Azərbaycanın hərbi qanunvericilik toplusu nəşr olundu

Çingiz xan Xarəzmşah Əlaəddin Məhəmmədlə diplomatik və ticarət əlaqəsi yaratdı. 1218-ci ildə monqolların ticarət karvanı Otrar şəhərində vali Yinal tərəfindən talan edildi. Tarixə «Otrar faciəsi» kimi daxil olan bu hadisə monqolların Xarəzmşahlar dövlətinə hücum üçün bəhanə oldu. 1219-cu ilin payızında monqollar Otrar şəhərini mühasirəyə aldılar və 6 aydan sonra onu tutdular. 1220-ci ilin yazında isə onlar 12 gün mühasirədən sonra Buxara şəhərini ələ keçirdilər. Mart ayında hərbi rəislərin, ali ruhanilərin xəyanəti nəticəsində Səmərqənd tutuldu. Xarəzmşah Məhəmməd Xəzər dənizindəki adalardan birinə qaçdı və orada öldü. Ondan sonra Cəlaləddin Xarəzmşah elan edildi. Monqollar ölkənin paytaxtı Ürgənci, Mərv şəhərini hakimin, ruhani və feodalların xəyanəti ilə tutdular. Bundan sonra Mərkəzi Asiyanın iqtisadiyyatı, mədəniyyəti uzun sürən durğunluğa məruz qaldı, oradakı irriqasiya sistemi dağıdıldı, əkin sahələri azaldı.

Əmək Məcəlləsi

Biznesdə SMS xidmətlərindən istifadə sürətlə yayılmaqdadır,buna səbəb digər reklam kanallarına nisbətdə SMS üzərindən göndərilən məlumatlar 90% oxunması, oxunan mesajların isə 93%-i ilk dəqiqələrdə oxunmasıdır. Bütün dünyada olduğu kimi son zamanlar bizim ölkədədə dövlət qurumları,özəl şirkətlər öz xidmətlərində SMS üzərindən bildiriş,xatırlatma,məlumatlandırmadan geniş istifadə edir. Əksər qanun lahiyyələrindədə qurum və şirkətlərin abonentlərə,istifadəçilərə bildiriş növü kimi SMS-dən istifadə etməsi qanunla nəzərdə tutulub.

Sizlərə SMS üzərindən müxtəlif xidmətlər göstərən şirkətlər sırasına yeni qatılan viasms.az-dan bəhs etmək istəyirəm. Visms.az şirkəti bir çox sms xidməti göstərən şirkətlərdən fərqli olaraq sms-lərin daha çox insana və dəqiq hədəf kütləsinə çatdırılmasını təmin edir.

Viasms.az şirkəti 3 əsas xidmət təklif edir, bunlar:

· Toplu SMS xidməti

· Hədəfli SMS xidməti

· Toplu WhatsApp mesajları

Toplu SMS xidməti ilə Siz, öz müştərilərinizə təşəkkür tipli, ad günü təbrikli, xatırlatma, məlumat xarakterli və ya xüsusi endirimlər, kampaniyalar təklif edə bilərsiniz. Burada əsas üstünlük ondadır ki, mobil operatorlarda hər SMS dəyəri 0.05 AZN təşkil edir və toplu SMS göndərmək imkanı yoxdur. Bu xidmət vasitəsiylə siz öz brendinizin adı ilə eyni vaxtda bir neçə nömrəyə eyni mesajı daha ucuz qiymətə göndərə bilərsiniz.

Hədəfli SMS xidməti ilə Siz,Naxçıvan MR istisna bütün ölkə üzrə və ya sizə uyğun istənilən şəhər, rayon hətta kənd və qəsəbələr üzrə,gəlir təbəqəsi,avtomobili olanlar,və ya sahibkar sinifinə görə sms xidmətimizdən faydalana bilərsiniz. Yeni açılan mağazanızın elanını və ya endirimdə olan məhsullar, keçirdiyiniz kampaniyalar barədə müştərilərinizi öz biznesinizin adı ilə mesaj göndərərək rahat və operativ məlumatlandıra bilərsiniz. Hədəfli sms xidməti ilə Sizin reklamınız,şirkətinizin (mağaza,restoran,gözəllik salonunu,klinika və sair) yerləşdiri əraziyə uyğun olan potensial müştərilərinizə çatacaq. Məhsul reklamı ilə yanaşı, sosial şəbəkələrdə olan hesablarınızın linkini göndərərək izləyici sayınıda artıra bilərsiniz. Ünvlanların SMS-də xəritə üzərindən yerləşdirilməsi təmin olunur.

