İnformasiya-ölçmə və idarəetmə sistemlərinin sadələşdirilmiş

K₁=K₂ olması üçün : şərti ödənilməlidir:

Informasiya-ölçm sistemlri

Kompüterin ilk vaxtlar yalnız riyazi hesablamalar üçün nəzərdə tutulmağına baxmayaraq hazırda insan fəaliyyətinin elə bir sahəsini tapmaq olmaz ki, orada bu qurğudan istifadə edilməsin. Halbuki, kompüter yalnız rəqəmlərlə ifadə olunmuş informasiyanı işləyə bilir və kompüterin yaddaşında rəqəmlərdən başqa heç bir digər simvol olmur. Odur ki, istənilən başqa informasiya kompüterə daxil edilərkən standart formaya salınır. Bütün növ informasiyalar çevrilərək kompüterin yaddaşında yalnız iki işarə – 0 və 1 rəqəmləri vasitəsilə ifadə olunmuş formada yazılaraq saxlanılır. Bu rəqəmlər ikilik say sisteminin əsasını təşkil etdiyi üçün informasiyanın belə təsvirinə onun ikilik təsviri deyilir.

Kompüterlərdə informasiyanın ikilik təsvirinin əsas səbəbi kompüterin elektriklə işləyən texniki qurğu olması və onda elektrik cərəyanının yuxarı gərginlikli (1) və aşağı gərginlikli (0) vəziyyətindən istifadə edilməsidir.

Kompüterdə verilənlər ikilik ədədlər şəklində təsvir edildiyindən maşına daxil edilən və ya kompüter vasitəsilə yaradılan istənilən tipli informasiyanın ikilik rəqəmlərdən ibarət xüsusi kodundan istifadə edilir. Bu kodlar müxtəlif standartlarda öz ifadəsini tapıb.

Kodlaşdırılmış informasiya kompüterin yaddaş qurğusunun oyuq (yuva) adlanan yaddaş hissələrində saxlanılır. Yaddaş oyuqlarının hamısı eyni quruluşludur. Oyuqlar hər birində bir dənə ikilik rəqəm yerləşə bilən mərtəbələrdən ibarətdir. Bütün oyuqlardakı mərtəbələrin sayı eynidir. Oyuqdakı mərtəbələrin sayına “maşın sözü uzunluğu” və ya “oyuğun uzunluğu” deyilir. Bir mərtəbədə yerləşə bilən informasiyanın miqdarına bit (ingiliscə binary digit – ikilik rəqəm sözundən) deyilir. Bit informasiyanın ən kiçik (elementar) ölçü vahididir. Yaddaş qurğusuna yazıla bilən informasiyadakı bitlərin sayına informasiyanın həcmi deyilir.

XX əsrin 60-cı illərinin ortalarınadək müxtəlif kompüterlər müxtəlif uzunluqlu “maşın sözü”ndən istifadə edirdilər. 1956-cı ildə Dr.Verner Baçholz IBM-360 kompüterləri ilə təqdim olunan 8-bitlik standart yaddaş ölçüsü üçün Bayt terminini işlətdi. İki bayt birlikdə bir söz adlanır.

1 bayt = 8 bit = 2 3 bit

Böyük həcmli informasiyaların ölçülməsi üçün baytın misil vahidlərindən də istifadə edilir. Hər misil vahidi özündən əvvəlki vahidddən 1024 dəfə böyükdür ki, bunu da ikilik əsasla göstərdikdə 2 10 alınır. Hal-hazırda praktikada əsasən aşağıdakı daha böyük informasiya ölçü vahidləri işlədilir:

Özündən əvvəlki

İnformasiya-ölçmə və idarəetmə sistemlərinin sadələşdirilmiş

Obyektin ölçülən və idarə edilən parametrləri vericilər vasitəsilə elektrik siqnalına çevrilir. Bir çox vericilərin çıxış siqnalları – gərginlik, cərəyan, müqavimət və s. kiçik səviyyəyə malik olur və yaxud kiçik diapazonlarda dəyişir. Ona görə də bu siqnalların analoq və yaxud rəqəmli emalını icra etməzdən əvvəl onları sistemin tələblərinə uyğunlaşdırmaq lazım gəlir. Bu məqsədlə ölçmə kanalına analoq siqnallar formalaşdırıcıları (ASF) adı altında birləşdirilmiş bir sıra ölçmə dövrələri daxil edilir. ASF-ın icra etdikləri əsas funksiyalara siqnalların gücləndirilməsi, mövcud standartlara uyğunlaşdırılması, süzgəcləndirilməsi, giriş və çıxışına birləşdirilmiş modulların fiziki cəhətdən uzlaşdırılması, qalvanik ayırma, çevirmə xarakteristikasının xəttiləşdirilməsi və s. daxildir.

