Фархад Мехтиев: «2011 год показал, что Азербайджан – член европейской семьи»

Maddə 3

Парламентские выборы в Азербайджане не обошлись без проблем — Фархад Мехтиев

В студии с экспертом обсудили причины роспуска парламента Азербайджана, а также трудности, с которыми столкнулся законодательный орган во время такой процедуры. Фархад Мехтиев также рассказал о том, как прошли выборы в стране. Он отметил, что в избирательный процесс не обошелся без проблем: наблюдателями зафиксированы нарушения на избирательных участках, также установлено завышение явки на пункты голосования. Гость студии отметил, что в последний предвыборный день все силы были направлены не на политическую подготовку, а на построение планов по предотвращению фальсификаций и их фиксации.

В студии программы «На самом деле» агентства News Front независимый политолог, доктор государственного права, доцент кафедры Международного права университета «Кавказ» Фархад Мехтиев и постоянный ведущий программы — Сергей Веселовский.

Узнайте множество интереснейших подробностей, целиком посмотрев данный видеоэфир авторской информационно-аналитической программы «На самом деле» на сайте агентства News Front.

Обязательно подписывайтесь на наш YouTube-канал, чтобы всегда быть в курсе самых интересных новостей News Front

Фархад Мехтиев: «2011 год показал, что Азербайджан – член европейской семьи»

Об итогах в общественно-политической жизни Азербайджана за прошлый год и прогнозах на год наступивший «ВК» рассказал независимый политолог, доктор государственного права, доцент кафедры Международного права университета «Кавказ» Фархад Мехтиев.

– Как складывались в прошлом году российско-азербайджанские отношения?

– Азербайджану нужны хорошие отношения с Россией не только потому что она выступает своего рода балансом в отношениях в Западом. Россия – большая держава, наш сосед с двухсотлетней историей в нашем регионе. Азербайджан не может вести внешнюю политику, не имея отношений с Россией. Я не даже говорю о том, насколько они должны быть дружественными, конструктивными, но поддерживать отношения необходимо. Россия не должна считать Азербайджан своим конкурентом в регионе, страной, которая может поставить интересы России в регионе под удар. Отношения должны складываться не только на уровне высшего руководства, должны быть налажены связи между участниками гражданского общества, университетами, СМИ, НПО. Российско-азербайджанские гуманитарные форумы, которые проходили в этом году, сыграли роль сближения двух обществ.

У Азербайджана есть стремление к интеграции с Западом, но это не политическая интеграция, приближение к западным ценностям, уровню жизни, образу мышления. При этом Баку не когда не претворял в жизнь интересы Запада – у Азербайджана есть свои интересы. Мы не собираемся ставить под угрозу интересы России в регионе.

Нельзя сказать, что в этом году между Азербайджаном и Россией остались какие-то нерешенные вопросы. Даже в вопросе продажи азербайджанского газа я не наблюдал ухудшения. Россия хотела купить весь азербайджанский экспортируемый газ, не желая, чтобы мы договаривались с на эту тему с западными. Но сейчас в России снизился спрос на газ, и она не может покупать газ в запланированном объеме.

Остается вопрос по Транскаспию, по которому Россия не согласна ни с Азербайджаном, ни с Туркменией. Но, я считаю, что этот вопрос сильного негативного эффекта на российско-азербайджанские отношения не окажет.

По поводу повышения арендной платы Габалинской РЛС, то цена, о которой говорит Азербайджан, – символическая. Раньше годовая плата за РЛС была семь миллионов долларов, а с 2012 года Азербайджан поднял стоимость до 15 миллионов долларов. Для таких стран как Россия и Азербайджан эти деньги большой роли не играют. Просто в этой зоне должны проводиться разные экологические программы, потому что население Габалинского района жалуются на болезни, связанные с радиацией, которую излучает РЛС. Надо проверить – если радиация действительно приносит вред населению, то придется переселять людей, а это стоит денег.

– На каком уровне в прошлом году были азербайджано–турецкие отношения?

– Отношения между Азербайджаном и Турцией являются стратегическими и развиваются прежними темпами. В этом году был создан стратегический совет между этими странами, и в этом плане работа более активизировалась. Очень важен договор по трансанатолийскому газопроводу между Азербайджаном и Турцией. В наших отношениях вопрос газа не был решен и создавал негативный эффект, но сейчас этот вопрос не просто нашел решение по продаже, по транспортировке газа, самый важный аспект – построение этого газопровода.

