Təbii hadisələrin mənası

Kənd həyatı insanları niyə cəlb etmir?

Şəhərdə, yoxsa kənddə yaşamaq: Hansı həyat tərzi daha sağlam və təhlükəsizdir? – ARAŞDIRMA

Birincisi – ta qədimlərdən təbii insan məskəni olan kənd həyatı, digəri – inkişafın sonrakı mərhələlərində formalaşmış şəhər həyatı. Hər ikisinin özünün üstün və çatışmayan cəhətləri var. Lakin son zamanlar urbanizasiya tendensiyasının sürətli inkişafı insanların daha çox şəhərlərə can atdıqlarını göstərir. Niyə?

Kənd həyatı insanları niyə cəlb etmir?

Kəndlər, adətən, gözəl təbii şəraitə, münbit torpaqlara, yaşıl örtüyə, təmiz havaya, saf suya malik ərazilərdə təşəkkül tapır. Burada həyat təbiidir, insanlar təbiətlə harmoniyada yaşayır, heyvanlarla ünsiyyətdə olur, meşədə, çay kənarında, dağ başında işləyir, istirahət edir, bir sözlə, yaşayırlar. Tarlalarda yaşıl otlar, qarışıq rəngli, əvəzedilməz ətirli çiçəklər var. Hər yerdə müxtəlif quşlar, heyvanlar, bulaqlar, böyük dağlar, meşələr var.

Kəndlərdə insanlar tarlalarda, dirriklərdə çalışırlar. Zəhmətkeş kəndlilər öz əlləri ilə təbii, sağlam meyvə və tərəvəz yetişdirir, saxladıqları ev heyvanlarından keyfiyyətli ət, süd məhsulları, yumurta, bal və sair əldə edirlər. Bəzi kəndlərdə kinosalon, teatr, böyük ticarət mərkəzləri olmasa da insanlar darıxmırlar. Çünki onlar normal qonşuluq, qohumluq münasibətləri saxlayır, bir-biri ilə daha çox ünsiyyətdə olur, boş zamanlarını çox maraqlı keçirirlər. Məsələn, axşamlar bir-birinə qonaq gedir, söhbət edir, bağçada çay içirlər. Uşaqlar həyətdə bir-birilə oynayır, böyüklər nərd, şahmat, domino kimi stolüstü oyunlarda “qırğına” çıxırlar.

Uşaqlar hər gün təmiz havada, çəmənlikdə oynayır, çayda və ya göldə çimir, kollardan moruq, qonşu bağçaların ağaclarından alma “oğurlayırlar”. Kənd uşaqları məktəbdənkənar boş vaxtlarında min oyundan çıxırlar – ağaca dırmaşır, suda üzür, ata minir, dağlara qalxır, tarlada ailələrinə kömək edirlər. Oğlanlar meşədən odun, qızlar çay dəmləmək üçün müxtəlif çiçəklər yığırlar.

Kənddə hamı üçün, xüsusilə analar üçün gün çox erkəndən başlayır – saat beşdən, altıdan. Çünki onlar səhər tezdən süd sağır, samovar qaynadır, nahar hazırlayır, uşaqları məktəbə yola salanadək çalışırlar. Hər səhər uşaqlar günə təmiz süd və təzə yumurta, bal, pendir, çörəklə başlayırlar.

Kənddə mədəniyyət adına lazım olan ən vacib obyektlər də var – mədəniyyət evləri, klub, kitabxana və s. Düzdür, indi onların bəziləri ya işləmir, ya da onlardan istifadə edən azdır, lakin yaxın keçmişdə kəndlilər üçün kino, teatr, konsert, kitabxana, klublar adi həyat tərzi idi.

Kənd həyatını ümumi təsvir etmək belə oradakı həyatın daha gözəl olduğunu göstərməyə kifayət edər. Bir sözlə, kənd həyatı tam təbii, sağlam, sakit həyat tərzidir. Məhz bu üzdən kəndlilər şəhərlilərə nisbətən daha çox yaşayır, daha sağlam olurlar, həkimlərə işləri nadir hallarda düşür.

Şəhərlərdə nə var ki, hamı oraya axışır?

