Immanuel Kant ın ən yaxşı 75 ifadəsi

Həqiqət həmişə zamanla ortaya çıxır, həyatımızda yalanlar istifadə etməməliyik, çünki sonunda əks nəticə verəcəkdir.

Filosof.tk

Kasıb yəhərçi ailəsində doğulmuşdur. Adı müqəddəs İmmauelin şərəfinə verilmişdir. Teoloq doktor Frans Albert Şulsun təkidi ilə İmmanuel “Fridrixs-Kolleqium” gimanziyasının bitirib, daha sonra Könniqsberq Universitetinə daxil olmuşdur. Atasının vaxtsız vəfatı ona universiteti bitirməyə imkan vermədir və İmmanuel cəmi 10 yaşında ev müəllimliyi etməyə başlayır.
1755-ci ildə Kant dissertasiyasını müdafiə edir və doktoluq dərəcəsini aldığı üçün Universitetdə müəllim kimi dərs demə ixtiyarı əldə edir.
1770-1797-ci illərdə Kant Universitetdə daha geniş sahədə- fəlsəfə elmləri, riyaziyyat elmləri, fizika elmləri sahəsində müəllimlik edir.
Sağlamlığının həssas olması ücbatından o özünü çox ciddi rejimdə işləməyə məhkum etmişdi. Bunun sayəsində o əksər dostlarından daha çox yaşamışdır.
Heç vaxt ailəli olmamışdır.

Fəlsəfəsi, yaradıcılığı

İmmanuil Kant fəlsəfədə çevriliş etmişdir. O, idrakı öz qanunları ilə cərəyan edən fəaliyyət hesab etmişdir. İlk dəfə olaraq fəlsəfədə dərk edilən substansiyanın strukturunu deyil, idrakın predmet və üsulunu müəyyən edən, başlıca amili dərk edilən subyektin spesifikası nəzərdən keçirilmişdir.
Kant qnoseologiyanı əsas fəlsəfə etdi, onun predmeti isə nə təbiət, nə dünya, nə də insan idi. Qnoseologiyanın predmeti subyektin idraki fəaliyyəti, həmçinin insan əqlinin qanunları və onların hüdudularının müəyyən edilməsi hesab olundu. Ontologiyanın (XVII əsr rasionalizm ideyaları) yerinə Kant qnoseologiyanı qoydu, substansiyanın metafizikasından subyektin idraki qabiliyyətinin tənqidi təhlilinə keçdi.
Kantın məşhur əsərləri:
 “Təmiz idrakın tənqidi”
 “Əməli idrakın tənqidi”
 “İdrakın gücünün tənqidi” hesab olunur.
“Təmiz idrakın tənqidi”ndə idrak prosesini təhlil etmiş və apriori (təcrübəyə qədər) bilik anlayışını yaratmışdır.
Kanta görə, xarici aləm hisslər materiyasını verir, lakin bizim əqlimiz həmin materiyanı məkan və zamanda qaydaya salır, eləcə də anlayış hazırlayır ki, həmin anlayışın köməyi ilə biz təcrübəni başa düşürük. Bizim hisslərimizin səbəbi olan dünya özündə şeydir və dərkedilməzdir. Bu dünya, yəni şey özündə məkan və zamanda yerləşmir və substansiya deyildir. Məkan və zaman subyektivdir, onlar subyektin qavrayışı məhsullarıdır (əgər biz mavi eynək taxırıqsa, o zaman bizə hər şey mavi görünür. Biz elə bil əqlimizdə məkan eynəkləri taxırıq və sonra düşünürük ki, məkanda hər şeyi görürük. Beləliklə, həndəsə bu mənada apriordur ki, bütün qavranılan hər şeyin həqiqəti olmalıdır, lakin bizim qavramadığımızın analoji olaraq belə olduğunu qəbul etməyə haqqımız yoxdur. Kantın fikrincə, idrak prosesinin çətinliyi qarşılıqlı olaraq bir–birini rədd edən əql mühakimələri (daha dəqiq desək, antinomiyalar) doğurur. Onların hər biri həqiqi kimi sübut oluna bilər. Kant belə antinomiyalardan 4–nü misal gətirir (onların hər biri tezis və antitezisdən ibarətdir):
 Birinci antinomiya: “Dünya zamanda başlanğıca malikdir və yalnız məkanda məhduddur” (tezis). “Dünya zamanda başlanğıca malik deyil və məkanda sonsuz-dur. O, həm məkanda, həm də zamanda sonsuz”dur (antitezis).
 İkinci antinomiya: sübut edir ki, hər bir mürəkkəb substansiya sadə hissələrdən həm ibarətdir, həm də ibarət deyildir.
 Üçüncü antinomiya: iki növ səbəbiyyət mövcudur; biri təbiətin qanunlarına müvafiq gəlir, digəri azadlığa (tezis); təbiətin qanunlarına müvafiq gələn səbəbiyyət mövcuddur (antitezis).
 Dördüncü antinomiya: sübut edir ki, mütləq zəruri varlıq həm mövcuddur, həm də mövcud deyildir.
Kantın antinomiya haqqında təlimi Hegelə böyük təsir göstərmişdir. Təsadüfi deyildir ki, onun dialektikası antinomiyalar yolu ilə qurulmuşdur.
Kantın etikası, yaxud əqlin əməli tətbiqi təlimi “Əməli idrakın tənqidi” və qısa şəkildə desək, “Proleqomenlər” əsərlərində nəzərdən keçirilmişdir. Kantın etikası tarixi– fəlsəfi əhəmiyyətə malikdir ki, burada da “qəti imperativ” mühüm yer tutur. Məsələ burasındadır ki, Kantı əxlaqa utilitar yanaşma təmin etmirdi. Çünki burada əxlaqın məqsədləri onun özündən kənarda hesab olunur. O, tam təcrid olunmuş əxlaq metafizikasını əldə etməyə çalışırdı. Özü də bu əxlaq nə teologiya, nə də başqa bir şeylə şərtlənmir. Kant hesab edirdi ki, bütün əxlaqi anlayışlar öz yeri və mənşəyinə görə əqldə tam aprioridir. Əxlaqi dəyərlər insanın borc hissindən çıxış edərək fəaliyyət göstərdiyi zaman mövcud olur. Həm də borcu tələb etdiyi səviyyədə olan fəaliyyət kifayət deyildir. Tacirin düzlüyü əgər onun marağı ilə şərtlənirsə o, yaxşı hesab oluna bilməz. Əxlaqın mahiyyəti qanun anlayışından çıxarılmalıdır. Qanun əqlin əmridir, əmrin formulu isə imperativ adlanır. Kanta görə iki imperativ var:
 Şərti imperativ (siz filan– filan məqsədə çatmaq istəyirsinizsə, filan– filan işləri görməlisiniz)
 Qəti imperativ apriordur. Qəti imperativ müəyyən fəaliyyət tipi məqsədə münasibətsiz obyektiv olaraq zəruridir.
“Proleqomenlər. “də yazırdı: “Antropologiyaya məxsus olan tam şəkildə empiriklikdən təmizlənmiş təmiz əxlaq fəlsəfənin işlənib hazırlanması olduqca zəruridir. ” Əxlaqi qanun mütləq zərurətdir: “yalan danışma” nəsihəti, məsələn, təkcə adamlar üçün gerçəklik deyil, ümumiyyətlə ağıllı canlıların hamısı üçün vacibdir. Deməli, borcun əsasını təkcə insanın təbiətində deyil, yaxud onun sürüldüyü şəraitdə deyil, əksinə, a prioridə sırf şəkildə təmiz idrakın anlayışlarında axtarılmalıdır.
Yalnız bir qəti imperativ var ki, o da Kanta görə aşağıdakı kimidir: “Elə hərəkət et ki, sənin hərəkətinin əxlaq qaydası ümumi qanun ola bilsin”. Yaxud da “Elə hərəkət et ki, sənin iradənin əxlaq qaydası eyni zamanda ümumi qanun-vericilik prinsipi qüvvəsinə malik olsun”. Kant bunu belə aydınlaşdırırdı. Pul borc almaq düzgün deyil. Çünki hamı borc alarsa, pul qalmaz. Beləliklə, qəti imperativ tərəfindən oğurluq, adam öldürmək və s. mühakimə olunurdu. Bu və ya digər hərəkət yalnız o zaman əxlaqi hesab olunurdu ki, bu hamı üçün qanuna çevrilə bilsin. Kantın insanın borcu və ləyaqəti haqqındakı mühakimələri də bununla əlaqədar idi. Belə bir sual verilirdi: insan üçün qiymətli nədir? Ləyaqət, yoxsa həzz? Ləzzətdə, həzzdə keçən həyat heç bir qiymətə malik deyildir. Öz ləyaqətini qoruyan insan hər şeyi, hətta həyatını itirməyə hazırdır. Ləyaqətin mənbəyi və şərhləri nədir? Bu, insanın özünün özü üzərində yüksəlməsidir. İnsan borcunu başa düşərək yaşayır və fəaliyyət göstərir. Deməli, o, həzz xatirinə yaşamır.
Kantın konsepsiyasının təhlilinin sonunda qeyd edə bilərəm ki, o, cəmiyyət haqqında da maraqlı fikirlər söyləmişdir. Onun “Əbədi sülh haqqında” traktatında azad dövlətlər federasiyasının yaradılması ideyası irəli sürülmüşdür. Həmin dövlətlər müharibəni qadağan edən müqavilələr bağlayırlar. Əql müharibəni mühakimə edir, onu aradan qaldırmaq isə Beynəlxalq hökumətin işidir. Ayrı– ayrı dövlətlərin vətəndaş konstitusiyaları respublikaçı olmalıdır.
Kant fəlsəfəsi, Hegel, Fixte, Şiller, Feyerbax və s. klassik alman fəlsəfəsi nümayəndələrinin işlərinə güclü təsir etmişdir.

