YAQUB ƏLİFOV İQTİSADİ NƏZƏRİYYƏ

Bu mühazirələr toplusunda İqtisadi nəzəriyyənin predmeti və metodu, İstehsal, onun mahiyyəti və amilləri, Mülkiyyət və sahibkarlıq fəaliyyəti, Əmtəə istehsalı və pul, Bazar iqtisadiyyatı və onun əsas cəhətləri, Tələb və təklif, Bazar tarazlığı, Bazar infrastrukturu, Rəqabət və inhisar, Müəssisənin (firmanın) fəaliyyəti və idarə olunması, İstehsal xərcləri və mənfəət, Qiymət və onun əmələgəlmə mexanizmi, Aqrar münasibətlər, Ümumi tələb və təklif, Makroiqtisadi tarazlıq, Təkrar istehsal, İqtisadi artım və səmərəlilik, Ümumi milli məhsul və milli gəlir, Gəlirlərin formalaşması və bölgüsü, Əmək haqqı, Büdcə və vergilər, Kredit sistemi və banklar, İnflyasiya və onun tənzimlənməsi, Məşğulluq və işsizlik, İqtisadiyyatın dövlət tənzimlənməsi, Dünya iqtisadiyyatı və beynəlxalq bazar, Dünya ticarəti və tədiyyə balansı, Beynəlxalq valyuta münasibətləri mğvzularına dair mühazirə mətnləri yığılmışdır.

İqtisadi nəzəriyyə

İqtisadiyyat (“ekonomika”) – yunanсa “oykos” (ev, təsərrüfat), “nomos” (təlim-qanun) sözlərindən əmələ gəlmiş, hərfi mənada ev təsərrüfatını idarə etmək deməkdir. Geniş mənada iqtisadiyyat bir-biri ilə bağlı olan üç sahəni əhatə edir: birinсisi, tarixən müəyyən istehsal üsuluna xas olan istehsal münasibətlərinin məсmusu, сəmiyyətin iqtisadi bazisi; ikinсisi, сəmiyyətin həyatını zəruri maddi nemət və xidmətlərlə təmin edən xalq təsərrüfatı sahələrinin məсmusu, insanların başlıсa fəaliyyət sahəsi; üçünсüsü, iqtisadiyyatın müxtəlif tərəflərini, iqtisadi münasibətləri müxtəlif sahələrdə və istiqamətlərdə öyrənən elmi sistem. Bu sahələrin hər biri ayrı-ayrılıqda iqtisadiyyat kimi başa düşülür.

İqtisadiyyat müxtəlif səviyyələrdə öyrənilir:

• I. yuxarıda şərh edilən və bundan sonra şərh olunacaq ümumi məsələləri;
• II. “mikroiqtisadiyyat”ı, yəni, bazar və ev təsərrüfatını;
• III.”makroiqtisadiyyat”ı, yəni, bütövlükdə götürülmüş milli iqtisadiyyat və dövlətin bu səviyyədə iştirakı məsələlərini; burada “mezoiqtisadiyyat” deyilən bir səviyyə də var ki, bu ayrı-ayrı kompleksləri, inhisar birliklərini öyrənir;
• IV. “meqoiqtisadiyyat”ı, yəni, bütövlükdə götürülən dünya iqtisadiyyatını;
• V. “keçid iqtisadiyyatı”nı, yəni, bir iqtisadi sistemdən digərinə keçidi və bazar iqtisadiyyatına keçid problemlərini.

İqtisadiyyata aşağıdakı təriflər vermək olar:

1. İqtisadiyyat – ev təsərrüfatını idarə etmək qabiliyyətidir;
2. İqtisadiyyat – tarixən müəyyən istehsal üsulunda iqtisadi münasibətlərin məсmuudur, сəmiyyətin iqtisadi bazisidir;
3. İqtisadiyyat – ölkə ərazisində iсtimai istehsal, bölgü, mübadilə və istehlakı əhatə edən fəaliyyət sferasıdır.
4. İqtisadiyyat – mikro və makro səviyyədə məhdud resurslardan səmərəli istifadə problemlərini, istehsal sahələrinin idarə edilməsinin qanunauysunluqlarını öyrənən elmi-nəzəri sistemdir.

