Hüquq məqaləsi üçün “Giriş” (“Introduction”) necə yazılmalıdır

Ümid edirik, məqalənizin giriş hissəsinin necə yazılması barədə kifayət qədər məlumat verə bildik. Növbəti yazılarda hüquqi məqalə yazmaqla bağlı digər mövzulara toxunulacaqdır.

Sınamağa dəyər: Onlayn pul qazanmağın 10 etibarlı yolu

Sınamağa dəyər: Onlayn pul qazanmağın 10 etibarlı yolu

Sınamağa dəyər: Onlayn pul qazanmağın 10 etibarlı yolu

Aprel 26, 2022
21. 259 views

Evdə oturaraq həm boş vaxtınızı dəyərləndirə, həm də bu vaxtdan istifadə edərək özünüzə gəlir təmin edə bilərsiniz. Gəlin bu gəliri necə əldə edə biləcəyinizi nəzərdən keçirək.

İndiki vaxtda pul qazanmaq çox çətindir. Xüsusilə evdən çox çıxa bilmədiyimiz bu vaxtlarda işi olmayanların sıfırdan iş tapması demək olar ki, mümkün deyil. Bu yazıda koronavirus səbəbilə və ya daha əvvəl işini itirmiş və ya işindən əlavə gəlir əldə etmək istəyənlər üçün onlayn pul qazanmağın yollarını sadalayacağıq. Pul qazanmağa gəlincə, çoxumuzun ağlına ofisə gedib səhər 9-dan, axşam 6-ya kimi işləmək gəlir. Bununla belə, internet həyatımızın çox böyük bir hissəsini ələ keçirsə də, internetdən pul qazanmaq əvvəlki zamanlardan daha çox yayılmışdır. Evdə daha çox vaxt keçirdiyimiz üçün hobbilərimizə və əsas işlərimizə vaxt ayırdıqdan sonra boş vaxtımızın qalan hissəsini internetdən pul qazanaraq keçirə bilərik. Özünüzü əlavə gəlir mənbəyi ilə də təmin edin.

İnternetdən pul qazanmağın 10 ən təhlükəsiz yolu

• Sərbəst iş (Freelance)
• Öz bloqunuzu yaratmaq
• Tərcümə
• Onlayn Tədris
• Sosial media menecmenti
• Məzmun Yazısı
• YouTube Məzmununun yaradılması
• Onlayn Tərəfdaşlıqlar
• Virtual köməkçi
• Fotoqrafiya

Qəhvənizi içərək pul qazanın: Freelancing

Freelancing çox uzun müddətdir həyatımızda olan bir iş növüdür. Biz bugünkü şəraitdə vərdişlərimizə, rutinlərimizə çox bağlı olduğumuz üçün ölkəmizdə bu iş tərzini mənimsəyənlər çox deyil. Bununla belə, freelancing onlayn pul qazanmağın ən populyar və gəlirli yollarından biridir. İş saatlarınızı və rejiminizi əsasən özünüzə uyğun tənzimləyə biləcəyiniz bu iş tərzində birdən çox iş görə bilərsiniz. İnternetdə müxtəlif bacarıqlara malik insanları və işəgötürənləri bir araya gətirən saytlar sayəsində bacarıqlarınıza uyğun olaraq sizə uyğun işi tapa bilərsiniz. Freelance işləməklə siz həm də işlədiyiniz saytdan və ya müştəridən asılı olaraq birbaşa müştəri ilə işləyə bilərsiniz. Ümumiyyətlə görülən işə görə ödəniş edilən bu iş üsulu öz bacarıqlarınızla internetdən pul qazanmağın ən asan yoludur.