Şəhəri daha çox gənclər sevirlər. Bunun müxtəlif səbəbləri var. Bütün şəhərlər kino, teatr, mağaza, market, bazar, bank, universitet, idman salonları, xəstəxanalar, disko-barlar, parklar və sair əyləncə mərkəzləri ilə doludur. Son dövrlər əyləncəyə maraq artıb. Gənclər diskoya, idman salonuna getməyi, parklarda gəzməyi, müxtəlif əyləncə məkanlarına baş çəkməyi sevirlər. Amma yaşlı insanlar təbii və rahat bir həyat yaşamaq istəyirlər. Burada həyat darıxdırıcı keçməz. Lakin bu maraq yaxşı iş, yüksək qazanc tələb etdiyi kimi, sağlamlığın itirilməsi ilə də nəticələnir.

Şəhərdə gün dan yeri ağaranda yox, xeyli gec – təxminən 7-8 radələrində başlayır. Bu vaxtdan etibarən küçələr izdihamlı olur, avtomobil əlindən tərpənmək olmur. İnsanlar hər gün eyni, standart həyat yaşayırlar. Onlar səhərlər işlərinə gedirlər və axşamlar dönürlər. Yalnız bazar günləri ailələri ilə birgə rahat vaxt keçirə bilərlər.

Şəhərlərdə qonşuluqdan danışmağa belə dəyməz, qohumlarla ünsiyyət isə yalnız xeyir-şər məclislərində baş tutur. Hətta bəzi ailələrdə ailə üzvləri bir-birlərini görə bilmirlər, biri işdən gələndə digəri işə gedir, valideyn evə gələndə uşaq yatmış olur.

Sosioloqların fikrincə, kəndlərdən iri şəhərlərə köçən ailələrin sıx qohumluq əlaqələri üç nəsil sonra yox olur. Xalalar, dayılar, bibilər, əmilər üç nəsil sonra tədricən seyrəkləşir və tanınmır. Yalnız qardaş, bacı əlaqələri zəif də olsa, qalır. Şəhərin böyük “dəyirmanı” bütün qohumluq əlaqələrini “üyüdür”. Bunu çox vaxt müvəqqəti olan yoldaşlıq, tanışlıq münasibətləri əvəz edir.

Şəhər həyatı daha çox ictimailəşmə, dünyagörüşü, mədəni mühitin içində olma, karyera və təhsil imkanları kimi bir çox üstünlüklər verir. Şəhərlər istədiyimiz şeyləri əldə edə bilmək üçün də bizə böyük imkanlar təmin edir. Şəhərlərdə nə etmək istəyirsinizsə, onu edə bilərsiniz. Lakin bunun üçün çoxlu işləmək, sağlamlığı qurban vermək tələb olunur.

Şəhərlərə axının başqa bir səbəbi də rahat və gəlirli iş tapmaq ümidi ilə bağlıdır. Daha çox gənclər şəhərdə işləyib, yaxşı pul qazanandan sonra kəndə qayıdacaqlarını deyir, lakin vaxt gəlib keçir, bir də ayılırlar ki, qocalıblar. arzular, xəyallar reallığın qatı dumanında yox olub. Necə deyərər, “incəsənət” qurban tələb edir.

Şəhərdə insanlar beləcə mədəni həyat yaşayırlar.

Seçim üçün qısa müqayisə predmetleri

Kənd həyatının üstünlükləri:

– ən əsası, siz təmiz hava ilə nəfəs alırsınız;
– saf su içir, təbii ərzaqlarla qidalanırsınız;
– fiziki aktivlik sağlamlığa təminat verir;
– qohum və qonşularla ünsiyyət bolluğu;
– təhlükəsiz həyat tərzi;
– sakit mühitdə, stressiz həyat tərzi;
– tələbatın azlığı çox işləmək zərurəti yaratmır;
– siz daimi kurortdasınız.

Şəhər həyatının əsas zərərləri:

– hava və səs-küy çirkliliyidir;
– dolanışıq çətinliyi;
– gündə bir neçə saatın yolda itirilməsi;
– sıxlıq və tıxac problemi;
– cinayətkarlığın yüksək olması;
– təbiətdən uzaq qalmaq;
– keyfiyyətsiz qidalanma;
– bahalı həyatı təmin etmək üçün gərgin işləmək.

