Ehtiyat hissələri bazarında problemlər – hansı avtomobillər daha ucuz təmir olunur? ARAŞDIRMA – VİDEO

Ehtiyat hissələri bazarında problemlər – hansı avtomobillər daha ucuz təmir olunur? – ARAŞDIRMA – VİDEO Avtomobillərin ehtiyat hissələri və təmiri sahəsində baş verən proseslər hər dövr üçün aktual məsələ xarakteri daşıyır. Bunun da əsas səbəbi ölkəmizdə ildən-ilə avtomobil istifadəçilərinin sayının artmasıdır.

H.məmmədov avtomobillərin istehsalı və təmiri

Gələcəkdə Azərbaycanda “Mersedes” avtomobilləri üçün ehtiyat hissələri buraxıla bilər. FED.az xəbər verir ki bu barədə Azərbaycanın Almaniyanın Ştutqart şəhərindəki fəxri konsulu Otto Hauzer bildirib. Fəxri Azərbaycanda sənaye istehsalının qurulması və inkişafında alman firmaları üçün çox yaxşı imkanların mövcud olduğu qənaətindədir.

Fəxri konsul inandırıcı arqumentlər vasitəsilə özünün çoxsaylı söhbətləri və məruzələrində Azərbaycanı iqtisadi məkan olaraq təbliğ edir:

-9,6 milyon əhalisi olan Azərbaycan Respublikası geostrateji cəhətdən Asiya ilə Avropanın kəsişməsində, Xəzər dənizinin qərb sahillərində yerləşir. Ölkə siyasi cəhətdən sabitdir, cəmiyyət tolerantdır. Burada dini fanatizm yoxdur. Azərbaycan Avropa İttifaqının “Şərq Tərəfdaşlığı” proqramının üzvüdür. Ölkənin Almaniya ilə yaxşı siyasi və iqtisadi münasibətləri mövcuddur.

İqtisadi məkan olaraq Azərbaycan aşağıda sadalanan müsbət xüsusiyyətlərə malikdir:

– Əhalinin 84 faizi 0-55 yaşlarında olan gənclərdən ibarətdir;

– Ən müxtəlif xammal növləri (neft, qaz, qara və əlvan metal növləri və s.) mövcuddur;

– Əmək xərcləri alman əmək xərclərindən (bir saat=39 avro) çox aşağıdır (orta aylıq qazanc=500 manat (245 avro);

– Enerji xərcləri Almaniya ilə müqayisədə çox ucuzdur (Almaniyada hər kilovat 16 sentə, Azərbaycandan isə cəmi 4 sentə bərabərdir);

– Əcnəbilər tərəfindən sənaye istiqamətində qoşulmuş sərmayələrə vergi və gömrük güzəştləri, habelə infrastruktur sahəsində dəstək mövcuddur;

– Peşə təhsili isə yenidən qurulma fazasındadır;

– Özünün əlverişli coğrafi vəziyyəti, şimalda Rusiya, cənubda isə İranla olan qonşuluğu bu ölkələrin bazarlarına daxil olmağa imkan verir;

– İşçi dillər Azərbaycan, rus, türk və ingilis dilləridir.

Eyni zamanda, “Daimler AG” şirkəti Rusiyada istehsala başlayacaq. Növbəti illər ərzində İranda avtomobil sənayesi də daxil olmaqla iqtisadi inkişaf artacaq. Ona görə də avtomobil sənayesini ehtiyat hissələri ilə təchiz edəcək istehsal məkanının Azərbaycanda olması tamamilə mümkündür.

Nəzərə almaq lazımdır ki, alman təchizat firmaları yüksək texniki standartlara malik olmalıdır. Hər bir təchizat firması avtomobil istehsalçılarının sertifikatlaşdırmasından keçməlidir, buraya həm məhsulların özü, həm də bu məhsulların istehsal yeri aiddir. Bu cür sertifikatlaşdırmanı keçmədən istehsal etmək mümkün deyil. Bununla da avtomobil istehsalçıları müasir avtomobillərin istehsalı üçün lazım olan ehtiyat hissələrinin texniki tələblərə uyğun olmasını təmin etmiş olurlar. Bu, həm də istehsal edilmiş avtomobillərin istehsalçı tərəfindən təmiri və ya geri çağırılmasının qabağını almış olur. Ehtiyat hissələri avtomobil istehsalçılarının seriya istehsalına cəlb olunur.