В этом году увеличились азербайджанские инвестиции в Турцию. SOCAR закупил турецкую нефтяную компанию Petkim и планирует вложение 5 миллиардов долларов в нефтеперерабатывающий завод, который будет построен в Измире. И это не просто инвестиции в Турцию, это еще новые рабочие места для граждан Турции. И когда государства вкладывают инвестиции в экономику друг друга, им сложно портить отношения. Ваши деньги у вашего соседа, и вы не сможете так просто отвернуться от него и уйти. Вложение инвестиций означает, что Азербайджан больше доверяет Турции, чем раньше.

Трансанатолийский газопровод принесет большие дивиденды и самому Азербайджану. В проекте газопровода Баку-Эрзурум Азербайджану принадлежит только 10%, а основные его владельцы – BP и Statoil. Оперативное управление этого газопровода тоже в их руках. Но когда собственность газопровода ваша, то оперативный менеджмент и доходы тоже бывают в ваших руках. Это делает Азербайджан еще более сильным игроком в регионе.

Конечно, мы будем обеспечивать около 5% газа, необходимого Европе. На первый взгляд кажется, что это немного, но надо учитывать, что для некоторых стран Европы (Греции, Болгарии и для южной части Европы) это будет довольно весомый показатель.

– Какие события в общественно-политической жизни Азербайджана в прошлом году вы бы выделили?

– Радикальных событий в Азербайджане за этот год не произошло. Можно выделить ухудшение отношений с Тегераном, что было неизбежно. Оказавшись между Ираном и Россией, считающимися близкими союзниками, и проводя независимую внешнюю политику, не возможно было не подпортить отношения с Ираном. Причем эти отношения могли испортиться раньше. Мы тянули, терпели долгое время, но чаша терпения все-таки переполнилась – только недавно наши официальные лица выступили против информационной политики Тегерана. Хотя еще 3-4 года иранский телеканал «Сехер» начал мощную антиазербайджанскую пропаганду.

Запомнилась также победа Азербайджана на Евровидении. Следующий конкурс будет проводиться в Баку, и многие европейцы смогут приехать и поближе познакомиться с нашей страной, с азербайджанцами. Если раньше кто-то нас не считал европейцами, то победа на конкурсе показала, что это не совсем так. Кстати, на последнем варшавском саммите «Восточного партнерства» Азербайджан, Грузию и Армению официально включили в число стран Восточной Европы, хотя раньше ставился вопрос – являемся ли мы вообще членами европейской семьи. Тот факт, что этот вопрос нашел свое решение, пойдет на пользу Азербайджану, ведь европейские ценности остаются целью, которой надо достичь.

İnsan hüquqları haqqında Ümumi Bəyannamə

insan hüquqlarına etinasızlıq və nifrətin bəşəriyyəti dəhşətə gətirən barbarizm hərəkətlərinə səbəb olduğunu və insanların söz və etiqad azadlığına malik, qorxu və ehtiyacdan azad olacaqları bir dünyanın yaradılmasının insanların ən ali istəyi olduğunu nəzərə alaraq,

insanın son vasitə kimi istibdad və zülmə qarşı qiyama qalxmağa məcbur olmamasını təmin etmək üçün insan hüquqlarının qanunun gücü ilə müdafiə olunmasının zəruriliyini nəzərə alaraq,

xalqlar arasında mehriban münasibətlərin inkişafını dəstəkləməyin vacibliyini nəzərə alaraq,

Birləşmiş Millətlərin xalqlarının BMT Nizamnaməsində əsas insan hüquqlarına, insan şəxsiyyətinin ləyaqət və dəyərinə, kişi və qadınların hüquq bərabərliyinə inamlarını təsdiq etdiklərini və daha geniş azadlıq şəraitində sosial tərəqqi və həyat şəraitinin yaxşılaşdırılmasına yardım etməyə qət etdiklərini nəzərə alaraq,

üzv-dövlətlərin Birləşmiş Millətlər Təşkilatı ilə əməkdaşlıq şəraitində insan hüquqlarına və əsas azadlıqlara ümumi hörmət və onlara əməl olunmasına yardım etməyi öhdələrinə götürdüklərini nəzərə alaraq,

bu hüquq və azadlıqların xarakterinin tam şəkildə dərk olunmasının həmin öhdəliyin hərtərəfli yerinə yetirilməsi üçün böyük əhəmiyyət kəsb etdiyini nəzərə alaraq,