Ekoloq: “İdeal sağlam həyat kənd həyatıdır”

Uzun müddət Bakıda yaşamış, son üç ildə kənd həyatını üstün tutaraq Goranboy rayonuna köçmüş Ekoloq Jurnalistlər Birliyinin sədri Cəmşid Bəxtiyarın sözlərinə görə, burada doğru seçim birmənalıdır:

“Əhalinin sıx yaşadığı yerlərin istənilən baxımdan sağlam həyat prinsiplərinə zidd olmasını istər məntiqi, istər də təcrübi yolla fəhm etmək çətin deyil. Digər tərəfdən, bir ölkədə əhalinin sırf iri şəhərlərdə cəmlənməsi iqtisadi və sosial problemləri dərinləşdirir. Bir çox hallarda isə bu amil ekoloji problemlərin təkanvericisinə çevrilir. Bu halda, şəhərlərdə yaşamaq sağlamlıq riskindən başqa bir şey deyil. Çirkli hava ilə nəfəs almağa, tərkibi təsəvvürə gəlməyən süni konservantlarla doldurulmuş fabrikat və yarımfabrikatlarla qidalanmağa, fasiləsiz səs-küyləri dinləməyə məhkum olmuş insanların sağlam yaşamaq imkanları çox məhduddur”.

Ekoloqun fikrincə, 10 yaşadək uşaqların şəhərdə yaşaması isə daha dəhşətli nəticələr verir: “Əvvəla, ona görə ki, ən ağır atmosfer çöküntüləri havanın yerdən 1 metr qalınlıqdakı qatında cəmləşir və azyaşlı uşaqlar məhz bu qatlarda nəfəs alırlar.

İkincisi, bu yaş dövrü insan orqanizminin təşəkkül dövrü olduğu üçün çirkli hava və toksik maddələrlə zəngin qidalar onu elə bu yaşdan xəstəliklərin ağuşuna yuvarlayır. Bütün bu problemlərdən uzaq olmağın ən ideal yolu kənd yerlərində yaşamaq, öz əlinlə becərdiyin meyvə-tərəvəz və süd məhsulları ilə qidalanmaqdır”.

Beləliklə, bu yazıda iki həyat tərzini qısa və ümumi şəkildə ortaya qoymağa çalışdıq. Şəhər həyatı maraqlıdır, lakin stresli və çox bahalıdır, kənd həyatı isə sadədir, təbiidir, sağlamdır, üstəlik, ucuz başa gəlir. Hər kəs öz seçimini düzgün etsə, sonda həyatından şikayətlənməz. Nəyi nəyə qurban verdiyimizi düşünərək seçim etsək, yanılmarıq.

Elçin Bayramlı
Milli.Az

Təbii hadisələrin mənası

Bunlar təbiət hadisələridir təbiətdə davamlı və kortəbii olaraq baş verən bütün dəyişiklik prosesləri, insan müdaxiləsi olmadan. Onlar dövri ola bilər və Yerdəki fiziki dəyişikliklərə cavab verə bilərlər.

Təbii hadisələr müxtəlif coğrafi məkanlarda müşahidə edilə bilən fövqəladə və qeyri-adi hadisələrdir. Məsələn, yağış təbii atmosfer fenomeninin bir növüdür, göy qurşağı meteoroloji, okean axınları isə hidroloji hadisələrdir.

Xüsusiyyətlərinə, təbiətə və canlılara təsirlərinə görə təsnif edilən müxtəlif təbiət hadisələri var. Astronomik təbiətdəki hadisələr də nəzərə alınır və reallığımıza yad ola bilər.

Təbii hadisələr böyük ölçüdə zərərsizdir. Bununla birlikdə, insan həyatına təsir göstərdikləri ölçülərə görə, müsbət və ya mənfi hesab edilə bilər və meydana gələn ziyana görə təbii fəlakət olaraq təsnif edilə bilər.

