Gül meteorologiya ve iqlimşünaslıq
Klimatologiya, süni iqlimi və ya qlobal istiləşməni hərtərəfli araşdırır və müşahidə edir. SST olaraq adlandırılan dəniz səthinin temperaturlarını alır. Qasırğa mövsümlərinin və siklonların gəlişi ilə bağlı məlumatları ötürə bilər. Digər tərəfdən Meteorologiya Departamenti, fərqli bölgələrin istiliyi ilə bağlı məlumat ötürür. Hər hansı bir bölgənin ən yüksək və ən aşağı temperaturları haqqında məlumat verə bilər.
Gumusu Buludlar – Wikipedia
1885-ci ilin yayında məşhur rus astronomu Seraski ilk dəfə tutqun toran göyün üzündə qeyri-adi, əvvəllər heç bir zaman təsadüf edilməyən, yarım-şəffaf, parlaq, parlaq işıq verən gümüşü-ma-vi rəngli buludlar görmüşdür. Çox keçmədən astronomlar müəyyən etdilər ki, gümüşü buludlar göyün üzündə həmişə görünməyib, yalnız yay aylarında, həm də üzərlərinə üfüqün arxasına keçən günəşin şüaları düşən müddətdə görünür. [1]
Son zamanlar müəyyən edilmişdir ki, gümüşü buludlar yerdən 82 km yuxarıda və atmosferin da-ha yüksək qatında olur. Sürəti bəzən saatda bir neçə yüz kilometrə çata bilir. Gümüşü buludlar qütb şəfəqinin əmələ gətirdiyi səviyyənin aşağı sərhəddində də yaranır. Atmosferin yuxarı qatları (aşağı qatlar kimi) əsasən oksigen və azotdan ibarətdir.Gündüz günəşin ultrabənövşəyi şüalarının təsiri altında oksigenin molekulu atomlara parçalanır. Su molekulunu əmələ gətirmək üçün oksigenin bir atomunun 2 hidrogen atomu ilə birləşməsi lazımdır. Atmosferin yuxarı qatlarında hidrogen olmadığı üçün hidrogen atomları, günəşdən atmosferə tünd ləkələrlə əlaqədar olan coşqun fəaliyyəti dövründə düşür. Yuxarıda göstərdiyimiz yüksəklikdə su izah edi-lən formada əmələ gəir. Bu fikir gümüşü buludların məhz günəşin üzərində ləkələr əmələ gəldikdə baş verməsi ilə əlaqələndirilirdi. Günəş ləkələrinin içərisində böyük sürətlə gələn elektronların itir-diyi yükü hidrogen atomları yer atmosferinə çatdırır və maqnit qüvvə xətləri ətrafında elektronlar kimi ona daxil olur. 80 km hündürlükdə hidrogen atomlarının sürəti azalır və oksigen atomları ilə əlaqəyə girərək su molekullarını əmələ gətirir. Su molekullarının qarşılıqlı təsiri gümüşü buludları yaradan buz kristalları yığımının əmələ gəlməsinə səbəb olur. [2]
Gümüşü buludların əmələ gəlmə səbəbi
Gümüşü buludların əmələ gəlməsi belə də izah edilir. Gümüşü buludların qalxması üçün lazım olan alçaq temperatur 80-83 km hündürlükdəki nazik hava qatında olur. Bu qatdan yuxarı və aşağı-da temperatur nisbətən yüksək olduğuna görə həmin qatlar gümüşü buludlar üçün münasib deyil-dir. Bu hal gümüşü buludların buz kristallarından ibarət olmasına dair əsas sübut hesab edilə bilər. [3]
Meteorologiya və İqlimşünaslıq arasındakı fərq
Meteorologiya və İqlimşünaslıq eyni mənaya malik görünən iki termindir, amma qəti şəkildə desək iki termin arasında fərq var. İqlimşünaslıq iqlimin elmi tədqiqi ilə məşğul olur. Meteorologiya, xüsusilə hava proqnozlaşdırma vasitəsi olaraq atmosferdəki prosesləri və hadisələri öyrənir.
