Azeringilisce Blog

Süd məhsulların qida dəyəri

Süd məhsullarında nə qədər kalori var

Asan həzm olunduğu üçün süd və süd məhsulları mükəmməl bir qidadır. Onların tərkibində kalsium, A, B2, B1, E, D, C vitaminləri və başqa dəyərli qida maddələri var.

Süd məhsulların qida dəyəri

Məhsul	Miqdar	Enerji(kilokalori)	Zülal (qr)	Yağ(qr)	Şəkər (qr)
Asidofil südü, 1%	100 ml	40	3,0	1,0	4,0
Asidofil südü, 3,2%	100 ml	57	2,8	3,2	3,8
Brınza inək pendiri	100 qr	260	17,9	20,1	0,0
Brınza qoyun pendiri	100 qr	298	14,6	25,5	0,0
Yağ	100 qr	659	1,1	73,5	1,1
Yağ ilə buterbrod	100 qr	566	2,5	61,5	0,0
Duzsuz yağ	100 qr	748	0,5	82,5	0,0
Ayran, yağlılığı 0,5%	100 ml	37	3,4	0,5	4,7
Ayran, yağlılığı 1%	100 ml	40	3,3	1,0	4,7
Kamember pendiri	100 qr	324	15,3	28,8	0,1
Pendir zapekankası	100 qr	168	17,6	4,2	14,2
Baltik pendiri	100 qr	209	30,0	9,0	0,0
Ərgin pendir, Rusiya	100 qr	340	22,0	27,0	0,0
Pendir, Rusiya	100 qr	360	23,0	29,0	0,0
Minalı kəsmik	100 qr	407	8,5	27,8	32,0
Duru qaymaq, yağlılığı 20%	100 ml	206	2,8	20,0	3,7
Duru qaymaq, yağlılığı 9%	100 ml	107	2,8	9,0	4,0
Qatılaşdırılmış şəkərli qaymaq	100 ml	382	8,0	19,0	47,0
Sıxılmış kəsmik, orta yağlı	100 qr	133	18,7	4,7	3,7
Sıxılmış kəsmik, yağsız	100 qr	99	19,8	0,5	3,5
Sıxılmış kəsmik, yağlı	100 qr	175	17,7	10,1	3,5
Qaymaq tozu, 42%	100 qr	577	19,0	42,0	30,2
Kəsmik deserti	100 qr	156	13,9	6,2	11,2
Sıxılmış kəsmikdən düzəldilmiş kəsmik	100 qr	183	18,6	3,6	18,2
Yerkökü ilə kəsmik	100 qr	232	12,9	11,5	18,8
Şor	100 qr	352	26,0	26,8	0,0
Şirin qatılaşdırılmış süd	100 ml	326	7,5	8,0	55,3
Şəkərsiz qatılaşdırılmış süd	100 ml	131	6,6	7,5	9,4
Yağlı kefir	100 ml	56	2,8	3,2	4,1
Feta pendiri	100 qr	215	17,0	16,0	1,0
Meyvəli yoqurt	100 ml	63	3,7	1,5	8,9
Meyvəli yoqurt, 3,2%	100 ml	85	5,0	3,2	8,5
Yağlı bri pendiri	100 qr	329	19,8	28,0	0,2
Yağlı Kamember pendiri	100 qr	291	21,4	23,0	0,2
Yağlı Çedder pendiri	100 qr	391	27,1	31,7	0,1
Keçi südü	100 ml	68	3,2	4,1	4,5
Ev makaron və pendirli zapekankası	100 qr	180	7,7	7,4	20,3
Kefir, 0%	100 ml	30	3,0	0,1	3,8
Kefir, 2%	100 ml	51	3,4	2,0	4,7
İnək südündən yağsız Kumıs	100 ml	41	3,0	0,1	6,3
At südündən Kumıs	100 ml	41	3,0	0,1	6,3
Südlü makaron şorbası	100 ml	58	2,2	1,9	7,9
Əridilmiş yağ	100 ml	892	0,2	99,0	0,0
Ərgin pendir	100 g	298	13,5	27,0	1,2
Süd, 0,5%	100 ml	39	3,5	0,5	5,1
Süd, 1,5%	100 ml	47	3,4	1,5	5,0
Süd, 2%	100 ml	51	3,4	2,0	4,9
Süd, 3,2%	100 ml	61	3,3	3,2	4,8
Süd, 3,5%	100 ml	64	3,3	3,5	4,8
Süd, 6%	100 ml	84	3,0	6,0	4,7
Təbii yoqurt, 2%	100 ml	60	4,3	2,0	6,2
Təbii yoqurt, 3,2%	100 ml	66	5,0	3,2	3,5
Yağsız asidofil südü	100 ml	31	3,0	0,1	3,9
Parmezan pendiri	100 qr	452	41,5	32,0	0,1
Duzsuz kərə yağı	100 qr	661	0,8	72,5	0,0
Quru süd, yağsız	100 gqr	360	35,7	0,8	51,2
Quru süd, üzlü süddən hazırlanmış	100 qr	479	27,0	24,0	38,7
Kəsmik pudinqi	100 qr	224	13,9	9,6	20,1
Süd və manna yarması ilə balqabaq şorbası	100 ml	50	2,0	2,2	5,4
Südlü düyü çorbası	100 ml	54	1,8	1,9	7,3
Rokfor pendiri	100 qr	337	20,0	28,0	0,0
Ryajenka, 1%	100 ml	40	3,0	1,0	4,2
Ryajenka, 2,5%	100 ml	54	2,9	2,5	4,2
Ryajenka, 4%	100 ml	67	2,8	4,0	4,2
Ryajenka, 6%	100 ml	84	5,0	6,0	4,1
Qoyun südü	100 ml	107	6,0	7,0	5,1
Hisə verilmiş pendir	100 g	270	23,0	19,0	0,0
Xama, 20%	100 ml	206	2,8	20,0	3,2
Xama, 25%	100 ml	248	2,6	25,0	25,0
Xama, 10%	100 ml	115	3,0	10,0	2,9
Xama, 12%	100 ml	133	2,7	12,0	3,9
Xama, 18%	100 ml	184	2,5	18,0	3,6
Xama, 30%	100 ml	294	2,4	30,0	3,1
Qatıq	100 g	30	3,0	0,1	3,8
Qatıq 1%	100 ml	40	3,0	1,0	4,1
Qatıq 2,5%	100 ml	53	2,9	2,5	4,1
Qatıq 3,2%	100 ml	58	2,8	3,2	4,1
Suluquni	100 qr	285	19,5	22,0	0,0
Şirin asidofil südü, 3,2%	100 ml	77	2,8	3,2	8,6
İsveçrə pendiri	100 qr	396	24,9	31,8	0,0
Kəsmik massası	100 qr	341	7,1	23,0	27,5
Kişmiş ilə kəsmik massası	100 qr	343	6,8	21,6	29,9
Çırpılmış qaymaq, 30%	100 ml	287	2,2	30,0	3,1
Vanilli çırpılmış qaymaq	100 ml	346	2,8	28,0	21,6

