Fəhlə peşələri və işlərin Vahid Tarif-İxtisas Sorğu Kitabçası

İnformatika Testləri – B variantı – Qeyri ixtisas müəllimləri üçün

Kimya bir dəryadır

MAYKL FARADEYİN KƏŞFİ
Bir çox hallarda olduğu kimi benzolun da kəşfində təsadüf hadisə rol oynamışdır. XIX əsrin 10-cu illərindən başlayaraq Londonda küçələri işıqlandırmaq üçün fanarlarda işıq qazından istifadə olunmağa başlandı. Onu daş kömürün quru qovulması yolu ilə alır və yüksək təzyiq altında hermetik qablarda saxlayırdılar. Bu zaman qablarda, xüsusən də soyuq havalarda, naməlum maye yığılırdı. Faradey bu maddəni öyrənməyə başlayır və 18 may 1825-ci ildə onu ayırır. Bu birləşmə 80C-də qaynayırdı. Faradey bu birləşməni dondurmaq yolu ilə təmizləmişdir: 7C-də həmin maddə ağ kristallik kütləyə çevrildiyi halda, digər qatışıqlar maye olaraq qalırdı. İyunun əvvəlində Faradey bu birləşmənin element analizini aparmış və müəyyən etmişdir ki, bu birləşmə 11,4:1 kütlə nisbətində karbon və hidrogendən ibarətdir. Faradey tərəfindən əldə edilmiş nəticələr benzolun müasir alimlər tərəfindən müəyyən edilmiş xassələrinə uyğundur: 0, 80,1C-də qaynayır, 5,53C-də donur və C:H=11,9:1.
Daltonun nisbi atom kütlələrini əsas götürərək (H=1, C=6), Faradey bu maddə üçün düzgün olmayan C2H formulu müəyyən etmiş və ona «bicarburet of hydrogen», yəni «ikikarbonlu hidrogen» adı vermişdir. Lakin tezliklə isveç kimyaçısı Yakob Bertselius elementlərin nisbi atom kütlələrinin dəqiq cədvəlini dərc etdirdi (H=1, C=12,26). Bu cədvələ əsasən Faradeyin kəşf etdiyi karbohidrogenin sadə formulu CH olmalı idi. Bu birləşmənin həqiqi formulu C6H6 isə onun molekul kütləsinin təyinindən sonra müəyyən edildi.

————————————————————————————————

Elektronların yaşı

Atomların ətrafında fırlanan elektronların ömrü yalnız bir neçə saniyədir. Elektronlar bu zamanın sonunda yox olub gedərdilər ancaq, onlar işıq sürəti ilə hərəkət etdiklərindən heç yaşlanmazlar. (İşıq sürəti il hərəkət e dən varlıqlar üçün zaman anlayışı yoxdur) Buna görə də elektronlar həmişə sıfır yaşındadır. Əgər elektronların sürəti işıq sürətindən kiçik olsa idi, onlar yox olardılar və atom yalnız nüvədən ibarət olardı. Elektronları olmayan, ancaq nüvədən ibarət futbol topu böyüklüyündə bir cismin ağırlığı milyardlarca ton olardı və miniatür bir qara deşik kimi görünərdi
———————————————————-

Oksigenin laboratoriyada kalium-permanqanatdan alınması.
2KMnO4=K2MnO4+MnO2+O2
Oksigen suda həll olmadığı üçün onu suyun altından toplayırlar ki, itki olmasın

———————————————————

Neft necə yaranır?

Təbiətin ən böyük sirlərindən biri də neftin və qazın yaranmasıdır.


Hər gün milyardlarla insan bu təbii sərvətlərdən istifadə edir.