Azərbaycanlı investorlar və alman müəssisələrinin iştirakı ilə birgə müəssisələrin təsis edilməsi Azərbaycanda sənaye istehsalının qurulması üçün tələb olunan müasir alman texnoloji biliklərinin və mühəndis xidmətlərinin transfer edilməsi istiqamətində müsbət addım ola bilər. Azərbaycana məxsus müsbət amillərin əsasında həm də Rusiyanın, Qafqaz regionunun, İranın, Asiya və Avropanın bazarlarına da çıxış əldə etmək mümkündür.

Fəxri konsul Otto Hauzerin fikrincə, sənaye parklarının yaradılması Azərbaycan iqtisadiyyatının şaxələndirilməsinə və yeni iş yerlərinin yaradılmasına mühüm töhfə ola bilər.

Otto Hauzer hazırda Baden-Vürtemberq federal torpağında yerləşən avtomobil sənayesi üzrə ixtisaslaşmış aparıcı müəssisələrlə birlikdə konkret layihə üzərində çalışır. Bu layihə gələcəkdə digər alman müəssisələri üçün örnək ola bilər.

Ehtiyat hissələri bazarında problemlər – hansı avtomobillər daha ucuz təmir olunur? – ARAŞDIRMA – VİDEO

Ehtiyat hissələri bazarında problemlər – hansı avtomobillər daha ucuz təmir olunur? – ARAŞDIRMA – VİDEO Avtomobillərin ehtiyat hissələri və təmiri sahəsində baş verən proseslər hər dövr üçün aktual məsələ xarakteri daşıyır. Bunun da əsas səbəbi ölkəmizdə ildən-ilə avtomobil istifadəçilərinin sayının artmasıdır.

