Hədəf fayl sistemi üçün çox böyük fayl

Görünən növbəti “cmd” redaktoruna yazın: “SİYAHI DİSK”.

İnformatikanin əsaslari

Fayl sistemi. Hər bir informasiya daşıyıcısında 138 çoxsaylı fayllar saxlana bilir.

Faylların diskdə saxlanma qaydası fayl sistemi tərəfindən müəyyən edilir.

Hər bir disk 2 oblasta bölünür: 1) faylların saxlandığı oblast, 2) kataloq. Kataloqda faylın adı və diskdə yerləşməsinin başlanğıcı qeyd edilir. Yəni, kataloq mövzunun başlığı, fayl isə məzmunu kimi nəzərə gəlir. Kitab səhifələrdən, disk isə sektorlardan ibarətdir. Saxlanan faylların sayı az 139 olduqda həmin disk üçün birsəviyyəli fayl sistemindən istifadə edilə bilər. Bu halda kataloq 140 fayl adlarının xətti ardıcıllığından ibarət olacaqdır. Əgər diskdə minlərlə fayl saxlanırsa, bu halda çoxsəviyyəli (ağacşəkilli) fayl sistemindən

istifadə edilir. Başlanğıc (kök) kataloq 1-ci səviyyə kataloqlarını, bunlar 2-ci səviyyə kataloqlarını və s. saxlayır. Bütün səviyyə kataloqlarında həm də fayllar saxlana bilir.

Fayl sistemi dedikdə, kataloqların təşkili və faylların saxlanması sistemi nəzərdə tutulur.

Fayla aparan yol. Lazımi faylı tapmaq üçün müəyyən yol keçmək tələb olunur. Məsələn, C:\GAMES\CHESS\chess.exe. Bu, o deməkdir ki, şahmat proqramı vinçesterdə (C:) yerləşən oyun (GAMES) kök kataloqundakı şahmat (CHESS) kataloqundadır. Faylın adı göstərilən yola faylın bitkin adı deyilir.

Fayl sisteminin qrafik interfeysin köməyi ilə təqdim edilməsi. MS-DOS-un iyerarxik fayl sistemi (kataloq və faylları) Windows qrafik interfeysində qovluq və sənədlər sistemi kimi təsvir edilir. Lakin MS-DOS-da başlanğıcda kök kataloq, Windows-da işə İşçi stol dayanır. Bundan sonra Mənim kompüterim, Səbət, Şəbəkə əhatəsi yerləşir.

Mənim kompüterim qovluğu kompüterin resurslarını əks etdirir. Fayllar üzərində əməllər. Fayl üzərində aşağıdakı əməllər icra edilir: üzköçürmə (faylın nüsxəsi başqa kataloqa yerləşdirilir);

yerdəyişmə (faylın özü başqa kataloqa yerləşdirilir); silmə (faylın kataloqdan silinməsi);
138 çevik, sərt və ya lazer diskində

139 cəmi bir neçə yüz

addəyişmə (faylın adı dəyişdirilir).

Windows qrafik interfeysi fayllar üzərində aparılan əməlləri Drag&Drop 141 meto- dundan istifadə etməklə mış vasitəsilə də icra etməyə imkan verir.

Windows qrafik interfeysi həm də MS-DOS-da işləmək imkanını saxlayır. Bunun üçün seans MS-DOS-a keçmək kifayətdir.

Disklərin məntiqi quruluşu

Çevik diskin məntiqi quruluşu. Maqnit diskinin məntiqi quruluşu dedikdə, 512 baytlıq həcmə malik olan nömrələnmiş sektorlar məcmusu nəzərdə tutulur. Sektorlar 0-cı cığırın 1-ci sektorundan başlayaraq sonuncu cığırın son sektorunadək ardıcıl nömrələnir. Sektor – çevik diskdə ünvanlaşdırılmış minimal elementdir. Fayl sektorların tam sayına yazılır. Yəni ən kiçik fayl 1 sektor yer tutursa, ən böyük fayl da diskdəki sektorların sayı qədər yaddaş zəbt edir. Fayl sektorlara ixtiyari qaydada yazılır. Faylı adına görə tapmaq üçün diskdə xüsusi kataloq vardır ki, bu da fayllar barədə verilənlər bazası rolunu oynayır.