BMT-nin Baş Assambleyası

İnsan Hüquqları haqqında Ümumi Bəyannaməni, hər bir kəsin və cəmiyyətin hər bir orqanının bu Bəyannaməni rəhbər tutaraq maarif və tədris yolu ilə həmin hüquq və azadlıqlara hörmət olunmasına yardım etmələri və milli və beynəlxalq səviyyədə mütərəqqi tədbirlər yolu ilə, həm təşkilatın üzvü olan dövlətlərin xalqları, həm də onların yurisdiksiyası altında olan ərazilərin xalqları arasında ümumilikdə və effektiv tanınması və həyata keçirilməsinə səy göstərmələri məqsədilə bütün xalqlar və bütün dövlətlərin yerinə yetirməyə can atmalı olduqları vəzifə kimi bəyan edir.

Maddə 1

Bütün insanlar ləyaqət və hüquqlarına görə azad və bərabər doğulurlar. Onların şüurları və vicdanları var və bir-birlərinə münasibətdə qardaşlıq ruhunda davranmalıdırlar.

Maddə 2

Hər bir şəxs irqindən, dərisinin rəngindən, cinsindən, dilindən, dinindən, siyasi və digər əqidəsindən, milli və ya sosial mənşəyindən, əmlak, sosial mövqe və digər vəziyyətindən asılı olmayaraq, bu Bəyannamədə elan olunmuş bütün hüquq və azadlıqlara malik olmalıdır. Bundan əlavə, həmin şəxsin mənsub olduğu ölkənin və ya ərazinin siyasi, hüquqi və beynalxalq statusuna görə, həmin ərazinin müstəqilliyindən, qəyyumluq altında olmasından, özünü idarə edib-etməməsindən və ya suverenliyinin hər hansı şəkildə məhdudluğundan asılı olmayaraq heç bir ayrı-seçkiliyə yol verilməməlidir.

Maddə 3

Hər bir şəxsin yaşamaq, azadlıq və şəxsi toxunulmazlıq hüququ var.

Maddə 4

Heç kəs kölə və ya asılı vəziyyətdə saxlanıla bilməz; quldarlıq və qul ticarəti bütün formalarda qadağan edilir.

Maddə 5

Heç kim işgəncəyə və ya qəddar, qeyri-insani və ya onun ləyaqətini alçaldan münasibətə və cəzaya məruz qalmamalıdır.

Maddə 6

Hər bir şəxs harada olmasından asılı olmayaraq, hüquq subyekti kimi tanınmaq hüququna malikdir.

Maddə 7

Bütün insanlar qanun qarşısında bərabərdirlər və qanun tərəfindən bərabər müdafiə hüququna malikdirlər. Bütün insanlar bu Bəyannaməni pozan hər hansı ayrı-seçkilikdən və belə ayrı-seçkiliyə hər hansı cəhddən eyni dərəcədə müdafiə olunma hüququna malikdirlər.

Maddə 8

Hər bir şəxs Konstitusiyanın və ya qanunun ona verdiyi hüquqların pozulması zamanı səlahiyyətli milli məhkəmələr tərəfindən hüquqlarının bərpa olunması hüququna malikdir.

Maddə 9

Heç kim özbaşına həbsə, tutulmaya və ya sürgünə məruz qala bilməz.

Maddə 10

Hər bir şəxs onun hüquq və vəzifələrinin təyini və ona qarşı irəli sürülmüş cinayət ittihamının əsaslığının müəyyənləşdirilməsi üçün onun işinin müstəqil və bitərəf məhkəmədə, tam bərabərlik əsasında, aşkarlıq və ədalətin bütün tələblərinin gözlənilməsi şəraitində baxılması hüququna malikdir.

Maddə 11

1. Cinayət törətməkdə ittiham olunan hər bir şəxs ona müdafiə üçün bütün imkanların təmin olunduğu açıq məhkəmə istintaqında günahı qanuni şəkildə sübut olunanadək günahsız hesab edilmək hüququna malikdir.

2. Heç bir kəs milli qanunvericilik və ya beynəlxalq hüquqa əsasən törədildiyi zaman cinayət hesab edilməyən hərəkət və ya hərəkətsizlik üçün cinayətdə ittiham oluna bilməz. Eyni zamanda cinayətin törədildiyi zaman tətbiq oluna biləcək cəzadan daha ağır cəza tətbiq oluna bilməz.

Maddə 12

Heç kim şəxsi və ailə həyatına müdaxiləyə, evinin toxunulmazlığına, məktublaşmasının gizliliyinə, şərəf və nüfuzuna özbaşına qəsdə məruz qala bilməz. Hər bir şəxsin belə müdaxilə və qəsddən qanun tərəfindən müdafiə olunmaq hüququ var.