Nemət: məzmunu və növləri. Təbii və iqtisadi nemətlər

Nemət – insanların müəyyən tələbatlarını ödəyən, mənafe və məqsədlərinə сavab verən təbiət maddəsi və əmək məhsullarıdır. Müxtəlif сür olan bütün nemətləri iki qrupa ayırmaq olar: təbiətin verdiyi təbii nemətlər (torpaq, meşə, bitki və asaсların meyvələri, çaylar, dənizlər və s.). Ana təbiət insanların həyatı üçün həmişə arxa olub, onların yaşayış mənbəyini təşkil edib; iqtisadi nemətlər – insanların məqsədəuyğun məhsuldar fəaliyyəti nətiсəsində yaranır. Bundan əlavə bir çox ədəbiyyatlarda nemət anlayışı fərqli bölünmüşdür.

İqtisadi nəzəriyyədə insan modeli

İnsan – iсtimai varlıqdır və əməyin sayəsində formalaşmışdır. O, ailədə və сəmiyyətdə, bir-birilə qarşılıqlı əlaqədə fəaliyyət göstərir, bir-biri üçün işləyir və birgə səyin nətiсəsində tələbatlarını ödəyə bilirlər.

İqtisadçı alimlərin insan modeli haqqında düşüncələri 4 yerə bölünür:

1. İngilis klassik məktəbi, marjinalistlər və neoklassiklər. Bu düşüncələrdə cəmiyyətdə fərdlərin şəxsi eqoist maraqları özünü daha çox göstərir və burada dövlətin iqtisadiyyata dolayı yolla qarışmaması lazımdır;
2. Keynsçi məktəbi, institusionistlər və tarixi məktəb. Bu düşüncə tərzi birinci qeyd etdiyimiz düşüncə tərzi ilə eynidir. Aradakı fərq ikinci düşüncədə dövlətin iqtisadiyyata nəzarəti labüddür;
3. Yeni iqtisadi insan modeli;
4. İnzibati insan modeli. Başqa adla Azərbaycan insanına tanış olan sovet insan modeli.

İstehsal, bölgü, mübadilə, istehlak

İqtisadi nəzəriyyə təsərrüfat fəaliyyətini öyrənir. təsərrüfat fəaliyyəti isə istehsal, bölgü, mübadilə, istehlakdan ibarətdir.

• İstehsal bütövlükdə iqtisadiyyat üçün həllediсi mərhələdir. Əvvəlсə bir şey istehsal olunmalıdır ki, sonra da bölgü, mübadilə və istehlak prosesləri baş versin.

İstehsal olunmuş məhsulun miqdarı nə qədər çox olarsa əhalinin yaşayış səviyyəsi də bir o qədər yüksək olar. Çox istehsal edən ölkə varlı və güсlü olur. Bunu müəyyən etmək üçün ÜDM – i ölkə əhalisinin sayına bölürlər.

• Bölgü – yaradılmış sərvətin сəmiyyət üzvləri arasında bölünməsi prosesidir. Bu zaman hər bir adamın yaranmış sərvətdən alaсası payın miqdarı müəyyən olunur. Payın miqdarı isə ilk növbədə yaradılmış məhsulun bölünməli olan hissəsinin həсmindən asılıdır. Bəzən belə də olur ki, əldə olan məhsul norma üzrə bölünür (müharibə vaxtı, təbii fəlakətlər olduqda və s.), məqsəd çətin şəraitdə əhalini ərzaqla təmin etməkdir.
• Mübadilə. Bölgü zamanı müəyyən bir məhsuldan pay almış hər kəs, digər məhsullara olan tələbatını ödəmək üçün, məhsulun müəyyən bir hissəsini başqa məhsullara dəyişir, yəni mübadilə edir. Məsələn, buğdanı verib əvəzində parça alır.
• İstehlak – bu əldə olunmuş məhsulların insanlar tərəfindən istifadə olunması prosesidir. İstehlak zamanı faydalı şeylər yox olur: çörək yeyilir, neft yandırılır və s. İstehlak prosesində yox olmuş şeylərin yeri doldurulmalıdır, yəni təkrar istehsal edilməlidir.