Neft və təbii qaz bizim üçün yalnız işıq, istilik vasitəsi deyil,


istifadə etdiyimiz hər bir əşyanın hazırlanmasında onların
müəyyən rolu var. Ancaq həyatımız üçün bu qədər əhəmiyyətli
olan neft və qaz sərvətlərinin əmələ gəlməsinin tam şəkildə
elmi izahı hələ də tam başa çatmayıb. Alimlər əsrlərdən bəridir
bu istiqamətdə araşdırmalar aparırlar. Onların gəldikləri nəticələr
müxtəlifdir. Bu gün onları ümumiləşdirərək neftin yaranması

barədə irəli sürülən fikirləri elmi cəhətdən iki əsas hissəyə ayırırlar. Birincisi neftin üzvi yolla – heyvan və bitki qalıqlarından (biogen), ikincisi isə mineral əsasında (abiogen), yəni neftin təbiətdə qeyri-üzvi birləşmələrlə sintezi ilə yaranmasıdır.
Fərqli düşüncələr, müxtəlif rəylər zaman-zaman elmi mübahisələrə səbəb olub. Amma alimlərin əksəriyyəti bu qənaətdədir ki, neftin və təbii qazın yaranması prosesi milyon illər boyu davam edib. Mütəxəssislər neftin yaranmasını müxtəlif mərhələlərə ayırırlar. Qədimlərdən 1760-cı ilədək olan dövrü əhatə edən birinci mərhələ də neftin yaranması ilə bağlı müxtəlif fikirlər meydana çıxıb. Birinci nəzəriyyə 950-ci ildə ərəb alimi İh-van-əs-Səfa tərəfindən irəli sürülüb. O yazırdı: «Su və hava atəş təsiri altında yetişir və alovlu kükürdü və su civəsini yaradır. Bu ikincidərəcəli elementlər müxtəlif torpaq miqdarı ilə qarışır və temperaturdan asılı olaraq yerin içində yerləşən mineralları, o cümlədən neft kimi bituminoz substansiyasını yaradırlar. Buna görə onların yüksək havası var və neft sıxılır, tez alışır» .