Hobbinizi biznesə çevirin: Öz bloqunuzu yaradın

Əgər kifayət qədər bildiyiniz bir hobbiniz varsa və ya kifayət qədər araşdırma resurslarına çıxışınız varsa, deyə bilərik ki, öz məqalələrinizi yazmağınız üçün heç bir maneə yoxdur. Sizonu bir mütəxəssis kimi hazırlaya bilərsiniz; bəlkə hətta özünüz hazırlaya biləcəyiniz bir saytla öz bloq yazılarınızı yazmağa başlaya bilərsiniz. İnternetdə öz saytınızı yaratmağınıza kömək edəcək çoxlu materiallar və resurslar var. Bu resurslarla siz domen adınızı, şablonlarınızı və vebsaytınız üçün ümumi dizaynı seçib öz saytınızı yarada bilərsiniz. Yaratdığınız sayt ziyarətçilərə xidmət etməyə başladığı zaman Google Adsense-də qeydiyyatdan keçərək saytınızda qazandığınız pulu artıra bilərsiniz ki, bu da hər kliklə pul qazanmağınıza kömək edəcək. Saytınız nə qədər çox trafik əldə edərsə, daha yüksək qazanc potensialı bir o qədər çox olar.

Dil bilginizi sınayın: Tərcümə

Texnoloji vasitələrin inkişafı ilə gündəlik həyatımızda tərcüməçiyə ehtiyacımız olmasa da, bəzi sənədləri mənbə dildən başqa dilə çevirmək üçün peşəkar mütəxəssisə ehtiyacımız var. Tərcümə şirkəti ilə işləmək istəmiriksə, burada sərbəst tərcüməçilər məsələyə daxil olurlar. İnternetdə tərcüməçiləri və işəgötürənləri bir araya gətirən çoxlu platformalar var. Bu platformalarda qeydiyyatdan keçməklə siz bildiyiniz dillərə tərcümə edə və artıq bildiyiniz xarici dili təkmilləşdirə bilərsiniz. Bilik və təcrübənizin çox vacib olduğu bu işdən pul qazandığınız qədər arayışlarınız və CV-niz də vacibdir.

Təcrübənizi paylaşaraq pul qazanın: Onlayn tədris

Müəyyən bir mövzuda ixtisasınız varsa, evinizdən çıxmadan insanlara fərdi və hətta qrup dərsləri verə bilərsiniz. Onlayn tədris həm hədəf auditoriyanızı, həm də öyrədə biləcəyiniz fiziki məkan baxımından gəlirinizi artıra bilər. Onlayn dərs verməklə bildiklərinizi öyrədə, biliklərinizin sönükləşməsinin qarşısını ala və ondan pul qazana bilərsiniz! Yenə də öz sahələrində ekspertləri və tələbələri bir araya gətirən bir çox platforma var. Onlayn kurslar üçün sizə lazım olanlar çox sadədir: internet və mikrofon/kamera olan kompüter!

Instagram, Twitter və Facebook-da pul qazanın: Sosial Media İdarəetmə

Yenə də kifayət qədər təcrübəniz varsa və ya əvvəllər şirkətlərin bu hissəsində işləmisinizsə, evdən sosial media idarəçiliyi etmək sizin üçün mükəmməl dərəcədə uyğun gəlməlidir. Sosial media əvvəllər sadəcə dostlarımız və yad adamlarla ünsiyyət vasitəsi idisə, indi biznes xəttinə çevrilib. İndi demək olar ki, bütün şirkətlər rəqəmsal dünyada var. Əksər şirkətlər aktivliyini sosial media hesabları ilə gücləndirirlər. Facebook, Twitter, Instagram kimibir çox sosial media platformalarında şirkətlərin və hətta fərdlərin sosial media strategiyalarını inkişaf etdirərək evdən çıxmadan pul qazana bilərsiniz.

Məzmun yazma

Əgər qələminizə və yaradıcılığınıza güvənirsinizsə, mütəxəssis olduğunuz və ya araşdırma apara biləcəyiniz bir sahədə məzmun yaradaraq pul qazana bilərsiniz. Evdən çıxmadan edə biləcəyiniz ən rahat işlərdən biri olan məzmun yazmaq üçün bir çox sayta müraciət edə bilərsiniz. Bundan əlavə, internetdə məzmun müəlliflərini və məzmuna ehtiyacı olan kanalları bir araya gətirən bir çox sayta daxil ola bilərsiniz.