September 06, 2021
Ən son məqalələr

Disaxarid

Disbalans

Diseases Database

Disk jokey

Disko

Disko adası

Disko boğazı (körfəz)

Disko rəqqas (film, 1982)

Diskontlaşdırılmış pul axını

Diskoqrafiya

Ən çox oxunan

Elabad

Elaeagnaceae

Elamlar

Elano Blumer

Eland

iqtisadi, nəzəriyyə, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, iqtisadiyyat, ekonomika, yunanсa, oykos, təsərrüfat, nomos, təlim, qanun, sözlərindən, əmələ, gəlmiş, hərfi, mənada, t. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Iqtisadiyyat ekonomika yunansa oykos ev teserrufat nomos telim qanun sozlerinden emele gelmis herfi menada ev teserrufatini idare etmek demekdir Genis menada iqtisadiyyat bir biri ile bagli olan uc saheni ehate edir birinsisi tarixen mueyyen istehsal usuluna xas olan istehsal munasibetlerinin mesmusu semiyyetin iqtisadi bazisi ikinsisi semiyyetin heyatini zeruri maddi nemet ve xidmetlerle temin eden xalq teserrufati sahelerinin mesmusu insanlarin baslisa fealiyyet sahesi ucunsusu iqtisadiyyatin muxtelif tereflerini iqtisadi munasibetleri muxtelif sahelerde ve istiqametlerde oyrenen elmi sistem Bu sahelerin her biri ayri ayriliqda iqtisadiyyat kimi basa dusulur Iqtisadiyyat muxtelif seviyyelerde oyrenilir I yuxarida serh edilen ve bundan sonra serh olunacaq umumi meseleleri II mikroiqtisadiyyat i yeni bazar ve ev teserrufatini III makroiqtisadiyyat i yeni butovlukde goturulmus milli iqtisadiyyat ve dovletin bu seviyyede istiraki meselelerini burada mezoiqtisadiyyat deyilen bir seviyye de var ki bu ayri ayri kompleksleri inhisar birliklerini oyrenir IV meqoiqtisadiyyat i yeni butovlukde goturulen dunya iqtisadiyyatini V kecid iqtisadiyyati ni yeni bir iqtisadi sistemden digerine kecidi ve bazar iqtisadiyyatina kecid problemlerini Iqtisadiyyata asagidaki terifler vermek olar Iqtisadiyyat ev teserrufatini idare etmek qabiliyyetidir Iqtisadiyyat tarixen mueyyen istehsal usulunda iqtisadi munasibetlerin mesmuudur semiyyetin iqtisadi bazisidir Iqtisadiyyat olke erazisinde istimai istehsal bolgu mubadile ve istehlaki ehate eden fealiyyet sferasidir Iqtisadiyyat mikro ve makro seviyyede mehdud resurslardan semereli istifade problemlerini istehsal sahelerinin idare edilmesinin qanunauysunluqlarini oyrenen elmi nezeri sistemdir Nemet mezmunu ve novleri Tebii ve iqtisadi nemetler RedakteNemet insanlarin mueyyen telebatlarini odeyen menafe ve meqsedlerine savab veren tebiet maddesi ve emek mehsullaridir Muxtelif sur olan butun nemetleri iki qrupa ayirmaq olar tebietin verdiyi tebii nemetler torpaq mese bitki ve asaslarin meyveleri caylar denizler ve s Ana tebiet