Ümumi təbiət hadisələrinin 18 nümunəsi

1. Yağış

Yağış atmosfer tipli təbii bir fenomendir. Su kütləsinin maksimum ağırlığına çatdıqdan sonra səthə yağış şəklində düşən buludların əmələ gəlməsinə imkan verən su buxarının kondensasiyasından əmələ gəlir.

Yağış ən çox görülən və vacib təbiət hadisələrindən biridir. Bitkilərin bəslənməsinə və böyüməsinə, şirin suyun insan istehlakı və istifadəsi üçün yığılmasına və dənizlərdə bir çox dəniz varlığının yemlənməsinə kömək edir.

2. Elektrik fırtınaları

Meteoroloji tipli bir təbii fenomendir. Elektrik fırtınaları güclü küləklər, güclü yağış, şimşək, şimşək və göy gurultusu ilə müşayiət olunur.

Bu fırtınalar cumulonimbus adlanan buludlardan qaynaqlanır, bunlar sıx və şaquli olaraq böyükdür. Bunlar qrup halında və ya təcrid oluna bilən buludlardır.

3. Şüalar

Şüalar, elektrik boşalmaları ilə xarakterizə olunan atmosfer tipli təbii hadisələrdir. İldırım çarpmaları elektromaqnit impulsları yaradan elektrik fırtınaları zamanı meydana gəlir. Bu elektrik boşalmaları ildırım adlanan bir işığın yayılması və göy gurultusu deyilən yüksək səs-küylə müşayiət olunur.

4. Göy qurşağı

Göydə çox rəngli bir qövs şəklində görünən meteoroloji tipli təbii fenomen. Bu, işığın şüaları atmosferdə üzməkdə davam edən yağış məhsulu olan su damlalarından keçəndə günəş işığının qırılması ilə əlaqədardır.

Gökkuşağının ümumiyyətlə qırmızı, narıncı, sarı, yaşıl, mavi, bənövşəyi rənglər var.

5. Salam

Dolu qatı yağış növündən ibarət olan atmosfer tipli təbii bir fenomendir. Dolu kumulonimbus buludlarına və aşağı temperaturlara doğru güclü yuxarı küləklərdən əmələ gəlir.

Güclü küləklərdə donan və dolu əmələ gətirən, sonra yerə tökülən su damlaları var. Dolu, ağ rəngli, 5 ilə 50 millimetr arasında ölçülü və sferik və ya konik bir forma ilə xarakterizə olunur.Dolu fırtınaları bəzən yarana bilər, bunun yaratdığı zərər səbəbindən qorxulanlardan biridir.

6. Zəlzələlər

Zəlzələlər zəlzələ və ya zəlzələ olaraq da bilinən təbii bir fenomendir. Bunlar, seysmik dalğalar şəklində enerjinin sərbəst buraxılmasından yaranan yer qabığının güclü və sürətli bir silkələnməsindən ibarətdir.

Zəlzələlər vulkanik aktivlik, tektonik plitələrin hərəkəti və ya sürtünməsi, çöküntülərin yığılması və s. Hipocenterlərinə görə, səthi, orta və ya dərin olaraq təsnif edilirlər.

7. Vulkan püskürmələri

Vulkan püskürmələri təbii geoloji hadisələrdir. Yaxınlıqda qruplar və ya insan populyasiyaları olduğu hallarda təbii fəlakətlər yarada biləcək şiddətli bir partlayış olması ilə xarakterizə olunur.

Vulkan püskürmələri həm maqma istiliyinin artmasına, həm də Yer mantiyası içərisində olan qazların təzyiqinə bağlıdır. Böyüdükləri zaman canlılar üçün ölümcül olan qayalar, lavalar, zəhərli qazlar və kül kimi vulkanik maddələri xaric edən bir partlayış meydana gətirirlər.

8. Tropik siklon

Güclü küləklər və yağışlar meydana gətirməsi ilə xarakterizə olunan, aşağı təzyiq mərkəzi ətrafında qapalı bir şəkildə fırlanan fırtına sistemindən ibarət olan meteoroloji tip təbii fenomen.

Tropik siklonlar nəmli havanın kondensasiyasından yaranır və gücünə görə tropik fırtına, qasırğa və ya tropik depressiya kimi təsnif edilə bilər.