Kanalıma xoş gəlmisiniz: YouTube Məzmununun Yaradılması

Əgər yuxarıdakı qeyd etdiyimizin əksinə olaraq yazmaqda yaxşı deyilsinizsə və kamera qarşısında özünüzü daha rahat hiss edirsinizsə, YouTube-da məzmun istehsal etməyi düşünə bilərsiniz. Yenə YouTube-da istədiyiniz mövzu və hazırkı internet istifadəçiləri üçün hazırladığınız məzmun köməyi ilə pul qazana bilərsiniz.

Onlayn Tərəfdaşlıq

Saytınız, sosial media hesabınız və ya YouTube kanalınız işə düşdükdən sonra digər şirkətlərlə onlayn əməkdaşlıq edə bilərsiniz və onların saytlarınıza və ya hesablarınıza web keçidlərini əlavə edə bilərsiniz. Ziyarətçiləriniz saytınıza və ya hesabınıza əlavə etdiyiniz linklərə klikləməklə məhsul və ya xidmət aldıqda, siz bu alış-verişdən pul qazana bilərsiniz.

Evinizdən bir şirkətin əli və ayağı ola bilərsiniz: Virtual Assistantlıq

Virtual köməkçi bir şirkət və ya şəxsin idarə etmək üçün çox məşğul olduqları işlərini idarə edərək, onun virtual köməkçisi ola bilir. Bu şəxslərin və ya şirkətlərin bütün korporativ işlərini evinizdən edə bilərsiniz. Çalışacağınız şirkətdən və sənayedən asılı olaraq, bu işlərə telefon danışıqları, e-poçt yazışmaları, internet araşdırması, məlumatların daxil edilməsi, görüşlərin planlaşdırılması, layihənin idarə edilməsi və qrafik dizayn kimi bir çox iş sahələri daxil olabilər. Yenə işləyəcəyiniz sektor və şirkət və ya şəxsdən asılı olaraq virtual köməkçi olmaq üçün mütəxəssis olmanız lazım olan proqramlar ola bilər.

Çəkdiyiniz videoları və şəkilləri paylaşaraq pul qazanın: Stok Fotoqrafiyası

Stok fotoqrafiya rəqəmsal kameranız və təkcə görən deyil, həm də müşahidə edə bilən gözləriniz varsa, çəkdiyiniz fotoşəkillərlə internetdən passiv gəlir əldə edə bilərsiniz. İnternetdə heç bir şirkət və ya quruma bağlı olmadan öz istedadınız və fotoşəkillərinizlə pul qazanmaq üçün çoxlu saytlar var. Bu saytlarda çəkdiyiniz videoları və fotoşəkilləri paylaşaraq həmin fotoşəkillərin hər dəfə kimlərsə tərəfindən yüklənməsi ilə pul qazana bilərsiniz.

Hüquq məqaləsi üçün “Giriş” (“Introduction”) necə yazılmalıdır?

Bildiyimiz kimi, hüquq məqaləsinin struktur etibarilə əsas hissələrindən biri də məhz “Giriş” hissəsidir. Məqalənin nədən bəhs etməsini müəyyənləşdirmək üçün oxucu ilk öncə məhz məqalənin girişinə nəzər yetirir və bir növ məqalə barəsindəki qərarını elə oxuduğu “Giriş” hissəsi ilə də vermiş olur. Bir çox hüquq tələbələrinin, eləcə də, Akademik Hüquqi Yazı yazmağa yenicə başlamış praktiki hüquqşünasların qarşısında duran mühüm suallardan birisi də elə bununla bağlıdır: Hüquq məqaləsi üçün effektiv giriş necə yazıla bilər?

