Həcmi fayl sistemi tanınmır – niyə və nə etməli

Bu metodun işləməsi üçün cisim suda asanlıqla həll olan bir maddədən hazırlanmamalı, tamamilə su altında qalmalıdır və əlbəttə ki, onu tam yerləşdirmək üçün lazım olan ölçüdə bir qaba sahib olmalısınız.

Həcmi fayl sistemi tanınmır – niyə və nə etməli?

Kompüterdə iş prosesində diskin məzmunu hər an dəyişir. Yəni yeni fayllar əlavə olunur, lazımsız fayllar silinir, faylların tutumu dəyişir və s. Bu əməliyyatları yerinə yetirmək üçün fayllar arası dik yaddaşının paylanmasına fasiləsiz nəzarət olunmalıdır. Kompüterin faylları təşkil etməsi, adlandırması, saxlaması və idarə etməsi onun fayl sistemi ilə əlaqədardır. Əksər kompüterlərdə ən azı bir fayl sistemi var. Bəzi kompüterlər bir neçə müxtəlif fayl sistemindən istifadə etməyə imkan verir. Məsələn, Windowsun yeni versiyaları müasir Windows versiyaları üçün normal olan NTFS fayl sistemi ilə yanaşı MS DOS və Windows-un keçmiş versiyalarının FAT fayl sistemini də dəstəkləyir.

Fayl sistemi – kompüter fayllarının və onların verilənlərinin yaradılması və saxlanması metodlarıdır. Fayl sistemi faylları saxlamaq, qruplaşdırmaq, idarə etmək və əməliyyat sistemi tərəfindən axtarışı üçün verilənlər bazası şəklində təşkil edir. Fayl sistemləri sərt disk və CD-ROM kimi yaddaş qurğularında faylların fiziki yerləşməsinə xidmət etmək üçün istifadə edilir.

Diskin baş kataloqunun sonundan sonuncu sektora kimi olan sahə verilənlər sahəsidir. Fayl sistemi verilənlər sahəsini bir və ya bir neçə (əsasən, 64-ə kimi) ardıcıl sektorlardan ibarət qruplara ayırır. Bu qruplara klasterlər (və ya bloklar) deyilir. Bu disk sahəsinin fayl saxlamaq üçün bölüşdürülə bilən ən kiçik miqdarıdır. Bir sektorun ölçüsü 512 baytdır. Klasterlərin ölçüsü, yəni sektorların sayı məntiqi disdən asılı olaraq ƏS tərəfindən təyin olunur. Məntiqi diskin ölçüsü böyük olduqda klasterin ölçüsü də böyük olur. Klasterin ölçüsünün kiçildilməsini sərt diski bir neçə məntiqi hissələrə bölməklə həyata keçirmək olar.

Fayl sistemləri üç tipdə klassifikasiya olunur: disk fayl sistemi, şəbəkə fayl sistemi və xüsusi məqsədli fayl sistemi.

Disk fayl sistemləri yaddaş qurğularında faylların saxlanması üçün hazırlanmışdır.

Diskdəki verilənlərə müraciətdə ƏS burada yerləşən faylların yerləşmə cədvəlindən, baş kataloq və altkataloqdan istifadə edir. Başlanğıc sektor (yükləyici yazı), faylların yerləşmə cədvəli, baş kataloq və verilənlər sahəsi (boş yaddaş sahəsi) birlikdə diskin məntiqi strukturunun elementlərini təşkil edir. Yükləyici yazı (Boot record) hər bir məntiqi diskin 0 nömrəli sektorunda yerləşir. Burada diskin formatı haqqında verilənlər və əməliyyat sisteminin başlanğıc yüklənmə prosedurunu yerinə yetirən qısa proqram yerləşir.

FAT (File Allocation Table – fayl yerləşmə cədvəli) fayl sistemi Microsoft Windows-un bütün versiyaları tərəfindən dəstəklənir. FAT fayl sistemi diskin ölçüsü kiçik və kataloqların strukturu olduqca sadə olduqda yaranıb. Hər bir fayl üçün FAT-da klasterlərin zənciri yaradılır. FAT-ın klasterlərinin uzunluğu 12, 16 və 32 bir olur.

