BIOS unuzun güncəllənməsinə ehtiyac olduğunu necə izah etmək olar

Endirilən proqram çox güman ki, ZIP faylı kimi arxivlənəcəkdir. Sadəcə məzmunu seçdiyiniz bir qovluğa çıxarın.

Gələcəkdə hansı peşələrə ehtiyac yaranacaq, hansı peşələr yox olacaq?

“Rəqəmsallaşma, müasir texnologiyaların geniş yayılması və tətbiq edilməsi bəzi peşələri lazımsız edir”. Bu sözləri Prezident İlham Əliyev Təhsil naziri Emin Əmrullayevi videoformatda qəbul edərkən deyib. Prezident dördüncü sənaye inqilabının mövcudluğu, dünyada gedən rəqəmsallaşma tendensiyaları ilə bağlı müasir texnologiyaların geniş yayılması və tətbiq edilməsi ilə bəzi peşələrin yaxın illərdə ortadan qalxacağı və buna hazırlıqlı olmanın zəruriliyinə diqqət çəkib.

“Bu peşələrin siyahısı var. Bu peşələr artıq aradan qalxıb və olmayacaq. Ona görə, buna da daim fikir verməlisiniz. O peşələr ki beş ildən sonra olmayacaq, onlar üzrə mütəxəssislərin hazırlanmasına ehtiyac yoxdur. Amma bununla paralel olaraq, yeni peşələr ortaya çıxacaq, hansılar ki, bu gün yoxdur. Lakin hansı peşələrin olacağı ehtimal edilir, bu peşələr üzrə bizdə mütəxəssislər hazırlanmalıdır” – dövlət başçısı bildirib.

Bəs hansı peşələrə daha çox ehtiyac yaranacaq, hansı peşələr yox olacaq?

Təhsilin idarə olunması üzrə mütəxəssis, pedaqoq Qoşqar Məhərrəmov deyir ki, insandan fiziki əmək tələb edən və təkrarçılıqdan ibarət olan peşələrin yaxın gələcəkdə yoxa çıxması proqnozlaşdırılır: “O peşələr ki, artıq İKT ilə həmdəm hala gəlir, İKT-dən dəstək alır, o peşələrin populyarlaşacağı proqnozlaşdırılır. Fiziki əməyin, insan əməyinin rolu robotlara verilir, insana məxsus idraki, hissi yönlər isə insanda qalır. İnsan əməyinin bu istiqamətdə lazımlılığı hələ də davam edəcək. Maşın təmiri, surətçıxarma, bürokratik işlər, katibəlik, kitabxanada hansısa kitabları düzmək, mühafizə işi, xəstə baxıcıları, kənd təsərrüfatında insandan fiziki əmək tələb edən işlərin çoxunu gələcəkdə robotlar edəcək. Həmin peşələrdə insanların sayı azalacaq. Tədqiqatlar göstərir ki, gələcəyin peşələrinin demək olar ki, hamısı kompüterləşəcək. Yəni kompüter texnologiyaları artıq gələcəyin peşələrinin formasını, strukturunu müəyyən edəcək. Hər hansı bir musiqiçi belə, proqramlaşdırma dillərini bilmədən dövrün dəbinə uyğun musiqi istehsal edə bilməyəcək. Ona görə də mövcud hazırkı peşələr İKT ilə daha da yaxınlaşacaq, kompüter texnologiyalarından istifadə edəcək. Gələcəkdə yox olacaq peşələr insan əməyinin daha çox istifadə olunduğu peşələrdir”.