Süd məhsulların qida dəyəri

Süd qidamızın əvəzolunmaz və çox dəyərli komponentidir. O, kalsiumun ən zəngin və ən ucuz mənbəyidir. Kalsium sümüklərimizi möhkəmləndiri və dişlərimizi mineralsızlaşmadan qoruyur. O, ürəyin düzgün funksiyasını (düzgün ritm və sistolanın gücünü), qanın normal qatılaşmasını, əzələlərin və əsəbi sistemin fəaliyətini və bir çox fizioloji prosesləri təmin edir. Süd hətta pəhrizin əsasını təşkil edə bilər, məsələn, süd pəhrizində. Pendir və qaymaq pendirlərin tərkibində hüceyrələrin bərpa olunması üçün yüksək keyfiyyətli zülallar var. Onların tərkibində çoxlu miqdarda kalsium, A, D və B qrupu vitaminləri və həmçinin asan həzm olunan yağlar var. Uşaqları qaymaqlı pendir yeməyi öyrətmək lazımdır, çünki onun tərkibində daha az yağ və natrium var. Beləliklə Siz uşaqlarda düzgün qida vərdişlərin formalaşdırmağa kömək edəcəksiniz. Yüksək xolesterin səviyyəsi olan insanlar pendiri az yeməli, və ya az yağlı pendirdən istifadə etməlidir.

Süd məhsulları sağlam qida üçün

Gündəlik olaraq, 2 fincan süd, və yaxud eyni miqdarda kefir və ya yoqurtdan içmək, və həmçinin 1-2 dilim pendir yemək tövsiyyə olunur. Südü təkçə səhər yeməyində yox, həmçinin gün ərzində su əvəzi istifadə etmək tövsiyyə olunur; süd asan həzm olunur və insanların əksəriyyəti onu yaxşı qəbul edir. Uşaqlarda çox vaxtı südə allerqiya olur, amma əksəriyyət hallarda [təxminən 95%] o, keçib gedir.

Süd məhsullarını saxlama qaydaları

Süd məhsulların saxlama müddəti azdır, onları yalnız bir neçə gün ərzində saxlamaq olar. Yalnız pasterizə olunmuş süd və karton qablarda olan süd məhsulları bir neçə ay ərzində saxlanıla bilər; vacuum paketlərdə olan kefir, yoqurt, pendir və qaymaqlı pendirlər bir aya qədər saxlanıla bilər.

Həmçinin oxuyun .
Beynəlxalq kulinariya kitabı [. ]

Beynəlxalq mətbəxlərinin 100 ən yaxşı resepti şəkillərlə. Bütün dünyada tanınan ənənəvi xörəkləri necə bişirməyi öyrənin. Mətbəzinizdə beynəlxalq səviyyəli şef-aşpaz olun.

Balıq və dəniz məhsulların kalori dəyəri [. ]

Burada Siz balıq, dəniz məhsulları, ikra və konservləşdirilmiş balıqda nə qədər protein, yağlar və harbohidratların olduğunu öyrənə bilərsiniz.

Yumurtanın kalori dəyəri [. ]

Burada yerləşmiş cədvəldən Siz yumurtanın ağı və sarısında və yumurtadan hazırlanmış xörəklərdə nə qədər zülal, yağ və karbohidratlar olduğunu öyrənəcəksiniz.