Immanuel Kant’ın ən yaxşı 75 ifadəsi

Videonuz: Следки на двух спицах без шва «Прямая пятка». ПОДРОБНЫЙ мастер класс для начинающих.

MəZmun

• Immanuel Kantın möhtəşəm ifadələri və əksləri
• 1. Allahın iradəsi sadəcə xoşbəxt olmaq deyil, özümüzü xoşbəxt etməkdir.
• 2. Xoşbəxtlik ağıl deyil, xəyal idealıdır.
• 3. İnama yer vermək üçün biliyi ortadan qaldırmalı idim.
• 4. Nəzəriyyəsiz təcrübə kor, təcrübəsiz nəzəriyyə sadəcə intellektual oyundur.
• 5. Öz səbəbinizi istifadə etmək üçün cəsarətli olun. Bu maarifləndirmə şüarıdır.
• 6. Bütün yaxşı kitabları oxumaq keçmiş əsrlərin ən yaxşı fikirləri ilə söhbətə bənzəyir.
• 7. Biz sahib olduğumuz şeylərə görə milyoner deyilik, ancaq maddi mənbələrə sahib olmadan nə edə biləcəyimizə görə.
• 8. Elm mütəşəkkil bilik, müdriklik mütəşəkkil həyatdır.
• 9. Məzmunsuz düşüncələr boş, konsepsiya olmayan intuisiyalar kordur.
• 10. Mənim düşüncəmin bütün spekulyativ və praktik maraqları aşağıdakı üç sualda birləşir: Nə bilə bilərəm? Mən nə etməliyəm? Nə gözləmək olar?
• 11. Heyvanlara qarşı xəsis olan da insanlarla münasibətdə kobud olur. Bir insanın ürəyini heyvanlarla rəftarı ilə qiymətləndirə bilərik.
• 12. Yetkin olmamaq birinin zəkasını başqasının rəhbərliyi olmadan istifadə edə bilməməsidir.
• 13. Nə qədər məşğul olsaq, yaşadıqlarımızı nə qədər kəskin hiss etsək, həyatı bir o qədər çox bilirik.
• 14. Məkan və zaman, zehnin gerçəklik təcrübəsini qurması üçün təzyiq olunduğu bir çərçivədir.
• 15. Maarifləndirmə insanın özünün yetkinləşməməsindən qurtuluşudur.
• 16. Bəşəriyyətin əyri ağacından düz bir şey düzəldilməyib.
• 17. Bir müddət səbr edin, iftira qısa müddətdir. Həqiqət zamanın qızıdır, tezliklə səni doğruldan kimi görünəcək.
• 18. Düşünməyə cəsarət et!
• 19. Bir şeyi gözəl olaraq təsvir etdiyimiz bütün mühakimələrdə heç kimin başqa bir fikir sahibi olmasına icazə vermirik.
• 20. İnsansız və onun mənəvi inkişaf potensialı olmasa, bütün gerçəklik sadəcə bir səhra olacaq, boş bir şey olacaq və son məqsədi yoxdur.
• 21. Nifrət ediləcək və ya hətta xor görüləcək bir qanunun olması saf riyakarlıqdır, kim əlverişsiz olduğunu bilə-bilə yaxşılıq etməyə davam edir?
• 22. Təbiət anlayışı azadlığın praktik qanunları ilə bağlı heç bir şey müəyyənləşdirmədiyi kimi, azadlıq da təbiət haqqında nəzəri biliklərimizlə əlaqəli bir şey təyin etmir.
• 23. Konseptləşdirdiyimiz hər şeyin ağılla reallaşdıra biləcəyini xatırlamaq həmişə xoşdur.
• 24. Naşükürlük dünyadakı pisliyə xasdır.
• 25. Gələcəyi təhrik edə biləcək və ya başqa bir müharibənin başlanmasına səbəb ola biləcək müəyyən motivlərin zehni ehtiyatı ilə tənzimlənən və danışıqlar aparılmış bir sülh müqaviləsi heç vaxt etibarlı sayılmamalıdır.
• 26. Bütün biliklər birbaşa və ya dolayı yolla müəyyən təqdimatlar vasitəsilə bizimlə, həssaslıqla əlaqəli olmalıdır, çünki başqa bir şəkildə bizə bir məna verilə bilməz.
• 27. Bir nöqtədə iman üçün bir yer ayırmaq üçün biliyi inkar etməli oldum.
• 28. Ülvi həmişə fövqəladə olmalıdır və gözəl kiçik ola bilər. Ancaq aydın olmalıdır ki, ülvi daim bəzədilib bəzədilə bilən gözəlin əksinə sadə olmalıdır.
• 29. Fiziki görünüşləri ilə inandıran insanların görüntüsü, bəzən digər hisslərin üzərinə düşür.
• 30. Yaxşı qəlbi olan insanlar, dünyadakı bir rahatlıq üçün dinc və nəzakətli bir şəkildə gedəcəklər. Bu tip insanlar həmişə başqalarının səfalətinə səmimi bir mərhəmət hiss edəcəklər.
• 31. Gözəllik özlüyündə heyrətləndirici və təsirli olur, ya da gülümsəyir və cazibədardır.
• 32. Sadəcə inamsızlığa göz yummaq ağılın narahatlığını aradan qaldırmaq üçün heç vaxt yetərli ola bilməz.
• 33. Gülüş, yüksək gözləntilərin qəfildən heç bir şeyə çevrilməsindən yaranan təsirdir.
• 3. 4.Anarxiya qanun və müstəqillikdir. Despotizm azadlıq olmadan qanun və impulsdur. Güc azadlıq və qanun olmadan zülmdür. Cümhuriyyətçilik müstəqillik və qanunla impulsdur.
• 35. Yalnız bir neçəsi sabit bir yol tutmuş və öz düşüncə becərmələri sayəsində yetkinlikdən xilas olmağı bacarmışlar.
• 36. Yaxşı mənada çatışmazlıq “axmaqlıq” adlanan şeydir; və bu cür uğursuzluğa görə heç bir vasitə bilmirik.
• 37. Dünyada, hətta onun xaricində heç bir şey xəyal edilə bilməz. Həqiqətən də yaxşı və vərdişsiz hesab edilə bilən şey həmişə xoş niyyətə bağlıdır.