Bir başqa alim – italyan alimi P.S.Bekkone XVII əsrdə ingilis alimi V.Çarmetona istinad edərək, kəhrəba və qırın (bitumların) mənşəyinin eyni olduğunu və neftin yerdən gələn vulkanik güclərdən və kükürddən əmələ gəldiyini qeyd edirdi. XVII əsrin axırında fransız alimi Lemerenin elmi işlərinin mühakiməsinə əsasən, neftin kəhrəbanın təbii distilləsi nəticəsində yaranması fikri formalaşdı. Daş kömür bu distillənin qalığıdır. Lemere özü isə neftin yaranmasının bitumun distilləsi nəticəsində baş verdiyini düşünürdü. XVIII əsrin əvvəllərində alman alimi Henkel qeyd edirdi ki, neft heyvan və bitkilərin qalıqlarından yaranır. 1739-cu ildə alman əsilli rus akademiki İ.Veybrext neftlə bağlı fikirləri ümumiləşdirdi. O, neftin – dəniz suyunun qoyduğu islahedilmiş yanar duzlardan ibarət olduğunu diqqətə çatdırdı. «Bitkilərin yağlı hissələrinin xassələrinin neft yağına yaxın olması» tədqiqat zamanı əsaslandırıldı. Buna istinadən belə fikir meydana çıxdı: «Ola bilər bütün bitkilərin alovlu və yağlı hissələri bitkilərin yerin təkindən çəkdikləri neftdən yaranır». Mütəxəssislər bu fikrin daha çox qəbul olunduğunu diqqətə çatdırırlar. 1750-ci ildə alman alimi Şpilman yazırdı ki, neft bitkilərdən, əsasən küknar ağacından yaranır. Fransa Elmlər Akademiyasının üzvü, kimyaçı P.J.Maker 1758-ci ildə bitumların bitki yağlarının və turşuların qarşılıqlı təsiri nəticəsində yarandığını bildirdi.
Mütəxəssislər 1761-1859-cu illəri əhatə edən ikinci mərhələdə neftin üzvi yaranması nəzəriyyəsinin əsasını M.V.Lomonosovun qoyduğunu yazırlar. XVIII yüzilliyin ortalarında rus alimi neftin daş kömürdən üzvi yolla yarandığını bildirdi: «Yerin təkində yaranan daş kömürdən yeraltı hərarətin gücünə boz və qara rəngli yağlar üzə çıxır. …müxtəlif növ yanar mayelərin və bərk quru maddələrin yaranması baş verir (mahiyyətcə bu daş yağ, maye qatran, neftdir). Onlar (tərkibinin) təmizliyi ilə fərqlənir, lakin bir mənbədən törəyirlər». XIX əsrdə neftin mənşəyi haqqında əsasən M.V.Lomonosovun fikirləri qəbul olundu.
Üçüncü mərhələdə , yəni 1860-1931-ci illərdə bir sıra maraqlı fikirlər meydana çıxdı. Alman alimi Karl Enqler Abşeronda çıxan neftin təbiətini və əmələ gəlməsini öyrənmək məqsədilə 1885-ci ildə Bakıya gəldi. Onun 1888-ci ildə dərc etdirdiyi neftin üzvi maddələrdən əmələ gəlməsi nəzəriyyəsi sonrakı analoji nəzəriyyələrin əsası oldu. Bu nəzəriyyə bir növ D.Mendeleyev və digərləri tərəfindən irəli sürülmüş neftin mineral maddələrdən yaranması nəzəriyyəsinə zidd idi.
1867-ci ilədək neftin üzvi yaranmasının tərəfdarı olan D.Mendeleyev 1877-ci ildə onun mineral yaranması fərziyyəsini inkişaf etdirdi. Sonrakı illərdə neftin qeyri-üzvi yaranmasının müxtəlif ehtimalları irəli sürüldü.
D.Mendeleyev Bakıda olarkən alman əsilli rus alimi G.Abixdən neft yataqlarının çox zaman ərazi cəhətdən yer qabığının xüsusi tipli çatlarında – çökmələrində yerləşdiyini öyrənir və bunda fikirlərinin sübutunu görür.
Mütəxəssislərin fikrincə, dördüncü mərhələdə – 1932-1950-ci illərdə əsasən akademik İ.M.Qubkinin «Neft elmi haqqında» adlı kitabı 1932-ci ildə nəşr ediləndən sonra, ardınca gələn mərhələdə böyük miqdarda dəniz hövzələrinin çöküntülərindən yığılmış üzvi maddələrdən neftin yaranmasına dair fərziyyə hökmranlıq edirdi.
Beşinci mərhələni – 1951-ci ildən indiki dövrədək olan mərhələni isə alimlər cəsarətlə neftin üzvi maddələrdən yaranması nəzəriyyəsinin təşəkkül tapması dövrü adlandırırlar. Bu mərhələnin 1950-ci ildən, məhz sovet və amerikalı alimlər tərəfindən müasir çöküntülərdə karbohidrogen tapıldığı ildən başladığını nəzərə çatdırırlar. Amerikalı tədqiqatçılar P.V.Smitin rəhbərliyi altında Meksika körfəzində, Sakit okeanın Kaliforniyaya yaxın hissəsində və bir neçə şirin sulu hövzələrdə yerləşən müasir çöküntülərdə karbohidrogenlər aşkar etdilər. Sonrakı tədqiqatlar nəticəsində məlum oldu ki, müasir çöküntülərdəki karbohidrogenlər neftdən çox fərqlənir. Bu tədqiqatların olduqca əhəmiyyətli olduğunu söyləyən mütəxəssislər səbəbini belə izah edirlər: Əvvəla, onlar karbohidrogenlərin bitki və heyvanların qalıqları olan çöküntülərdən əmələ gəlməsini göstərdilər və bununla neftin əmələ gəlməsi üçün hansı üzvi maddənin ilk sayıla bilər sualı haqqında təxminən 200 il ərzində davam edən müzakirələrə müvəqqəti son qoyuldu. İkincisi, məlum oldu ki, neft və qazın yaranma prosesi demək olar ki, istənilən su hövzəsi çöküntülərində inkişaf edə bilər və bunun üçün hansısa qeyri-adi şərait tələb olunmur.

