu cür şikayətləri nəzərə almayacaqdır. Demək olar ki, bütün bu hallarda, dəstəyi ilə əlaqə qurarkən, girişin səhifənin sahibi tərəfindən könüllü olaraq verildiyi, bu da işin yalnız məhkəmə qərarı və ya qərarı əsasında həll edilə biləcəyini bildirən bir cavab alınacaqdır. Bu, sosial şəbəkənin texniki dəstəyinin günahkarlara qarşı hər hansı bir tədbir ala biləcəyi yeganə yoldur. Səhifənin və şəxsi məlumatların qorunması tamamilə istifadəçinin əlindədir!

Facebook-da İdarəçi funksionallığı

Səhifə İdarəçisinin aşağıdakı variantları var:

1. Əsas profil parametrlərini idarə etmək imkanı.
2. Papsing ismarıcları.
3. Səhifəni sosial şəbəkənin bütün istifadəçilərinə görünən etmək imkanı.
4. Gizlilik təyin etmək imkanı. Yəni, qrup üzvlərinin postlar altında şərhləri, fotoşəkilləri yükləyə, divardakı öz yazılarını yaratsın, şəxsi mesajlar yazın və s.
5. Yaş və ölkəyə görə məhdudiyyət qoyulması.
6. Xüsusi sözləri və ifadələri bloklamaq. Bu, səhifəyə and içmək üçün əla bir seçimdir.
7. Bildirişlərin tənzimlənməsi.
8. Profil silmək imkanı.
9. Səhifə transferi.

Son iki məqam xüsusilə vacibdir. Həqiqətən, sosial şəbəkənin hazırkı imkanları profilin sahibini dəyişdirməyə imkan verir. Bu gün səhifənizi asanlıqla Facebook-a köçürə bilərsiniz. Ancaq bu yalnız veb versiyasında edilə bilər.

Facebook səhifəsini necə köçürmək olar?

1. Əvvəlcə xəbər yemini açmalı və sol menyuda Səhifələr maddəsini vurun.
2. Sonra, profilinizə getmək və Parametrlər ni seçməlisiniz.
3. Sonra səhifənin şəffaflığına getməlisiniz.
4. Sahibi təyin et bölməsində idarəçi sahibinin kim olacağını seçə biləcək.
5. Sonrakı, təsdiqlənmiş bir iş meneceri hesabı seçməlisiniz və ya maliyyələşdirmə mənbəyi haqqında bir bəyanat almalısınız.
6. Bundan sonra hərəkət Təyin düyməsi ilə təsdiqlənir.

Səhifənin yeni sahibi seçildikdə idarə etdiyiniz digər səhifələr adlı Şəffaflıq bölməsində yeni bir məhsul əldə ediləcəkdir. Orada bu profillərin bütün siyahısını görə bilərsiniz.

Yeri gəlmişkən, bir səhifənin bir neçə sahibi ola bilər. Facebookun yeni qaydaları bunu qadağan etmir.

Səhifənin idarəçisindən imtiyazları ləğv edə bilərəmmi?

1. Səhifənin yuxarısındakı Parametrlər menyusuna gedin.
2. Səhifə rollarına gedin (sol sütunda tapıldı).
3. Sonra, idarəçinin funksiyalarından məhrum edilməsi planlaşdırılan istifadəçinin adının yanında Düzəliş düyməsini basmalısınız. Bu Sil düyməsini istifadə edərək edilməlidir.
4. Aksiya eyni adlı düyməni basaraq təsdiqlənir, bundan sonra səhifə nəzarəti üçün şifrə daxil edilir.

Yeri gəlmişkən, administratorun səlahiyyətini özünüz silə bilərsiniz. Ancaq səhifə yalnız bir menecer varsa, əvvəlcə onun yerinə başqa bir insanı tapmalısınız (yalnız profilin hər hansı bir abunəçisini seçin). Facebook bir idarəçi olmadan səhifələrin mövcudluğunu qadağan etdiyindən bu zəruri bir tədbirdir.