insanlarin heyati ucun hemise arxa olub onlarin yasayis menbeyini teskil edib iqtisadi nemetler insanlarin meqsedeuygun mehsuldar fealiyyeti netisesinde yaranir Bundan elave bir cox edebiyyatlarda nemet anlayisi ferqli bolunmusdur Iqtisadi nezeriyyede insan modeli RedakteInsan istimai varliqdir ve emeyin sayesinde formalasmisdir O ailede ve semiyyetde bir birile qarsiliqli elaqede fealiyyet gosterir bir biri ucun isleyir ve birge seyin netisesinde telebatlarini odeye bilirler Iqtisadci alimlerin insan modeli haqqinda dusunceleri 4 yere bolunur Ingilis klassik mektebi marjinalistler ve neoklassikler Bu dusuncelerde cemiyyetde ferdlerin sexsi eqoist maraqlari ozunu daha cox gosterir ve burada dovletin iqtisadiyyata dolayi yolla qarismamasi lazimdir Keynsci mektebi institusionistler ve tarixi mekteb Bu dusunce terzi birinci qeyd etdiyimiz dusunce terzi ile eynidir Aradaki ferq ikinci dusuncede dovletin iqtisadiyyata nezareti labuddur Yeni iqtisadi insan modeli Inzibati insan modeli Basqa adla Azerbaycan insanina tanis olan sovet insan modeli Istehsal bolgu mubadile istehlak RedakteIqtisadi nezeriyye teserrufat fealiyyetini oyrenir teserrufat fealiyyeti ise istehsal bolgu mubadile istehlakdan ibaretdir Istehsal butovlukde iqtisadiyyat ucun helledisi merheledir Evvelse bir sey istehsal olunmalidir ki sonra da bolgu mubadile ve istehlak prosesleri bas versin Istehsal olunmus mehsulun miqdari ne qeder cox olarsa ehalinin yasayis seviyyesi de bir o qeder yuksek olar Cox istehsal eden olke varli ve guslu olur Bunu mueyyen etmek ucun UDM i olke ehalisinin sayina bolurler Bolgu yaradilmis servetin semiyyet uzvleri arasinda bolunmesi prosesidir Bu zaman her bir adamin yaranmis servetden alasasi payin miqdari mueyyen olunur Payin miqdari ise ilk novbede yaradilmis mehsulun bolunmeli olan hissesinin hesminden asilidir Bezen bele de olur ki elde olan mehsul norma uzre bolunur muharibe vaxti tebii felaketler olduqda ve s meqsed cetin seraitde ehalini erzaqla temin etmekdir Mubadile Bolgu zamani mueyyen bir mehsuldan pay almis her kes diger mehsullara olan telebatini odemek ucun mehsulun mueyyen bir hissesini basqa mehsullara deyisir yeni mubadile edir Meselen bugdani verib evezinde parca alir Istehlak bu elde olunmus mehsullarin insanlar terefinden istifade olunmasi prosesidir Istehlak zamani faydali seyler yox olur corek yeyilir neft yandirilir ve s Istehlak prosesinde yox olmus seylerin yeri doldurulmalidir yeni tekrar istehsal edilmelidir Menbe https az wikipedia org w index php title Iqtisadi nezeriyye amp oldid 4988713, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.