Toplu WhatsApp mesajları. Günümüzdə ən çox istifadə olunan sosial şəbəkə WhatsApp-dır. Siz öz biznesiniz, keçirdiyiniz və ya keçirəcəyiniz kampaniyanız,məhsulunuz haqqında məlumatları olduğunuz ərazidəki insanlara toplu whatsapp xidməti vasitəsiylə daha tez çatdıra bilərsiniz. Toplu WhatsApp mesajlarının əsas üstünlükləri: mətn, foto, video, stiker və ya digər formatda olan faylları göndərə bilmə imkanı və mətnlərdə istifadə edə biləcəyiniz simvol sayının 4096 olmasıdır. Xidmətlər barədə daha ətraflı məlumat əldə etmək və faydalanmaq üçün www.viasms.az saytına daxil ola bilərsiniz.

Biznesin inkişafında uğurlu reklamın həmişə böyük rolu vardır, SMS üzəridnən reklam,reklamın birbaşa reklamlar növünə aiddir. SMS üzərindən göndərilən reklamların effektivliyi daha yüksəkdir çünki gəlir təbəqəsi,yaş fərqi olmadan günümüzdə hər kəs mobil telefon istifadəçisidir. SMS-ə xərclənən vəsait digər reklam kanallarına xərclənən vəsaitdən daha aşağı və hədəf kütləsinə daha tez çatandır.

Uğurlu satışın yolu, uğurlu reklamdır!

Azərbaycanın hərbi qanunvericilik toplusu nəşr olundu

Milli Məclis Aparatının İnzibati və hərbi qanunvericilik şöbəsinin baş məsləhətçisi Eldar Əsgərovun tərtib etdiyi kitabın baş redaktoru parlament Aparatının rəhbəri Səfa Mirzəyev, redaktoru isə Nizami Səfərovdur.

Kitabın müəllifi Trend-ə bildirib ki, toplu hərbi hissə komandirləri (rəisləri), Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidməti, onun yerli idarə, şöbə və bölmələrinin əməkdaşları, hərbi qulluqçular, onların ailə üzvləri, həkimlər, prokurorluq orqanları işçiləri, elmi işçilər, ali təhsil və ali hərbi təhsil müəssisələrinin tələbələri (kursantları), hərbi hüquqi sahədə biliklərini artırmaq arzusunda olan hər bir kəs və hərbi xidmət keçmək kimi konstitusion vəzifə daşıyan hər bir vətəndaş üçün nəzərdə tutulub.

1268 səhifəlik bu kitab 500 nüsxə ilə çap olunub.

Ensiklopediyada buraxılmış boş səhifələr normativ hüquqi aktlarda edilən əlavələr və dəyişikliklər barədə müəyyən qeydləri aparmaq üçün nəzərdə tutulub.

İlk dəfə nəşr olunan “Azərbaycan Respublikasının hərbi qanunvericilik ensiklopediyası”nda hərbi sahəyə aid qanunlar, Milli Təhlükəsizlik Strategiyası, Hərbi Doktrina, Konstitusiya Məhkəməsinin qərarları, hərbi nizamnamələr, əsasnamələr, məcəllə və qanunlardan çıxarışlar, Nazirlər Kabinetinin qərarları, Silahlı Qüvvələrin geyim formaları və fərqlənmə nişanları, silahlı qüvvələrin və ayrı-ayrı qoşun növlərinin bayraqları və onların təsvirləri, orden və medallar, onların təsvirləri, müdafiə nazirinin əmrləri yer alıb.