Hansı peşələrin populyarlıq qazanması və tələbata çevrilməsinə gəldikdə isə, ekspert vurğuladı ki, İKT ilə bağlı bütün peşələr, bu ixtisası bilən kadrlar ən çox ehtiyac duyulanlar olacaq: “Texnologiyanın sürətlə inkişaf etməsi insan həyatını asanlaşdırmaqla bərabər, bir çox dəyişikliklərə də səbəb olur. Keçmişdə uzun vaxta reallaşdırdığımız işləri indi bir neçə dəqiqəyə həll edirik, çox asanlıqla məlumat əldə edə bilirik. Əlbəttə, insanlar artıq İKT ilə yaxınlaşdığı üçün bütün peşələr İKT-yə yönəldiyi zaman daha da populyar, ehtiyac duyulan kadr olacaq. Məsələn, hətta bir musiqiçinin də musiqisini tərtib etmək üçün proqramlaşdırma bacarığı olmalıdır. Emosional və əlaqəli iş, yaradıcılıq, sintez, problem həlli və ağıllı şərh tələb edən işlər insanın müdaxiləsini tələb etməyə davam edəcək. Bununla belə, hesablama gücünün eksponensial artması süni intellektin üstün şəkildə artmasına səbəb olur. Araşdırmalara görə, gələcəkdə texnologiya və kompüter elmləri ilə birləşməyən bir peşə olmayacaq. Müasir dövrün gəncləri proqramlaşdırma alqoritmlərini bilməlidir. Proqramlaşdırma işi bəzilərinə sadə bir iş kimi görünür. Halbuki olduqca çətin və hər kəsin edə bilməyəcəyi bir işdir. Bəli, qazancı yüksəkdir, amma böyük zəhmət tələb edir. İndiki vaxtda kompüterdən çox, mobil telefon istifadəçisi olduğunu düşünsək, mobil proqramçılara gələcəkdə daha da çox tələbatın olacağını düşünə bilərik. Proqram mühəndisliyi gələcəyi olan peşələr arasında yer alır.

Yeni dövrün ən məşhur peşələrindən biri də dizayndır. Artıq insanlar kompüter oyunlarının dizaynı ilə məşğul olmağı öyrənməlidirlər. Bu sahəni bilən insanlar oyun istehsalı, inkişaf etdirilməsi, dizaynı, sənəti, proqramlaşdırması, kompüter qrafikləri və insan-kompüter qarşılıqlı əlaqəsi sahələrində çalışa bilərlər. Eyni zamanda oyun studiyalarında və memarlıqda, tibdə, hüquqda və interaktiv simulyasiya istifadə edilən digər sektorlarda da işləyə bilirlər. Virtual reallıq artıq dövrün faktıdır. Bunu insanlar bilməlidir. O cümlədən telefon applikasiyalarının istehsalı, kompüterin müxtəlif spesifik sahələri, kibertəhlükəsizlik kimi sahələrin dövrün ən populyar peşələri arasında olacağı gözlənilir. Eyni zamanda emosionallıq, komanda işi, kreativ, tənqidi düşüncə, problem ortaya qoyma, problemi analiz, sintez və qiymətləndirmə kimi sadəcə insana məxsus xüsusiyyətlərə cavab verən işlər sıradan çıxmayacaq. Yaxın dövrdə süni intellektin insana məxsus bu xüsusiyyətləri edə biləcəyi gözlənilmir. Ona görə də İQ və EQ-yə fikir vermək, bu mənada özünü inkişaf etdirmək dövrün tələbi olacaq. Çünki süni intellekt və robotların bunu edə biləcəyi gözlənilmir. Əlbəttə, müəyyən texnologiyalar süni intellektə insani özəllikləri yükləməyə çalışır, amma yenə də insanın beynini əvəz edəcək kimi görünmür. Ona görə də insan İKT bacarıqlarını gələcək üçün inkişaf etdirməlidir”.

Ekspert vurğuladı ki, gələcəyin dəbli peşələrindən biri də Data analitikasıdır: “Bu gün dünyada informasiya texnologiyaları sahəsində ən çox tələb olunan peşə Data analitikası mütəxəssisidir. Dataları toplama, analiz etmə və datalardan müəyyən nəticələr çıxarma gələcəyin trend peşələri arasında qeyd olunur. Big Data böyük sərvət olduğundan, məlumat detektivləri, məlumat tərcüməçiləri, məlumat analizçilərinə böyük ehtiyac olacaq”.