Maddə 13

1. Hər bir şəxs hər bir ölkə hüdudunda sərbəst hərəkət etmək və yaşayış yeri seçmək hüququna malikdir.

2. Hər bir şəxs öz ölkəsi də daxil olmaqla, istənilən ölkəni tərk etmək və öz ölkəsinə qayıtmaq hüququna malikdir.

Maddə 14

1. Hər bir şəxs digər ölkələrdə təqibdən sığınacaq axtarmaq və bu sığınacaqdan istifadə etmək hüququna malikdir.

2. Bu hüquq həqiqətən də qeyri-siyasi cinayət və ya Birləşmiş Millətlər Təşkilatının məqsəd və prinsiplərinə zidd hərəkət törədilməsinə əsaslanan təqiblər zamanı tətbiq oluna bilməz.

Maddə 15

1. Hər bir şəxs vətəndaşlıq hüququna malikdir.

2. Heç kim özbaşına olaraq vətəndaşlıqdan və vətəndaşlığını dəyişmək hüququndan məhrum edilə bilməz.

Maddə 16

1. Yetkinlik yaşına çatmış kişilər və qadınlar irqi, milli və dini əlamətlərinə görə heç bir məhdudiyyət qoyulmadan nikaha daxil olmaq və ailə qurmaq hüququna malikdirlər. Onlar nikaha daxil olarkən, nikah müddətində və onun pozulması zamanı eyni hüquqlardan istifadə edirlər.

2. Nikah, nikaha daxil olan hər iki tərəfin azad və tam razılığı olarsa, bağlana bilər.

3. Ailə cəmiyyətin təbii və başlıca özəyidir və cəmiyyət və dövlət tərəfindən müdafiə olunma hüququna malikdir.

Maddə 17

1. Hər bir şəxsin həm təkbaşına, həm də müştərək mülkiyyətə sahib olma hüququ var.

2. Heç kim özbaşına olaraq mülkiyyətdən məhrum edilə bilməz.

Maddə 18

Hər bir şəxs fikir, vicdan və din azadlığı hüququna malikdir; bu hüquqa öz dinini və etiqadını dəyişmək azadlığı və öz dininə və əqidəsinə təhsil, dua, dini ayin və mərasimlər zamanı təklikdə və ya başqaları ilə birlikdə, aşkar və ya fərdi şəkildə etiqad etmək azadlığı daxildir.

Maddə 19

Hər bir şəxs əqidə və onu sərbəst ifadə etmək azadlığı hüququna malikdir; bu hüquqa maneəsiz olaraq əqidəyə malik olmaq və dövlət sərhədlərindən asılı olmayaraq informasiya və ideyaları istənilən vasitələrlə axtarmaq, əldə etmək və yaymaq azadlığı daxildir.

Maddə 20

1. Hər bir şəxs dinc yığıncaqlar və assosiasiyalar azadlığı hüququna malikdir.

2. Heç bir şəxs hər hansı bir assosiasiyaya qoşulmağa məcbur edilə bilməz.

Maddə 21

1. Hər bir şəxs dövlətin idarə olunmasında bilavasitə və ya azad şəkildə seçilmiş nümayəndələr vasitəsilə iştirak etmək hüququna malikdir.

2. Hər bir şəxs öz ölkəsində dövlət qulluğuna girməkdə bərabər imkana malik olmaq hüququna malikdir.

3. Xalqın iradəsi iqtidar hakimiyyətinin əsası olmalıdır: bu iradə öz ifadəsini gizli səsvermə yolu ilə, ümumi və bərabər seçki hüququ və ya səsvermənin azadlığını təmin edən digər eynimənalı formalar əsasında keçirilən mütəmadi və saxtalaşdırılmamış seçkilərdə tapmalıdır.

Maddə 22

Hər bir şəxs cəmiyyətin üzvü kimi sosial təminat hüququna və milli səylər və beynəlxalq əməkdaşlıq yolu ilə və hər bir dövlətin strukturu və ehtiyatlarına uyğun olaraq onun ləyaqətinin müdafiəsi və şəxsiyyətinin azad inkişafı üçün iqtisadi, sosial və mədəni sahələrdə hüquqlara malikdir.