İnformasiya – ölçmə və idarəetmə sistemlərinin sadələşdirilmiş struktur sxemi. 5
Generator vericilərin informasiya – ölçmə sistemlərinə qoşulma sxemləri. 7
Gərginlik çıxışlı generator vericilərin ölçmə sisteminə qoşulma sxemi sxemləri. 8
Cərəyan çıxışlı generatorvericilərinölçmə sisteminəqoşulma sxemləri. 12
Elektrik yüklənməli generator vericilərin ölçmə sisteminə qoşulma sxemləri. 14
Parametrik vericilərin ölçməsisteminəqoşulma sxemləri. 17
Rezistivvericilərin potensiometrik qoşulma sxemi üzrə ölçmə sisteminə qoşulma sxemi. 19
Nəticə. 22
İstifadə edilmiş ədəbiyyatın siyahısı. 23

Файлы: 1 файл

Kurs isi.docx

Bu sənəd 23 səhifə həcmində izahedici qeydi təşkil edir. İzahedici qeyddə 13 şəkil təqdim edilmişdir, 8 mənbəyindən ədəbiyyat və Internet şəbəkəsindən istifadə edilmişdir.

Bu kurs layihəsində fiziki kəmiyyət vericilərinin informasiya ölçmə və idarəetmə sistemlərinə qoşulma sxemləri verilmişdir. Generator vericilərin informasiya – ölçmə sistemlərinə qoşulma sxemləri verilmişdir. Gərginlik çıxışlı generator vericilərin ölçmə sisteminə qoşulma sxemi sxemləri verilmişdir. Cərəyan çıxışlı generator vericilərin ölçmə sisteminə qoşulma sxemləri verilmişdir. Elektrik yüklənməli generator vericilərin ölçmə sisteminə qoşulma sxemləri verilmişdir. Parametrik vericilərin ölçmə sisteminə qoşulma sxemləri verilmişdir.

İzahedici qeyddən başqa kurs layihəsinin sənədlərinin albomu həmçinin qurğunun struktur və prinsipial sxemlərinin cizgilərini özündə saxlayır.

1. İnformasiya – ölçmə və idarəetmə sistemlərinin sadələşdirilmiş struktur sxemi. . . . 5

1. Generator vericilərin informasiya – ölçmə sistemlərinə qoşulma sxemləri. . . . 7
1. Gərginlik çıxışlı generator vericilərin ölçmə sisteminə qoşulma sxemi sxemləri. . . . 8
   1. Cərəyan çıxışlı generatorvericilərinölçmə sisteminəqoşulma sxemləri. . . . 12
   2. Elektrik yüklənməli generator vericilərin ölçmə sisteminə qoşulma sxemləri. . . . 14
   1. Rezistivvericilərin potensiometrik qoşulma sxemi üzrə ölçmə sisteminə qoşulma sxemi. . . . 19

   İstifadə edilmiş ədəbiyyatın siyahısı. . . 23

   FİZİKİ KƏMİYYƏT VERİCİLƏRİNİN İNFORMASİYA-ÖLÇMƏ VƏ İDARƏETMƏ SİSTEMLƏRİNƏ QOŞULMA SXEMLƏRİ

   1. İnformasiya-ölçmə və idarəetmə sistemlərinin sadələşdirilmiş

   İnformasiya-ölçmə və idarəetmə sistemlərinin sadələşdirilmiş struktur sxemi şəkil 1.1-də göstərilmişdir.

   Obyektin ölçülən və idarə edilən parametrləri vericilər vasitəsilə elektrik siqnalına çevrilir. Bir çox vericilərin çıxış siqnalları – gərginlik, cərəyan, müqavimət və s. kiçik səviyyəyə malik olur və yaxud kiçik diapazonlarda dəyişir. Ona görə də bu siqnalların analoq və yaxud rəqəmli emalını icra etməzdən əvvəl onları sistemin tələblərinə uyğunlaşdırmaq lazım gəlir. Bu məqsədlə ölçmə kanalına analoq siqnallar formalaşdırıcıları (ASF) adı altında birləşdirilmiş bir sıra ölçmə dövrələri daxil edilir. ASF-ın icra etdikləri əsas funksiyalara siqnalların gücləndirilməsi, mövcud standartlara uyğunlaşdırılması, süzgəcləndirilməsi, giriş və çıxışına birləşdirilmiş modulların fiziki cəhətdən uzlaşdırılması, qalvanik ayırma, çevirmə xarakteristikasının xəttiləşdirilməsi və s. daxildir.