FAT cədvəlinin hər bir sətri bir klasterə uyğun gəlir və orada aşağıdakı əlamətlər qeyd olunur:

– İstifadə olunan klaster

– İstifadə olunmayan klaster

– Xarab olmuş klaster

– Faylın sonuncu klasteri

16 MB-dan kiçik ölçülü məntiqi disklər FAT12 ilə formatlaşdırılır.

FAT16 fayl sistemində məntiqi diskin ölçüsü 4 GB-a qədər olmalıdır. Bu disklərdə klasterlərin sayı 2 16 -ya kimi olur.

FAT fayl sisteminin köhnə versiyaları (FAT12 və FAT16) ad uzunluğu limitləri, fayl sisteminin kök direktorisində girişlərin sayına limit vermişdi və FAT-formatlaşdırılmış disklərin və ya hissələrin (partition) maksimal ölçülərində məhdudiyyətlərə malik idi. Xüsusilə, FAT12 və FAT16 fayl adı üçün 8 simvol (işarə) və genişlənmə üçün 3 simvol (.exe kimi) limitinə malik idilər. Bu adətən 8.3 fayl adı limiti adlandırılır.

FAT12 və FAT16-ya genişlənmə olub, Windows NT 3.5-də təqdim edilmiş və sonralar Windows 95-ə daxil edilmiş VFAT uzun fayl adlarına imkan verirdi. FAT32 həmçinin FAT12 və FAT16-dakı limitlərin çoxuna malik deyil, ancaq NTFS ilə müqayisədə məhdudlaşdırılmış qalır. FAT 32 2TB-a qədər ölçülü məntiqi diskləri dəstəkləyir. FAT32 65536 klasterdən az ola bilməz.

exFAT (həmçinin FAT64 kimi tanınır) yuxarıdakı fayl sisteminə nisbətən NTFS-ə uyğun müəyyən üstünlüklər ilə FAT-ın ən yeni versiyasıdır. exFAT yalnız daha yeni Windows sistemləri – Windows 2003, Windows Vista, Windows 2008, Windows 7 kimi və sonrakılar ilə uyğunlaşır, dəstəklənmə WinXP üçün də əlavə edilmişdir.

Windows NT əməliyyat sistemi ilə təqdim edilmiş NTFS (New Technology File System) ACL (Access control list – qoşulmaya nəzarət siyahısı) əsaslı icazə yoxlamasına imkan verir.

Məntiqi diskin NTFS üçün formatlaşdırılmasında faylların baş cədvəlini (MFT – Master File Table) özündə saxlayan fayl yaradılır. Cədvəldəki hər bir yazı ölçüsü 1 kB olan bir faylı təsvir edir. MFT-də fayllar haqqında saxlanılan informasiya ƏS-nin məhsuldarlığının artırılmasını təmin edir. NTFS tomu (məntiqi diski) haqqında əsas informasiya tomun yükləyici sektorunda (Partition Boot Sector) saxlanılır.

ü Verilənlərin mühafizəsində müasir texnologiyadan istifadə

ü Fayl və qovluqların şifrələnməsi, sıxılması və bərpası imkanı

ü Transaksiya texnologiyasının tətbiqi

ü Nasaz sektorlar meydana çıxdıqda klasterlərin əvəz olunması (cluster remapping)

ü Böyük ölçülü fayl və bölmələrin dəstəklənməsi

ü Fayl, qovluq və disklərin avtomatik sıxılması və açılmasının dəstəklənməsi

ü Diskin bölməsində faylların maksimal imkanla kəsilməz yazılması texnologiyası

ü Hər bir istifadəçi üçün ayrıca bərpaolunma səbəti (recycle bin)

Windows ƏS-də EFS (Encrypting File System) fayl sistemindən də istifadə olunur. Bu fayl sistemi NTFS fayl sisteminin bölməsində yerləşməklə fayl və qovluqları şifrələyir. Şifrələnmə işin sonunda aparılır və faylın açılması zamanı şifrə açılır. Bu zaman sistem faylları şifrələnmir.