İşinizi Professional Facebook səhifəsi ilə tanıtın

Facebook-da biznes səhifəsi sadə, güclü və hətta vacib təşviq və nişan alətidir. Facebook milyardlarla insana çatır və sayt fiziki şəxslərə və müəssisələrə pulsuz Facebook səhifələrində bu insanlarla əlaqə qurma imkanı verir.

Biznes səhifəsi yaratmaq üçün necə

Facebook, köhnə dostlar tapma , oyun oynayan və şəxsi profilinizlə bildiyiniz insanlarla əlaqə qurmağı bacarır, ancaq Facebook səhifələrində iş, qrup və təşkilat üçün sosial media saytının funksionallıqlarından istifadə etmək yolları təklif olunur.

Biznes səhifəsi yaratmaq üçün əvvəlcə fərdi Facebook profiliniz olmalıdır . Facebook səhifəniz şəxsi səhifənizdən fərqli olacaq və müstəqil olaraq idarə oluna bilər .

Pulsuz bir Facebook səhifəsinin yaradılması asandır.

1. Facebook hesabınıza daxil olun.
2. Üst Facebook menyusunda yuxarı sağ küncdə olan aşağı oku basın.
3. Menyudan Səhifə yarat seçin.

Xəbərlər axınının sol panel menyusundakı ” Səhifələr” yi tıklayaraq “Səhifə yarat” ekranına daxil ola bilərsiniz. Sonra yuxarı sağdakı Yeşil Yarat Sayfası düyməsini basın.

Bir Facebook Page Kateqoriya seçin

Bir Səhifə yarat ekranında, işinizə ən uyğun olan kateqoriya basın. Seçimlər:

• Yerli biznes və ya yer
• Şirkət, Təşkilat və ya Qurum
• Marka və ya məhsul
• Sənətçi, Band və ya İctimai Şəkil
• Əyləncə
• Səbəb və ya cəmiyyət

Bu kateqoriyaların əksəriyyətində, səhifənizin kateqoriyasını daraltmanıza imkan verən açılan menyu tapa bilərsiniz. Məsələn, bir şirkət səhifəsi ilə, siyahıdan biotexnologiya, yük və yük, səyahət və s. Kimi xüsusi bir sənaye seçə bilərsiniz.

Səhifəni yaratdığınız şirkət, təşkilat, qrup və s. Adını daxil edin. Bu, səhifədə görüləcək və insanların axtarış etdikləri zaman səhifəni tapmaqda kömək edəcək olan ad.

Yerli bir iş və ya bir yer üçün bir səhifə yaratırsanız, sahənin adını (işinizin adı kimi), bir səhifə kateqoriyasını (“qəhvə mağazası” kimi), eləcə də küçə ünvanını və telefon nömrəsi.

Bir səbəb və ya icma üçün bir səhifə yaratsanız, açılan bir şey yoxdur. Sadəcə sahədə bir ad daxil edin. Baxmaq üçün Facebook səhifələrindən istifadə şərtlərinə bir keçid var.

Əsas səhifə detallarınızdan məmnun olduğunuzda, səhifəni özü yaratmaq üçün Başla’ya basın.

Profil şəkli əlavə edin

Sayfanızı oluşturduktan sonra yapacağınız ilk şeylerden biri profil şəklini əlavə etməkdir; birini yükləməyiniz üçün olan informasiya səhifənizdə yaradılan müddətdə görünür. Hələ profil şəkli olaraq istifadə etmək istədiyinizə əmin deyilsinizsə, bu addımı atlaya bilərsiniz. Daha sonra profil şəkilinizi əlavə edə və ya dəyişə bilərsiniz.

Sayfanızın profil resmini iş ünvanınızın yanında yeni səhifənin sol üst hissəsində görünəcək. Biri varsa, bu bir logo ola bilər və ya bildiyiniz bir məhsulun bir şəkil ola bilər. Özünüzü və ya ünlü olduğunuzu yaxşı bilirsinizsə, bu şəkil ola bilər.

Istifadə etmək istədiyiniz profil şəklini yüklədiyiniz zaman Şəkil Şəkil yüklə vurun.