   Analoq siqnallar formalaşdırılmasının hansı formasının icra edilməsindən asılı olmayaraq sistemin keyfiyyət göstəriciləri vericilərin metroloji xarakteristikalarından – dəqiqlik, həssaslıq, çıxış gərginliyi və cərəyanın səviyyəsi, dreyfi, tam müqaviməti, zaman sabiti, çevirmə xarakteristikasının xəttiliyi və s.-dən asılıdır.

   Vericinin çıxış siqnalı 4÷20 mA səviyyəsində formalaşdırıldıqdan sonra ötürücü vasitəsilə rabitə xəttinə verilir və dispetçer məntəqəsinə ötürülür. Dispetçer məntəqəsində qəbul edilən siqnallar maneələrdən təmizlənmək məqəsdi ilə süzgəclənir, sistemin analoq və rəqəm hissələri bir-birindən qalvanik olaraq ayrılır və digər vacib olan formalaşdırma funksiyaları icra edildikdən sonra analoq rəqəm çeviricisi tərəfindən rəqəmə (koda) çevrilir.

   Yüksək inteqrallaşdırma sayəsinə malik olan müasir inteqral sxemlər siqnalların analoq və rəqəm şəklində formalaşdırılmasında mühüm rol oynayır. Xüsusi olaraq ölçmə sistemləri üçün nəzərdə tutulmuş ARÇ modullarının daxilində çox hallarda proqramlaşdırılan gücləndirmə əmsallı gücləndiricilər, vericilər üçün cərəyan mənbələri və bu kimi vacib ölçmə dövrələri yerləşdirilir.

   ARÇ-nin çıxışında alınan kod mikrokontrollerdə uyğun proqramlar əsasında emal edilir və ölçülən kəmiyyətin qiyməti öz ölçü vahidində alınır.

   Texnoloji prosesləri idarəetmə sistemlərində əsas kompüterdə bu qiymət obyektdəki texnoloji proses üçün norma kimi qəbul edilmiş qiymətlərlə müqayisə edilir. Hesablanmış qiymət qəbul edilmiş normadan yuxarı və ya aşağı olduqda obyektin parametrinin azaldılması və yaxud yüksəldilməsi haqda qərar qəbul edilir.

   Bu qərara uyğun olaraq rəqm-analoq çeviricisinin (RAÇ) girişinə mikrokontrollerdən kod verilir. RAÇ-ın çıxışında yaranan analoq siqnal idarəetmə kanalı vasitəsilə icra blokuna verilir. Beləliklə obyektin idarə edilən parametri dəyişdirilir, yəni idarə edilir.

   Vericilər (sensorlar) girişinə verilən fıziki kəmiyyətləri və yaxud həyəcanlandırıcı siqnalları qəbul edərək onları elektrik siqnalına çevirir. Onlar əlahidde fəaliyyet göstərmir və adəten, inforınasiya – ölçmə və idrəetmə sistemlərinin əsasını təşkil edirlər.

   Vericilər iki böyük qrupa bölünür :

   – generator tipli vericilər;

   Generator tipli vericilər ölçülən kəmiyyətin təsirindən cəreyan, gərginlik, yük, tezlik və s. kimi elektrik siqnalları generasiya edir. Onlar aktiv vericiler sayılırlar. Aktiv vericilərdə daha çox termoelektrik, pyezo, foto və elektromaqnit induksiyası və s. effektlərdən istifadə olunur.

   Parametrik vericilərdə isə ölçülən kəmiyyətin təsirindən elektrik, maqnit və optik dövrələrin parametrləri-müqaviməti, induktivliyi, tutumu, işıq selini buraxması və s. dəyişir. Onlar passiv vericilər sayılırlar və fiziki kəmiyyətin qımətini ölçmək üçün uyğun ölçmə dövrələri və qida mənbələri ilə təmin edilirlər. Passiv vericilərdə aktiv müqavimətin dəyişməsi effektindən (termorezistiv, fotorezistiv, maqnitrezistiv effektlər), dielektrik nüfuzluğunun dəyişməsindən və maddəlardən keçən işığın miqdarının dəyişməsindən və s. daha çox istifadə olunur.