26 Sentyabr , 2019 11:01

https://static.report.az/photo/0aa0420b-4cd5-4fb3-ba80-6f01277b5f71.jpg

Avtomobillərin ehtiyat hissələri və təmiri sahəsində baş verən proseslər hər dövr üçün aktual məsələ xarakteri daşıyır. Bunun da əsas səbəbi ölkəmizdə ildən-ilə avtomobil istifadəçilərinin sayının artmasıdır. Təsadüfi deyil ki, statistik göstəricilərə əsasən, Azərbaycanda avtomobil istifadəçilərinin sayı 2000-ci ilə nəzərən 2018-ci ildə 3,5 dəfə artaraq 332 min 26 ədəddən 1 milyon 170 min 672 ədədə yüksəlib. 2018-ci ildə ölkəmizdə ən çox istifadədə olan avtomobil modelləri “VAZ-2101, “VAZ-2103”, “VAZ-2106” avtomobilləri olub. Digər sıralarda isə ardıcıl olaraq “Mercedes”, “Hundai”, “Toyota”, “Opel”, “VAZ-2121”, “KİA”, “Nissan” modelləri gəlir. 2000-cil ildən etibarən ölkədə ən çox artım məhz “Mercedes” (194 363 ədəd artım), “VAZ-2105” və “VAZ-2107” (107 110 ədəd artım), “Toyota” (49 888 ədəd artım), “Opel” (43 330 ədəd artım), “VAZ-2101”, “VAZ-2103”, “VAZ-2106” (cəmi 37 422 ədəd artım), “KİA” (33 561 ədəd artım) və “Nissan” (31 993 ədəd artım) modellərində qeydə alınıb. “Mercedes” modellərinin sayı 41,77 dəfə artaraq 4 653 ədəddən 194 363 ədədə, “VAZ-2105 və “VAZ-2107” modellərinin sayı 6,45 dəfə artaraq 19 639 ədəddən 126 749 ədədə, “Toyota” modellərinin sayı 55,88 dəfə artaraq 909 ədəddən 50 797 ədədə, “Opel” modellərinin sayı 62,3 dəfə artaraq 707 ədəddən 44 037 ədədə, “VAZ-2101”, “VAZ-2103” və “VAZ-2106” modellərinin sayı 1,23 dəfə artaraq 162 354 ədəddən 199 776 ədədə, “KİA” modellərinin sayı 54,8 dəfə artaraq 625 ədəddən 34 186 ədədə, “Nissan” modellərinin sayı 26,6 dəfə artaraq 1 252 ədəddən 33 245 ədədə yüksəlib. “Hundai” modelləri isə Azərbaycanda 2001-ci ildən etibarən istifadə olunub. Əgər 2001-ci ildə Azərbaycanda 1 795 ədəd “Hundai” modeli var idisə, 2018-ci ildə bu rəqəm 38 dəfə artaraq 68 179 ədəd olub. “Report” Azərbaycanda avtomobillərin ehtiyat hissələri bazarı və təmiri sahəsində mövcud olan vəziyyəti, eyni zamanda ehtiyat hissələrinin qiymətlərini araşdırıb. Mövzu ilə bağlı “Report”a açıqlama verən nəqliyyat üzrə ekspert Elməddin Muradlı bildirib ki, keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisə aparsaq bu il avtomobil ehtiyat hissələrinin qiymətində təqribən 15-20% artım var: “10 ildən sonra “Hundai”n xərcini yığıb-yığışdıra bilmədim” “Azərbaycanda bir sıra ənənəvi avtomobil modelləri var ki, onlar daima öz populyarlığını qoruyub saxlayır. Rusiya istehsalı olan avtomobilləri nəzərə almasaq, bu cəhətdən ilk sıralarda “Mercedes”, “Honda” modelləri gəlir. Bu modellər möhkəmliyinə və uzunömürlülüyünə görə xüsusi olaraq seçilir. “Kia” və “Hundai” modelləri yaxşı satılsa da, əksər alıcılar bu avtomobillərdən şikayət edir. Şikayətlənənlər bu avtomobillərin ən çox mühərrikində problemlərin yarandığını və təqribən 10 ildən sonra avtomobilin xeyli xərc apardığını qeyd edirlər. Analoji hal ilə mən özüm də rastlaşmışam. Mənim 2006-cı il istehsalı olan bir “Hundai” avtomobilim var idi. 2016-cı ilə qədər normal işlədi, amma 2017-ci ildən etibarən onun xərcini yığıb-yığışdıra bilmədim. Bir dostum da “Hundai” almışdı. Avtomobil təqribən 80 min kilometr gedəndən sonra mühərriki xarab oldu. “Nissan” avtomobilləri dözümlü olsa da ehtiyat hissələri xeyli bahadır. Bəzən “Nissan” avtomobili üçün bir detalı almaq istəyəndə satıcılar bildirirlər ki, bu detal tək deyil, digər detallarla birlikdə komplekt halda satılır. Bu zaman qiymət daha da baha olur. Eyni halı “Subaru” avtomobillərinə də aid etmək olar. Bəzən “Subaru”nun bir şamını dəyişmək üçün ustalar mühərrikin sökülməli olduğunu qeyd edirlər. Hazırda ehtiyat hissələri ilə bağlı çox ciddi problemlərimiz var. Çünki bu sahədə bazara xeyli zay məhsul daxil olub. Devalvasiya səbəbindən təzə ehtiyat hissəsi almağa gücü çatmayan əhali ikinci əl ehtiyat hissəsi almağa, yəni “ölüxanalar”a üz tutdu. Bu zaman təzə ehtiyat hissələrinin satışı ilə məşğul olan şəxslər vəziyyətdən çıxmaq üçün həmin ehtiyat hissələrinin dublikatını gətirməyə başladılar. Bu dublikatlar isə çox zaman xarici ölkələrdə zavodda deyil, hər hansı bir sexdə istehsal olunur. Əhali də ucuz olduğu üçün həmin malları almağa üstünlük verir. Məsələn, “Mercedes”in orijinal əyləc qəlibi (“nakladka”) 100-130, bəzən isə 200 manata olursa, eyni detalın ikinci və ya üçüncü dərəcəli istehsala məxsus olanları 40-60 manata satılır. Müştəri ehtiyat hissəsi almağa gedəndə mağazada ona seçim etmək üçün orijinal, yarım orijinal, nisbətən zay və tam zay olmaqla eyni detalın bir neçə növünü təqdim edirlər. Bunların hər biri də fərqli qiymətə olur. Sürücülərin də hamısı avtomobil mütəxəssisi olmadığından çox zaman satıcının yalan və ya doğru danışdığını, təqdim olunan növlərin hansının həqiqətən orijinal olduğunu bilmirlər. Düşünürəm ki, bu və digər səbəblərə görə ehtiyat hissələri bazarında ciddi bir nəzarət mexanizmi olmalıdır. Səhv