Sizi maraqlandıra biləcək reseptlər

Qızardılmış pendir – “smazeny syr”

Çex mətbəxində məşhur və hazırlanması çox asan olan ləzzətli qızardılmış pendir resepti .

2 nəfər 30-45 dəq Asan
Ratatuy – Fransadan tərəvəz yeməyi

Ratatuy- bütün dünyada tanınan tərəvəz yeməyi.

4 nəfər 45 deq çox Asan
Voldorf-Astoriya salatı

Voldorf-Astoriya salatı resepti

4 nəfər 30-45 dəq Asan
Koulslou salatı

Koulslou salatı resepti

4 nəfər 30-45 dəq Asan
Süd məhsullarında nə qədər kalori var

Asan həzm olunduğu üçün süd və süd məhsulları mükəmməl bir qidadır. Onların tərkibində kalsium, A, B2, B1, E, D, C vitaminləri və başqa dəyərli qida maddələri var.

Süd məhsulların qida dəyəri

Məhsul	Miqdar	Enerji(kilokalori)	Zülal (qr)	Yağ(qr)	Şəkər (qr)
Asidofil südü, 1%	100 ml	40	3,0	1,0	4,0
Asidofil südü, 3,2%	100 ml	57	2,8	3,2	3,8
Brınza inək pendiri	100 qr	260	17,9	20,1	0,0
Brınza qoyun pendiri	100 qr	298	14,6	25,5	0,0
Yağ	100 qr	659	1,1	73,5	1,1
Yağ ilə buterbrod	100 qr	566	2,5	61,5	0,0
Duzsuz yağ	100 qr	748	0,5	82,5	0,0
Ayran, yağlılığı 0,5%	100 ml	37	3,4	0,5	4,7
Ayran, yağlılığı 1%	100 ml	40	3,3	1,0	4,7
Kamember pendiri	100 qr	324	15,3	28,8	0,1
Pendir zapekankası	100 qr	168	17,6	4,2	14,2
Baltik pendiri	100 qr	209	30,0	9,0	0,0
Ərgin pendir, Rusiya	100 qr	340	22,0	27,0	0,0
Pendir, Rusiya	100 qr	360	23,0	29,0	0,0
Minalı kəsmik	100 qr	407	8,5	27,8	32,0
Duru qaymaq, yağlılığı 20%	100 ml	206	2,8	20,0	3,7
Duru qaymaq, yağlılığı 9%	100 ml	107	2,8	9,0	4,0
Qatılaşdırılmış şəkərli qaymaq	100 ml	382	8,0	19,0	47,0
Sıxılmış kəsmik, orta yağlı	100 qr	133	18,7	4,7	3,7
Sıxılmış kəsmik, yağsız	100 qr	99	19,8	0,5	3,5
Sıxılmış kəsmik, yağlı	100 qr	175	17,7	10,1	3,5
Qaymaq tozu, 42%	100 qr	577	19,0	42,0	30,2
Kəsmik deserti	100 qr	156	13,9	6,2	11,2
Sıxılmış kəsmikdən düzəldilmiş kəsmik	100 qr	183	18,6	3,6	18,2
Yerkökü ilə kəsmik	100 qr	232	12,9	11,5	18,8
Şor	100 qr	352	26,0	26,8	0,0
Şirin qatılaşdırılmış süd	100 ml	326	7,5	8,0	55,3
Şəkərsiz qatılaşdırılmış süd	100 ml	131	6,6	7,5	9,4
Yağlı kefir	100 ml	56	2,8	3,2	4,1
Feta pendiri	100 qr	215	17,0	16,0	1,0
Meyvəli yoqurt	100 ml	63	3,7	1,5	8,9
Meyvəli yoqurt, 3,2%	100 ml	85	5,0	3,2	8,5
Yağlı bri pendiri	100 qr	329	19,8	28,0	0,2
Yağlı Kamember pendiri	100 qr	291	21,4	23,0	0,2
Yağlı Çedder pendiri	100 qr	391	27,1	31,7	0,1
Keçi südü	100 ml	68	3,2	4,1	4,5
Ev makaron və pendirli zapekankası	100 qr	180	7,7	7,4	20,3
Kefir, 0%	100 ml	30	3,0	0,1	3,8
Kefir, 2%	100 ml	51	3,4	2,0	4,7
İnək südündən yağsız Kumıs	100 ml	41	3,0	0,1	6,3
At südündən Kumıs	100 ml	41	3,0	0,1	6,3
Südlü makaron şorbası	100 ml	58	2,2	1,9	7,9
Əridilmiş yağ	100 ml	892	0,2	99,0	0,0
Ərgin pendir	100 g	298	13,5	27,0	1,2
Süd, 0,5%	100 ml	39	3,5	0,5	5,1
Süd, 1,5%	100 ml	47	3,4	1,5	5,0
Süd, 2%	100 ml	51	3,4	2,0	4,9
Süd, 3,2%	100 ml	61	3,3	3,2	4,8
Süd, 3,5%	100 ml	64	3,3	3,5	4,8
Süd, 6%	100 ml	84	3,0	6,0	4,7
Təbii yoqurt, 2%	100 ml	60	4,3	2,0	6,2
Təbii yoqurt, 3,2%	100 ml	66	5,0	3,2	3,5
Yağsız asidofil südü	100 ml	31	3,0	0,1	3,9
Parmezan pendiri	100 qr	452	41,5	32,0	0,1
Duzsuz kərə yağı	100 qr	661	0,8	72,5	0,0
Quru süd, yağsız	100 gqr	360	35,7	0,8	51,2
Quru süd, üzlü süddən hazırlanmış	100 qr	479	27,0	24,0	38,7
Kəsmik pudinqi	100 qr	224	13,9	9,6	20,1
Süd və manna yarması ilə balqabaq şorbası	100 ml	50	2,0	2,2	5,4
Südlü düyü çorbası	100 ml	54	1,8	1,9	7,3
Rokfor pendiri	100 qr	337	20,0	28,0	0,0
Ryajenka, 1%	100 ml	40	3,0	1,0	4,2
Ryajenka, 2,5%	100 ml	54	2,9	2,5	4,2
Ryajenka, 4%	100 ml	67	2,8	4,0	4,2
Ryajenka, 6%	100 ml	84	5,0	6,0	4,1
Qoyun südü	100 ml	107	6,0	7,0	5,1
Hisə verilmiş pendir	100 g	270	23,0	19,0	0,0
Xama, 20%	100 ml	206	2,8	20,0	3,2
Xama, 25%	100 ml	248	2,6	25,0	25,0
Xama, 10%	100 ml	115	3,0	10,0	2,9
Xama, 12%	100 ml	133	2,7	12,0	3,9
Xama, 18%	100 ml	184	2,5	18,0	3,6
Xama, 30%	100 ml	294	2,4	30,0	3,1
Qatıq	100 g	30	3,0	0,1	3,8
Qatıq 1%	100 ml	40	3,0	1,0	4,1
Qatıq 2,5%	100 ml	53	2,9	2,5	4,1
Qatıq 3,2%	100 ml	58	2,8	3,2	4,1
Suluquni	100 qr	285	19,5	22,0	0,0
Şirin asidofil südü, 3,2%	100 ml	77	2,8	3,2	8,6
İsveçrə pendiri	100 qr	396	24,9	31,8	0,0
Kəsmik massası	100 qr	341	7,1	23,0	27,5
Kişmiş ilə kəsmik massası	100 qr	343	6,8	21,6	29,9
Çırpılmış qaymaq, 30%	100 ml	287	2,2	30,0	3,1
Vanilli çırpılmış qaymaq	100 ml	346	2,8	28,0	21,6