Kitabda 1918-ci ildə Azərbaycanda təsdiq olunan ilk hərbi orden və medalların təsviri də verilib.

Monqol tarixi

Monqolların ərazisi və məşğuliyyəti. Monqollar Kulun — Bugir gölündən başlayaraq Altay dağlarının qərb ətəklərinə qədər uzanan ərazidə qədim zamanlardan yaşamışdılar. Monqolların bir hissəsi çöllərdə köçəri maldarlıqla, mal-qarası olmayan tayqada yaşayan başqa bir hissəsi isə meşə monqolları ovçuluqla məşğul olurdu. «Monqolların nəsli haqqında qiymətli rəvayətlər» əsərində monqollar «keçə alaçıqlarda yaşayan» adamlar adlandırılır.

XII əsrdə monqollar arasında qəbilə münasibətləri dağılmağa başladı. Dağılmış qəbilələrin ayrı-ayrı hissələri birləşib ordular yaradırdı. Ordu birləşməsinin başında ən iri maldarlardan seçilmiş hərbi rəislər — bahadır və noyonlar dururdu. Onlar otlaqları ailələr arasında bölürdülər. Daha çox köçərini hakimiyyəti altında birləşdirən noyon və bahadır xan titulu daşıyırdı. Noyonların tayfasına mənsub olan istehsalçılar xaraçular adlanırdı. Onlar noyonlara tabe idilər, onlar üçün kumız (at südündən hazırlanmış sərinləşdirici içki) hazırlayır, sürülərim otarır və s. işlərini görürdülər.

Monqollarda qullar təhkimli rəiyyətə, yəni unaqan — boqola çevrilirdi. İşğal olunmuş ölkələrin bütöv tayfaları da unaqanboqol adlanırdı. Öz məhsullarını və qarət etdiyi sərvəti noyonlarla bölüşdürən imtiyazlı təbəqə tarxanlar adlanırdı.Beləliklə, monqollarda ibtidai icma quruluşu XIII əsrə qədər dağılmış, feodal münasibətləri yaranmağa başlamışdı. Monqollar ibtidai icma quruluşundan feodalizmə keçdilər. Bu, köçəri feodalizm idi. qəbilə münasibətləri köçəri feodalizmdə uzun müddət mövcud olmuşdu.

Monqol dövlətinin yaranması. Monqol dövlətinin yaranması ərəfəsində monqollar və onlara yaxın olan tayfaların birləşməsinin yerləşdiyi mərkəzi ərazi Kerulen və Onon çaylarının vadiləri idi.

Monqol dövlətinin banisi Temuçin (Çingiz) xan (1155-1227) Baykal ətrafında yaşayan kereitlər tayfasının xanı Toğrul (Vanxan) ilə ittifaqa girdi, onunla birlikdə düşmənlərinə qalib gəldilər. Başqa bir monqol bahadırı Samuqa hakimiyyət iddiasında idi. Samuqa kömək üçün Toğrul xana müraciət etdi. Çingiz xan 1203-cü ildə kereitləri darmadağın etdi, Toğrul və Camuqa öldürüldü.

1206-cı ildə monqol əyanlarının Onon çayı sahilində çağırılmış qurultayında (xuralında) Temuçin Çingiz xan adı ilə xaqan (böyük xan) seçildi. Dövlətin paytaxtı Qaraqorum şəhəri idi. İtaət altına alınmış ərazilər verdikləri əsgərlərin sayına görə tümənlərə, minliklərə, yüzlüklərə bölünürdü. Tümən rəisləri, minbaşı və yüzbaşı Çingiz xanın hakimiyyətinə tabe olan bahadırlar idi. Onlar xanın vassalı idilər. Monqol ordusu yüzminlik, onminlik, minlik, yüzlük, onluqdan ibarət hərbi dəstələrə bölünürdü. Monqollar uyğur əlifbasından istifadə edirdilər. Dinləri Şamanizm idi.