İlk öncə “Giriş” hissəsinin sizin məqalənizdəki rolunu başa düşməlisiniz, başqa sözlə desək, “Giriş hissəsi nə üçün bu qədər önəmlidir?”. Nə üçün giriş hissəsi üzərində bu qədər düşünmək lazımdır?
1. Məqalənizin giriş hissəsi oxucunu sizin məqalənizə aparan əsas vasitədir. Oxucu məqalənizin girişini oxuduqdan sonra məqalənizi oxuyub-oxumamağa qərar verir.
2. Siz giriş hissəsində göstərdiyiniz məsələ ilə oxucunun diqqətini cəlb etmiş olursunuz və bu da oxucunun sizin məqalənizi daha da dərindən təhlil etməsinə səbəb olur.
3. Giriş hissəsində siz məqalənizdəki “İddia-bəyanat” [1] barədə məlumat verməklə hansı kontekstdə araşdırma apardığınızı göstərmiş olursunuz.
4. Məqalənizdə qoyduğunuz problem barədə Giriş hissəsində kifayət qədər aydın məlumat vermisinizsə, oxucu bütün məqaləni oxumasa belə, bir gün sizin məqalənizdə göstərdiyiniz, yaxud da analoji problemlə üzləşdikdə sizin məqalənizə müraciət edəcəkdir [2] .

Məqalənizin giriş hissəsinin yuxarıda qeyd edilən nəticələri əldə etməsi üçün giriş hissəsini aşağıdakı key note-lar əsasında qurmalısınız [3] :
1. Giriş hissəsində məqalədə qeyd etdiyiniz əsas problemi və “iddia-bəyanat”ınızın həllinin məqalədə göstərildiyini konkret şəkildə göstərin.
Giriş hissəsində problemin konkret şəkildə ifadə olunması oxucuda bir növ “Mən bu məqaləni hökmən oxumalıyam” təəssüratı yaradır və bu cür ifadəylə qarşılaşmaq üçün məqalənizdə qoyduğunuz problemi hökmən konkret şəkildə giriş hissəsində qeyd etməyiniz lazımdır. Məqalə yazmağa yeni başlayanların qarşılaşdıqları ən çətin problemlərdən biri iddia-bəyanatın müəyyən olunması və onun dəqiq şəkildə məqalənin əvvəlində ifadə olunmasıdır [4] . İddia-bəyanatın necə müəyyən olunması ilə bağlı Eugene Volokhun qeyd etdiyimiz kitabından istifadə edə bilərsiniz.
Qeyd etdiyimiz bir digər mühüm məsələ iddia-bəyanatda göstərilən problemin həll (və ya həllər) yolu ilə bağlıdır. Ümumiyyətlə, iddia-bəyanatın effektiv olması üçün o, özündə yenilik, qeyri-aşkarlıq, faydalılıq, məntiqilik, şablonlardan uzaq olmaq kimi əsas xüsusiyyətləri əhatə etməlidir [5] . İddia-bəyanatınızda qeyd etdiyiniz problemin həlli iddia-bəyanatınızın hansı formada olduğundan – təsviredici və ya tövsiyə edici [6] olmasından asılıdır [7] .
Bir digər mühüm məsələ isə konkret və dəqiq şəkildə ifadə olunmaqla bağlıdır. Sözügedən problemin məqalənin giriş hissəsində konkret fakt və müvafiq açar sözlər (key notes) qeyd etməklə, məsələn, problem və “ … hüquq bunu necə tənzimləyir?”, göstərə bilərsiniz [8] . Uzunçuluq və mövzu ilə əlaqəsi olmayan anlayışlar məqalənizin giriş hissəsinin effektivliyini azaldacaqdır.
2. Məzmunu əhatə edin;
Giriş hissəsində məqaləniz haqqında yuxarıda qeyd edilənlərdən əlavə qısa məlumat verə bilərsiniz. Məzmun barəsində yazacaqlarınızı müəyyən edərkən uzunçuluq və anlaşılmayan sözlərdən istifadə etməməyiniz tövsiyə edilir.
3. Giriş hissəsini elə qurun ki, məqalənizi oxumaq üçün oxucuda maraq oyansın;
Giriş hissəsi, yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, məqaləyə aparan yoldur və oxucu məqalənizin giriş hissəsini oxuduqdan sonra məqalənizi oxuyub oxumamağa qərar verir. Giriş hissəsində məzmunla bağlı oxucunun bildiyi və ümumi şəkildə olan məlumatları deyil, daha yeni və cəlbedici məlumatları qeyd edin (hansılar ki, iddia-bəyanatın yuxarıda qeyd etdiyimiz xüsusiyyətlərini əhatə edir).
4. Və bütün bunları qısa və lakonik şəkildə ifadə edin.
Qeyd etdiyimiz müddəaları qısa, aydın və lakonik şəkildə ifadə etmək giriş hissəsinin effektiv olmasında xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Anlaşılmayan sözlər, mövzuyla əlaqəsi olmayan terminlər, həddindən artıq uzunçuluq məqalənizin sıxıcı olmasına səbəb olan və effektiv olmasının qarşısını alan əsas vasitələrdir.