• 38. Qadın kişinin özünü idarə etməsinə can atır.
• 39. Maarifləndirmə insanın özünün azlıqdan uzaqlaşmasıdır.
• 40. Bir yay gecəsinin parıldayan parıltısı alovlanan ulduzlarla dolduqda və ayın özü tamamlandıqda, yavaş-yavaş dostluq və dünya və əbədiyyətə qarşı hörmətsizlik hissi ilə inkişaf etmiş bir həssaslıq vəziyyətinə düşdüyümü hiss edirəm.
• 41. Təbii ki, insanlar ən az səy göstərməyi və öz ağıllarından ən az istifadə etməyi və bununla da vəzifələrini meyllərinə daha yaxşı uyğunlaşdırmağı tələb edən təlimlərə daha çox riayət edirlər.
• 42. Qadınlar hər zaman qiymətli, seçilən və bəzədilmiş hər şeyə qarşı güclü hisslər keçirirlər.
• 43. Bəşəriyyətin gündəlik həyatında hörmətli tərif keyfiyyətlərinə heç vaxt paralel dəyişikliklərlə rast gəlinmir; maksimum qüsur, nadir hallarda ixtisaslı olmağa meyllidir.
• 44. Cəsarət əzəmətli və böyükdür; ağıl həmişə azdır, lakin gözəl qalır.
• 45. Müxtəlif ləzzət və ya qəzəb hissi onları oyadan xarici şeylərin təbiətini sübut etmir, lakin hər bir insanın öz həvəsinin zövqdən ağrıya necə asanlıqla keçə biləcəyini sübut edirlər.
• 46. ​​İnsanlara özünəməxsus şəkildə münasibət göstərəcək şəkildə davran. Heç vaxt insanlara bir məqsəd üçün bir vasitə kimi davranmayın, əksinə həmişə insanlara eyni zamanda bu son məqsəd kimi davranın.
• 47. İzdihamdan müəyyən növ lütflər axtarmağa çalışmayın. Dürüst və qanuni yollarla nadir hallarda məlumat alırsınız. Həmişə bir neçəsinin ifadəsinə baxmağınızı tövsiyə edirəm: səsləri heç vaxt saymayın, çəkilərində nə qədər dəyərli olduqlarını görün.
• 48. Həmişə elə davranmalısınız ki, prinsipiniz bütün dünya üçün etibarlı bir qanun ola bilər.
• 49. Din hər zaman ilahi kitablar vasitəsi ilə bütün borc və vəzifələrimizin tanınması ilə nəticələnir.
• 50. Maraq baxımından danışdığımız zaman “bəyənir” dediyimiz bir obyektin varlığının vacibliyi ilə əlaqələndirdiyimiz hər şeydir.
• 51. Bilik gücünü prinsiplərimizə uyğun istifadə edə biləcəyimiz aralıq, anlayışların əvvəlcə tətbiq olunduğu aralıqdır.
• 52. Yalan üzündən kişi öz ləyaqətini məhv etməyə qadirdir.
• 53. Mənəvi dəyəri olan bir hərəkət vəzifə borcundan edilməlidir.
• 54. Məsumiyyət haqqında möhtəşəm bir şey var, ancaq çox yaxşı qoruna bilməz və asanlıqla aldanır.
• 55. Yeni təəssübkeşlər, düşünməyən böyük kütlələri ələ keçirməyə köhnələr kimi xidmət edəcəkdir.
• 56. Bacarıqlı olmaq üçün addım insanlığın ən böyük hissəsi tərəfindən çox təhlükəli hesab olunur.
• 57. Bütün biliklərimiz hisslərlə başlayır, sonra başa düşməklə davam edir və ağılla bitir. Ağıldan yüksək bir şey yoxdur.
• 58. Dahi, normal olaraq başqa bir şəxs tərəfindən öyrədilməli olan anlayışları müstəqil şəkildə başa düşmək və onlara çatmaq bacarığıdır.
• 59. Dogma ölümü əxlaqın doğmasıdır.
• 60. Metafizika, bir çox fəlsəfi xarabalığa bürünmüş, sahilləri və mayakları olmayan qaranlıq bir okeandır.
• 61. Hətta filosoflar belə müharibəni insanlıq üçün cəlbedici kimi tərifləyəcək, deyən Rumları unudaraq: Pis, aradan qaldırandan daha çox pis doğuran müharibədir.
• 62. Yaşadığınız müddətdə xoşbəxt yaşamaq lazım deyil, ancaq bunu şərəflə etməlisiniz.
• 63. Əxlaq özümüzü necə xoşbəxt etdiyimizə deyil, xoşbəxtliyə necə uyğunlaşacağımıza dair təlimdir.
• 64. Şübhəsiz ki, bütün biliklərimiz təcrübədən başlayır.
• 65. Başqalarının sizin ləyaqətiniz və mühakimənizlə bağlı ola biləcəyi fikir, uzun müddətdə bir çox qurbanları əlindən alan çox cəlbedici bir motivdir.
• 66. Xoşbəxtlik qaydaları: ediləcək bir şey, seviləcək bir şey, ümid ediləcək bir şey.
• 67. İnsana intizamlı olmalıdır, çünki təbiəti ilə çiy və vəhşi.
• 68. Diqqətlə baxın, gözəl kiçik ola bilər.
• 69. olmaq – etməkdir.
• 70. Kişi başqasının hüquqlarını pozduqda qanun qarşısında günahkardır, etikada yalnız bunu düşündüyünə görə günahkardır.
• 71. İnsan özünü qurd edirsə, tapdalandığı zaman şikayət etməməlidir.
• 72. Həyatınızı elə edin ki, sanki hər bir hərəkətiniz ümumdünya qanunu olacaqdır.
• 73. İnsanın haradan gəldiyini, hara getmək istədiyini bilirik, az birimiz bilir.
• 74. Hüquq, hər birinin azadlığının hamının azadlığını təmin etməsinə imkan verən şərtlər məcmusudur.
• 75. Azadlıq bütün digər fakültələrin faydalılığını artıran fakültələrdir.