Monqolların qanunlar toplusu «Böyük yaşa» (Qanun) adlanırdı. Bu qanun Çingiz xanın şifahi göstərişləri, əmrləri və s.-dən ibarət idi. Onun ayrı-ayrı hissələri dövrümüzə qədər gəlib çatmışdır. Monqolların hərbi üstünlüyünün səbəbləri:

• Monqol ordusunda ciddi və amansız intizam var idi. Vuruş meydanından qaçan əsgərin mənsub olduğu bütün dəstə üzvləri öldürülürdü.
• Monqol ordusunda böyük və çevik süvari dəstələri var idi.
• Monqollar şəhərlərin tutulmasında divardeşən, daşatan, od yağdıran mancanaq qurğularından geniş istifadə edirdilər.
• Çingiz xan hücum etdiyi ölkələri müxtəlif yollarla (kəşfiyyat, səfirlər, ticarət və s.) öyrənir, sonra hücum edirdi.
• Monqolların hücum etdiyi xalqlar ya dövlət yaratmamışdılar, ya da həmin xalqların dövlətlərində feodal dağınıqlığı mövcud idi. Beləliklə, Çingiz xanın hərbi strategiya və taktikasının əsas xüsusiyyətini kəşfiyyat məlumatı, düşmənin qüvvələrini parçalamaq və s. təşkil edirdi.

Monqolların işğalları. Çingiz xan mərkəzləşmiş dövlət yaratdıqdan sonra qalibiyyətli müharibələrə başladı. Monqollar 1207-1211-ci illərdə Sibir, Şərqi Türküstanı tutdular. 1211-ci ildə monqollar Çinə hücum etdilər və 1215-ci ildə Pekini tutub Şimali Çinin işğalın başa çatdırdılar. Çingiz xan Çinin hərbi və mülki mütəxəssislərindən ordu və dövlət işlərində istifadə etdi.

Çingiz xan Xarəzmşah Əlaəddin Məhəmmədlə diplomatik və ticarət əlaqəsi yaratdı. 1218-ci ildə monqolların ticarət karvanı Otrar şəhərində vali Yinal tərəfindən talan edildi. Tarixə «Otrar faciəsi» kimi daxil olan bu hadisə monqolların Xarəzmşahlar dövlətinə hücum üçün bəhanə oldu. 1219-cu ilin payızında monqollar Otrar şəhərini mühasirəyə aldılar və 6 aydan sonra onu tutdular. 1220-ci ilin yazında isə onlar 12 gün mühasirədən sonra Buxara şəhərini ələ keçirdilər. Mart ayında hərbi rəislərin, ali ruhanilərin xəyanəti nəticəsində Səmərqənd tutuldu. Xarəzmşah Məhəmməd Xəzər dənizindəki adalardan birinə qaçdı və orada öldü. Ondan sonra Cəlaləddin Xarəzmşah elan edildi. Monqollar ölkənin paytaxtı Ürgənci, Mərv şəhərini hakimin, ruhani və feodalların xəyanəti ilə tutdular. Bundan sonra Mərkəzi Asiyanın iqtisadiyyatı, mədəniyyəti uzun sürən durğunluğa məruz qaldı, oradakı irriqasiya sistemi dağıdıldı, əkin sahələri azaldı.

Monqollar Subuday və Cəbənin başçılığı ilə 1220-1222-ci illərdə İran və Cənubi Qafqaza «kəşfiyyat yürüşü» etdilər. Onlar Dərbənddən Şimali Qafqaza, Dəşti-Qıpçağa keçdilər, lakin alan və qıpçaqların birləşmiş qüvvələrinə qalib gələ bilmədilər. Monqollar qıpçaqlarla sülh bağladılar, bundan sonra əvvəl alanları, sonra isə qıpçaqları məğlub etdilər. Qıpçaqlar slavyanlarla birləşməyə məcbur oldular. 1223-cü ildə monqollar qıpçaqları və slavyanları Kalka çayı sahilində vuruşmada məğlub etdilər. Sonra isə Bolqanın orta hissəsində yaşayan bulqarlara məğlub olub vətənlərinə qayıtdılar.