Dünyanın ən zəngin neft və qaz yataqlarına malik hissələrindən biri də Azərbaycandır. Ona görə də bu ölkəyə ta qədim zamanlardan bu sahənin tədqiqatçıları diqqət göstərib, müxtəlif ölkələrdən olan böyük alimlər yollarını Azərbaycandan salıblar. Bu gün respublikamızın özündə başqa sahələrdə olduğu kimi, neft sahəsində də bacarıqlı alimlər az deyil. Onların araşdırması üçün isə Azərbaycanın böyük neft tarixi var.
Yer kürəsindəki 800 palçıq vulkanının da çoxu Azərbaycanda yerləşir. Onlar mənşəcə neft və təbii qaz yataqları ilə əlaqədardır. Ona görə də neftin və təbii qazın tədqiqatı ilə məşğul olan alimlərin diqqət göstərdiyi sahələrdən biri də palçıq vulkanlarıdır. Azərbaycanda palçıq vulkanlarının yerləşdiyi sahələrdə – Lökbatan, Neft Daşları, Qaradağ, Mişovdağ və digər yerlərdə zəngin neft və qaz-kondensant yataqları aşkar edilib. Onların içində Lökbatan palçıq vulkanı fəallığı və yerləşdiyi yerin neft-qazlılıq strukturları ilə sıx əlaqədə olmasıyla fərqlənir. Mütəxəssislər burada vulkanın mütəmadi olaraq öz fəaliyyətini büruzə verdiyini nəzərə çatdırırlar.
Alimlər onu da qeyd edirlər ki, məhsuldar qatın neftli layları uzun müddət aşınmaya məruz qalmalarına baxmayaraq, öz neftlilik əlamətlərini bu günə kimi saxlayırlar. Məlumdur ki, təbiətin nadir geoloji muzeyi olan Qırməki dərəsində dərinliyi 30-50 metr olan əllə qazılmış iri diametrli, ağzı açıq iki neft quyusu ölkəmizin neft sənayesinin tarixini öyrənmək baxımından maraqlıdır. Min illərdir şölələnən Qırməki dərəsinin yaxınlığında yerləşən Qırməki palçıq vulkanı və Yanardağın alovları təbiətsevənlər üçün əvəzolunmaz geoloji muzey sayılır.
Azərbaycanda, Binəqədi ərazisində olan, dördüncü dövrə aid heyvanat qəbiristanlığı da böyük marağa səbəb olub.
1938-ci ildə Binəqədi qəsəbəsi yaxınlığında qır (bitum) axtaran zaman Azərbaycan Sənaye İnstitutunun tələbəsi, geoloq A.Məstanzadə ibtidai heyvanlara aid sümüklər tapdı. Burada 50 minə yaxın heyvanat aləminə məxsus sümük aşkar edildi. Mütəxəssislərin fikrincə, Binəqədidəki dördüncü dövrə aid heyvanat və bitki aləminin qalıqları o zaman Azərbaycanın bu hissəsinin flora və faunası, eləcə də burada neftin mövcud olması barədə məlumat verir.
Yüksək enerji tutumuna malik, asan nəql edilən neft XX əsrin ortalarından başlayaraq dünyada ən gərəkli enerji mənbəyi hesab olunur. Hazırda hasil olunan neftin həcminin 84%-i yanacaq istehsalına sərf edilir. Qalan 16% plastmas, kimyəvi həlledicilər, gübrələr, dərman vasitələri və digər məhsullar hazırlamaq üçün xammal rolunu oynayır.
Beynəlxalq Enerji Agentliyinin (BEA) proqnozlarına əsasən, neft illik hasilat zirvə həcminə 2030-cu ildə çatacaq. Bundan sonra sabitləşəcək, daha sonra isə tədricən azalmağa başlayacaq.
Ancaq mütəxəssislər əmindirlər ki, hətta gələcəkdə neft yanacaq kimi üstünlüyünü itirsə, onun qiyməti azalmayacaq. Çünki bəşəriyyət əvvəlki kimi neftdən hazırlanan əşyalarsız ötüşə bilməyəcək, alternativ və bərpa olunan enerji mənbələrinin inkişafı ilə neft daha çox, neft-kimya kompleksinə yönəldiləcək.