9. Ayın fazaları

İşıqlı Ayın Yerin Günəşə görə mövqeyinə görə təqdim etdiyi dəyişikliklərə işarə edən astronomik tip təbii bir fenomendir.

Ayın doqquz mərhələsi var: Yeni Ay, Aypara Ay, Birinci Rüb, Aypara Ay, Dolunay, Azalan Gibbous Ay, Son Dörddəbir, Son Ay, Qara Ay.

10. Tides

Tides, Günəş, Yer və Ay arasında mövcud olan cazibə qüvvəsinin yaratdığı və dənizlərdə və okeanlarda suyun artan və ya azalan hərəkətini təsir edən təbii bir fenomendir.

Tidesin dəyişməsinə səbəb olan bir neçə səbəb var, bunlardan bəhs edə bilərik:

• Günəşin və Ayın Yerə nisbəti,
• yerin meyli,
• ay fazaları,
• sunami kimi hadisələrin görünüşü,
• yağışlar, digərləri arasında.

11. Tsunamilər

Sunami və ya gelgit dalğası, başqaları arasında zəlzələ, sürüşmə, buzlaq parçalanması, vulkanik partlayış nəticəsində böyük ölçüdə və qüvvə dalğasına səbəb olan təbii bir fenomendir.

Sunami dalğası dəniz səthində böyük bir sürətlə irəliləyərək, sahil bölgəsinə yaxınlaşdıqda daha çox enerji qazanması ilə xarakterizə olunur. Böyük dağıdıcı potensiala sahib bir fenomendir, buna görə ümumiyyətlə təbii fəlakətlərə səbəb olur.

12. İnsanın mayalanması

İnsanın gübrələməsi təbii, bioloji bir fenomendir. Hər iki valideynin genləri ilə yeni bir canlı yaratmaq, cinsiyyət hüceyrələrinin birləşməsindən (kişi və qadın) ibarət olan cinsi çoxalma ilə əlaqədardır.

İnsanın döllənməsi fallop tüplərində, kişi cinsiyyət hüceyrəsi (sperma) qadın hüceyrəsini (yumurtanı) uğurla döllədikdə baş verir. O andan etibarən hər iki hüceyrənin xromosomlarından meydana gələn və yeni bir genom yaradan bir ziqota meydana gəlir.

13. Qütb aurora

Gecə səmada, ümumiyyətlə qütb bölgələrində meydana gələn parlaqlıq şəklində bir fenomendir, fərqli bölgələrdə görülə bilsə də. Şimal Yarımkürəsində Şimal İşıqları və Cənubi Yarımkürədə Cənub İşıqları adlanır.

Bu fenomen kosmosda yayılan günəş küləklərindən, elektron və protonlardan meydana gəlir. Bu küləklər Yer atmosferini təşkil edən atom və molekullarla təmasda olduqda, fərqli dalğa boylarında elektromaqnit şüalanması şəklində enerji yaradır və beləliklə fərqli rənglərdə görünən bir işıq yaradır.

14. Halo

Halo, optik effekt yaradan təbii bir fenomendir. Günəş və ya Ay ətrafında bir halqa şəklində olması ilə xarakterizə olunur. Bu fenomen buz hissəcikləri troposferdə asıldıqda və rəng spektri yaradan işığı qırdıqda əmələ gəlir.

Haloslar ümumiyyətlə Antarktida, Rusiya, Kanada və ya Qrenlandiya kimi soyuq bölgələrdə görülür. Bununla birlikdə, Kolumbiya, Meksika, Venesuela və digərləri kimi tropik bölgələrdə də görüldülər.

15. Günəş və Ay tutulmaları

Tutulma, bir səma cisminin digərinin üstünə yerləşdiyi və yaydığı işığı bağladığı astronomik tipdəki təbii hadisələrdir. Dünyanın meydana gəlməsi üçün Ay və Günəş hizalanmalıdır. Tutulmaların iki növü günəş və aydır.