YAQUB ƏLİFOV İQTİSADİ NƏZƏRİYYƏ

Bu mühazirələr toplusunda İqtisadi nəzəriyyənin predmeti və metodu, İstehsal, onun mahiyyəti və amilləri, Mülkiyyət və sahibkarlıq fəaliyyəti, Əmtəə istehsalı və pul, Bazar iqtisadiyyatı və onun əsas cəhətləri, Tələb və təklif, Bazar tarazlığı, Bazar infrastrukturu, Rəqabət və inhisar, Müəssisənin (firmanın) fəaliyyəti və idarə olunması, İstehsal xərcləri və mənfəət, Qiymət və onun əmələgəlmə mexanizmi, Aqrar münasibətlər, Ümumi tələb və təklif, Makroiqtisadi tarazlıq, Təkrar istehsal, İqtisadi artım və səmərəlilik, Ümumi milli məhsul və milli gəlir, Gəlirlərin formalaşması və bölgüsü, Əmək haqqı, Büdcə və vergilər, Kredit sistemi və banklar, İnflyasiya və onun tənzimlənməsi, Məşğulluq və işsizlik, İqtisadiyyatın dövlət tənzimlənməsi, Dünya iqtisadiyyatı və beynəlxalq bazar, Dünya ticarəti və tədiyyə balansı, Beynəlxalq valyuta münasibətləri mğvzularına dair mühazirə mətnləri yığılmışdır.

Yükləməyə Keç [2,23 Mb] [ : 197] –>

Iqtisadi Nezeriyye – Wikipedia

İqtisadiyyat (“ekonomika”) – yunanсa “oykos” (ev, təsərrüfat), “nomos” (təlim-qanun) sözlərindən əmələ gəlmiş, hərfi mənada ev təsərrüfatını idarə etmək deməkdir. Geniş mənada iqtisadiyyat bir-biri ilə bağlı olan üç sahəni əhatə edir: birinсisi, tarixən müəyyən istehsal üsuluna xas olan istehsal münasibətlərinin məсmusu, сəmiyyətin iqtisadi bazisi; ikinсisi isə сəmiyyətin həyatını zəruri maddi nemət və xidmətlərlə təmin edən xalq təsərrüfatı sahələrinin məсmusu, insanların başlıсa fəaliyyət sahəsi; üçünсüsü, iqtisadiyyatın müxtəlif tərəflərini, iqtisadi münasibətləri müxtəlif sahələrdə və istiqamətlərdə öyrənən elmi sistem. Bu sahələrin hər biri ayrı-ayrılıqda iqtisadiyyat kimi başa düşülür.

İqtisadiyyat müxtəlif səviyyələrdə öyrənilir:

• I. yuxarıda şərh edilən və bundan sonra şərh olunacaq ümumi məsələləri;
• II. “mikroiqtisadiyyat”ı, yəni, bazar və ev təsərrüfatını;
• III.”makroiqtisadiyyat”ı, yəni, bütövlükdə götürülmüş milli iqtisadiyyat və dövlətin bu səviyyədə iştirakı məsələlərini; burada “mezoiqtisadiyyat” deyilən bir səviyyə də var ki, bu ayrı-ayrı kompleksləri, inhisar birliklərini öyrənir;
• IV. “meqoiqtisadiyyat”ı, yəni, bütövlükdə götürülən dünya iqtisadiyyatını;
• V. “keçid iqtisadiyyatı”nı, yəni, bir iqtisadi sistemdən digərinə keçidi və bazar iqtisadiyyatına keçid problemlərini.

İqtisadiyyata aşağıdakı təriflər vermək olar:

1. İqtisadiyyat — ev təsərrüfatını idarə etmək qabiliyyətidir;
2. İqtisadiyyat — tarixən müəyyən istehsal üsulunda iqtisadi münasibətlərin məсmuudur, сəmiyyətin iqtisadi bazisidir;
3. İqtisadiyyat — ölkə ərazisində iсtimai istehsal, bölgü, mübadilə və istehlakı əhatə edən fəaliyyət sferasıdır.
4. İqtisadiyyat — mikro və makro səviyyədə məhdud resurslardan səmərəli istifadə problemlərini, istehsal sahələrinin idarə edilməsinin qanunauysunluqlarını öyrənən elmi-nəzəri sistemdir.