Hələ XX əsrin başlanğıcından alimləri bir sual da düşündürür: neft ehtiyatları tükənərsə, onu süni yolla yaratmaq mümkündür? 1908-ci ildə rus ixtiraçısı İ.İ.Orlov neftin karbogen oksid və hidrogendən alınmasının, yəni «sulu qaz»ın alınmasının mümkün olduğunu sübut etdi. İlkin olaraq sintetik nefti ruslar deyil, almanlar, özü də «qonur kömür»dən aldılar. Bu, Birinci Dünya müharibəsi dövründə baş verdi, çünki o dövrdə Almaniyada yanacaqla bağlı problemlər ortaya çıxdı. Almanlar hətta «süni nefti» istehsal edən zavodlar tikdilər. Müharibədən sonra təbii neftlə müqayisədə baha başa gələn sintetik neft rəqabətə davam gətirə bilmədi.
Bu gün də sini üsulla nefti «yanacaq şistləri»ndən alırlar. Mütəxəssislər bu fikirdədirlər ki, sintetik neftin gələcəkdə yanacaq şistlərindən alınması səmərəli ola bilər, çünki geoloqların hesablamalarına görə, onların ehtiyatları neftinkindən 2-3 dəfə çoxdur.
Alimlər bu fikirdədirlər ki, əgər Yerin təkində indiyədək üzvi sintez baş veribsə, demək yeni-yeni neft yataqlarının açılmasına hələ ümid var. Əgər o, sırf üzvi mənşəlidirsə, demək gələcəyi ümidsizdir. Hesab edilir ki, neftin istehlakı bu səviyyədə saxlanılarsa, artıq bizim əsrin ikinci yarısında onun tükənmək ehtimalı vardır. Ancaq texnologiyalar inkişaf etdikcə, nefti əvvəllər çıxarmaq mümkün olmayan yerlərdən, məsələn, təbii bitumlardan əldə etmək imkanı yaranacaq ki, onun ehtiyatları da 600 milyard ton dəyərləndirilir. Bu da indiki sübut olunmuş çıxarıla bilən neft ehtiyatlarından 4 dəfə çoxdur. Bir sözlə, bəşəriyyət artıq xeyli vaxtdır ki, neftsiz öz gələcəyinin necə olacağını düşünür və yollar axtarır

Qələvi torpaq metallarından radium ən axırda kəşf edilmişdir, hələ D.İ.Mendeleyev onun üçün dövri sistemdə əvvəlcədən boş xana saxlamışdı. Radium 1898-ci ildə uran filizində tapıldı. Pyer və Mariya Kürilər bu mineralı tədqiq edərkən bəzi filiz nümunələrinin radioaktivliyinin onlardakı uranın miqdarına görə gözləniləndən böyük olduğunu müəyyən etdilər. Onlar belə nəticəyə gəldilər ki, uran filizinin tərkibində radioaktivliyi uranınkından yüksək olan yeni element vardır. Tezliklə onlar bu birləşməni ayıra bildilər. Radioaktiv parçalandığına görə elementi radium adlandırdılar. Kürilər təqribən bir ton uran filizini işləyərək, 0,1 q-a yaxın radium duzu aldılar. Radium metalı isə 1910-cu ildə civə katodundan istifadə etməklə radium – xlorid məhlulunun elektrolizindən alındı.
Radium gümüşü – ağ rəngli ağır, çətinəriyən metaldır (6,5×10-4 atm təzyiqə tər=0,63C 0 ). Digər qələvi – torpaq metallar kimi o da sərbəst halda yüksək kimyəvi aktivliyə malikdir, su ilə şiddətli reaksiyaya daxil olaraq hidrogen ayırır: Ra+2H₂O=Ra(OH)₂+H₂. Bu zaman əmələ gələn radium – hidroksid qüvvətli əsasdır, suda yaxşı həll olur. Ona natrium – sulfat məhlulu ilə təsir etdikdə turşularda həll olmayan ağ rəngli radium – sulfat çöküntüsü əmələ gəlir: Ra(OH)₂+Na₂SO₄=RaSO₄+2NaOH.
Təbiətdə radium 238U-in radioaktiv parçalanmasından əmələ gəlir. Ona görə də təəcüblü deyil ki, onu uran filizlərindən əldə edirlər. 236Ra izotopunun yarımparçalanma periodu 1600 ildir. Bu zaman radioaktiv radon qazı əmələ gəlir.
Mənbə: kimya.imtahan.net

ÜZVİ KİMYA TARİXCƏSİ
XIX əsrdə kimyacılar üçün orqanik kimya sadecə canlı maddələrdən əldə edilən birləşmələrin incələnməsi demək idi. 1828 ildə Friedrich Wolher ammoniumsianat sintez etməyə çalışdı.