Fayl və qovluqların şifrələnməsi açıq açarla yerinə yetirilir. DES (Data Encryption Standart) alqoritmi və onun olduqca etibarlı modifikasiyası olan Triple DES 56 bit uzuluqlu simmetrik açardan istifadə etməklə blokları 64 bit üzrə emal edir.

EFS ilə işdə hər bir istifadəçinin iki açarı olur: açıq (public key) və bağlı (private key). Birincidən məlumatı göndərən istifadə edir, bağlı açar isə yalnız məlumat sahibinə məlumdur. Açıq açarla şifrələnmədə şifrələnən və şifrədən açılan açarlar üst-üstə düşür.

Həcmi

The həcm bədənin tutduğu yerin miqdarını ölçən ədədi dəyərdir. Hündürlük, genişlik və dərinlik həcmi müəyyənləşdirir, nə qədər böyükdürsə, bir o qədər çox yer tutur.

Həcm anlayışı çox vacibdir, çünki dünya üçölçülüdür və bütün cisimlərin eni, hündürlüyü və dərinliyi vardır, buna görə də həcmə malikdirlər. İnsanlar, məsələn, almaq istədikləri mebelin qonaq otağına uyğun olub -olmadığını və ya müəyyən bir paltar ölçüsünə uyğun olub -olmadığını hesablayanda tez -tez istifadə edirlər.

Elm və mühəndisliyin müəyyən sahələrində, məsələn, maye və ya qaz kimi mayelərlə işləyərkən, tutulan həcm çox vacib olur: qablar doldurularkən və ya su kimi mayeləri vurarkən və ya olmadığından əmin olmaq üçün gəmi dizaynında. batma. Bütün bunlar bir çox proses üçün bunu təyin etməyi vacib edir.

Bəzi ölçülərinə əsaslanaraq, məsələn, prizmalar, kürələr, silindrlər və konuslar kimi nizamlı formalı həndəsi cisimlərin həcmini hesablamaq üçün düsturlar var. Bir az sonra təsvir ediləcəyi kimi, nizamsız obyektlərin həcmini öyrənməyin yolları da var.

Həndəsi fiqurlarda həcm düsturları

Ən çox yayılmış həndəsi fiqurların siyahısı və həcmlərinin formulu

Ən populyar həndəsi cisimlər üçün həcmini hesablamağa imkan verən düsturlar var:

Küp

Burada V həcmi, ℓ isə kubun kənarıdır.

Parallelepiped

Parallelepiped, eni “a”, uzunluğu ℓ və hündürlüyü “h” olan düzbucaqlı bir qutudur. Həcmi üç ölçünün məhsulu ilə verilir:

Kürə

Kürənin həcmi r radiusundan asılıdır:

Düz dairəvi silindr

Sağ dairəvi silindrin həcmi əsasının sahəsi və h hündürlüyünün məhsuludur. Baza radiusu “r” olan bir disk olduğundan, sahəsi A = π · r 2 , həcmi qalır:

Konus

Koninin həcmi dairəvi baza A və h hündürlüyünün məhsulunun üçdə bir hissəsidir. A = πr olduğundan 2 , sonra:

Piramida

Baza sahəsi A olan və h hündürlüyünə malik olan bir piramida üçün həcm verilir:

Piramidanın, şəkildəki kimi, tərəfi “a” olan bir kvadrat əsası varsa, təməlin A sahəsi bir 2 və piramidanın həcmi belədir:

Prizma

Prizmanın həcmi A əsasının sahəsi və “h” yüksəkliyinin məhsuludur:

Həcm vahidləri

Beynəlxalq Vahidlər Sistemi SI -də həcm vahidi kubmetr və ya m -dir 3 , Anglo-Saxon sistemində kub fut və ya ft 3 (-dan ayaqlar, ingilis dilində “ayaq” deməkdir).

İşğal olunan yerin ölçüsünə görə bir çox başqa vahid var. Məsələn, kub kilometr km 3 daha böyük həcmlər və ya millimetr kublar üçün 3 kiçik həcmlər üçün. Yerli istifadə üçün vahidlər də var.

Tercihen mayelər üçün istifadə olunan həcmlə yaxından əlaqəli olan tutum vahidlərini də qeyd etmək lazımdır. Tutumun mərkəzi vahidi bir dm -ə bərabər olan L, qısaldılmış litrdir 3 (kub desimetr).