Bəzən Meteorologiya bir bölgənin atmosfer xüsusiyyətinə də aiddir. Qlobal istiləşmə mövzusunda çalışan iqlimşünaslıq şöbəsidir. Digər tərəfdən, meteorologiya şöbəsi, atmosferdə baş verən tendensiyalar haqqında məlumat vermək vəzifəsini yerinə yetirir. Bu, hava proqnozunu nəzərə alaraq edilir. İqlimşünaslıq ilkin olaraq qlobal əsasda iqlim dəyişikliyi meyllərindən bəhs edir. Bu, meteorologiya ilə iqlimşünaslıq arasındakı əsas fərqlərdən biridir.
Klimatologiya, süni iqlimi və ya qlobal istiləşməni hərtərəfli araşdırır və müşahidə edir. SST olaraq adlandırılan dəniz səthinin temperaturlarını alır. Qasırğa mövsümlərinin və siklonların gəlişi ilə bağlı məlumatları ötürə bilər. Digər tərəfdən Meteorologiya Departamenti, fərqli bölgələrin istiliyi ilə bağlı məlumat ötürür. Hər hansı bir bölgənin ən yüksək və ən aşağı temperaturları haqqında məlumat verə bilər.
İqlimşünaslıq iqlimdəki dəyişən meylləri elmi cəhətdən öyrənir. Dəyişən iqlim haqqında elmi bir araşdırma aparmaq üçün bir arada çalışan görkəmli elm adamlarının və ya klimatoloqların köməyinə ehtiyacı var. Klimatologiya, elmi araşdırmaya əsaslanaraq uzun müddətli iqlim haqqında da məlumat verir. Digər tərəfdən, meteorologiya, atmosfer hadisələrinə əsaslanaraq hava haqqında qısa müddətli bir hesabat verə bilər. Meteorologiyada atmosfer davranışının xüsusiyyəti böyük ölçüdə nəzərə alınır. Əks təqdirdə həm iqlim, həm də meteorologiya eyni xətlər üzərində işləyir. Elmi vasitələrin köməyi ilə işləmə tərzlərində çox da fərq yoxdur.
Meteorologiyanın mənası
Meteorologiya qısa müddətdə atmosferin xüsusiyyətlərini və hadisələrini öyrənməkdən məsul olan elm, müəyyən bir yerdə və saatda, havanı proqnozlaşdırmaq və 24 və ya 48 saatdan çox olmayan bir atmosfer proqnozu vermək.
Atmosfer hadisələrinin müşahidələri ilə meteorologiya müəyyən bir yerdə və vaxtda iqlim şəraitini və onların təkamülünü, yəni atmosfer havası ərazinin və ya ərazinin.
Meteorologiya yunan dilindən gələn bir sözdür meteoron, və “göydə yüksək” mənasını verir və loqotiplər, “biliyə” aiddir.
Atmosferin mənasına da baxın.
İqlimşünaslıq
İqlimşünaslıq keçmişdə baş verən iqlim fenomenlərini, indiki dövrdə baş verənləri və gələcəkdə baş verə biləcəkləri araşdıran Coğrafiyanın bir hissəsidir. Deməli, uzunmüddətli hava proqnozlarını öyrənmək, bir neçə saat ərzində baş verə biləcək atmosfer hadisələrini araşdıran meteorologiyadan fərqli olaraq.
İqlimşünaslıq böyük bir əhəmiyyətə sahibdir, çünki gələcəkdə iqlimin necə olacağı ilə bağlı proqnozlar verə bilən və bu məlumatlara əsaslanaraq iqtisadi, kənd təsərrüfatı, heyvandarlıq və gündəlik həyat fəaliyyətlərinin necə aparılacağını qiymətləndirən bir elmdir. İnsanlar və ya məhsuldarlıq ümumiyyətlə, hava şəraitinin imkan verdiyi kimi.
Hava mənasına da baxın.