Süd məhsulların qida dəyəri

Süd qidamızın əvəzolunmaz və çox dəyərli komponentidir. O, kalsiumun ən zəngin və ən ucuz mənbəyidir. Kalsium sümüklərimizi möhkəmləndiri və dişlərimizi mineralsızlaşmadan qoruyur. O, ürəyin düzgün funksiyasını (düzgün ritm və sistolanın gücünü), qanın normal qatılaşmasını, əzələlərin və əsəbi sistemin fəaliyətini və bir çox fizioloji prosesləri təmin edir. Süd hətta pəhrizin əsasını təşkil edə bilər, məsələn, süd pəhrizində. Pendir və qaymaq pendirlərin tərkibində hüceyrələrin bərpa olunması üçün yüksək keyfiyyətli zülallar var. Onların tərkibində çoxlu miqdarda kalsium, A, D və B qrupu vitaminləri və həmçinin asan həzm olunan yağlar var. Uşaqları qaymaqlı pendir yeməyi öyrətmək lazımdır, çünki onun tərkibində daha az yağ və natrium var. Beləliklə Siz uşaqlarda düzgün qida vərdişlərin formalaşdırmağa kömək edəcəksiniz. Yüksək xolesterin səviyyəsi olan insanlar pendiri az yeməli, və ya az yağlı pendirdən istifadə etməlidir.

Süd məhsulları sağlam qida üçün

Gündəlik olaraq, 2 fincan süd, və yaxud eyni miqdarda kefir və ya yoqurtdan içmək, və həmçinin 1-2 dilim pendir yemək tövsiyyə olunur. Südü təkçə səhər yeməyində yox, həmçinin gün ərzində su əvəzi istifadə etmək tövsiyyə olunur; süd asan həzm olunur və insanların əksəriyyəti onu yaxşı qəbul edir. Uşaqlarda çox vaxtı südə allerqiya olur, amma əksəriyyət hallarda [təxminən 95%] o, keçib gedir.

Süd məhsullarını saxlama qaydaları

Süd məhsulların saxlama müddəti azdır, onları yalnız bir neçə gün ərzində saxlamaq olar. Yalnız pasterizə olunmuş süd və karton qablarda olan süd məhsulları bir neçə ay ərzində saxlanıla bilər; vacuum paketlərdə olan kefir, yoqurt, pendir və qaymaqlı pendirlər bir aya qədər saxlanıla bilər.