Günəş tutulması Ay Günəşlə Yer arasında gələndə baş verir. Bu vəziyyətdə Ay Günəşdən əvvəl gəlir və günü qaraldır. Ay tutulmaları Yer Günəşlə Ay arasında gələndə Ayı ört-basdır edən bir kölgə meydana gətirəndə baş verir.

16. Heyvanların miqrasiyası

Miqrasiya, yaşayış yerlərinin müvəqqəti dəyişməsini həyata keçirmək üçün müxtəlif heyvan növləri tərəfindən həyata keçirilən təbii bir bioloji fenomendir. Miqrasiyanın səbəbləri qida axtarışı, onların çoxalması üçün daha yaxşı bir sahə tapmaq, qışdan və ya yaydan qaçmaq və başqaları ola bilər.

Miqrasiya böyük qruplar halında aparılması və müxtəlif oriyentasiya metodlarının tətbiqi ilə xarakterizə olunur. Bəzi məsafələr uzun, bəziləri isə qısadır. Köçəri heyvanlar arasında müxtəlif növ quşlar, somon, xərçəng, iynəyarpaq, yaşıl tısbağalar kimi balıqlar var.

17. Heyvanların yox olması

Məhv olmaq, bir növün bütün canlılarının yox olmasına işarə edən bioloji tipli təbii bir fenomendir. Məhv olmaq müxtəlif səbəblərdən qaynaqlanır:

• yaşayış mühitinin azaldılması,
• bir növ digər yırtıcılara qarşı yaşaya bilmir,
• xəstəliklərin görünüşü,
• genetik çirklənmə (genetik dəyişikliklər),
• başqaları arasında təbii seleksiya prosesləri.

18. Yerin fırlanma və tərcümə hərəkəti

Yerin fırlanma hərəkəti və tərcüməsi astronomik tipdəki təbii hadisələrin bir hissəsidir. Bunlar planetdəki bütün canlıların inkişafını və həyatını birbaşa təsir edən hərəkətlərdir.

Dönmə hərəkəti, Yerin öz oxu üzərində etdiyi və gecə ilə gündüz səbəb olan hərəkəti ifadə edir. Tərcümə hərəkəti, öz növbəsində, dünyanın fəsillərini yaradan Günəş ətrafında hərəkətidir.

Təbii hadisələrin növləri

Təbii hadisələr əvvəlki nümunələrdə izah edildiyi kimi təbiətdəki və canlılardakı dəyişikliklərə görə müxtəlif növlərə təsnif edilir ki, bu da təbii hadisələrin təsirini qiymətləndirə bilər.

Təbii hadisələr arasında aşağıdakı növləri ayırd edə bilərik:

• Astronomik hadisələr: Kosmosda meydana gəlirlər və həm Yer kürəsini, həm də Günəş, Ay və digər səma cisimlərini əhatə edirlər. Günəş və ya Ay tutulması buna nümunədir.
• Atmosfer hadisələri: atmosferdə baş verən və iqlimi təyin edənlərdir, məsələn yağış, qar, şimşək və s.
• Bioloji hadisələr: heyvanların, bitkilərin və insanların yaşadıqları bioloji və ekoloji proseslər və dəyişikliklərlə əlaqəlidirlər. Məsələn, mayalanma, köç, heyvan təkamülü.
• Geoloji hadisələr: Bunlar Yerin daxili və səthinin möhkəm quruluşunda meydana gəlir. Buna misal olaraq sürüşmə, zəlzələ, uçqun və sair.
• Hidroloji hadisələr: suda və ya böyük su kütlələrində meydana gələnlərdir. Məsələn, sunami, dalğalar, okean axınları və digərləri.
• Optik hadisələr: bunlar işıq, onun xüsusiyyətləri, davranışları və maddə ilə qarşılıqlı əlaqəsi olanlardır. Məsələn halos.

Fenomenlər və təbii fəlakətlər arasındakı fərq

Təbii hadisələr davamlı və insanın müdaxiləsi olmadan baş verir. Bununla birlikdə, böyük miqyaslı hadisələr təbii fəlakətlərə səbəb ola bilər.

Təbii fəlakətlər, təbii fenomenin mənfi təsirlərindən qaynaqlanan bütün zərərlər, maddi itkilər və canlılardır.