İmmanuel Kant məşhur bir Alman filosofu idi 1721-ci ildə Prussiyanın Konigsberg şəhərində anadan olmuşdur.

Kant, müasir Avropada və ümumdünya fəlsəfəsində ən təsirli filosoflardan biri sayılır. Ən uyğun əsərlərindən bəziləri bunlardır: “Saf Ağıl Tənqidi”, “Mühakimə Tənqidi” və ya “Gümrük Metafizikası”. Hegel və Schopenhauer ilə birlikdə sonralar Alman idealizmi olaraq bilinən bir fəlsəfi məktəb olan zamanın günümüzə qədər davam etməsini bacardı.

• Sizi maraqlandıra bilər: “düşüncəsini başa düşmək üçün René Descartes tərəfindən 85 ifadə”

Immanuel Kantın möhtəşəm ifadələri və əksləri

Kantın fəlsəfəsi bu gün də çox vacibdir, ona görə Immanuel Kant’ın ən yaxşı 75 ifadəsini seçdik, şübhəsiz ki, kəşf etməyə dəyər və dərin bilməli olduğunuz bir mütəfəkkir.

1. Allahın iradəsi sadəcə xoşbəxt olmaq deyil, özümüzü xoşbəxt etməkdir.

Xoşbəxt olmaq yalnız özümüzdən, xoşbəxtliyə çatmaq gündəlik hərəkətlərimizdən və duyğularımızdan asılı olacaq.

2. Xoşbəxtlik ağıl deyil, xəyal idealıdır.

Xoşbəxtlik zehnimizdə yer alan duyğusal bir vəziyyətdir, zehin ona yol açacaq açardır.

3. İnama yer vermək üçün biliyi ortadan qaldırmalı idim.

Bir şeyin necə işlədiyini bilmiriksə, bunu miflərlə izah etməyə meyllidirik, bu şəkildə ilk dinlər yarandı.

4. Nəzəriyyəsiz təcrübə kor, təcrübəsiz nəzəriyyə sadəcə intellektual oyundur.

Bir təcrübəni tam başa düşmək üçün əvvəlcə onun nəzəriyyəsini başa düşməliyik. Nəzəriyyə və təcrübə həmişə əl-ələ verir.

5. Öz səbəbinizi istifadə etmək üçün cəsarətli olun. Bu maarifləndirmə şüarıdır.