Təhsil eksperti Kamran Əsədov deyir ki, dünyada gələcəyin yeni ixtisasları formalaşır, lakin Azərbaycanda ali məktəblərə qəbulda hələ də ənənəvi ixtisaslar üstünlük təşkil edir: “20-30 ildən sonra bu gün mövcud olan bəzi ixtisaslar tamamən sıradan çıxacaq, yerini başqa ixtisaslar alacaq. Ona görə də bunun araşdırması lazımdır ki, bizdə 15-20 ildən sonra hansı ixtisaslara ehtiyac olacaq. İstər elmdə, istərsə də kənd təsərrüfatında, iqtisadi həyatın bütün sahələrində, sosial həyatımızda dünya çapında gedən dəyişiklikləri izləyir və bilirik. Bu, Azərbaycanın əmək bazarına hansı dəyişikliklərlə təsir edəcək, 10-15 ildən sonra hansı ixtisaslara ehtiyac olacaq – biz bunu müəyyənləşdirməli, bilməliyik ki, strateji planımız olsun. Təəssüf ki, bu istiqamətdə heç bir araşdırma və düşüncələr yoxdur. Bu gün bizim nəinki yaxşı mühəndisə, hətta yaxşı ustaya da ehtiyacımız var. Ancaq diplom sahibinə yox, həqiqi mütəxəssisə. Bu tələbat getdikcə daha da artacaq. Universitetdə daha lazımlı ixtisaslar yaradılmalıdır. Bir çox fakültələrdən məzun olan insanların sonrakı fəaliyyəti ilə bağlı analiz göstərir ki, oxuduqları ixtisaslar üzrə aldıqları təhsil sonra lazımsız olur”.

Həmsöhbətimiz deyir ki, sovet dövründə iş yerinin çox olmasına baxmayaraq, bizdə neft ixtisasları populyar deyildi. Amma indi yüksək bal toplayanların yarıdan çoxu neft ixtisaslarını seçirlər: “Bir vaxt bizdə populyar olmayan gömrük ixtisası da artıq dəbdədir. Eyni sözü İT mühəndisləri barədə də demək olar. Artıq ali məktəblərə qəbul imtahanları başa çatıb. Qısa müddətdən sonra müsabiqə şərtini ödəyən abituriyentlər ixtisas seçimi edəcəklər. İxtisas seçimi edərkən ilk növbədə o ixtisasa əmək bazarında olan ehtiyac nəzərə alınmalıdır. Hansı ixtisası seçirsinizsə-seçin, ən asan olanı və ya ən yaxşı yoldaşınızın seçdiyini seçməyin, çünki bəzi gözəl fürsətlərdən özünüzü məhrum etmiş olarsınız”.

Ekspert deyir ki, hazırda əmək bazarında ehtiyac olan ixtisaslar – müəssisə və idarəçilik / ticarət, psixologiya, tibb bacısı / bioloji elmlər, müəllimlik, ingilis dili və ədəbiyyatı / iqtisadiyyat, ünsiyyət təhsili / şifahi ünsiyyət və danışıq sənəti / siyasət elmi və hökumət / kompüter və informasiya elmləridir.

Aygün ƏZİZ

BIOS’unuzun güncəllənməsinə ehtiyac olduğunu necə izah etmək olar

Əməliyyat sisteminizin düzgün yüklənməsi üçün bir sıra proseslərin baş verməsi lazımdır. Bu proseslər BIOS adlı aşağı səviyyəli sistem proqramı ilə idarə olunur.

Kompüterinizi işə saldıqdan sonra BIOS açılışın öz-özünə testini (POST) başlayır və əməliyyat sisteminizdən məsul olan önyükləyicini aktivləşdirir. Yalnız bundan sonra əməliyyat sisteminiz açılışa başlayır.