Atmosfer havası
Hava dedikdə atmosferdə müəyyən bir zaman və məkanda meydana gələn meteoroloji hadisələr nəzərdə tutulur. Havanı təyin etmək üçün temperaturu, küləyi, rütubəti və yağış miqdarını ölçmək lazımdır.
Meteoroloji stansiyalarda yaradılan atmosfer proqnozları, insanın fəaliyyətinin inkişafı üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir, bu səbəbdən atmosferdə zamanla baş verənlər müxtəlif rabitə vasitələri, sosial şəbəkələr və veb səhifələr vasitəsilə daima bildirilir. fəaliyyətlərin hava şəraitinə uyğun olaraq planlaşdırıla biləcəyini.
Meteorologiya Alətləri
Meteoroloqlar, digər məlumatlar arasında temperatur, rütubət, təzyiq, görünürlük kimi vacib amilləri nəzərə alaraq meteoroloji proqnozları həyata keçirmək üçün müxtəlif müşahidə və ölçmə vasitələrindən istifadə edirlər.
The hava stansiyaları Planetin müxtəlif yerlərində yerləşirlər və iqlimi təsir edən dəyişənləri ölçmək və havaları proqnozlaşdırmaq üçün müxtəlif alətlərə sahibdirlər: termometr (temperaturu ölçür), barometr (atmosfer təzyiqini ölçür), yağış ölçən (ölçür) yağış zamanı düşən suyun miqdarı), anemometr (külək sürətini ölçür), qanadlı (külək istiqamətini göstərir), higrometr (rütubəti ölçür).
Balonlar və hava radarları İzləniləcək atmosfer şəraitini izah edən meteoroloji xəritələri müşahidə edə, qiymətləndirə və dizayn edə bilmək üçün də dünyanın müxtəlif yerlərində yerləşmişlər.
The hava peykləri Onlar hava və iqlim baxımından yer üzündə baş verənləri daha dəqiq bir şəkildə müşahidə etməyə imkan verən başqa bir vasitədir.
Uydular daha sonra stansiyalarda alınan görüntülər meydana gətirir ki, mütəxəssislər və tədqiqatçılar baş verən və ya baş verəcək meteoroloji dəyişiklikləri şərh edə və təyin edə bilsinlər.
Peyk meteorologiyası, meteoroloji hadisələrin necə olduğunu, yer üzündə baş verən dəyişikliklərin necə olduğunu, hətta ozon təbəqəsinin vəziyyətini və planetimizə necə təsir etdiyini müşahidə etmək və öyrənmək üçün bu vasitələrin istifadəsidir. .
Bunlar bir ərazinin əhalisinə qasırğa, toz fırtınası, yüksək çirklənmə, buludluq, külək və yağış və sair hallarda evlərində qoruyucu tədbirlər görmələri barədə xəbərdar edilə biləcəyi çox dəqiq məlumatlar verən meteoroloji vasitələrdir.
Meteoroloji istifadə alətləri tərəfindən verilən məlumatlar sayəsində böyük fəlakətlərin qarşısını almaq da mümkün olmuşdur.
Meteoroloji xəritə
Atmosfer havası ilə baş verənləri necə şərh edəcəyinizi bilmək çox vacibdir və meteoroloji xəritələr bunu hava proqnozlarının əks olunduğu qrafik təsvirlər vasitəsi ilə edir.
Bu xəritələrdə külək, yağış, yüksək temperatur, bulud örtüyü, qar yağışı, isti və ya soyuq fırtına, qasırğa və sair göstəriciləri fərqli rəng və işarələrlə təmsil olunur.
Digər tərəfdən, hava meteorologiyası qəzaların qarşısını almaq və ya uçuş və ya eniş problemlərini xəbərdar etmək üçün hava müşahidələri aparmaq, hava limanı radarlarından məlumat toplamaq və əldə edilən məlumatları həm pilotlara, həm də idarəetmə bazalarında və digər əlaqəli ərazilərdə işləyənlərə çatdırmaqda ixtisaslaşır.
Fizika sahələrinə də baxın.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.