Hamımız həyatı daha çox düşünməliyik, düşünmək bir çox insanın gün ərzində etmədiyi bir məşqdir.

6. Bütün yaxşı kitabları oxumaq keçmiş əsrlərin ən yaxşı fikirləri ilə söhbətə bənzəyir.

Kitablar keçmişin böyük mütəfəkkirlərinin ağlına bir qapıdır, onları necə qiymətləndirəcəyimizi və qiymətləndirəcəyimizi bilməliyik. Oxumaq çox gözəl bir hobbidir.

7. Biz sahib olduğumuz şeylərə görə milyoner deyilik, ancaq maddi mənbələrə sahib olmadan nə edə biləcəyimizə görə.

Həyatımızın ən müsbət təcrübələri tez-tez gəzinti, musiqi dinləmək və ya oxumaq kimi pulsuzdur.

8. Elm mütəşəkkil bilik, müdriklik mütəşəkkil həyatdır.

Kantın bizə elm və müdriklik mövzusundakı xüsusi nöqteyi-nəzərini verdiyi çox maraqlı bir sitat. Elm və müdriklik həyatımızda sinerji olaraq hərəkət edə bilər, çünki elm həm də bilik və ya hikmətə aparan yoldur.

9. Məzmunsuz düşüncələr boş, konsepsiya olmayan intuisiyalar kordur.

Bir çoxumuz həyatımız haqqında ciddi düşünməkdən əl çəkmirik, sakit və dərindən düşünmək üçün daha tez-tez dayanmalıyıq.

10. Mənim düşüncəmin bütün spekulyativ və praktik maraqları aşağıdakı üç sualda birləşir: Nə bilə bilərəm? Mən nə etməliyəm? Nə gözləmək olar?

Hər böyük fəlsəfə böyük bir suala cavab verməyə çalışmaqla başlayır. Kant, yaxşı bir filosof olaraq hər gün özünə çox sual verirdi.

11. Heyvanlara qarşı xəsis olan da insanlarla münasibətdə kobud olur. Bir insanın ürəyini heyvanlarla rəftarı ilə qiymətləndirə bilərik.

Heyvanlar qarşımızda tez-tez müdafiəsizdirlər, müdafiəsiz bir heyvana zərər verə bilən biri də bunu bir insana edə bilər.

12. Yetkin olmamaq birinin zəkasını başqasının rəhbərliyi olmadan istifadə edə bilməməsidir.

Üçüncü şəxslərin tövsiyələrini qəbul etdikdə nə qədər yetkin olduğumuzu göstəririk, məsləhətlər həyatımızı daha yaxşı bir şəkildə yaşamağımıza kömək edə bilər.

13. Nə qədər məşğul olsaq, yaşadıqlarımızı nə qədər kəskin hiss etsək, həyatı bir o qədər çox bilirik.

Məşğul bir həyat sürmək bizə daha tam yaşadığımızı hiss etdirə bilər. Biz heç vaxt tənbəl olmamalıyıq.

14. Məkan və zaman, zehnin gerçəklik təcrübəsini qurması üçün təzyiq olunduğu bir çərçivədir.

Duyğularımız bizə yalnız bizi əhatə edən kainatın kiçik bir hissəsini göstərir, insanlar öz qavrayışımızla məhdudlaşır.

15. Maarifləndirmə insanın özünün yetkinləşməməsindən qurtuluşudur.

Maarifləndirmə bir çox insanın həyatında axtardığı bir zehni aydınlıq vəziyyətidir.Bu düşüncə vəziyyətinin həqiqətən mövcud olduğunu düşünürsünüzmü?

16. Bəşəriyyətin əyri ağacından düz bir şey düzəldilməyib.

İnsan ən böyük şeyləri edə bilər, eyni zamanda ən amansızdır.

17. Bir müddət səbr edin, iftira qısa müddətdir. Həqiqət zamanın qızıdır, tezliklə səni doğruldan kimi görünəcək.

Həqiqət həmişə zamanla ortaya çıxır, həyatımızda yalanlar istifadə etməməliyik, çünki sonunda əks nəticə verəcəkdir.

18. Düşünməyə cəsarət et!

Bilik axtarışı insanı həmişə müşaiyət edən bir macəradır.

19. Bir şeyi gözəl olaraq təsvir etdiyimiz bütün mühakimələrdə heç kimin başqa bir fikir sahibi olmasına icazə vermirik.

Gözəllik fərdi bir qavrayışdır, bir insan üçün gözəl ola bilən, başqası üçün də olmaya bilər.

20. İnsansız və onun mənəvi inkişaf potensialı olmasa, bütün gerçəklik sadəcə bir səhra olacaq, boş bir şey olacaq və son məqsədi yoxdur.

Gördüyümüz kimi, Kant insanın yaşadığımız kainata məna verdiyini düşünürdü. Şübhəsiz kainat biz olmasaydı daha az maraqlı olardı.

21. Nifrət ediləcək və ya hətta xor görüləcək bir qanunun olması saf riyakarlıqdır, kim əlverişsiz olduğunu bilə-bilə yaxşılıq etməyə davam edir?

Qanunlar nəyin doğru, nəyin yalnış olduğunu müəyyənləşdirir, lakin onlar da ədalətli olmaya bilər. Öz düşüncələrimizə diqqət yetirməliyik.

22. Təbiət anlayışı azadlığın praktik qanunları ilə bağlı heç bir şey müəyyənləşdirmədiyi kimi, azadlıq da təbiət haqqında nəzəri biliklərimizlə əlaqəli bir şey təyin etmir.

Azadlıq təbiətdə həmişə təbii olaraq meydana gələn bir haqqdır, yalnız insanlar köləlik etmişlər.

23. Konseptləşdirdiyimiz hər şeyin ağılla reallaşdıra biləcəyini xatırlamaq həmişə xoşdur.

Nəzəriyyə qurmağımızın səbəbi sayəsində insan heyvanlar aləmində misilsiz bir düşüncə səviyyəsinə sahib olduğunu göstərdi.

24. Naşükürlük dünyadakı pisliyə xasdır.

Pislik insanda daxili bir xüsusiyyətdir, çünki yalnız insan zövq üçün öldürmək və səbəbsiz yerə zərər vermək gücündədir.