BIOS proqramı, digər bütün proqramlar kimi sabit diskinizdə saxlanmır. Bunun əvəzinə, kompüterinizin anakartında yerləşən bir çipdə saxlanılır.

Kompüterinizin BIOSunu nə vaxt yeniləməlisiniz?

Normalda BIOS-u və ya skripti bu proqramla heç bir şəkildə yeniləməməli olsan da, bəzən bir yeniləmə lazımdır.

Məsələn, əvvəllər yaşamadığınız səhvlərlə (proqram səhvləri) qarşılaşırsınızsa, istifadə etdiyiniz BIOS-un daha yeni bir versiyasının bu səhvləri düzəltdiyini yoxlamalısınız. BIOS dəyişdirmə qeydlərini və yeniləmələrini göndərdikləri zaman istehsalçının veb saytında bunu yoxlaya bilərsiniz.

Orada növbəti yeniləmənin hansı problemləri həll etdiyini və bunun ümumi sisteminizi necə inkişaf etdirəcəyini tapa bilərsiniz.

Kompüteriniz üçün yeni bir CPU almaq, köhnə proqramınızın yeni CPU ilə uyğun olmaya biləcəyi üçün kompüterinizin BIOS-unu yüksəltməyinizə ehtiyacınız ola bilər.

BIOS Versiyanızı necə tapmaq olar?

Bir şey etməzdən əvvəl BIOS versiyanızı yoxlamalısınız. Bu, bir az daha hiyləgərdir, çünki Komut İstemində əmr yazmağı tələb edir, bu səbəbdən əmr tanınmayacağına görə səhv yazmamağa diqqət edin.

Aşağıdakı addımlar BIOS versiyasını yoxlamağınıza kömək edəcək:

Axtarış çubuğunda istənilən növ “cmd” düyməsini vurun.
Enter düyməsini basın və Komut İstemi avtomatik olaraq açılır.
Komanda istəməsinə aşağıdakı əmri yazın: wmic bios smbiosbiosversion almaq
Enter düyməsini basın.

Komutu düzgün yazmısınızsa, BIOS versiya nömrəniz Komanda İstemində görünəcəkdir.

Kompüterinizdə Komut İstemini istifadə etməkdə çətinlik çəkirsinizsə, bunun bir yolu var.

Sadəcə Windows + R-yə vurun və “Çalıştır” adlı yeni bir pəncərə açılır. Bu pəncərəni “Çalıştır” yazaraq Enter düyməsini basaraq axtarış panelinizdən aça bilərsiniz.

Çalıştır pəncərəsində qutuya “msinfo32” yazın və yenidən Enter düyməsini basın.

Bundan sonra, Sistem Xülasəsi bölməsində BIOS versiyanızı görə bilməli olmalısınız.

Bu metod Windows 7, 8 və 10 üçün işləyir.

BIOS’unuzu təkmilləşdirirsiniz

Yükləməli olduğunuz BIOS proqramı, kompüterinizdəki anakartdan asılıdır. Fərqli anakartlar fərqli proqram və prosedurlara ehtiyac duyur.

Bununla birlikdə əvvəlcə anakartınızın model nömrəsini yoxlamalısınız. Bunu etmək üçün yenidən Komut İstemini açmalı və aşağıdakı əmri yazmalısınız:

wmic baseboard məhsulu alın, İstehsalçı, versiya, serial nömrəsi

Sonra Enter düyməsini vurun və sizə lazım olan məlumatları görəcəksiniz.

Artıq anakartınızın seriya nömrəsini, versiyasını və istehsalçısını bildiyiniz üçün istehsalçının veb saytına daxil olun və Yükləmələr və ya Dəstək səhifəsini yoxlayın.

Tam modelinizi tapmalı və mövcud BIOS yükseltmelerini yoxlamalısınız.