qoyulmuş və ya keyfiyyəsiz detala görə qəza hadisəsi baş verəndə avtomobilə, yaxud sürücüyə dəyən ziyanı həmin ehtiyat hissəsini satan mağaza ödəməlidir. Ehtiyat hissələrini satan şəxs başa düşməlidir ki, onun etdiyi kiçik bir yanlışlıq sürücünün həyatını itirməsinə səbəb ola bilər. Ehtiyat hissələrinin ucuzluğuna görə ön sırada Rusiya istehsalı olan avtomobillər gəlir. Sonrakı yerləri Almaniya, Yaponiya, Koreya və Fransa avtomobilləri tuturlar. Amerikada istehsal olunan maşınların qiyməti çox baha olur, ehtiyat hissələri və servis xidmətləri də çətinliklə tapılır. Qeyd etdiyimiz sıralama 2-ci əl avtomobillərə aiddir. Son model avtomobillərin isə qiymətləri çox qarışıq və bahadır. Elə avtomobillər var ki, Bakıda onların ehtiyat hissələri yalnız bir mağazada satılır. Son dövrlərdə Azərbaycanda avtomobil ehtiyat hissələrinin qiymətində artım var. Keçən il ilə müqayisə aparsaq qiymətlərdə 15-20% yüksəlmə olduğunu görə bilərik. Hətta elə detal var ki, keçən il 100 manata satılırdısa, bu gün onun qiyməti 170-180 manatdır”. Ekspertin fikrinə görə ehtiyat hissələrinin baha olmasının səbəbkarı alverçilər deyil. Onun sözlərinə görə, ehtiyat hissələrinin Azərbaycana yüksək qiymətlərlə gəlməsi gömrük rüsumlarının baha olması ilə bağlıdır: “Bu yaxınlarda Almaniyadan Azərbaycana satış üçün avtomobil yağları gətirən bir şirkətin nümayəndəsi ilə həmsöhbət oldum. Həmin şəxs mənə bildirdi ki, nüfuzlu müştəri olduğuna görə Almaniyadakı şirkətlərdən biri ona 1 konteyner yağ hədiyyə edib. Lakin bizim gömrük məntəqəsindən yağı rüsum ödəmədən keçirməyə qoymayıblar. O adam həmin yağın bir qədərini burada öz yaxınlarına hədiyyə edəcəkdi, qalan hissəsini isə aşağı qiymətlə nisbətən imkansız insanlara satacaqdı. Lakin yuxarı məbləğdə gömrük rüsumu ödədiyinə görə məcbur qalıb baha qiymətə satdı. Nəzərinizə çatdırım ki, bu kimi hallar satıcılarda ikrah hissi yaradır. Əgər biz Gürcüstanda 20 manata satılan detalı Azərbaycanda 120 manata alırıqsa, burada əsas rolu gömrük rüsumlarının yuxarı olması oynayır. Nəyə görə bir çox iqtisadi parametrlərinə əsasən, Azərbaycandan geri qalan Gürcüstan bu sahədə bizi özündən asılı vəziyyətə salmalıdır? Necə olur ki, “Mercedes”in alın şüşəsi bizim bazarda 700 manata satılır, Gürcüstanda isə 220 manatadır?! Amma avtomobillərin idxal gömrük rüsumu aşağı düşsə əhali daha təzə maşın almaqda maraqlı olar. Amma bu gün bu, mümkün deyil. Çünki Gürcüstandan 10 min manata aldığın maşın üçün əlavə olaraq 10 min manat da gömrük rüsumu ödəməlisən”. “Allahın təkəri nə olan şeydir ki, ondan ötrü Dubaya gedirik?” “Ehtiyat hissələrinin arasında elələri var ki, onlar adi kauçukdan, paslanmayan poladdan, aliminiumdan hazırlanır. Bu detalları dünyanın ən geridə qalmış ölkələri belə istehsal edirlər. Azərbaycanın da bu detalları istehsal etmək üçün potensialı var. Biz özümüzün avtomobil sənayemizi artıq qurmağa başlamışıq. Yaxşı olar ki, ehtiyat hissələrini də özümüz istehsal edək. Məsələn, avtomobilin şamlarını, dairəvi dayağını (“şaravoy”), çarxlarını özümüz hazırlaya bilərik. Çünki bunların hazırlanması xüsusi bir elektrotexnologiya tələb etmir. Allahın təkəri nə olan şeydir ki, ondan ötrü Dubaya gedib işlənmiş təkər gətiririk?” “Sən onsuz da qiymətdə sürücünün belini qırırsan…” “Digər avtomobil təmiri məntəqələri ilə müqayisədə servislərdə qiymətlər daha baha olur. Bunun da səbəblərindən biri odur ki, servislər ehtiyat hissələrini özləri satır. Fərdi fəaliyyət göstərən ustalar kimi müştərini hansısa dükandan ehtiyat hissəsi almağa göndərmir. Bu azmış kimi, servislərdə xidmət haqqları da yüksək olur. Bəzi servislər xoşagəlməz bir biznes şəbəkəsi qurmaq istəyirlər. Belə ki, onlar, özlərində hansısa ehtiyat hissəsi olmayanda müştəridən o ehtiyat hissəsini kənardan gətirmək üçün “taksi pulu” alırlar. Bu “taksi pulu” isə heç də adi halda həmin məsafə üçün sifariş etdiyimiz taksilərlə eyni qiymətdə olmur. Düşünürəm ki, servislər müştəri məmnuniyyətini təmin etmək üçün taksi xidmətini pulsuz etməlidirlər. Sən onsuz da qiymətdə sürücünün “belini qırırsan””, – ekspert xüsusi vurğulayıb. Onun fikirlərindən sonra yola çıxaraq müxtəlif avtomobil modelləri üzrə ehtiyat hissələrinin qiymətlərini öyrəndik. Aşağıdakı cədvəldə paytaxtın mağazalarında satılan bir sıra təzə ehtiyat hissələrinin qiymətləri qeyd olunub: Qeyd edək ki, “Report” olaraq paytaxtda yerləşən bir neçə avtomobil təmiri məntəqəsində iş prosesi ilə tanış olduq. Avtomobil ustalarının bildirdiyinə görə, avtomobillərdə ən çox problem sürət qutusu və mühərrikdə yaşanır. Təzə avtomobillərə nisbətən köhnə avtomobillərin ehtiyat hissələrini əldə etmək daha asandır. Bundan əlavə, bəzi “inomarka”lar var ki, onların təmirində Rusiya istehsalı olan avtomobillərin ehtiyat hissələrindən istifadə etmək mümkündür. Aşağıda sözügedən təmir məntəqələrindən hazırladığımız reportajı təqdim edirik: Video: Vüqar Xanlarov