İngilis Dilində ən Çox Səhv Salınan Kəlimələr

Etimologiya tarixinə nəzər yetirdikdə, bütün millətlərin və o millətlərin məskən saldığı torpaqlarda yaratdıqları dövlət və dövlət dəyərlərləri zamanla bir çox keşməkeşli yollardan keçmişdir. Tarixi hadisələrə şahidlik edən bəşəriyyət vaxt keçdikcə sivilizasiyalaşaraq topluluqlara bölünmüş və öz topluluqlarına məxsus olan dəyərlərini yaratmışdırlar. Yaratdıqları dəyərlərdən başlıcası əlbəttə ki, dil olmuşdur. Hətta, topluluqlar öz dövlətlərini qurmazdan öncə o topluluğa aid olan özünəməxsus dilləri və kommunikasiya yöntəmləri var idi və dövlət yarandıqdan sonra, topluluq öz var oluşlarını sistemləşdirmə çərçivəsinə daxil etdikdən sonra dillərini də həm öz dövlət və millətinin dəyəri olaraq qoruyub saxlamış, həm də dövlətin rəsmi simvolu olaraq yüksək önəmə daşımışdır. Çox daha öncələrə getmiş olsaq, daha dövlətlər və ya topluluqlar yaranmadan öncə əlbət ki, insanlar ünsiyyət qurarkən dil, bədən dili və ya müxtəlif yollardan istifadə etmişlərdir. Hələ ilkin çağlarda insanoğlu bir-birilə ünsiyyətdə olarkən, bir-birilərinə anlatmaq istədiyini qarşı tərəfə ötürmək üçün müxtəlif metodlardan istifadə edərdilər hansı ki, bunlardan biri bədən dili olmuşdur. Məsələn hər hansısa gördüyü bir hadisəni, canlını, əşyanı başa salarkən bədən, əl-qol hərəkətləri ilə və bunun bərabərində çıxardığı səslərlə qarşı tərəfə ötürməyə çalışırdılar. Əl-qol hərəkətlərinin müxtəlifliyi və çıxardıqları səsin tonlamasına görə bir-birilərinə nə anlatmaq istədiklərini anlayar və bu şəkildə ünsiyyət həyata keçirərdilər. Zaman irəlilədikcə, insanoğlu ona bəxş edilən şüuru daha da kəşf edib, istifadə etməyi öyrəndikcə etimologiya elmində piktoqrafiya adlanan rəsmlərlə artıq istədikləri mesajı bir-birilərinə ötürməyə başlamışlar. Bir insan o çağlarda gördüyü hadisəni və ya anlatmaq istədiyi hər hansı bir düşüncəni daş-qayalara həkk edərək digərlərinin görməsinə imkan yaradar və hətta daş-qayalara həkk edərək gələcək nəsillərin də görmələrinə şərait yaratmışdırlar. Elə, bu səbəbdəndir ki, arxeoloji qazıntılar zamanı qarşımıza çıxan yüz minilliklərə aid olan yazı, rəsmlərlə tariximizi bu gün hər cəhətdən öyrənə bilirik. Piktoqrafiya sistemində hərkəsin bildiyi üzərə əksər hallarda orada anladılmaq istənən tək kəlimə deyil, bir düşüncə və ya bir cümlə olurdu. Divarlara rəsmlər qazımazdan əvvəl də, insanlar bir-birilərinə bədən dilləri ilə, əl-qol hərəkətləri və səs tonları ilə bir kəliməni və ya bir düşüncəni qarşısındakinə ötürərdi. Əslində, günümüz dünyasına baxdığımızda hal-hazırda danışdığımız dilin ilkin atdığı addımlar bütün bu dediklərimiz olmuşdur. Davranışlarımızla, çıxardığımız səslərlə, divara həkk elədiyimiz rəsmlərlə ətrafımızda gördüyümüz, dərk etdiyimiz, anlatmaq istədiyimiz hər bir şeyə isim vermiş və bunu ətrafımızdakilərə, bizi görə biləcək və ya görə bilməyəcək hərkəsə ötürmək istəmişik və beləliklə, günümüzdə mövcud olan zəngin dillərə sahib olmuşuq. Ətrafımızdaki gördüyümüz və ya görmədiyimiz, konkret və mücərrəd olan bütün varlıqlara isim qoyub, onları yaşadığımız çağlara uyğun şəkildə qurduğumuz ünsiyyətə keçirməyə çalışmışıq. Piktoqrafiyalardan sonra yaranan əlifbalarla verdiyimiz isimləri qələmə almış və buna görə biz bu dəqiqə insana insan, heyvana heyvan, ağaca ağac, günəşə günəş deyirik. Bütün bu kəlimələr görəsən haradan gəlib, kökü nədir dediyimizdə əslində cavabı elə özümüzük. Bu kəlimələri bizim ilkin çağlarımız yaradıb və gələcək nəsillərə dövrlərə görə dəyişkənlik göstərən kommunikasiya vasitələrilə ötürülüb. Fəqət, hər bir mövzunun, anlayışın, həyatımızda yaşanmış və yaşanan hər bir şeyin müsbət və mənfi tərəfləri olduğu kimi yaranan və zamanla inkişaf yollarından keçən, rəsmi simvolumuza və vazkeçilməz dəyərimizə dönüşən dilin də özünəməxsus mənfi cəhətləri var. Dilin inkişaf etməsindən aslı olmayaraq, dil kompleks və canlı anlayış olduğu üçün daima inkişaf etməkdədir. Yarandığı gündən bu yana bir çox tərəqqi yollarından keçmiş və sürəkli dəyişikliyə uğramışdır. İnsanlar da bu dəyişikliklərin səbəbi olması ilə yanaşı həm də dildə zamanla gedən inkişafa uyğunlaşmağa çalışmışdır. Dil inkişaf etdikcə və dəyişdikcə ona uyğunlaşmaq düşünüldüyü qədər asan deyildir əslində. İnsanoğlu dili öyrənsə də, onu istifadə etsə də, zaman-zaman yanlışlara yol verə bilir. Çox sadə, öz dilimizdən misal gətirək; Azərbaycan dilini bu qədər səlis bilməyimizin başlıca ünsuru ana dilimiz olmasıdır. Ana dili bizim düşündüyümüz, düşüncələrimizi dilə gətirdiyimiz, hisslərimiz, ani reflekslərimizin dilidir, lakin, buna baxmayaraq, bəzən öz ana dilimizdə belə danışarkən yanlışlara yol verə bilirik. Bu səhvlər qrammatik ola bilir, nitqlə bağlı ola bilir, hətta bir kəliməylə rastlaşarkən onun mənasını bilməmiş ola bilirik. Bu tamamilə normal haldır, çünki, insanlar tərəfindən aktiv istifadə olunan dil daima irəliyə doğru yol qət edən bir dildir və insanın o yolla paralel getməsi hər zaman asan olmur. Bu səbəblə, bəzən danışdığımız dillərdə çətinliklər çəkə bilirik. Yanlışlara yola verə bilir, yanlış kəlimə istifadəsini yaşaya bilirik. Anlatmaq istədiyimiz düşüncəyə uyğun olmayan yanlış kəlimənin istifadəsi nəticəsində ünsiyyətdə anlaşılma pozuntusu halı baş verir. Bu zaman hər tərəfdə yanlış anlaşılma halı gözlənilə bilər. Ona görə də, istər, ana dilimiz olsun, istərsə də başqa öyrəndiyimiz bir dil olsun, bir dili istifadə edərkən onun qaydalarına riayət etməli və o dildə mövcud olan kəlimələrin anlamlarını yaxşıca bilməliyik. Mövzumuz üzərinə, ingilis dilində də ən çox öyrənən insanlar tərəfindən səhv salınan oxşar kəlimələr və mənaları vardır ki, bu kəlimələrə göz yetirib, mənalarını diqqətlə öyrənməyiniz tövsiyyə olunur. Sizə aşağıda bir lövhə verəcəyik və o lövhədə ingilis dili lüğətində bir-birinə oxşarlığı səbəbiylə səhv salınan kəlimələri və tərcümələrini sizinlə bölüşəcəyik;