Xüsusilə anakartınız üçün hazırlanmış ən yeni BIOS versiyasını tapdıqdan sonra Yükləyin.

Endirilən proqram çox güman ki, ZIP faylı kimi arxivlənəcəkdir. Sadəcə məzmunu seçdiyiniz bir qovluğa çıxarın.

Hər hansı bir README sənədini axtarın (bunlar ümumiyyətlə .txt fayllarıdır) və bunlardan keçin. Orada, proqramı quraşdırmaq və BIOS-u təkmilləşdirmək üçün istifadə edə biləcəyiniz addım-addım təlimat tapmalısınız.

Quraşdırma addımlarının README sənədinə daxil edilməməsi halında, nə etməlisiniz:

Yüklənmiş sənədləri USB sürücüsünə kopyalayın.
Kompüterinizi yenidən başladın.
Kompüterinizin BIOS-unu daxil edin.
BIOS yeniləmə seçimini seçin.
USB sürücüsünü qoşun.
USB sürücünüzdə yerləşən BIOS sənədini seçin.

Bu addımları tamamladıqdan sonra, BIOS’unuz ən son versiyaya – yüklədiyiniz versiyaya yenilənməlidir.

Əksər kompüterlər BIOS-a daxil olmaq üçün Sil və F2 düymələrini basmağı tələb edir, lakin düymələr hər kompüter üçün eyni deyil. Unutmayın ki, ilk növbədə BIOS-a daxil olmaq üçün sistem açılmağa başlayanda bu düymələrə tam basmalısınız. Sistem onsuz da işləyirsə, bu düymələrə basmaq heç bir şey etməyəcəkdir.

BIOS’unuzu təkmilləşdirin və Kompüter Hatalarını düzəldin

Bu yazıda qeyd edildiyi kimi, kompüteriniz yaxşı işləyirsə, BIOS-u yeniləməməlisiniz. BIOS’unuzu yeniləməyə yalnız ən son versiya bəzi səhvləri və problemləri həll etdiyiniz halda və ya sahib olduğunuz versiya yeni CPU ilə uyğun gəlmədikdə qərar verməlisiniz.

Hansı kodeklərə ehtiyac olduğunu necə yoxlaya bilərəm

Avtomobilin identifikasiya nömrəsi, istehsalçısı, istehsal ili/model ili, satın alınma tarixi və odometr oxunuşu da var – VINSPY.eu

VIN nömrəsi nədir və niyə vacibdir?

Hər bir avtomobilin avtomobili tanımaq üçün istifadə etdiyi öz VIN nömrəsi var. Avtomobillər üçün barmaq izi kimidir.

VIN “Nəqliyyat vasitəsinin identifikasiya nömrəsi” deməkdir və marka, model, il və digər unikal məlumat bitləri haqqında məlumatları ehtiva edir. VIN nömrəsi vacibdir, çünki hüquq -mühafizə orqanlarına oğurlanmış avtomobilləri və saxta hissələri aşkar etməyə kömək edir.

Avtomobilinizin VIN nömrəsini tapmaq və bunun nə üçün vacib olduğu barədə son fikirlər

Sertifikatlaşdırılmış ikinci bir avtomobil üçün bazarda olsanız, avtomobilinizi satın almadan və ya satmadan əvvəl bir avtomobil tarixçəsi hesabatını verməyə dəyərmi deyə düşünə bilərsiniz.

Vehicle Identification Number (VIN), avtomobil haqqında hər şeyi izah edə biləcək 17 simvoldan ibarət bir koddur. VIN nömrəsi sizə model ili, xüsusi avadanlıq və hətta yürüş haqqında məlumat verə bilər. Əgər kimsə avtomobili ilə bağlı problemləri sizdən gizlədirsə, bu satın alma qərarınıza təsir edə bilər.

ABŞ -da avtomobil tarixçəsi hesabatlarını verən üç əsas təşkilat var: Carfax, AutoCheck və Experian.