25. Gələcəyi təhrik edə biləcək və ya başqa bir müharibənin başlanmasına səbəb ola biləcək müəyyən motivlərin zehni ehtiyatı ilə tənzimlənən və danışıqlar aparılmış bir sülh müqaviləsi heç vaxt etibarlı sayılmamalıdır.

Həqiqətən, bu filosofun dediyi kimi, saxta hərbi qarşıdurmanı bağlamamalıyıq, atəşkəslər zaman keçdikcə faydalı olmadığını sübut etdi.

26. Bütün biliklər birbaşa və ya dolayı yolla müəyyən təqdimatlar vasitəsilə bizimlə, həssaslıqla əlaqəli olmalıdır, çünki başqa bir şəkildə bizə bir məna verilə bilməz.

Bilik axtarışı insana həmişə yoldaşlıq etmişdir, təkamülü onsuz başa düşülə bilməz.

27. Bir nöqtədə iman üçün bir yer ayırmaq üçün biliyi inkar etməli oldum.

Elm və din həmişə özlərini tamamilə əks mövqedə tapmışlar, hər iki təlim birlikdə yaşamağı və bir-birlərinə hörmət etməyi öyrənməlidirlər.

28. Ülvi həmişə fövqəladə olmalıdır və gözəl kiçik ola bilər. Ancaq aydın olmalıdır ki, ülvi daim bəzədilib bəzədilə bilən gözəlin əksinə sadə olmalıdır.

Bir şeyin ülvi olması üçün həqiqətən təsir edici xüsusiyyətlərə sahib olmalıdır, bu sifət yüngül istifadə edilməməlidir.

29. Fiziki görünüşləri ilə inandıran insanların görüntüsü, bəzən digər hisslərin üzərinə düşür.

Fiziki görünüş və imic insanın ən vacib keyfiyyətləri deyil, dəyərləri və duyğuları bizim üçün daha çox dəyər daşımalıdır.

30. Yaxşı qəlbi olan insanlar, dünyadakı bir rahatlıq üçün dinc və nəzakətli bir şəkildə gedəcəklər. Bu tip insanlar həmişə başqalarının səfalətinə səmimi bir mərhəmət hiss edəcəklər.

Şübhəsiz, ürəkaçan insanlar qiymətləndirilməli və nəzərə alınmalıdır. Təəssüf ki, bu tip insanlar nadir hallarda olur.

31. Gözəllik özlüyündə heyrətləndirici və təsirli olur, ya da gülümsəyir və cazibədardır.

Gözəllik özü ilə başqa bir şəkildə sahib ola bilməyəcək bəzi xüsusiyyətləri gətirir, çünki bu xüsusiyyətlərin sahibi olmaq üçün biz də gözəl olmalıyıq.

32. Sadəcə inamsızlığa göz yummaq ağılın narahatlığını aradan qaldırmaq üçün heç vaxt yetərli ola bilməz.

Ətrafımızdakılara qarşı dürüst olmalıyıq, bəzi hallarda göz yummaq müəyyən bir mövzu haqqında həqiqətən düşündüklərimizi çatdırmayacaq.

33. Gülüş, yüksək gözləntilərin qəfildən heç bir şeyə çevrilməsindən yaranan təsirdir.

Gülüş həm sevincdən, həm də məyusluqdan fərqli bir çox fərqli emosional vəziyyətdən gələ bilər.

3. 4.Anarxiya qanun və müstəqillikdir. Despotizm azadlıq olmadan qanun və impulsdur. Güc azadlıq və qanun olmadan zülmdür. Cümhuriyyətçilik müstəqillik və qanunla impulsdur.

Bu sitatdan da göründüyü kimi, Kant respublikaçılığın qəti bir müdafiəçisi idi, bu gün bir çoxumuzun qəbul edə biləcəyi bir cəmiyyət növüdür.

35. Yalnız bir neçəsi sabit bir yol tutmuş və öz düşüncə becərmələri sayəsində yetkinlikdən xilas olmağı bacarmışlar.

Özümüzü intellektual olaraq inkişaf etdirə bilmək, bizi bir ömür boyu ala biləcək bir işdir. Bir çoxu, zaman keçdikcə daha böyük müdriklik axtarışından əl çəkir.

36. Yaxşı mənada çatışmazlıq “axmaqlıq” adlanan şeydir; və bu cür uğursuzluğa görə heç bir vasitə bilmirik.

Yaxşı mənada bir çox insanın çatışmadığı bir xüsusiyyətdir, hərəkət etməzdən əvvəl düşünməyi və nəticədə hərəkətlərimizin nəticələrini ölçməyi öyrənməliyik.

37. Dünyada, hətta onun xaricində heç bir şey xəyal edilə bilməz. Həqiqətən də yaxşı və vərdişsiz hesab edilə bilən şey həmişə xoş niyyətə bağlıdır.

İnsanların iradəsi yaşadığımız dünyanı hərəkətlərimizə görə daha yaxşı və ya daha pis bir yerə çevirir. Həyatımızda düzgün və dürüst davranmalıyıq.

38. Qadın kişinin özünü idarə etməsinə can atır.

Kantın qadınlar haqqında düşündükləri barədə çox açıq bir ifadə, sizcə onun haqlı idi?

39. Maarifləndirmə insanın özünün azlıqdan uzaqlaşmasıdır.

Təsvir bu filosofun ən böyük nümayəndələrindən biri olduğu bir fəlsəfə növüdür.

40. Bir yay gecəsinin parıldayan parıltısı alovlanan ulduzlarla dolduqda və ayın özü tamamlandıqda, yavaş-yavaş dostluq və dünya və əbədiyyətə qarşı hörmətsizlik hissi ilə inkişaf etmiş bir həssaslıq vəziyyətinə düşdüyümü hiss edirəm.

Həyatdakı kiçik şeylərdən necə zövq alacağınızı bilmək, tamamilə xoşbəxt olmağımıza imkan yaradır.

41. Təbii ki, insanlar ən az səy göstərməyi və öz ağıllarından ən az istifadə etməyi və bununla da vəzifələrini meyllərinə daha yaxşı uyğunlaşdırmağı tələb edən təlimlərə daha çox riayət edirlər.