   Mikroelektron texnikasının və inteqral texnologiyanın inkişafı nəticəsində analoq siqnallar formalaşdırıcılarını, analoq-rəqam çeviricilərini, proqramlaşdırılan mikrokontroller modullarını və s. vericinin daxilində yerləşdirməklə özünükalibrləmə, siqnalların süzgəclənməsi, özünüdiaqnostika, xarakteristikasını xəttiləşdirmə və s. funksiyaları icra edən “intellektual vericilər” (“smart sensor”) yaradılmışdır.

   Bir neçə inteqral sxemlərdən ibarat olan “intellektual vericinin” sxemi şəkil l.2-də göstərilmişdir.

   Analog Devices firmasının MicroConverter™ məmulatlarında bu sxemdə göstərilən modulların hamısı bir kristalda yerləşdirilmişdir [1].

   Göründüyü kimi bu halda da sistemin əsasını ilkin vericilər-sensorlar təşkil edir.

   [1] – Analog Devices – Autex Ltd.

   1. Generator vericilərin informasiya – ölçmə sistemlərinə

   Generator tipli ilkin vericilər kiçik güclü ölçmə qurğularıdır. Fiziki kəmiyyətlərin təsirindən onların çıxışında yaranan siqnallar aşağıda göstərilən diapazonlarda dəyişir [2]:

   • gərginlik çıxışlı genetaror vericisi – 10 -6 ÷10 -10 V;
   • cərəyan çıxışlı genetaror vericisi – 10 -6 ÷10 -15 A;
   • elektrik yükü çıxışlı genetaror vericisi – 10 -6 ÷10 -12 KL;

   Vericiləri informasiya ölçmə sistemlərinə (İÖS) qoşarkən bir çox vacib məsələləri həll etmək lazım gəlir:

   • qoşulma sxeminin əsaslandırılması və seçilməsi;
   • siqnal gücləndiricilərinin seçilməsi;
   • həssaslıqla çevirmə xarakteristikasının xəttiliyinin səmərəli nisbətini əldə etmək məqsədi ilə yük müqavimətinin seçilməsi;
   • vericinin çıxış siqnalı ilə sintez siqnalların və maneələrin təsirinin maksimal azaldılması;
   • vericinin çevirmə xarakteristikasının qeyri xəttiliyiyinin təshih (korreksiya) edilməsi;
   • obyektin və ətraf mühitin qeyri – informativ parametrlərinin təsirlərinin maksimal azldılması və s.

   Vericilərin informasiya ölçmə sistemlərinə qoşulma sxemlərini təhlil edərkən onların ekvivalent sxemlərindən istifadə edilməsi daha məqsədəuyğun sayılır.

   Çıxış siqnallarının təbiətinə uyğun olaraq generator tipli vericilərin informasiya – ölçmə sistemlərinə baxaq.

   1. Gərginlik çıxışlı generator vericilərin ölçmə sisteminə

   Gərginlik vericisi (GV) ardıcıl birləşdirilmiş U_v elektrik hərəkət qüvvəsi (EHQ) mənbəyi və R_v çıxış müqavimətindən ibarət olann ekvivalent sxem şəklində göstərilir (şəkil 1.3) Qeyd etmək lazımdır ki ümumi halda vericinin çıxış müqaviməti və yük müqaviməti kompleks xarakterli olur. Lakin, əgər bu xüsusi olaraq qeyd edilmirsə, baxılan tezlik diapazonunda onlar aktiv müqavimət xarakterli qəbul edilir. Baxılan sxem üçün

   Şəlik 1.3 Gərginlik vericisinin ekvivalent sxemi

   1. İfadəsindən göründüyü kimi U_çıx gərginliyi ilə U_v gərginliyi arasındakı asılılıq qeyri-xəttidir və vericinin həssaslığı yük müqavimətindən asılı olaraq dəyişir.

   Vericinin çevirmə xarakteristikasının xəttiləşdirilməsi üçün R_yük ˃˃ R_v şərti ödənilməlidir, onda S_v=1 olur:

   Xəttiləşdirmə çərtini (R_yük ˃˃ R_v) və vericinin kiçik çıxış müqavimətini təmin etmək üçün bir qayda olaraq əməliyyat gücləndiricisi üzərində yaradılmış gərginlik təkrarlayıcısı rejimində işləyən bufer sxemindən istifadə olunur. Gərginlik vericisinin ƏG əsasında təkrarlayıcı vasitəsilə qoşulma sxemi şəkil 1.4-də göstərilmişdir. Bu şəkildə həmçinin ƏG-nin ekvivalent giriş dövrəsi göstərilmişdir.