Fayl haqqındakı yazı faylın adından, faylın yazıldığı birinci sektorun ünvanından, faylın həcmindən və yaradıldığı tarixdən və vaxtdan ibarətdir. Faylın yerləşdiyi sektorlar barədə bitkin informasiya FAT 142 deyilən xüsusi cədvəldə əks etdirilir 143 . Bu cədvəldə faylın yerləşdiyi sektorların nömrələri yazılır. Sonuncu nömrədən sonra faylın sonunu göstərən işarə yerləşir. Çevik diskdəki verilənlər bazasında və FAT cədvəlində kataloqlar üçün 2-ci sektordan 33-cü sektoradək yer ayrılır. 1-ci sektor əməliyyat sisteminin yükləyici yazısı üçündür. Fayllar 34-cü sektordan başlayaraq yerləşdirilir.

Formatlaşdırmanın növləri. Disklərin formatlaşdırılmasının 2 növü vardır: tam və cəld formatlaşdırma. Tam formatlaşdırma həm fiziki, həm də məntiqi formatlaşdırmanı əhatə edir. Tam formatlaşdırma disketdəki informasiyanı pozur. Cəld formatlaşdırma isə

141 Drag&Drop -götür apar və qoy qalsın

142 FAT – File Allocation Table – Faylların yerləşmə cədvəli

143 Windows NT-də FAT32 ilə yanaşı, daha genişimkanlı NTFS adlı fayl sistemindən istifadə edilir.

yalnız kök kataloqu və faylların yerləşmə cədvəlini təmizləyir. Bu halda disketdəki informasiya pozulmur.

Sərt disklərin məntiqi quruluşu çevik disklərin məntiqi quruluşundan xeyli fərqlənir. Burada ünvanlaşdırılan element bir neçə sektorun birləşməsindən yaradılan klasterdir. Klasterin ölçüsü FAT cədvəlinin tipindən və sərt diskin tutumundan asılıdır. FAT16

klaster ünvanlaşdıra bilir. Böyük həcmli disklər üçün klasterin ölçüsü

olduqca iri olur. Çünki sərt diskin informasiya tutumu 150 Qbayta çata bilir. Məsələn, 40Qbayt həcmi olan diskdə klasterin ölçüsü 640 Kbayt (40 Qbayt / 65536 = 655360 bayt = 640 Kbayt) təşkil edir.

Fa y l kl a s t er l ər i n də t a m sa y ında y er l ə şir. Məs ə l ə n, ― inf o r m ati k a‖ s ö z ü y az ı l m ış m ətn fa y lı 11 b a y t həc m ə m alik o l s a da 15 0 Q ba y tl ı q sə r t d i sk də 6 4 0 K ba y tl ı q 1 k l a st e r d ə y er l ə ş ir. Bu o de m ə k d ir k i, b ö y ük t u tu m lu sərt di skə k i ç ik həc m li f a y llar ı n y az ı l m a s ı y a d da ş d a n p i s i st if a d ə e d i l m ə s i i lə n ə t ic ə l ə n i r. B u p r o b le m i F AT 32 c ə d v ə l in d ə n i s ti f a d ə et m ə k lə qi s m ən hə l l et m ək m ü m kün o l ur. Ç ü n k i b u h a lda k l a s ter 8 s e k t o ru b i rl ə ş d i rir ki, bu da cə m i 4 K ba y t həc m ə m alik o l ur. İ n f or m a s i y a n ın e t i b a rlı s a x l a n m a s ı ü ç ün F A T cə d v ə li 2 n ü s x ə də y ar a d ı l ır. W in d o w s Ə S -də F AT1 6 cə d v ə l in i F AT 3 2 – y ə çe v i rən x ü su si x i d m əti p r o q ram vardır.

Disklərin defraqmentləşdirilməsi. Faylların sərt diskə yazılıb-pozulmasi ilə bağlı olaraq zaman keçdikcə fraqmentləşmə 144 artır. Faylların fraqmentləşməsi kompüterin sürə- tinə mənfi təsir edir. Çünki maqnit başlıq fraqment axtarışına get-gedə daha çox vaxt sərf edir. Nəticədə sərt disk vaxtından əvvəl sıradan çıxır. Buna görə də dövrü olaraq disklərin defraqmentləşdirilməsi məsləhət görülür. Defraqmentləşdirmə zamanı faylın fraqmentləri ardıcıl klasterlərə yazılır. Dickin defraqmentləşdirilməsi proqramını işə buraxmaq üçün Baş Menyüdən Standartlar-Xidmətedicilər-Diskin defraqmentləşdirilməsi əmrini vermək lazımdır. Dialoq panelindən disk seçilməli, sonra OK verilməlidir. Məlumat düyməsini basmaqla işin gedişini izləmək olar.