Şəkil əhatə et

Bundan sonra, səhifəniz üçün örtük şəklini yükləmək istənir. Sayfanızın kapak resmi, sayfanızın en üstünde görünen böyük sıçratma görüntüsü olacaq. Bu şəkil, bir ziyaretçinin sayfanızda gördüğü ilk şeylerden biri olacaq, belə ki işinizin, səbəbinizin və ya organizasyonunuzun bütünü haqqında olan bir şeyi istersiniz. Brendinqi düşünün.

Profil şəklində olduğu kimi, hələ istifadə etmək istədiyiniz bir örtük şəkliniz yoxdursa, bu addımı atlayaraq bir daha əlavə edə bilərsiniz.

Fotoğrafınızın ölçüsü ən azı 400 piksel olmalıdır və minimum 150 piksel yüksəklik yaxşıdır, ancaq böyük görüntü yüklənmələrindən qaçın. Facebook göründüyü zaman ekrana ekranın uyğunlaşmasını ölçür. Bir masa üstü və ya dizüstü kompüterdə bir veb brauzerdə, şəkil 820 x 312 pixel kimi böyük göstəriləcək, smartfon kimi mobil cihazda isə ölçüsü 640 x 360 piksel olacaq.

Seçdiyiniz qapaq fotoşəkilinizi yüklədikdən sonra, Cover Photo Cover düyməsini yükləyin .

Facebook İş səhifəsinə məzmun əlavə edin

İlk quraşdırmadan sonra, yeni məzmun əlavə edərək, söhbətləri moderatorlaşdıraraq, təşviq etmək və daha çox etməklə Facebook səhifənizi idarə edə bilərsiniz .

Yəqin ki, davam etməli və səhifənizi əlavə etmək üçün əlavə məzmun əlavə etmək istərdiniz. Müvəffəqiyyətli bir professional səhifəyə sahib olmaq sirri, oxucuları, ardıcılları və müştəriləri maraqlandıran məlumatların göndərilməsidir. Yaxşı məsləhət bir mövzuda, nisbətən qısa və dostluqda yazı saxlamaqdır.

Professional səhifəni tanıtın

Profesyonel səhifəniz hazır olduqdan və ziyarətçilərə hazır olduqdan sonra, dostlarınız, ailə üzvləri və müştərilərinizə link göndərin, onları ziyarət etməyə təşviq edin və ümid edirəm ki, bu kimi. Facebook sizin dostlarınıza səhifəni elan etməyə təşviq edir və bunu bir neçə üsulla təmin edir. Bir elan edilməsi isteğe bağlıdır, ancaq yeni sosial media varlığınızı və işinizi, təşkilatınızı və ya səbəbinizi tanıtmaq üçün səhifənizin başlamasının ilk addımıdır.

Bir mesajı, anonsunuzu və ya şəkilinizə foto göndərdiyiniz zaman istifadəçilər yeni məzmununu Facebook News Feed-da görürlər.

Sayfanızı tanıtmanın əlavə yolları aşağıdakılardır:

• Facebook tez-tez tez-tez yayılmayan digər şəxslərə çatmaq üçün Facebook iş səhifəsinin URL-i email imza əlavə edin.
• Sayfanızı biznes səhifənizdə tanıtın.
• Səhifənin URL’sini kartvizit və antetli kağızda əlavə edin.
• Facebook-da reklam yerləşdirmək üçün Facebook-da ödənişli reklamlardan istifadə edin və ya səhifənizdə xüsusi bir elan və ya poçt yayımlansın.
• Yüksək keyfiyyətli məzmun göndərin. Kimsə məzmununuzu paylaşdıqda, link bir çox insana çıxır və onların klikləməyini hiss etmələrini istərdiniz.

Saxta Facebook səhifələri və saxta profillər qanunidirmi? – Müsahibə

Son illər Azərbaycanda yeni media, xüsusilə də sosial media sürətlə inkişaf edir. Cəmiyyətin müxtəlif təbəqələri, siyasi dairələr, sıravi vətəndaşlar artıq Facebook və digər sosial şəbəkələrdən öz məqsədləri üçün istifadə edirlər. Ölkədə sosial medianın inkişafı və bu sferada müşahidə olunan problemlər barədə Azərbaycan İnternet Forumunun rəhbəri, Multimedia Mərkəzinin direktoru Osman Gündüzlə danışdıq.