“Azsamand” avtomobillərinin istehsalı və satışı dayandırılıb

“Azsamand” şirkətinin prezidenti Cəzmi Qaya APA-ya bildirib ki, 2010-cu ilin əvvəlindən indiyədək zavodda avtomobil buraxılmayıb. İstehsalın dayanmasına səbəb İrandan avtomobil hissələrinin alınmaması olub. Hazırda şirkət yalnız indiyədək buraxılmış avtomobillərin təmiri və servisi ilə məşğuldur. Satışın dayanması isə indiyədək buraxılmış bütün maşınların satılıb qurtarması ilə əlaqədardır. Zavodun fəaliyyətə başladığı vaxtdan indiyədək istehsal olunan 1500-dən artıq avtomobilin hamısı satılıb. Şirkət 2009-cu ildə təqribən 300, 2008-ci ildə 500 avtomobil satıb.

Ölkədə “Azsamand”lara tələbatın böyük olduğunu deyən C.Qaya zavodda yeni model avtomobillərin buraxılmasına hazırlıq getdiyini bildirdi. Yeni ildən zavodda «İran Hodro» şirkətinin buraxdığı “Soren” avtomobillərinin istehsalına başlanacaq. İndi “Azsamand”ın nümayəndələri bu məsələ ilə bağlı İranda danışıqlar aparırlar.

Yeni modelin qiyməti də fərqli olacaq. İndiyədək buraxılan avtomobillər nağd 15 500 ABŞ dollarına və müxtəlif müddətlərə kreditlə satılıb. Yeni “Soren” avtomobilləri isə nağd 12 min manata və ya 3 illik kreditlə 15 min manata satılacaq.

Xatırladaq ki, Azərbaycanda “Azsamand” avtomobillərinin istehsalına 2005-ci ildən başlanıb. İran tərəfilə əldə olunmuş razılığa əsasən, avtomobillərin ehtiyat hissələri bütünlüklə İrandan gətirilir və Şamaxı Avtomobil Zavodunda montaj olunur.