Zəhmət, insanların həmişə qaçmağa çalışdıqları bir şey olmuşdur, ancaq çalışmanın əvəzinin olmadığını bilməliyik. Uğurlu olmaq üçün əlimizdən gələni etməliyik.

42. Qadınlar hər zaman qiymətli, seçilən və bəzədilmiş hər şeyə qarşı güclü hisslər keçirirlər.

Qadınlar hər zaman bəzək və ya gözəllik axtarışı kimi fəaliyyətlərə böyük bir həvəs hiss etmişlər, bu gün bu maraqlı fakt mütəmadi olaraq reallaşmağa davam edir.

43. Bəşəriyyətin gündəlik həyatında hörmətli tərif keyfiyyətlərinə heç vaxt paralel dəyişikliklərlə rast gəlinmir; maksimum qüsur, nadir hallarda ixtisaslı olmağa meyllidir.

Demək olar ki, hər kəsin günündə mənfi, müsbətdən daha çoxdur, dünya həmişə bəşəriyyətin ən mənfur tərəflərinə meyl etmiş kimi görünür.

44. Cəsarət əzəmətli və böyükdür; ağıl həmişə azdır, lakin gözəl qalır.

Həm cəsarət, həm də ixtiraçılıq, insanlıqda inkişaf etdirilməli olan iki xüsusiyyətdir, ixtiraçılıq bu ikisinin ən vacibidir.

45. Müxtəlif ləzzət və ya qəzəb hissi onları oyadan xarici şeylərin təbiətini sübut etmir, lakin hər bir insanın öz həvəsinin zövqdən ağrıya necə asanlıqla keçə biləcəyini sübut edirlər.

Həqiqətən, hisslərimiz bizə bir şeyin doğru və ya səhv olduğunu demir, yalnız yaşadıqlarımız barədə düşündüklərimizi izah edir.

46. ​​İnsanlara özünəməxsus şəkildə münasibət göstərəcək şəkildə davran. Heç vaxt insanlara bir məqsəd üçün bir vasitə kimi davranmayın, əksinə həmişə insanlara eyni zamanda bu son məqsəd kimi davranın.

Bir-birimizə hörmət və tərbiyə ilə yanaşmalıyıq, başqa bir insanın nələr yaşadığını heç bilmirsən.

47. İzdihamdan müəyyən növ lütflər axtarmağa çalışmayın. Dürüst və qanuni yollarla nadir hallarda məlumat alırsınız. Həmişə bir neçəsinin ifadəsinə baxmağınızı tövsiyə edirəm: səsləri heç vaxt saymayın, çəkilərində nə qədər dəyərli olduqlarını görün.

Yaxşı məsləhət ala bilmək olduqca mürəkkəb ola bilər, tövsiyələri bizim üçün həqiqətən müdrik və faydalı ola biləcək insanlarla özümüzü necə əhatə edəcəyimizi bilməliyik.

48. Həmişə elə davranmalısınız ki, prinsipiniz bütün dünya üçün etibarlı bir qanun ola bilər.

Prinsiplərimizə qarşı dürüst davranmalıyıq, belə ki başqaları bizə qarşı necə davranmalı olduqlarını bilsinlər.

49. Din hər zaman ilahi kitablar vasitəsi ilə bütün borc və vəzifələrimizin tanınması ilə nəticələnir.

Din həmişə ibadətçilərinə hüquq və vəzifələr verir, hər hansı bir dinə uyaraq həyatımızda bu prinsiplərə uyğun davranmalıyıq.

50. Maraq baxımından danışdığımız zaman “bəyənir” dediyimiz bir obyektin varlığının vacibliyi ilə əlaqələndirdiyimiz hər şeydir.

Həqiqətən, bir şeyi bəyəndiyimizi söyləyəndə həmin obyektə müəyyən bir dəyər veririk. İnsanların çoxunun bəyəndikləri hər zaman cəmiyyətdə daha yüksək bir dəyərə sahib olacaqdır.

51. Bilik gücünü prinsiplərimizə uyğun istifadə edə biləcəyimiz aralıq, anlayışların əvvəlcə tətbiq olunduğu aralıqdır.

Hamımızın özümüzdə olduğumuz vəziyyətə görə dəyişdirə biləcəyimiz müəyyən prinsiplərimiz var, onlara qarşı çevik davranmaq, həyata keçirdiyimiz hərəkətlərə görə bizə fayda və ya zərər verə bilər.

52. Yalan üzündən kişi öz ləyaqətini məhv etməyə qadirdir.

Yalanlar cəmiyyətdən uzaqlaşdırmalı olduğumuz bir şərdir, yalan həmişə uzun müddətə zərərli olacaqdır.

53. Mənəvi dəyəri olan bir hərəkət vəzifə borcundan edilməlidir.

Vəzifə borcunda həyata keçirdiyimiz bu hərəkətlər həmişə özləri ilə birlikdə yüksək mənəvi dəyər daşıyır. Öhdəliyimizi yerinə yetirmək həyatımızda həmişə yaxşı bir şey olacaqdır.

54. Məsumiyyət haqqında möhtəşəm bir şey var, ancaq çox yaxşı qoruna bilməz və asanlıqla aldanır.

Məsumiyyət, cəmiyyət hər zaman günahsızlardan faydalandığı üçün zamanla həmişə geri dönməz olaraq itirilən bir şeydir.

55. Yeni təəssübkeşlər, düşünməyən böyük kütlələri ələ keçirməyə köhnələr kimi xidmət edəcəkdir.

Xurafat heç vaxt müsbət olmur, öz təcrübələrimizin bəhrəsi ilə bir şey haqqında öz fikirlərimizi yaratmalıyıq.

56. Bacarıqlı olmaq üçün addım insanlığın ən böyük hissəsi tərəfindən çox təhlükəli hesab olunur.

Gündəlik həyatda cəsarətli olmalı və özümüz ola biləcəyimiz ən yaxşı versiya olmağa çalışmalıyıq.

57. Bütün biliklərimiz hisslərlə başlayır, sonra başa düşməklə davam edir və ağılla bitir. Ağıldan yüksək bir şey yoxdur.