– Osman müəllim, bu yaxınlarda “Yeni media və yeni çağırışlar” mövzusunda konfrans keçirildi. Tədbirdə Azərbaycanda yeni medianın, xüsusilə də sosial medianın ciddi inkişaf etdiyi qeyd edilməklə bərabər, bu sahədə müşahidə olunan problemlərdən də danışıldı. Hətta tənzimləmənin vacibliyi haqqında fikirlər səsləndirildi. Xüsusilə sosial mediada yanlış, qərəzli, təhqiramiz informasiyaların verilməsi, saxta profillərin yaradılması məsələlərinə ciddi toxunuldu. Bu haqda nə deyə bilərsiniz?
– Bəli, bir neçə gün öncə bizim Mətbuat Şurası ilə birgə bütün maraqlı tərəflərin iştirakı ilə təşkil etdiyimiz konfransda İnternet medianın inkişafı, ona dövlət dəstəyi, sosial medianın vəziyyəti və. s bu kimi maraqlı məsələlərə ətrafında müzakirələr aparıldı. Həqiqətən də hazırda Azərbaycan İnternetində ən dinamik inkişaf edən sahələrdən biri də on-line media, xüsusilə də sosial mediadır. Sosial media artıq ölkədə nəinki maraq dairəsinə uyğun olaraq informasiyanın paylanması funksiyasını yerinə yetirir, həm də ictimai rəyi formalaşdırır, informasiya əldə edilməsi və çatdırılmasında kifayət qədər ciddi rol oynamağa başlayıb.

İnsanlar, ayrı-ayrı dövlət və özəl qurumlar ən müxtəlif məqsədlər üçün sosial mediadan istifadə etməyə başlayıblar. Bununla belə, bizdə də sosial media sahəsində problemlər var, o cümlədən sizin qeyd etdiyiniz saxta Facebook səhifələri problemi mövcuddur. Konfransda bu istiqamətdə də müəyyən fikir mübadiləsi aparıldı.

– Ümumiyyətlə bu problemin yaratdığı fəsadlara və aradan qaldırılması yollarına toxunmazdan öncə, problemin mahiyyətinə aydınlıq gətirməyinizi xahiş etmək istərdik. Saxta Facebook səhifələri və profilləri nədir və nə məqsədlə yaradılır?

– Saxta profil və ya saxta səhifə dedikdə, təbii ki, bir şəxsin özünə məxsus olan e-mail vasitəsilə başqa adla qeydiyyatdan keçərək başqa ad altında yaradılan profil və ya səhifə anlaşılır. Facebook-un miqyasını nəzərə alsaq, deyə bilərik ki, orada bu saxtalığın radiusu daha da genişdir. Məsələn , valideynlərin azyaşlı uşaqlar üçün açdığı səhifələri, bir nəfər tərəfindən açılan bir neçə səhifəni də Facebook saxta səhifə olaraq qəbul edir.

Saxta Facebook səhifələri və profilləri müxtəlif məqsədlər üçün yaradılır.

Kimisi özünün maraqlarını, hobbisini paylaşmaq istəyir. Bu yolla, o, gizli şəkildə özünün real olan digər həyatını göstərmək istəyir. Həmin şəxs düşünür ki, əgər bunları öz adı ilə etmiş olsaydı, ətrafı tərəfindən yaxşı qarşılanmazdı. Kimlərsə də özlərinin ictimai-sosial statusundan ehtiyatlanaraq saxta-başqa ad altında Facebook səhifəsi açırlar. Biznes məqsədilə açılan milyonlarla saxta səhifələr var. Hansı ki, onlar saxta “like” toplamağa xidmət edir.
Amerikada rəyi soruşulan xeyli sayda polis rəsmiləri bildiriblər ki, sosial media cinayətkarı tutmaq üçün ən yaxşı vasitələrdən biridir. Polislər saxta Facebook səhifəsi yaratmaqla cinayətkarın dostlar siyahısına daxil olmağa və zəruri məlumatlar toplamağa çalışırdılar.
Elə insanlar və ya qurumlar da var ki, onlar saxta səhifələri öncədən tanıdığı başqa birisinin və ya başqa qurumun adından açır və onun adı altında fəaliyyətə başlayır. Ən təhlükəlisi də məhz bundan ibarətdir.