Qeyd edilməli olan digər vahidlər, galon, kub santimetr, fincan və damcıdır.

Həcmi necə ölçülür?

Bədənin həcmi, hər hansı digər ölçü kimi, uyğun bir standartla müqayisə edilir, bu halda həcm vahidi.

Həcm vahidi, kənarı 1 vahid olan kubun miqdarı olaraq təyin olunur. Bu vahid metr, santimetr, ayaq, düym və ya başqa bir şey ola bilər. Beləliklə, cismin həcmi rəqəmin tutduğu kub vahidlərinin sayına uyğun gəlir və həmişə müsbət kəmiyyətdir.

Bir kub vahidi, kənarı 1 -ə bərabər olan bir kubun həcmi olaraq təyin olunur, buna görə sağdakı qutunun həcmi 6 kub vahiddir. Mənbə: F. Zapata.

Həndəsi cismin həcmi

Artıq qeyd edildiyi kimi həndəsi bir cisimə gəldikdə, həcm düsturla göstərilən ölçüləri ölçərək uyğun düsturla hesablanır.

Məsələn, bir kürənin həcmini bilmək istəyirsinizsə, onun diametrini ölçmək lazımdır və bununla radiusunu bilirsiniz, bu yarıdır. Düzbucaqlı bir qutudursa, qutunun eni, hündürlüyü və dərinliyi ölçülür.

Sonra tələb olunan dəyərlər, bütün vahidlərin eyni olmasına, lazımlı əməliyyatların aparıldığına və obyektin həcminə sahib olduğunuza diqqət yetirərək düstura daxil edilir.

Düzensiz bir cismin həcmi

Düzensiz cisimlərin daş və ya çınqıl kimi həndəsi forması yoxdur. Buna baxmayaraq, həcmi, maye yerdəyişmə metodundan istifadə edərək, su ilə doldurulmuş bir konteynerin köməyi ilə tapıla bilər.

Əvvəlcə suyun tutduğu həcm müəyyən edilir və sonra nizamsız cisim tamamilə batırılır və orijinaldan daha böyük olan yeni həcmi ölçülür. Düzensiz obyektin həcmi, bu həcmlə təkcə suyun həcmi arasındakı fərqdir.

Bu metodun işləməsi üçün cisim suda asanlıqla həll olan bir maddədən hazırlanmamalı, tamamilə su altında qalmalıdır və əlbəttə ki, onu tam yerləşdirmək üçün lazım olan ölçüdə bir qaba sahib olmalısınız.

Həcm nümunələri

Bəzi məlum obyektlərin təxmini həcmi:

• Yer: 1.08321 × 10 12 km³
• Amazon çayı: 225.000 m 3 / s (Vahid vaxt başına həcm “axın” adlanır)
• Böyük Giza Piramidası: 2.600.000 m³
• Futbol topu: 5600 sm 3
• Sırt çantası: 50 dm 3

Həcm və kütlə

Həcm və kütlə sinonim deyildir, birincisi cismin ölçüləri ilə, ikincisi isə tərkibindəki maddənin miqdarı ilə bağlıdır.

Kiçik bir cisimdə çox və ya böyük bir cisimdə çox ola bilər ki, bu da kütlənin bir cismin həcminə nisbəti olan materialın sıxlığından asılıdır:

Həll edilmiş məşqlər

Məşq 1

Ölçüləri 34 sm × 22 sm × 8 sm olan düzbucaqlı bir qutunun həcmini hesablayın.

Həll

Düzbucaqlı bir qutunun həcmi sadəcə üç ölçüsünün məhsuludur:

V = 34 sm × 22 sm × 8 sm = 5984 sm 3

Məşq 2

Dördbucaqlı piramidanın əsasının sahəsi 16 sm -dir 2 və hündürlüyü 6 sm -dir. Sözügedən piramidanın həcmini hesablayın.

Həll

Yuxarıda verilən düstur, əsasının sahəsi olaraq bilinən bir piramidanın həcmi üçün istifadə olunur:

Və ədədi dəyərlər əvəz olunur:

V = (1/3) × 16 sm 2 × 6 sm = 32 sm 3