Hədəf fayl sistemi üçün çox böyük fayl

Kompüter bunu aşkar edərsə fayl hədəf fayl sistemi üçün çox böyükdürHedef saxlama cihazının 4 Giga Baytdan çox fayl ötürülməsinə imkan verməyən bir format altında yaradıldığı üçün.

Çox istifadəçinin cihazların davranışında bir səhv kimi qəbul etdiyi bir xəbərdarlıqdır, baxmayaraq ki, onlar müxtəlif saxlama cihazları formatları arasındakı qaydalardan başqa bir şey deyillər. Ən yaxşı bilinənlər NTFS və FAT32-dir.

“Fayl hədəf fayl sistemi üçün çox böyükdür” mesajı, FAT32 tipli fayl sisteminə sahib bir yaddaş cihazına böyük həcmli məlumatlar (4GB-dan çox) göndərməyə çalışdığımızı göstərir.

Bu tip fayl sistemi Windows-un köhnə versiyalarını dəstəkləmək üçün hazırlanmışdır, buna görə də onu USB çubuqlar və SD (və ya micro SD) yaddaşların istifadəsi üçün standart məlumat strukturlarından biri kimi görmək yaygındır.

Saxlama cihazlarının formatlarını dəyişdirmək mümkündür (onların məlumat strukturu), ancaq bilməlisiniz ki, NTFS (yeni texnoloji fayl sistemi) kimi bir formatdan istifadə edirsinizsə, Windows 98-dən aşağı Windows ilə uyğun gəlmir, eynisi kimi PSP2 kimi konsollarla.

Keçmişdə, 8 GB, 16 GB və hətta 1 TB tutumlu xarici yaddaş cihazlarının mövcudluğu gözlənilmirdi. Buna görə də, bu ölçülər yarandıqda, yeni məlumat strukturları yaradılmalı idi. Ən yaxşı bilinənlər bunlardır: NTFS, ExFAT, ext2, ext3, ext4.

Formatlaşdırmadan “Fayl hədəf fayl sistemindən daha böyükdür” məhdudiyyətini necə düzəltmək olar?

Cihazınızı kompüterə bağlamalısınız ki, 4 GB-dan böyük faylları mübadilə edə və FAT32 fayl sisteminin məhdudiyyətini aradan qaldırasınız. Bütün bunlar dəyərli məlumatlarınızı itirmədən.

Əvvəlcə “Başlat” a keçməlisiniz. İnteqrasiya edilmiş axtarış sisteminə “Çalıştır” sözünü yazın, ardından ENTER düyməsini basın.

“Cmd” yazmalı olduğunuz yerdə bir konsol açılacaqdır. ENTER düyməsini basın (və ya “Tamam” düyməsini basın).

Windows cmd redaktoru göründükdən sonra yazın: “diskpart”. Bu əmr başqa bir cmd menyusuna daxil olmaq üçün istifadə olunur.

Görünən növbəti “cmd” redaktoruna yazın: “SİYAHI DİSK”.

Bu əmr sizə avadanlıq səviyyəsində cihazların (kompüterin fiziki hissəsi) aşkar edildiyi zaman göstərəcəkdir. Bu vəziyyətdə iki cihazı algılar.

Sonra eyni redaktorda “SİYAHI SİYAHI” yaz. Bu əmr neçə məntiqi saxlama cihazının olduğunu müşahidə etmək üçün istifadə olunur. Siyahıda bir sıra sözləri görə bilərsiniz, bunlar:

– Xeyr. Səs: Səs nömrəsini göstərir.

– Ltr: Bir sabit disk və ya çıxarıla bilən bir cihaz quraşdırıldıqda avtomatik olaraq yaradılan məktubu göstərir. Bu məktub, etməlisiniz hərəkətləri yerinə yetirmək üçün vacibdir.

– Etiket: Cihazlara verdiyiniz ad.