Ağılın istifadəsi sayəsində kişilər içgüdülərimiz tərəfindən əsir götürülməyimizə icazə vermirlər, ağıl tam və düşünən varlıq halına gələ bilər.

58. Dahi, normal olaraq başqa bir şəxs tərəfindən öyrədilməli olan anlayışları müstəqil şəkildə başa düşmək və onlara çatmaq bacarığıdır.

Böyük dahilərin başqa insanlar tərəfindən öyrədilməsinə ehtiyac yoxdur, yalnız öz ağıllarından istifadə edərək başqasının keçmişdə hansı nəticəyə gəldiyinə gələ bilərlər.

59. Dogma ölümü əxlaqın doğmasıdır.

Dini dogmalar çox vaxt gerçəkliyə bağlı qalmır, həyatımızı öz əxlaq prinsiplərimizə uyğun istiqamətləndirməliyik.

60. Metafizika, bir çox fəlsəfi xarabalığa bürünmüş, sahilləri və mayakları olmayan qaranlıq bir okeandır.

Metafizika, anlamaq üçün həqiqətən mürəkkəb bir elm növüdür, çünki az sayda insan metafizika olan nəzəriyyələrin labirintində özlərini necə müdafiə edəcəyini bilir.

61. Hətta filosoflar belə müharibəni insanlıq üçün cəlbedici kimi tərifləyəcək, deyən Rumları unudaraq: Pis, aradan qaldırandan daha çox pis doğuran müharibədir.

Müharibə bütün üzvləri üçün zərərli bir vəziyyətdir, içindəki girov ziyanı heç vaxt haqlı deyil və ümumiyyətlə çoxdur.

62. Yaşadığınız müddətdə xoşbəxt yaşamaq lazım deyil, ancaq bunu şərəflə etməlisiniz.

Şübhəsiz, şərəf İmmanuel Kant üçün vacib bir şey idi, hörmətli və şərəfli bir insan olmağımız cəmiyyətdə yaxşı bir mövqeyə sahib olmağımızı təmin edəcəkdir.

63. Əxlaq özümüzü necə xoşbəxt etdiyimizə deyil, xoşbəxtliyə necə uyğunlaşacağımıza dair təlimdir.

Bir əxlaq həyatı bizi mütləq xoşbəxtliyə onsuz bir həyatdan daha yaxınlaşdıracaq. Xoşbəxtliyə nail olmaq mürəkkəb bir işdir, ancaq gündəlik hərəkətlərimiz bizi buna layiq edə bilər.

64. Şübhəsiz ki, bütün biliklərimiz təcrübədən başlayır.

Gündəlik təcrübələrimiz bir şey haqqında tam məlumat əldə etmək üçün ilk addımdır, şəxsi təcrübələr bizə maraq göstərdiyimiz mövzunun qısa təsvirini verir.

65. Başqalarının sizin ləyaqətiniz və mühakimənizlə bağlı ola biləcəyi fikir, uzun müddətdə bir çox qurbanları əlindən alan çox cəlbedici bir motivdir.

Başqalarının fikirlərinə çox əhəmiyyət verməməliyik, motivasiya inkişaf etdirməyimiz üçün yanacaq ola biləcəyi üçün başqalarının tənqidlərindən istifadə edin.

66. Xoşbəxtlik qaydaları: ediləcək bir şey, seviləcək bir şey, ümid ediləcək bir şey.

Xoşbəxtlik gündəlik fəaliyyətimiz, şəxsi münasibətlərimiz və xəyallarımızla verilə bilər. Bu üç cəhət tam bir həyat sürə bilmək üçün vacibdir.

67. İnsana intizamlı olmalıdır, çünki təbiəti ilə çiy və vəhşi.

İntizam şəxsi hədəflərimizə çatmağımızı təmin edə bilər və ya heç olmasa bizə çox kömək edəcəkdir.

68. Diqqətlə baxın, gözəl kiçik ola bilər.

Ən kiçik şeylər də çox gözəl ola bilər, necə diqqətlə baxmağı bilmək həyatımızda çox sevinclər qazana bilər.

69. olmaq – etməkdir.

Günümüzdə etdiyimiz işlər bizə kim olduğumuzu söyləyir, bir şey etdiyimizi söyləyə bilərik.

70. Kişi başqasının hüquqlarını pozduqda qanun qarşısında günahkardır, etikada yalnız bunu düşündüyünə görə günahkardır.

Pislik etməyi düşünmək cinayət deyil, amma etik baxımdan düzgün deyil.

71. İnsan özünü qurd edirsə, tapdalandığı zaman şikayət etməməlidir.

Təbiət həqiqətən qəddar ola bilər, həyatımızda uğurlu olmaq üçün yüksək rəqabətçi olmalıyıq.

72. Həyatınızı elə edin ki, sanki hər bir hərəkətiniz ümumdünya qanunu olacaqdır.

Bizi həqiqətən fərdi olaraq təmsil etməyən hərəkətlər etməməliyik. Gündəlik hərəkətlərimiz üçüncü şəxslərə çox zərər verə bilər, buna görə də etməzdən əvvəl onları çox yaxşı düşünməliyik.

73. İnsanın haradan gəldiyini, hara getmək istədiyini bilirik, az birimiz bilir.

Həyatdakı taleyimiz yalnız bizi maraqlandıran bir şeydir, xəyal etdiyimiz yerə çatmağı və ya əksinə, buna nail ola bilməməyimizi hərəkətlərimiz müəyyənləşdirəcəkdir.

74. Hüquq, hər birinin azadlığının hamının azadlığını təmin etməsinə imkan verən şərtlər məcmusudur.

Azadlıqlarımız başqalarının azadlıqlarının başladığı yerdə bitir, cəmiyyətdə yaşamaq üçün azadlıqlarımızı və vəzifələrimizi qoruyan qanunlara ehtiyacımız var.

75. Azadlıq bütün digər fakültələrin faydalılığını artıran fakültələrdir.

Hər bir kişinin və qadının öz həyatını tam yaşaya bilməsi üçün azadlığa ehtiyacı var, azadlıq hüququ insan üçün ayrılmaz olmalıdır.