Məqalənin giriş hissəsinə necə başlamalı?

“Effektiv bir məqalə girişi yazmaq üçün bir neçə vasitədən istifadə etmək mümkündür:
a. Cavabını məqalənizdə müəyyən etdiyiniz hüquqi bir sualla başlaya bilərsiniz. Bu sual məqalənizin haqqında olduğu mövzu barəsində oxucuda təsəvvür yaradacaqdır.
b. Dəqiq və konkret nümunələrlə başlamaq mümkündür.
c. Real və ya inandırıcı bir nümunə ilə başlamaq mümkündür. Absurd və həqiqətə uyğun olmayan nümunələr oxucuda maraq oyandırmır.
d. Məqalənizdə qeyd etdiyiniz problemə sizin mövqeyinizi müəyyən edən cümlələrlə başlaya bilərsiniz. Fərqli yanaşmalar və nəzəriyyələr ilə tanış olmaq oxucu üçün daima maraqlıdır.
e. Hər hansı bir mübahisənin izahı ilə başlamaq mümkündür. Qarışıq məsələlərə sizin münasibətiniz oxucu tərəfindən maraqla qarşılana bilər.
f. Qarşı çıxdığınız arqument və ya tezis barədə məlumatla (1-2 cümlədən artıq olmamaqla qeyd etməyiniz tövsiyə olunandır) başlamaq mümkündür.
g. Giriş hissəsini məqalənizin “roadmap”i olaraq planlayaraq başlamaq mümkündür” [9] .
Giriş hissəsinin həcmi sizdən asılıdır, lakin çox uzunçuluq (1, bəzi hallarda 2 səhifədən artıq) bəzən oxucu üçün cəlbedici və maraqlı görünməyə bilər.

Ümid edirik, məqalənizin giriş hissəsinin necə yazılması barədə kifayət qədər məlumat verə bildik. Növbəti yazılarda hüquqi məqalə yazmaqla bağlı digər mövzulara toxunulacaqdır.

[2] Eugene Volokh, Academic Legal Writing (Fourth edition), p. 52 (2010)

[4] Philip C. Kissam, Thinking (by Writing) about Legal Writing, 40 Vand. L. Rev. 135, p. 142 (1987)

[6] Descriptive və prescritive anlayışlarının Bakı Dövlət Universiteti Tələbə Hüquq Jurnalı Redaksiya Heyəti tərəfindən Jurnal Siyasəti üçün tərcümə edilmiş müvafiq variantlarıdır.

[7] Təsviredici iddia-bəyanat üçün həll yolu araşdırdığınız hüquqi-tarixi faktın anlaşıqlı izahı ola bilər. Tövsiyəedici iddia-bəyanat üçün həll rolu isə qanunda dəyişiklik təklifi, yeni hüquq qaydası, yeni hüquq prinsipi şəklində ola bilər.

[8] Eugene Volokh, Academic Legal Writing (Fourth edition), p. 52 (2010)