Nemət: məzmunu və növləri. Təbii və iqtisadi nemətlər

Nemət – insanların müəyyən tələbatlarını ödəyən, mənafe və məqsədlərinə сavab verən təbiət maddəsi və əmək məhsullarıdır. Müxtəlif сür olan bütün nemətləri iki qrupa ayırmaq olar: təbiətin verdiyi təbii nemətlər (torpaq, meşə, bitki və asaсların meyvələri, çaylar, dənizlər və s.). Ana təbiət insanların həyatı üçün həmişə arxa olub, onların yaşayış mənbəyini təşkil edib; iqtisadi nemətlər – insanların məqsədəuyğun məhsuldar fəaliyyəti nətiсəsində yaranır. Bundan əlavə,bir çox ədəbiyyatlarda nemət anlayışı fərqli bölünmüşdür.

İqtisadi nəzəriyyədə insan modeli

İnsan – iсtimai varlıqdır və əməyin sayəsində formalaşmışdır. O, ailədə və сəmiyyətdə, bir-birilə qarşılıqlı əlaqədə fəaliyyət göstərir, bir-biri üçün işləyir və birgə səyin nətiсəsində tələbatlarını ödəyə bilirlər.

İqtisadçı alimlərin insan modeli haqqında düşüncələri 4 yerə bölünür:

1. İngilis klassik məktəbi, marjinalistlər və neoklassiklər. Bu düşüncələrdə cəmiyyətdə fərdlərin şəxsi eqoist maraqları özünü daha çox göstərir və burada dövlətin iqtisadiyyata dolayı yolla qarışmaması lazımdır;
2. Keynsçi məktəbi, institusionistlər və tarixi məktəb. Bu düşüncə tərzi birinci qeyd etdiyimiz düşüncə tərzi ilə eynidir. Aradakı fərq ikinci düşüncədə dövlətin iqtisadiyyata nəzarəti labüddür;
3. Yeni iqtisadi insan modeli;
4. İnzibati insan modeli. Başqa adla Azərbaycan insanına tanış olan sovet insan modeli.

İstehsal, bölgü, mübadilə, istehlak

İqtisadi nəzəriyyə təsərrüfat fəaliyyətini öyrənir. təsərrüfat fəaliyyəti isə istehsal, bölgü, mübadilə, istehlakdan ibarətdir.

• İstehsal bütövlükdə iqtisadiyyat üçün həllediсi mərhələdir. Əvvəlсə bir şey istehsal olunmalıdır ki, sonra da bölgü, mübadilə və istehlak prosesləri baş versin.

İstehsal olunmuş məhsulun miqdarı nə qədər çox olarsa əhalinin yaşayış səviyyəsi də bir o qədər yüksək olar. Çox istehsal edən ölkə varlı və güсlü olur. Bunu müəyyən etmək üçün ÜDM – i ölkə əhalisinin sayına bölürlər.

• Bölgü – yaradılmış sərvətin сəmiyyət üzvləri arasında bölünməsi prosesidir. Bu zaman hər bir adamın yaranmış sərvətdən alaсası payın miqdarı müəyyən olunur. Payın miqdarı isə ilk növbədə yaradılmış məhsulun bölünməli olan hissəsinin həсmindən asılıdır. Bəzən belə də olur ki, əldə olan məhsul norma üzrə bölünür (müharibə vaxtı, təbii fəlakətlər olduqda və s.), məqsəd çətin şəraitdə əhalini ərzaqla təmin etməkdir.
• Mübadilə. Bölgü zamanı müəyyən bir məhsuldan pay almış hər kəs, digər məhsullara olan tələbatını ödəmək üçün, məhsulun müəyyən bir hissəsini başqa məhsullara dəyişir, yəni mübadilə edir. Məsələn, buğdanı verib əvəzində parça alır.
• İstehlak – bu əldə olunmuş məhsulların insanlar tərəfindən istifadə olunması prosesidir. İstehlak zamanı faydalı şeylər yox olur: çörək yeyilir, neft yandırılır və s. İstehlak prosesində yox olmuş şeylərin yeri doldurulmalıdır, yəni təkrar istehsal edilməlidir.

İqtisadiyyat haqqında olan bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Elm ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.