A

qəbul edin – accept

except – xaric qəbul et, razılaşın – accede exceed – üstələmək Ardıcıllıqla, fərqli – alternately Alternatively – alternativ olaraq başqa bir ehtimal iki şeydən çox şey arasında – among

Azəringiliscə proqramı ilə ingilis dilinizi inkişaf etdirin.

between – iki şey arasında qulaq və ya eşitmə haqqında – aural oral – şifahi, şifahi bir müddət, bir az – a while awhile – qısa müddətə

B

isti, xoş temperatur – balmy barmy – sıçrayışlı, bacarıqsız, axmaq çılpaq, arıq – bare bear – dözmək bazar – bazaar bizarre – qəribə iman, inanc – belief believe – güvən, inanın nəfəs – breath breathe – nəfəs al

C

kətan, qalın parça – canvas canvass – səs vermək, təbliğat kapital – capital capitol – Amerika Konqres Binası qınama, sərt tənqid – censure censor – sansürlemek taxıl – cereal serial – seriya alət toru – chord cord – qalın ip, ip

D

süd və süd məhsulları istehsal edən yer – dairy diary – gündəlik sakitləşdirmək, zərərsizləşdirmək – defuse diffuse – yaymaq çöl – desert dessert – şirin ikitərəfli; ikili, ikili məqsəd – dual duel – üz-üzə gəlmək

E

məsələn – e. g. i. e. – yəni təmin etmək –elicit illicit – qeyri-qanuni, sosial baxımdan uyğun olmayan bir-birinə – each other (iki şey arasında) one another – bir-birinə (ikidən çox) hər biri – bir (fərdi, fərdi) – each every – hər

F

ədalətli, vicdanla, qaydalara uyğun olaraq – fair fare – vasitə haqqı, bilet haqqı, yol pulu daha uzaq (məsafələr üçün) – farther further – sonrakı (məcazi tərəqqi üçün) çöldə, irəli – forth fourth – dördüncü donmaq – freeze frieze – divar üzərində hazırlanmış bəzək

G

dəhşətli, sürünən – grisly grizzly – ələk, qəhvəyi ayı

H

asmaqla icra olunmaq – hanged hung – “asmaq” felinin 2-ci və 3-cü halı burada – here hear – eşitmə, öyrənmək, bilmək eroin – heroin heroine – baş qadın xarakteri, qəhrəman