Çingiz xan sağlığında (1225) öz imperiyasını oğlanları arasında bölmüşdü. Onun planına görə, onun ölümündən sonra oğlanlarından biri böyük xan seçilməli və qalan xanlar ona tabe olmalı idilər. 1227-ci ildə Çingiz xan öldü. Onun imperiyası 4 ulusa bölündü.

1. Monqolustan və Şimali Çinin daxil olduğu ulusu böyük xan Ugedey idarə edirdi.
2. Mavəraənnəhr və Yeddisudan ibarət 2-ci ulusu Çağatay idarə edirdi.
3. Üçüncü ulus (Cuci ulusu, Qızıl orda) İrtış çayından Ural dağlarına, buradan Xəzər və Aral dənizlərinə qədər ərazini əhatə edirdi. Onun idarəsi Cuciyə tapşırıldı.
4. Dördüncü ulus, yəni Mərkəzi Monqolustan Çingiz xanın kiçik oğlu Tuliyə verilmişdi.

Şərqi Avropaya yürüşlər. 1229-cu ildə Monqol feodallarının qurultayı Çingiz xanın üçüncü oğlu Ugedeyi (1229-1241) böyük xan seçdi. O, 1231-ci ildə Şimali Çinə hücum etdi. Sun sülaləsinin köməyi ilə oranı işğal etdi. 1231-1239-cu ildə Cənubi Qafqaz işğal olundu.

1235-ci ildə monqol feodallarının Qaraqorumda keçirilən qurultayı Avropanın cənub-şərqinə hücum edilməsi qərarına gəldi. Bu qərarı həyata keçirəcək orduya Çingiz xanın nəvəsi Batı xan başçılıq edirdi. O, 1235-ci ildə 140 minlik ordu ilə Volqa Bulqarları üzərinə hücuma keçdi, onları məğlub edəndən sonra 1237-ci ildə Cənub-Şərqi Rus torpaqlarını işğal etdi. 1238-ci il martın 4-də Siti çayı sahilində rus qoşunu məğlub edildi.

1239-cu ildə qıpçaq torpaqları tamamilə işğal olundu. Qıpçaq xanı Kotyan xan qoşunu ilə birlikdə Macarıstana qaçdı. Monqollar 1240-cı ildə Kiyevi tutdular. Qalisiya işğal olundu. Polşa, Macarıstan və Çexiyaya hücum etdilər. Batı xanın ordusunun yorulması, sırasının seyrəlməsi, işğal olunmuş ərazilərdə baş vermiş üsyanlar, rus knyazlarının arxada xəyanəti hücumu davam etdirməyə imkan vermədi. Batı xan Şərqi Avropadan Şərqə yola düşdü.

1241-ci ildə Ugedey öldü. 1246-cı ildə Ugedeyin oğlu Quyuk xan xaqan seçildi. Batı xan bununla razılaşmadı. Quyuk xaqanın qəflətən ölümü qarşıdurmam aradan qaldırdı. Batı xanın köməyi ilə Munke xan (1251-1259) böyük xan seçildi. Beləliklə, XIII əsrin I yarısında Böyük Monqol imperiyası yarandı.

1259-cu ildə Munke öldü və bundan sonra monqol imperiyası parçalanmağa başladı. Qızıl Orda və Hülakilər ulusu mərkəzi hakimiyyətə tabe olmadılar, ayrılıb müstəqil dövlət oldular. Ölkədə mərkəzi hakimiyyətə itaətsizlik meylləri gücləndi. Bu proses Xubilay xanın (1264-1294) hakimiyyəti illərində daha da qüvvətləndi. O, 1264-cü ildə paytaxtı Qaraqorumdan Pekinə köçürdü, Çinin cənub hissəsini işğal etdi. Lakin Yaponiyanı tutmaq təşəbbüsü nəticəsiz qaldı. 1368-ci ildə monqollar Çindən qovuldular, Monqol imperiyası parçalandı, onun ərazisində müstəqil dövlətlər yarandı.

• Teqlər:
• monqol imperiyası
• , monqollar
• , orta əsrlər
• , monqol işğalları