   Məlumdur ki, bu sxem üzrə qoşulma zamanı ƏG-nin giriş müqaviməti alçaq tezliklərdə :

   Burada r_d– ƏG-nin diferensial giriş müqaviməti, β-əks əlaqə (ƏƏ) dövrəsinin ötürmə əmsalı olub böyük qiymətə malik olur. Baxılan halda 100% – li əks əlaqə göstərilmişdir, yəni β=1 və

   ƏG-nin giriş cərəyanlarından yaranan sıfrın sürüşmə gərginliyi U_so kiçiltmək məqsədilə R əksəlaqə dövrəsinə

   Müqaviməti daxil edilir.

   Məsələn, bipolyar texnologiyada r_d=10 4 Om, K₀=10 5 ÷10 6 olduğunu nəzərə aldıqda hesablamalara görə

   R_gir ≥(10 9 ÷10 10 ) Om

   alınır. Lakin, bipolyar diferensial gücləndiricidə r_d müqaviməti ƏG-nin r_s=(10 6 ÷10 7 ) OM qiymətli sinfaz müqavimətlərdə şuntlandığı üçün giriş müqavimətinin (1.4) ifadəsi ilə təyin olunan qiymətini əldə etmək mümkün olmur. Unipolyar texnologiyalar üçün (MOY, KMOY) r_s ≥10 10 və diferensial giriş müqaviməti r_d ≥(10 9 ÷10 10 ) Om olduğundan təkrarlayıcının giriş müqaviməti çox böyük qiymət alır.

   Çox hallarda vericilərin U_v siqnallarının ölçülməsi böyük sinfaz E_s (maneə)təşkiledicisinin fonunda yerinə yeririlir. Onun təsirini yox etmək məqsədilə ƏG-nin diferensial qoşulması sxemindən istifadə olunur.(Şəkil 1.4)

   K₁-birinci girişin çevirmə əmasldır:

   K₂-ikinci girişin çevirmə əmasldır:

   K₁=K₂ olması üçün : şərti ödənilməlidir:

   Göründüyü kimi ideal halda giriş siqnallarında sintez təşkilediciyox olmalıdır. Lakin, bunun baş verməməsinin iki səbəbi məlumdur.

   Birincisi ƏG-nin özünün sintez siqnalı xəiflətmə əmaslının (SSZƏ) qiyməti məhduddur. SSZƏ adətən loqarifmik miqyasda verilir:

   Burada – diferensial gücləndirmə əmsalı olub,alçaq tezliklərdə K_d=K₀; sinfaz siqnalı gücləndirmə əmsalı olub, K_ss≈10 -4 ÷10 -5 . Real halda ƏG-nin diferensial qoşulma sxemində asimmetriyanın olması səbəbindən, hətta yüksək dəqiqlikli ƏG-də SSZƏ˂100÷120 dB olur. Daha geniş təyinatlı ƏG-ləri üçün adətən SSZƏ=70÷80dB həddində olur.

   İkincisi, müqavimətlərin dəqiqliyinin məhdud olması nəticəsində girişləri üzrə çevirmə əmsalları da bir birinə bərabər olmur (K₁≠K₂) və nəticədə sinfaz maneə siqnalı ƏG-nin təmin etməli olduğundan böyük qiymətdə çıxışa ötürülür. Real halda diferensial sexmeni sinfaz siqnalı çevirmə əmsalı K_ss birinci və ikinci girişlər üzrə çevirmə əmsallarının δK₁ və δK₂ nisbi xətalarına tərs mütənasib olur:

   Bundan başqa diferensial sxemin giriş müqavimətinin böyüdülməsi problemi bir qədər izafilik daxil etməklə quraşdırılmış diferensial kaskadlarla həll edilir. Məsələn, verilmiş gücləndirmə əmsalında iki quraşdırılmış ƏG-dən ibarət olan sxemdən istifadə edirlər (Şəkil 1.5)

   Şəkil 1.5-də ƏG₁ və ƏG₂ əməliyyat gücləndiriciləri böyük giriş müqavimətli inversləməyən gücləndiricilər rejimində işləyirlər.

   Çəkil 1.5-də göstərilən qiymətlər üçün m=99 halında ümumi gücləndirmə əmsalı K=100 alınır. Bu zaman

   Əgər müqavimətlər 0,1% xəta ilə hazırlanarsa SSZƏ≥100dB alınır. SSZƏ qiymətini daha da artırmaq lazım glərəsə, müqavimətlərdən biri, məsələn, R₁ dəyişən müqavimət kimi götürülə bilər.