Bu Facebook Qaydalarının kobud şəkildə pozulması deməkdir.

– Hazırda bu tendensiya necədir? Saxta profillər artır yoxsa azalmağa doğru gedir ?
– Əlbəttə artır. Sosial şəbəkələr gücləndikcə saxta profillər də artır. Hazırda qlobal şəbəkədə saxta hesablar, saxta səhifələr çoxdur. Xatırlayıram ki, ötən il CNN-də bununla bağlı xüsusi bir reportaj vermişdilər və bu verilişdə 100 milyonadək saxta Facebook səhifəsinin mövcudluğundan söhbət gedirdi. Sosial şəbəkələr inkişaf etdikcə, bir-birinə inteqrasiya etdikcə və ictimai rəyə təsiri artdıqca, onun imkanlarından başqa məqsədlər üçün də istifadəyə meyl də artır. Söhbət təkcə Facebookdan getmir, bu, digər sosial media vasitələrinə də aiddir.

– Sosial medianın ciddi inkişaf etdiyi bir zamanda bütün bunlar təhlükə törədirmi? Kimlər saxta Facebook səhifələrindən ziyan çəkir ?
– Təbii ki, burada təhlükə var. Fikir vermisinizsə, son dövrlərdə dövlət qurumları, tanınmış rəsmi və populyar insanlar, millət vəkilləri də Facebook üzərindən insanlarla əlaqə yaradılmasına üstünlük verməyə başlayıblar. Özəl sektor kifayət qədər burada fəaldır. Həm özəl sektor, həm ənənəvi media sosial mediadakı hər bir istifadəçiyə təsir etmək, informasiyanı onlara çatdırmaq üçün ciddi mübarizə aparır. Sosial medianın biznes tərəfi də güclənir, monitorinq sistemləri formalaşır, sizin haqqınızda müsbət və ya mənfi informasiyaları bir anda sizə çatdıran milli sistemlər yaradılır. Hətta son dövrlərdə sosial mediada reklam yatırımı ciddi surətdə artmışdır. Cüzi məbləğ ödəməklə informasiyaları ən geniş auditoriyaya çatdıra bilərsiniz.

Ötən il prezident İlham Əliyevin Facebook səhifəsində müxtəlif sahələr üzrə məsul şəxslərin iştirakı ilə vətəndaşların sualları cavablandırılıb. Xeyli sayda dövlət qurumları artıq müxtəlif sosial media səhifələrini yaradıblar. Həmçinin Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar Dövlət Agentliyi, Əmək və Əhalinin sosial müdafiəsi, Elektron Hökumət Portalı, Təhsil Nazirliyi və. s digər qurumlar da vətəndaşlarla “Facebook” səhifəsindən əlaqələr yaradırlar. Amma saxta səhifələr və profillər sosil medianın inkişafına əngəllər yaradır.

-Deməli siz düşünürsünüz ki istənilən halda burada inkişafın qarşısını alan amillər və təhlükələr var ?