AgOCN _(qatı) + NH₄Cl → AgCl _(qatı) + NH₄OCN

Amma O, ammoniumsianat (NH₄OCN) əvəzinə üzvi birləşmə olan (NH₂)₂CO aldı. Wolher həyəcanla J. Berzelius-a “ bir adamın və ya itin böyrəyini istifadə etmədən üzvi birləşmə əldə edə bilirəm ”.

Fəhlə peşələri və işlərin Vahid Tarif-İxtisas Sorğu Kitabçası

Direktor olmaq istəyənlər üçün – Maliyyədən testlər .

DİREKTOR OLMAQ İSTƏYƏNLƏR ÜÇÜN TESTLƏR CAVABLARI İLƏ

Sinif rəhbərləri üçün-Sinif kollektivi ilə işin təşkili

Kimya laborantı təlimatı məktəb kimya müəllimləri və laborantları üçün işlənib hazırlanmışdır

Sinif rəhbərləri oxuyun – Sinif rəhbərinin fəaliyyətinin dövrü qrafiki..

Məktəb direktorunun əmək funsiyaları.

TƏSƏRRÜFAT İŞLƏRİ ÜZRƏ DİREKTOR MÜAVİNİ

İnformatikadan testlər ( cavabları ilə ) – Qeyri ixtisas müəllimləri üçün A variantı

İnformatika Testləri – B variantı – Qeyri ixtisas müəllimləri üçün

Ən çox oxunan xəbər

• Həftə içində
• Ay
• İllik olaraq

Nazirlər Kabinetindən Novruz bayramı ilə əlaqədar qeyri iş günlərini AÇIQLAYIB

VII qrant müsabiqəsinə layihələrin qəbulu davam edir

Nadir İsrafilov: “Sovet dönəmində də plagiat olub, lakin bu qədər yox. ”

Azərbaycanlı alim Rusiya Federasiyasında keçirilən konfransın plenar iclasında məruzə ilə çıxış edib.

Yatmazdan əvvəl bunları etməyin!

Rəhbərliklərdən yayılan görüntülərlə bağlı AÇIQLAMA – VİDEO

Elm və təhsil naziri Vətən müharibəsi qazisini direktor təyin etdi – FOTO

Bu gün Cəfər Cabbarlının doğum günüdür

Nadir Israfilov-Təhsil müəssisələrinin kollektivləri bu işdə xüsusi fəallıq göstərirdilər.

Min bir dərdin dərmanı

Nadir İsrafilov-“Deyirəm, kaş təzədən bir məktəbli olaydım, Barmaqları ömürlük mürəkkəbli olaydım.”

BDU-nun dosenti Zahid Hacıyev vəfat edib

“Hansı qanunda yazılıb ki, müəllimi təbrik etmək və ya ona hədiyyə vermək olmaz. ” – TƏHSİL EKSPERTİ TƏNQİD ETDİ

11-ci sinif şagirdi bıçaqlandı

“Yaxşı atanın verdiyi tərbiyəni heç bir məktəb verə bilməz” – TƏHSİL EKSPERTİ TƏNQİD ETDİ

158 nömrəli məktəbdə Azərbaycan və rus bölüməsində təhsil alan şagirdlər arasında insident yaşanıb

Nadir İsrafilov: Dövlət müəllim nüfuzunun artırılması üçün əlindən gələni edir

Azərbaycanlı alim Rusiya Federasiyasında keçirilən konfransın plenar iclasında məruzə ilə çıxış edib.