   Mikro elektron texnologiya R₁/R₂=R_əə/R₃=m, və beləliklə, bütün temperatur diapazonunda ümümi gücləndirmə əmsalının qiymətini sabit saxlamağa imkan verir.

   1. Cərəyan çıxışlı generator vericilərin ölçmə sisteminə

   Cərəyan vericilərinin ekvivalent sxemi ideal cərəyan mənbəyi İ_v (R_çıx→∞) ilə vericinin çıxış müqavimətini xarakterizə edən R_v aktiv müqavimətinin paralel birləşməsi kimi təqdim edilir (Şəkil 1.6).

   Bu sxemdən yük cərəyanının ifadəsi belədir:

   (1.8) ifadəsindən görünür ki, sxemin çevirmə xarakteristikası qeyri-xəttidir.

   Çevirmə xarakteristikasının xəttiləşdirilməsi məqsədi ilə yük müqaviməıtinin qiyməti vericinin çıxış müqavimətindən xeyli kiçik götürülməlidir:

   bu halda İ_yük=İ_v alınır. Lakin, bu halda çıxış gərginliyi çox kiçik olur U_çıx→0 və onun dəqiq ölçülməsi çətinləşir.

   Çıxış siqnalının amplitudunu böyütmək üçün “cərəyan-gərginlik” çeviricisi rejimində işləyən ƏG-dən istifadə edilir (şəkil 1.7).

   Bu sxemdə gərginlik üzrə 100% paralel əks əlaqə təmin edilir, yəni β=1 və

   K₀=10 5 ÷10 6 həddində olduğundan (1.10) ifadəsində R_gir→0 və U_d=0 olur. Nəticədə,

   olur. Beləliklə, “cərəyan-gərginlik” çeviricisi qısaqapanmış yük müqaviməti rejimində işləyir. Ona görə dəçıxış gərginliyi və çevirmə əmsalı uyğun olaraq aşağıdakı ifadələrdən təyin edilir:

   (1.11) ifadəsinə görə (Om) (1.12)

   (1.12) ifadəsindən göründüyü kimi bu sxemdə çevirmə əmsalı müqavimət ölçü vahidi ilə ifadə edilir.

   Əgər, İ_v=1mkA, R_əə=1Mom olarsa, U=1V unifikasiya olunmuş gərginlik səviyyəsində alınır. Əks əlaqə müqavimətinin qiymətini hədsiz dərəcədə artırmadan bu sxemin çevirmə əmsalını yüksəltmək üçün ƏG-nin əks əlaqə dövrəsinə T-şəkilli körpü qoşulur. Belə sxem şəkil 1.8-də göstərilmişdir.

   T-körpüdən istifadə edildikdə çeviricinin çevirmə əmsalı:

   ifadəsinə uyğun olur.

   Əgər, R₁=R₂=10kOm, R₃=0.1kOm qəbul edilərsə, K=10 6 Om alınır. Deməli, qey edilən nominallara uyğun T-körpünün qoşulması ƏG-nin əks əlaqə dövrəsinə meqaomluq müqavimətin qoşulmasına ekvivalent olur. Lakin belə sxemlərdə sıfrı sürüşdürmə gərginliyi çox böyük olduğundan yüksək keyfiyyətli ƏG-dən istifadə edilməsi tələb olunur.

   1. Elektrik yüklənməli generator vericilərin ölçmə sisteminə

   Elektrik yüklənməli vericilər (məsələn, pyezoelementlər) kiçik güclü qyrğular olduğundan ölçmə sistemlərində istifadə edilərkən, təkcə R_yük müqaviməti deyil, həm də siqnal mənbəyinin C_v daxili impedansı və birləşdirici naqillərin tutumu da daxil olmaqla yük müqavimətinin C_yük tutumu nəzərə alınmalıdır. Elektrik yüklənməli vericinin ekvivalent sxemi şəkil 1.9-da göstərilmişdir.

   Belə vericiləri çox böyük yük müqaviməti olan sxemlərə qoşular. Yük müqavimətlərinin çox böyük qiymətlərində (R_yük→∞):

   Related posts:

   1. Umumi tarix 6 ci sinif metodik vesait pdf
   2. Azerbaycanın mdb yə siyasi inteqrasiyası
   3. Ciyanət məcəlləsi 2018
   4. I ş qiyabi baxılması