Bir çox təbii fəlakət, böyük bir mənfi təsir göstərən bir təbii fenomen ehtimalını nə planlaşdırdığı, nə də görmədiyi müxtəlif insan hərəkətləri ilə əlaqədardır. Məsələn, yüksək riskli ərazilərdə evlərin tikintisi, meşələrin qırılması, ətraf mühitin çirklənməsi və s.

Ən çox təbii fəlakətlərə və ya fövqəladə vəziyyətlərə səbəb ola biləcək təbiət hadisələri bunlardır:

• Meteoroloji hadisələr: küləklər, yağışlar (yağışlar, dolu, qar yağışı), daşqınlar, qasırğalar, El Nino fenomeninin yaratdığı və daha çox şey.
• Hidroloji hadisələr: dalğalar, sunami və ya daşqınlar.
• Geoloji hadisələr: qar uçqunu, sürüşmə, sürüşmə, zəlzələ, püskürmə, torpağın çökməsi və s.

• Fenomen.
• Təbii fəlakətlər.
• 9 növ təbii fəlakət.
• Fiziki hadisələr.

Həyat hadisələrini necə silə bilərəm

Xoş gəlmisiniz, təqdim olunan bütün xidmətlərdən istifadə etmək üçün sistemə daxil olmalısınız

Həyat hadisələri Bütün qeydiyyatsız xidmətləri göstər

• Qurumlar
• Sahələr
• Həyat hadisələri
• Yerli İcra Hakimiyyətləri
• Lisenziyalar və icazələr
• Arayışlar
• Müraciətlər
• Bank və Sığorta xidmətləri

• Bakalavrların bakalavr pilləsinə qəbul olmaq üçün təqdim etdikləri ərizələrin iş nömrələrinin axtarışı Qeydiyyatsız
• DİM nəşrlərinin və onların elektron versiyalarının onlayn satışı Qeydiyyatsız
• DİM-in yenilikləri barədə SMS məlumatlandırma Qeydiyyatsız
• İnternetdə video mühazirələr Qeydiyyatsız
• Namizədlərə imtahana buraxılış vərəqələrinin internet vasitəsilə verilməsi Qeydiyyatsız
• Namizədlərə onların cavab kartlarının qrafik təsvirlərinin internet vasitəsilə verilməsi Qeydiyyatsız
• Namizədlərə, sınaq imtahanı iştirakçılarına imtahan nəticələri haqqında məlumatların internet və ya qısa mesaj (SMS) vasitəsilə verilməsi Qeydiyyatsız
• Namizədlərin (abituriyentlərin, bakalavrların, namizədlərin (rezidenturaya sənəd verənlər)) ərizələrinin onlayn qəbulu Qeydiyyatsız
• Namizədlərin elektron ixtisas seçimi ərizələrinin onlayn qəbulu Qeydiyyatsız
• Onlayn sınaq imtahanının keçirilməsi Qeydiyyatsız
• Sınaq imtahanına yazılış Qeydiyyatsız
• Təhsil sənədlərinin həqiqiliyinin onlayn yoxlanılması
• Ümumi təhsili həyata keçirən təhsil müəssisələrində ümumtəhsil fənləri üzrə biliyinin yekun qiymətləndirilməsi (attestasiyası) aparılan təhsilalanların DİM-in “Şagird-məzun sistemi”ndə özləri haqqında məlumatları internet vasitəsilə yoxlaması Qeydiyyatsız
• Vətəndaşların DİM-nin rəhbərliyinin və məsul işçilərinin qəbuluna onlayn yazılması Qeydiyyatsız

• “Doğum haqqında tibbi şəhadətnamə” elektron registrindən məlumatların verilməsi
• Dərman vasitələri haqqında məlumatın verilməsi Qeydiyyatsız
• Dövlət tərəfindən dərman vasitələri ilə təmin olunan xəstələrə şəxsi məlumatları, onların qeydiyyatı və aldığı dərmanlar barədə məlumatın verilməsi
• İmmunoprofilaktika üzrə məlumatın verilməsi Qeydiyyatsız
• Profilaktik peyvəndlərin vaxtı barədə SMS vasitəsilə xəbərdarlıq verilməsi Qeydiyyatsız
• Səhiyyə Nazirliyinə göndərilmiş sorğuların və məktubların icrasının müraciət edənlər tərəfindən onlayn izlənilməsi
• Tibb müəssisələri barədə məlumatların verilməsi Qeydiyyatsız
• Tibbi arayışların elektron registrindən məlumatların verilməsi
• Vətəndaşlara elektron sağlamlıq kartı üzrə məlumatların verilməsi