-Bəli, tamamilə doğrudur, saxta səhifələr və profillər yuxarıda qeyd etdiyim inkişaf tendensiyasına mənfi təsir göstərir. İlk növbədə Facebook istifadəçiləri üçün problemlər yaşanır, sıravi üzvlər normal informasiya münasibətlərinə qatılmaqdan ehtiyatlanırlar. Elə cəmiyyət üçün də təhlükələr yaranır desəm, doğru olar. İnsanların informasiya əldə etməsində, doğru, düzgün informasiyanın cəmiyyətə çatdırılması və əldə edilməsində ciddi problemlər yaşanır. Tanınmış ziyalıların, ictimai xadimlərin, dövlət rəsmilərinin adından yaradılan saxta səhifələr isə onların ictimai nüfuzuna xələl gətirməklə bərabər, həm də cəmiyyəti çaşdırır.
Bilirsiniz, sosial şəbəkələrin ən böyük funksiyalarından biri vətəndaşları, bütövlükdə cəmiyyəti əhəmiyyətli məsələlərin müzakirəsinə cəlb etməkdən ibarətdir. Bu prosesdə həm də dövlət rəsmiləri iştirak edirlər. Onlar öz Facebook səhifələri vasitəsilə müxtəlif məsələlərə münasibət bildirir və cəmiyyətin reaksiyasını öyrənməyə çalışırlar. Yaxud da cəmiyyətdə baş verən müxtəlif məsələlərlə bağlı öz fikirlərini bölüşürlər. Məsələn, dövlət başçısının, daxili işlər nazirinin, müdafiə nazirinin, milli təhlükəsizlik nazirinin, Xarici Ölkələrdə Yaşayan Azərbaycanlılarla İş üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin və digər rəsmi şəxslərin adlarına saxta profillər yaradılıb. Bu ilin əvvəlində Prezident Administrasiyasının rəhbəri Ramiz Mehdiyev öz Facebook səhifəsini yaratdı və müxtəlif məsələlərə öz münasibətini bildirdi, cəmiyyəti onların müzakirəsinə cəlb etməyə çalışdı. Amma dərhal da onun səhifəsinin dublikatı yaradıldı və Ramiz Mehdiyevin adından cəmiyyətə yanlış informasiyalar ötürülməyə başladı. Nəticədə Ramiz Mehdiyev öz səhifəsini bağladı və bununla bağlı mediada məlumat da getdi. Ancaq saxta səhifə bu günə kimi fəaliyyətini davam etdirir. Əlbəttə, düşünmək olar ki, saxta səhifənin yaradılması orijinalın qapadılmasına səbəb olmamalıdır. Amma əgər saxta səhifə Ramiz Mehdiyev kimi nüfuzlu şəxsin adından yaradılırsa və orada dövlətin daxili və xarici siyasət məsələlərin ilə manipulyasiya cəhdləri olunursa, bunun nə dərəcədə təhlükəli olduğunu izah etməyə ehtiyac qalmır. Bu tipli saxta profillər rəsmi şəxslərin sosial şəbəkələr vasitəsilə cəmiyyətlə ünsiyyətinə yaradılan kobud maneədir və ona heç bir halda bəraət qazandırmaq olmaz.
Məqsədyönlü şəkildə başqa şəxslərin adına olan səhifələrin dublikatını yaratmaq, onların adından yalan informasiyalar yaymaq, böhtan və təhqirlə məşğul olmaq, cəmiyyətdə çaşqınlıq yaratmağa çalışmaq yolverilməzdir və ciddi məsuliyyət doğurur. Digər tərəfdən, belə hallar sosial şəbəkələrin özlərini də nüfuzdan salır, onlara etimadı azaldır və son nəticədə öz missiyasını yerinə yetirməyə ciddi maneçilik törədir.
Belə hallarla bağlı beynəlxalq təcrübədə xeyli məhkəmə çəkişmələri olub və davam etməkdədir. Xatırlayıram ki, beynəlxalq təcrübədə öz keçmiş ərinin adına saxta Facebook səhifəsi açaraq orada qanunsuz informasiyalar paylaşdığına görə, 18 ay həbs cəzası alan olub. Təsəvvür edin ki, siz Facebook səhifəsi yaradırsınız və orada da kiminsə adından müxtəlif informasiyalar yerləşdirirsiniz, onun əlaqə vasitələrini qeyd edirsiniz. Dərhal onun səhifəsinə müxtəlif müraciətlər başlayır. Ona qarşı hədə qorxular, təhdidlər də ola bilər. Ola bilər ki, kiminsə saxta səhifəsini açmaq kiməsə zarafat kimi gələ bilər, kimsə hətta bunu pis niyyət olmadan da edə bilər, amma bunun nəticələri çox ağır ola bilir.