– Fs: Sahib olduqları sistem formatı (FAT32, NTFS, ExFAT, digərləri arasında).

– Xeyirxah: Hansı cihaz növünə aiddir. Bölmələr, CD / DVD-ROM, çıxarıla bilən (ən yaxşı bilinən) ola bilər.

– Dövlət: Düzgün, səhv işləyirlərsə və ya yoxlamaq üçün bir vasitə yoxdursa əməliyyatı doğrulayın.

– Məlumat: Bölmənin və ya çıxarıla bilən əməliyyat sistemi və ya açılış olduğunu göstərir. Bu adları daşıyanlarda heç bir tədbir görməməyə çalışın.

Qeyd: bu addımda hədəf fayl sisteminin yerləşdiyi Ltr’yi kopyaladığınızdan əmin olun. Bu vəziyyətdə “E” olacaq, lakin bu, hər kompüterə görə dəyişə bilər.

İlk dəfə açdığınız cmd redaktoru ilə işləmək üçün “diskpart.exe” pəncərəsini bağlayırıq. Bu əmri boşluq çıxarmadan və əlavə etmədən “Convert Ltr: / FS: NTFS” yazın və ENTER düyməsini basın.

– Çevirmək: Bu formatları dəyişdirməyimizə imkan verəcəkdir.

– Ltr: Burada cihazın yerləşdiyi məktubu yazın (məntiqi yolu göstərir).

– / FS: Bir sistem faylı formatından digərinə dəyişdirin.

– NTFS: FAT32-dən daha böyük bir format, daha böyük faylları məhdudlaşdırmadan köçürməyə imkan verəcəkdir.

Qeyd: Unutmayın ki, “E” hərfinin yazıldığı əmr sətrində (Ltr) hərfi məhdudiyyəti təqdim edən təyinat saxlama cihazınızın yerləşdiyi yerə gedəcəkdir.

Hazır! Artıq saxlama cihazınızı 4GB-dan böyük faylları ötürmək üçün istifadə edə bilərsiniz və orada olduğunuz məlumatların heç bir dəyişiklik edilmədən orada olduğunu da doğrulaya bilərsiniz.

Bilməlisiniz ki, bu yol FAT32 fayl sistemini NTFS-ə ötürməyə xidmət edir. Digər fayl sistemi növləri ilə mümkün deyil. Dəyişikliyi geri qaytarmaq yalnız sürücünü formatlaşdırmaqla mümkündür, buna görə etməlisinizsə, sənədlərinizin bir nüsxəsini yaratmağı unutmayın.

Yaddaş cihazınızın vəziyyətini yoxlayın

Cihazınızın kompüterə uğurla qoşulduğunu yoxlamaq üçün “Başlat” düyməsini basın və “Kompüter” axtarın, sonra üzərinə vurun.

Hədəf yaddaş cihazınızın qeyd etmək istədiyiniz fayl (lar) üçün yerini tapın və üzərinə sağ vurun, sonra “Xüsusiyyətlər”.

“Xüsusiyyətlər” də olduğunuzda, yaddaş cihazınızdakı fayl sistemini təsdiqləyə bilərsiniz. Doğruladıqdan sonra “Tamam” düyməsini basın.

Qeyd: Burada hansı disk növündən istifadə etdiyinizi, fayl sisteminin nə olduğunu, mövcud boşluğunu, hansı sürücünün olduğunu (Ltr) və əlbəttə ki, faylların tutduğu yeri görə bilərsiniz.

İstinadlar

1. Wikipedia (iyun, 2018). Fayl sistemi. Məsləhətləşmə: wikipedia.com.
2. Microsoft (2018). FAT32 diskini NTFS-ə çevirmək üçün bir komut satırı yardım proqramından istifadə edin. Alınan: technet.microsoft.com.
3. Microsoft (2018). Saxlama cihazları. Alınan: technet.microsoft.com.
4. Microsoft Texniki Dəstəyi (Aprel 2018). FAT, HPFS və NTFS fayl sistemlərinə giriş. Alınan: support.microsoft.com
5. Wikipedia (2018). Disk bölməsi, Məsləhət: wikipedia.com.
6. Microsoft Texniki Dəstəyi (tarix yoxdur) FAT və ya FAT32 sürücüsünü NTFS-ə çevirin. Alınan: support.microsoft.com.