• Dəfn üçün müavinətin ödənilməsi ilə bağlı müraciətin və sənədlərin qəbulu
• Əmək qabiliyyətinin müvəqqəti itirilməsinə görə müavinətlə bağlı haqq-hesab cədvəlinin təqdim edilməsi
• Hamiləliyə və doğuma görə müavinətlə bağlı haqq-hesab cədvəlinin təqdim edilməsi
• Pensiya kalkulyatoru
• Pensiya təyinatı və pensiya növünün dəyişdirilməsi üçün müraciətin və sənədlərin qəbulu
• Pensiyaçıya məlumatların verilməsi
• Sığortaedənin uçot nömrəsinin öyrənilməsi Qeydiyyatsız
• Sığortaolunanın onlayn uçota alınması
• Sığortaolunanlara məlumatların verilməsi
• Ünvanlı sosial yardımla bağlı müraciətin edilməsi Qeydiyyatsız
• Uşağın anadan olmasına görə müavinətlə bağlı haqq-hesab cədvəlinin təqdim edilməsi
• Uşağın üç yaş tamam olanadək ona qulluq etməyə görə müavinətlə bağlı haqq-hesab cədvəlinin təqdim edilməsi

Online ödənişlər

• Enerji haqlarının internet vasitəsi ilə ödənilməsi Qeydiyyatsız
• İnzibati cərimələrin və maliyyə sanksiyalarının internet vasitəsilə ödənilməsi Qeydiyyatsız
• Rabitə və kommunal xidmət haqlarının internet vasitəsilə ödənilməsi Qeydiyyatsız
• Statistik məlumatların verilməsi qaydalarının pozulmasına görə inzibati cərimələrin internet vasitəsilə ödənilməsi Qeydiyyatsız
• Su borcunun internet vasitəsilə ödənilməsi Qeydiyyatsız
• Vergi və digər büdcə daxilolmalarının internet vasitəsilə ödənilməsi

Elektron axtarış

• Ad, soyad və ata adı üzrə dairə və məntəqələrin axtarışı Qeydiyyatsız
• Dairə və məntəqə ünvanlarının axtarışı Qeydiyyatsız
• Dairə və məntəqələrin xəritə üzrə axtarışı Qeydiyyatsız
• İdarələr üzrə ətraflı məlumat
• Klassifikator üzrə idarələrin axtarışı Qeydiyyatsız
• Küçə adına görə küçənin kodunun, poçt indekslərinin və aidiyyətı rayonun tapılması Qeydiyyatsız
• Poçt indeksinə görə küçələrin axtarışı Qeydiyyatsız
• Seçici ünvanına görə dairə və məntəqənin axtarışı Qeydiyyatsız
• Telefon nömrəsi üzrə axtarış Qeydiyyatsız
• Tibb müəssisələri barədə məlumatların verilməsi Qeydiyyatsız

• Cari ay ərzində aparılmış şəhərlərarası və beynəlxalq danışıqlar üzrə məlumat
• Enerji haqlarının internet vasitəsi ilə ödənilməsi Qeydiyyatsız
• Lokal (şəhər (rayon) daxili) çıxış danışıqlarının açıqlaması
• Rabitə və kommunal xidmət haqlarının internet vasitəsilə ödənilməsi Qeydiyyatsız
• Su borcunun internet vasitəsilə ödənilməsi Qeydiyyatsız
• Su borcunun internet vasitəsilə öyrənilməsi Qeydiyyatsız
• Telefon (Şəhərlərarası Danışıqlar) üzrə ödənilmiş qəbzlər
• Telefon (Şəhərlərarası Danışıqlar) üzrə ödənişlərin siyahısı