I

… deməkdir – imply İnfer – nəticə çıxarmaq

K

Biraz – kind of sort of – sanki, demək olar ki, bir növ

L

Sonra – later latter – ikinci, son bir şey qoymaq, yerləşdirmək – lay lie – yatmaq azalmaq – lessen lesson – dərs ağartmaq – lightening lightning – ildırım, şimşək

M

kamin çarxı – mantel mantle – palto, qolsuz palto evlilik, evliliklə əlaqəli – marital martial – döyüşkən, döyüşçü ilə əlaqəli ət – meat mete – cəzalandırmaq, dağıtmaq səssiz, səssiz, lal – mute moot – mübahisəli mövzu

O

Artıqlaması – overdo Overdue – gecikmiş

P

Damaq – palate Palette – palitra səbr, dözümlülük – patience patients – xəstələr sülh, əmin-amanlıq, sükut, rahatlıq – peace piece – parça, hissə-hissə, hissə gizli baxmaq – peek peak – ən yüksək səviyyədə, zirvə qazanc – profit prophet – peyğəmbər

Q

sakit, səssiz – quiet quite – olduqca

R

Qaldırmaq – raise Raze – düzəltmək, aradan qaldırmaq padşahlıq – reign rein – dayandırmaq, cilov yaşayış, yaşayış yeri – residence – rezidents vəzifə, rol, yer – role roll – yuvarlanmaq

S

şübhə ilə – sceptic septic – mikrob qırxmaq – shear sheer – tam, saf, şəffaf sahil – shore sure – əminlik görünüş, mənzərə – sight site – yer, mövqe, sahə, torpaq

T

…dən – than Then – sonra, bundan sonra Onların – their they’re – onların mürəkkəb və çətin, aşılmaz – tortuous torturous – ağrılı

V

Faydasız – vain Vein – qan damar, vena qitə, cüt, xətt, sim, ayə – verses versus – … Əleyhinə qəddar, amansız, pis – vicious viscous – sıx, yapışqan (maye)

W

Ehtiyatlı – wary Weary – yorğun yellənmək – wave waive – imtina etmək, ləğv etmək, çələng – wreath wreathe – bükmək, örtmək

Y

aviasiya, havacılıq – yoke yolk – yumurta sarısı

Azəringiliscə proqramı ilə ingilis dilinizi inkişaf etdirin.

Recent Content

Testlərin öyrənməyə təsiri ilə bağlı aparılan araşdırmalar göstərir ki, testlər sinif otaqlarına (testlərin geri qaytarılması) və ümumilikdə təhsil siyasətinə (test təsiri).

4-cü Sinif 5-ci Bölmə My Day Mövzu İzahı Kitab oxuyarkən beyninizi çox aktiv istifadə edirsiniz, çünki oxumaq çox aktiv bir prosesdir. Yazıçı çox iş görəndə oxucu belə çox.

Süd məhsulları

Süddən alınan məhsullar, demək olar ki, bütün xalqlara məlumdur. Hər bir xalq ağartı məhsullarından özünəməxsus tərzdə qatıq, prostokvaşa, ayran, kefir, kumıs, yoğurt, leben, ryajenka və sairə hazırlayır.
Orta əsrlərdə Norveçdə və İslandiyada süddən bizim qatığı xatırladan ərzaq-«skir» hazırlayır, onu səhərlər və axşamlar içirdilər.
Məlumdur ki, acıma prosesində əmələ gələn məhsulların bir çoxunun tərkibində spirt vardır. Bu, turşumuş süd məhsullarına da aiddir. Məsələn, kefirin tərkibində 0,2-dən 0,6 faizə qədər spirt olur. Kumısda spirtin faizi 2,5-ə çatır.
Rubrukun yazdığına görə, tatarlar (XII əsr) kumısı çox içirdilər. Hətta evin kandarında kumıs qoyurlar ki, içəri girən və çıxan ondan içsin.
Azərbaycanlılar turş süd məhsullarından qatıq hazırlayırlar. Keçmişdə də, indi də qatıq qaynadılmış süddən çalınıb. Südü qatığa çevirmək üçün ona maya vurub, isti yerdə saxlayırlar. Əgər çiy süd qalıb turşuyursa, ona «şeytan qatığı» deyir və yemirdilər. Qədimlərdən üzü bəri ayran, atlama və kərəməz Azərbaycanda sərinləşdirici içkilər kimi istifadə edilmişdir.
Bəzi xalqların yeməyində kəsmik çoxlu işlənir. Məsələn, Rusiyada kəsmik hazırlayır və onu pendir adı ilə yeyərdilər.
İran kürdləri kəsmikdən «kəşk» hazırlayırdılar. Bunun üçün kəsmiyi xırda-xırda yumrulayır və günəş altında qurudurdular. Kəşk, adətən qışa hazırlanırdı. İstifadə zamanı onu əvvəlcədən ilıq suda isladıb yumşaldırdılar. Qatıqdan başqa məhsullar almaq üçün xammal kimi də istifadə edilirdi. Çalxalanmış qatıqdan yağ alandan sonra yerdə qalan mayeni — ayranı sərinləşdirici içki kimi içir, yaxud da qaynadıb ondan şor alırdılar. Bəzən də «acımış» ayranı süzür, alınan süzməni yumrulayıb, gündə qurudur, qurut eləyirdilər.
Tatarların qurut hazırlamasından bəhs edən Rubruk yazırdı: «Süddən yağı ayırdıqdan sonra yerdə qalan südü onlar mümkün qədər çox turşudur, sonra qaynadırlar. Turşumuş süd «çürüyür». Bu çürüntünü gündə qurudurlar. Alınan daş kimi məhsulu kisələrə doldurur, qış üçün azuqə kimi saxlayırlar. Qışda süd olmayanda üstünə ilıq su tökür, bərk-bərk çalxalayırlar. Kütlə suda qarışandan sonra onu süd əvəzinə içirlər».
Uyğurların da kəsmikdən hazırlanan və gündə qurudulan pendirləri («kurt») vardır. Onlar bu pendiri çayla yeyirlər.
Qayakənd qumuqları yayda xama hazırlamaq üçün südü gil, ya da qalaylanmış qablara töküb quyuya («kur»a) qoyurdular. Bir həftədən sonra onu çıxarıb üzərində əmələ gəlmiş xamanı yığırdılar.