Maddə 23

1. Hər bir şəxsin əmək, sərbəst iş yeri seçmək, ədalətli və münasib iş şəraiti və işsizlikdən müdafiə hüququ var.

2. Hər bir şəxs heç bir ayrı-seçkilik olmadan eyni iş üçün eyni əmək haqqı almaq hüququna malikdir.

3. Hər bir işləyən şəxs əməyinin lazım gələrsə digər sosial müdafiə vasitələrilə tamamlanan, onun özünün və ailəsinin layiqli dolanışığını təmin edə bilən ədalətli və qənaətbəxş ödənilməsi hüququna malikdir.

4. Hər bir şəxsin həmkarlar ittifaqları yaratmaq və öz sosial maraqlarını müdafiə etmək üçün həmkarlar ittifaqlarına daxil olmaq hüququ var.

Maddə 24

Hər bir şəxsin istirahət və asudə vaxt, o cümlədən iş gününün ağlabatan hüququ və ödənilən vaxtaşırı məzuniyyət hüququ var.

Maddə 25

1. Hər bir şəxs onun özünün və ailəsinin səhhət və rifahını təmin etmək üçün lazım olan qida, geyim, tibbi xidmət və lazımi sosial təminat da daxil olmaqla, həyat səviyyəsi hüququna və işsizlik, xəstəlik, əlillik, dul qalma, qocalıq və özündən asılı olmayan səbəblər üzündən yaşayış vasitələrinin itirilməsi zamanı təminat hüququna malikdir.

2. Analar və uşaqlar xüsusi qayğı və yardım almaq hüququna malikdirlər. Həm nikah nəticəsində, həm də nikahdan kənar doğulmuş uşaqlar eyni sosial müdafiədən istifadə etməlidirlər.

Maddə 26

1. Hər bir şəxsin təhsil hüququ var. Ən azı ibtidai və ümumi təhsil pulsuz olmalıdır. İbtidai təhsil icbari olmalıdır. Hər kəs texniki və peşə təhsili almaq imkanına malik olmalıdır, ali təhsil də hər kəsin qabiliyyəti əsasında hamıya eyni dərəcədə müyəssər olmalıdır.

2. Təhsil insan şəxsiyyətinin tam inkişafına və insan hüquqları və əsas azadlıqlara hörmətin artırılmasına yönəldilməlidir. Təhsil xalqlar, irqi və dini qruplar arasında qarşılıqlı anlaşmanın, dözümlülüyün və dostluğun möhkəmləndirilməsinə və Birləşmiş Millətlərin sülhü qoruma sahəsində fəaliyyətinə yardım etməlidir.

3. Valideynlər öz azyaşlı uşaqları üçün təhsil növünü seçməkdə üstünlüyə malikdirlər.

Maddə 27

1. Hər bir şəxs cəmiyyətin mədəni həyatında sərbəst iştirak etmək, incəsənətdən zövq almaq, elmi tərəqqidə iştirak etmək və ondan bəhrələnmək hüququna malikdir.

2. Hər bir şəxs müəllifi olduğu elmi, ədəbi, yaxud incəsənət əsərlərinin nəticəsində meydana çıxan maddi və mənəvi mənafelərinin qorunması hüququna malikdir.

Maddə 28

Hər bir şəxsin bu Bəyannamədə ifadə olunmuş hüquq və azadlıqların tam şəkildə həyata keçirilə biləcəyi sosial və beynəlxalq nizam hüququ var.

Maddə 29

1. Hər bir şəxs yalnız onun şəxsiyyətinin azad və tam inkişafının mümkün olduğu cəmiyyət qarşısında vəzifələr daşıyır.

2. Öz hüquq və azadlıqlarını həyata keçirərkən hər bir şəxs yalnız elə məhdudiyyətlərə məruz qala bilər ki, onlar qanun tərəfindən digərlərinin hüquq və azadlıqlarının tanınması və hörmət olunmasının təmin edilməsi və demokratik cəmiyyətin əxlaqi, ictimai asayiş və ümumi rifah tələblərini yerinə yetirmək məqsədilə təyin edilmiş olsun.

3. Bu hüquq və azadlıqların həyata keçirilməsi Birləşmiş Millətlər Təşkilatının məqsəd və prinsiplərinə zidd olmamalıdır.

Maddə 30

Bu Bəyannamədə heç nə hər hansı dövlətə, şəxslər qrupuna və yaxud ayrı-ayrı şəxslərə, həmin Bəyannamədə elan olunmuş hüquq və azadlıqların ləğvinə yönəldilmiş hər hansı fəaliyyətlə məşğul olmaq və yaxud hər hansı hərəkəti törətmək hüququnun verilməsi kimi təfsir oluna bilməz.