– Siz qeyd etdiniz ki, saxta səhifə yaratmaq qanun pozuntusudur. Bununla konkret hansı qanun pozuntusuna yol verilir?

– Facebook Qaydalarına və mövcud normalara görə, saxta profil və ya səhifələrin yaradılması yolverilməzdir və qanunsuzdur. Facebook-un qaydalarına görə, hər bir şəxs öz real adı altında qeydiyyatdan keçməlidir və özünə yalnız bir hesab aça bilər. Yeri gəlmişkən deyim ki, bütün sosial media platformalarında saxta profil açmaq qadağan olunur. Deməli əgər siz başqa ad altında hesab açırsınızsa, Siz dərhal Facebook şərtlərini pozmuş olursunuz. Eyni zamanda, siz başqa birisinin şəklini yükləyərək onu özünüzünkü kimi təqdim edirsinizsə, bu da artıq informasiyanın təhrif olunmasıdır. Eyni zamanda, fərdi informasiyaların qeyri-qanuni əldə edilməsidir. Əgər siz bir başqasının adından informasiyalar yaymağa başlayırsınızsa, bu daha ağırlaşdırıcı bir haldır. Beləliklə siz faktların təhrif edilməsi ilə məşğul olursunuz.

– Saxta Facebook səhifələrinin yaranmasının qarşısını almaq olarmı? Ondan qorunmaq üçün nə etmək lazımdır?

– Əlbəttə profilaktik tədbirlər həmişə fayda verir. Həmişə gərək öz profilinə nəzarət edəsən. Kompüterin normal vəziyyətdə olmalıdır. Gücləndirilmiş şifrlərdən istifadə edəsən. Şəxsi xarakterli vacib informasiyalarını qoruyasan. Spamları, arzu olunmayan, kimin tərəfindən göndərildiyi müəyyən edilməyən mesajları qəbul edərkən, ehtiyatlı olasan. İctimai yerlərdə kompüterdən istifadə edərkən daha ehtiyatlı olmaq lazımdır. Bir sözlə, elementar informasiya təhlükəsizliyi qaydalarına əməl etmək lazımdır.

– Əgər artıq bu cür saxta səhifə ilə üzləşmirsinizsə nə etmək lazımdır ?

– Əgər artıq siz saxta profillə üzləşmirsinizsə, o zaman sizin haqqınızda olan informasiyaların “screenshoot” edərək saxlanılması daha doğru olardı. Sonrakı addımlar isə Facebook imkanlarından istifadə edərək dərhal saxta səhifəni report etmək, zəruri instansiyalara məlumat vermək, azyaşlıların isə dərhal bu haqda valideynləri və müəllimlərinə məlumat verməsi daha faydalı olardı.
Əgər qanunazidd məlumatlar, şantaj və böhtanlar olarsa, təbii ki, dərhal hüquq-mühafizə orqanlarına və məhkəməyə müraciət etmək lazımdır. Məsləhət və tövsiyələr üçün Elektron Təhlükəsizlik Mərkəzinə müraciət etmək vacibdir.

– Ümumiyyətlə problemin qanunvericilik səviyyəsində tam həllinə nail olmaq mümkündürmü? Hansı addımların atılmasını zəruri hesab edirsiniz?