Şimali Osetiyada da turş məhsul kimi süddən alınmış kefirdən istifadə edilir. Osetinlərə görə, «kefir» türk sözü olub, «kef» mənasını verir və ümumilikdə sağlamlıq deməkdir.
Kefirin Rusiyada məşhurlaşması 1868-ci ildən başlayıb. Həmin ildə Qafqaz tibb cəmiyyətinin protokollarında bu barədə ətraflı məlumat verilir.
Latınlarda belə bir söz birləşməsi vardır: «Segmenta lactes spissat», yəni «bərkimiş süd parçaları». Qədim Şərqdə bərkimiş süd parçalarını almaq üçün südü dəri torbaya və ya motala tökürdülər. Müəyyən müddətdən sonra süd qatı hissəyə və suya ayrılır. Suyu boşaldır, qatı hissəni isə torbada saxlayırdılar. Qatı hissə getdikcə daha da bərkiyir. Alınmış məhsulu kəsib yeyir, suda həll edib, sərinləşdirici içki kimi içirdilər.
İnsanlar süddən turş məhsullar hazırlamaqla yanaşı, onu qatılaşdırıb saxlamaq üsullarına da yiyələnmişdilər.

Süd tez xarab olan qida maddəsidir. Şübhəsiz ki, onu uzun müddət saxlamaq fikri südlə məşğul olanları daim düşündürmüşdür.Südü iki halda uzun müddət saxlamaq olar: qatılaşdırılmış və qurudulmuş.
1845-ci ildə ABŞ-da E.Dalson südü buxarlandırma yolu ilə qatılaşdırmaq üçün cihaz ixtira edir. Elə həmin ildə Qorsford Bostonda südqatılaşdıran fabrik açır. Məhsula kökə forması verir və onu kağıza bükürlər.
Belə məhsulda şəkər olduğu üçün onu çox saxlamaq olmur. Tərkibində yağ olması isə onun bir müddətdən sonra ağırlaşmasına səbəb olur. Digər tərəfdən, məhsul suda pis həll olunduğundan buraxılan məhsulun satışı uğur qazanmır.
Südü uzun müddət saxlamaq üçün əvvəllər çox cəhdlər edilmişdir. Belə cəhdlərdən biri XVIII əsrin axırında olub. Bu fransız Appertin adı ilə bağlıdır. O, südü qaynadır və onun təqribən üçdə birini buxarlandırır. Yerdə qalan südü germetik bağlanan şüşələrdə müəyyən müddətə qədər saxlayır.
Appertin həmyerlisi Malbek isə südü qatılaşana qədər buxarlandırır, alınmış kütləyə qənd əlavə edir və qalaylı (cığaralı) kağıza bükürdü.
Südü qatılaşdırma üsullarına görə 1835-ci ildə ingilis Nyuton, 1837-ci ildə isə fransız de-Linyak patent alırlar.
1856-cı ildə Amerika Birləşmiş Ştatlarında Q.Borden şəkərli və şəkərsiz qatılaşdırılmış süd hazırlamağa başlayır.
1866-ci ildə İsveçrənin Xamo şəhərində ilk dəfə sənaye miqyasında qatılaşdırılmış süd buraxmağa başlayırlar.
1880-ci ildə isə irəliyə doğru daha bir addım atılır. Beləki, qatılaşdırılmış südün hazırlanması texnologiyası həyata keçirilir. Bu ərəfədə quru südün hazırlanma texnologiyası da işlənib hazırlanır. Və nəhayət, 1955-ci ildə ABŞ-da ilk dəfə olaraq sənaye miqyasında süd tozunun istehsalına başlanır.

Müəllif Mətləb Əlizadə Nuruş oğlu,Yusif Quliyev Eyyub oğlu ƏRZAQLARIN MƏNŞƏYI kitabı