Yatarkən bunu etsəz, yaddaşınız güclənəcək

Nazirlikdən bakalavriat səviyyəsində müvafiq ixtisas üzrə Yekun Dövlət Attestasiyası ilə bağlı AÇIQLAMA

Bakıda şagird faciəvi şəkildə öldü

Bağçalara işə qəbul üzrə test imtahanının VAXTI AÇIQLANDI

Azərbaycanın ən yüksək bal toplamış abituriyenti yerli ali məktəbləri seçməməkdə haqlıdır?

BŞTİ-nin sektor müdiri işdən ÇIXARILDI

Bir şagirdi məktəbə yola salmaq neçəyə başa gəlir?

Yoluxma sayı artır – Məktəblər açılmayacaq?

Azərbaycanlı alim Rusiya Federasiyasında keçirilən konfransın plenar iclasında məruzə ilə çıxış edib.

Nadir İsrafilov : Əgər ictimai rəy sentyabrın 1-nə qayıtmaq istəyirsə, niyə görə hələ qalıb?

Dünya əhalisinə xəbərdarlıq – Avqustun 11-dən 12-nə keçən gecə…

Mərkəzləşdirilmiş qaydada qəbul prosesi həyata keçirilən lisey və gimnaziyalara sənəd qəbulu başlayıb

Dövlət qulluğu

Dövlət qulluğunda fəaliyyətin davam etdirilməsi

Buraxılış imtahanlarına hazırlaşan 9 və 11-ci sinif şagirdləri üçün yeni sınaq “Sual kitabçaları” dərc olunub

Dövlət İmtahan Mərkəzi tərəfindən ümumi və tam orta təhsil səviyyəsi üzrə buraxılış, kollec və ali təhsil müəssisələrinə qəbul imtahanlarına hazırlaşan şagird və abituriyentlərə dəstək məqsədilə sınaq imtahanı “Sual kitabçaları” dərc olunub.

“Sual kitabçası”ndakı tapşırıqlar tədris ilinin yanvar ayınadək olan hissəsini əhatə edir və Azərbaycan dilində hazırlanıb.

Kitabçada buraxılış imtahanları modelinə uyğun olaraq 3 fənn üzrə 85 test tapşırığı (English – 30, Azərbaycan dili – 30, Riyaziyyat – 25 test tapşırığı) verilib.

Sual kitabçası daxilində rahat ayrılaraq istifadə oluna biləcək unikal iş nömrəsi və QR kod ilə təchiz olunmuş “Cavab kartı” yerləşdirilib.

Kitabçanı əldə edənlər “Cavab kartı”ndakı “QR” kodu mobil telefon vasitəsilə oxutmaqla otk.az portalında kitabçanın onlayn imtahan versiyasına ÖDƏNİŞSİZ keçid edib tapşırıqların cavablarını daxil etməklə nəticəni (toplanılan balı) öyrənə bilərlər. Kitabçada olan dinləmə mətninə də “QR” kodu oxutmaqla telefonla qulaq asa bilərsiniz.

Kitabçanı əldə edə bilməyənlər otk.az portalında kitabçanın onlayn imtahan versiyasına yazıla bilərlər.

Bu kitabça vasitəsilə:

– MÜƏLLİMLƏR kitabça və ya kitabçanın onlayn versiyası ilə buraxılış imtahanı fənləri üzrə şagirdlərin biliklərini yoxlaya bilərlər;

– VALİDEYNLƏR kitabça və ya kitabçanın onlayn versiyası vasitəsilə övladlarının ev şəraitində buraxılış imtahanına hazırlıq səviyyələrini yoxlaya bilərlər;

– ŞAGİRDLƏR kitabçada yazılı və ya bu kitabçanın onlayn versiyası ilə imtahan verərək buraxılış imtahanına hazırlıq səviyyələrini yoxlaya bilərlər.

“Sual kitabçaları”nı (№1) şəhərin bütün kitab mağazalarından əldə etmək mümkündür. Nəzərinizə çatdırırıq ki, yalnız orijinal sual kitabçalarından istifadə etdikdə kitabçanın onlayn versiyasına daxil olmaq və sual kitabçası üzrə nəticəni əldə etmək mümkündür.

Kitabçaların qiyməti 5 manatdır.