– Əslində, baş verənlər mahiyyətcə kiberqanunsuzluq, kibercinayət olduğundan, problemin tam və asan formada həlli qaydası sadəcə yoxdur. Sosial şəbəkələr müxtəlif dövlətlərə məxsusdur və onların da qanunvericiliyi müxtəlifdir. Təsəvvür edin ki, sosial şəbəkə bir dövlətin qanunlarına uyğun fəaliyyət göstərir, amma eyni zamanda, o, həm də bütün dünyada fəaliyyət göstərir. Təbii ki bütün bunlar problemlər yaradır.
Bəzən müşahidə edirik ki, sosial medianın sahibləri hansısa qanunsuz informasiyanın qarşısının alınmasında, terrorçuluq və ekstremizmlə bağlı informasiyaların silinməsində müxtəlif ölkələrdən daxil olan müraciətlərə müxtəlif cür yanaşırlar. Belə demək mümkünsə, burada bəzən ikili standartlar olur. Amma müsbət təcrübələr də var, onlardan faydalanmaq lazımdır. Qeyd etdim ki, artıq bəzi ölkələrdə saxta səhifələrlə bağlı məhkəmə qərarları var.
Fikrimcə, bizdə ilk növbədə bu istiqamətdə maarifləndirici işlərin aparılması, bunun fəsadları, qayda və qanun pozuntusu olması, bəzi hallarda isə ciddi məsuliyyət yaratması haqqında məlumatlar verilməlidir. Saxta profil açmaq həvəsinə düşənlər anlamalıdırlar ki , bununla onlar müəyyən məsuliyyət yaradırlar.

– Hansı qurumlar, kimlər bunu etməlidir?

– Fikrimcə, ilk növbədə vətəndaş cəmiyyəti qurumları və dövlət orqanları bunu birgə edə bilərlər. Hələlik, bizdə bu istiqamətdə ciddi problemlər var, kibercinayətlərlə, kibercinayətin yaratdığı məsuliyyətlə bağlı yetərli məlumat yoxdur. Bəzi istifadəçilər elə düşünürlər ki, virtual şəbəkə tam sərbəstdir, nə istəsə edə bilər, başqasının profilini sındıra, saxta hesablar yarada bilər və s. Əslində isə bütün bunlar qanun pozuntusudur, kibercinayətdir.
Yeni yaradılan Elektron Təhlükəsizlik Mərkəzi bu istiqamətdə xeyli işlər görə bilər. Son dövrlərdə bu qurum tərəfindən təhlükəsizliklə bağlı müəyyən tövsiyələr verilsə də, əslində, məhz danışdığımız mövzu ilə bağlı cəmiyyətin bu mərkəzdən gözləntiləri çoxdur və hələlik bunlar reallaşmayıb.
Fikrimcə yaratdığı fəsadlar, təhlükəlilik dərəcəsindən asılı olaraq, yerli qanunvericilikdə inzibati və daha ağır formalarda məsuliyyəti də nəzərdə tutula bilər. Bir daha qeyd edirəm ki, bütün bunlar bizim qanunvericilikdə var və bu real dünyada baş verənlərlə bağlıdır. Ümumiyyətlə, istər real dünyada, istərsə də virtual dünyada edilən qanunsuz hərəkətlər, dərəcəsindən asılı olaraq, eyni məsuliyyət, inzibati və ya cinayət məsuliyyəti yaradır.
İnternetin KİV olaraq qəbul edilməsini nəzərə alaraq, deyə bilərik ki, burada da qeyri-qanuni hərəkətlər, müxtəlif adlar altında cəmiyyətdə çaşqınlıq yaratmaq, qanunsuz informasiyalar yaymaq məsuliyyət doğurur. Həmçinin, artıq bir müddətdir bizim qanunvericilikdə internetdə təhqir və böhtana görə də cinayət məsuliyyəti nəzərdə tutulub.
Bizdə İnternet kifayət qədər azaddır, sosial şəbəkələrdə məhdudiyyətlər yoxdur. Düşünmürəm ki, bizim ölkəmiz bu və ya digər problemlərlə bağlı bəzi başqa ölkələrdə olduğu kimi, sosial medianı ölkə daxilində qadağan etmək səviyyəsinə gəlib çata. Əksinə, hazırda bizdə İnternetə ciddi dövlət dəstəyi var və milyonlarla vəsait Azərbaycan İnternetinin inkişafı yönəldilib.
Müharibə şəraitində olan bir ölkə olaraq, bizə qlobal resurslardan, qlobal şəbəkələrdən daha effektiv və səmərəli istifadə etmək lazımdır. Aidiyyəti qurumlar qlobal sosial media şirkətləri ilə qarşılıqlı əlaqələrin qurulmasına xüsusi diqqət yetirməlidirlər.