Təhlükəsizlik: anlayışı və növləri

Əgər cəmiyyət anlayışı və müasir həyat dəstək sistemi inteqrasiya edilə bilər təhlükəsizlik növ təsiri kimi bir ümumi nəticəyə gəlmək varsa, bu müdafiə cəmiyyətin ahəngdar olması üçün əsas şərtlərdən biri olduğunu bağlamaq mümkündür.

Iqtisadi təhlukəsizlik nəzəriyyəsi

İqtisadi təhlükəsizlik məsələləri elmi araşdırmaların diqqət mərkəzindədir

Müasir dövrdə qloballaşan dünya iqtisadiyyatı şəraitində ölkələrin iqtisadi təhlükəsizlik probleminin ön plana çəkilməsi obyektiv bir zərurətdir. Dünya təcrübəsi sübut edir ki, ölkə daxilində siyasi sabitliyin təmin olunduğu şəraitdə belə suveren dövlətə iqtisadi sfera ilə bağlı xarici təhlükələr heç də azalmır. Çünki beynəlxalq maliyyə bazarı, dünya ticarəti, transmilli şirkətlərin fəaliyyəti genişləndikcə, informasiya və telekommunikasiya texnologiyaları inkişaf etdikcə ölkələrin iqtisadi təhlükəsizliyini təmin etmək problemləri də mürəkkəbləşir. İqtisadi təhlükəsizlik milli təhlükəsizliyin tərkib hissəsidir. Ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyini təmin etmədən milli təhlükəsizliyi təmin etmək qeyri-mümkündür. Dövlətin iqtisadi təhlükəsizliyi, ilk növbədə dövlətin müstəqilliyinin qorunması üçün vacibdir. İqtisadi təhlükəsizliyini təmin etməyən ölkə müstəqil dövlət sayıla bilməz. Əksər iqtisadçı alimlər, beynəlxalq səviyyəli ekspertlər belə fikirdədirlər ki, dövlətin iqtisadi təhlükəsizliyi ilk növbədə onun davamlı və keyfiyyətli inkişafına, bu ölkənin beynəlxalq aləmdə milli mənafelərini müdafiə etməyə, yeridilən siyasətin sosial yönümlüyünə, iqtisadiyyatın, ölkənin müdafiə qabiliyyətinin tələb olunan səviyyədə olmasına imkan yaratsın. Çünki dünya iqtisadiyyatında baş verən, baş verəcəyi ehtimal olunan proseslərin təhlilindən çıxarılan mühüm nəticələrdən biri də ondan ibarətdir ki, heç bir xarici dövlət, beynəlxalq təşkilat, xarici investor başqa ölkəyə maraqsız kömək etmir. Hər belə köməyin arxasında mənafelər durur. Ona görə də hər bir xarici köməyin milli mənafelər, iqtisadi təhlükəsizlik baxımından qiymətləndirilməsi vacibdir. Bu gün beynəlxalq maliyyə təşkilatları dünyanın bir çox ölkələrində islahatlarla bağlı proqramlar həyata keçirir, hökumətlərə tövsiyələr verirlər. Bununla belə, yuxarıda qeyd edildiyi kimi, dünyanın bir çox məşhur politoloqları, iqtisadçıları, dövlət xadimləri bu köməklərin heç də həmişə həmin ölkələr üçün yaxşı nəticələr vermədiyini dünyanın ən yüksək tribunalarından cəsarətlə söyləyirlər.

Bütün bu kimi məsələlər bu yaxınlarda işıq üzü görmüş Pərviz Vəliyevin “Dövlətin iqtisadi təhlükəsizlik məsələləri” kitabında diqqət mərkəzinə çəkilir. Kitabda müəllif dövlətin iqtisadi təhlükəsizliyinin aktual problemlərini təhlil edir, ilk növbədə problemin nəzəri-metodoloji əsaslarını araşdırır və haqlı olaraq iqtisadi təhlükəsizlik barədə bəşəri iqtisad elmində nüfuz qazanmış iqtisadi məktəblərin baxışlarına münasibətini bildirir. Əsərdə, həmçinin iqtisadi təhlükəsizliyin təmin edilməsində mühüm rol oynayan maliyyə sabitliyi, maliyyə sisteminin dayanıqlığı, iqtisadi təhlükəsizliyin iqtisadi inkişaf və onun səmərəliliyi ilə sıx əlaqədə olduğu sübut edilir. Bu, doğru yanaşmadır. Kitabda müəllifin ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinin təmin edilməsi səviyyəsi, daha dəqiq desək, göstəriciləri barədə fikirləri maraq doğurur. Razılıq hissi ilə qeyd edilməlidir ki, bütün bu və digər göstəricilər respublikanın konkret materialları əsasında təhlil edilir, elmi əhəmiyyət kəsb edən nəticələr çıxarılır.

Müəllif haqlı olaraq araşdırmalarına keçid dövründən başlayır. Araşdırmalar nəticəsində tədqiqatçı belə bir qənaətə gəlir ki, bütün ölkələr üçün keçid dövrünün ilkin mərhələsində iqtisadiyyatın strukturunun dağılması, maliyyə sabitliyinin ciddi formada pozulması, sosial sferada vəziyyətin kəskinləşməsi, insanların yaşayış şəraitinin pisləşməsi, istehsal sahələrinin tənəzzülü, ölkənin daxili və xarici iqtisadi əlaqələrinin pozulması və s. hallar xarakterikdir.

Müəllif haqlı olaraq qeyd edir ki, müstəqilliyin ilk illərində aparılmış düzgün olmayan siyasət dövlətin iqtisadi sferada rolunun köklü surətdə azalmasına, onilliklər ərzində yaradılmış istehsal potensialının dağılmasına, istehsal və həyat səviyyəsinin aşağı düşməsinə, ağır sosial nəticələrə gətirib çıxarmışdır ki, bütün bunlar da ölkənin müstəqilliyi üçün ciddi təhlükə yaratmışdı.

Daha sonra müəllif 1993-cü ildə ulu öndər Heydər Əliyevin yenidən Azərbaycan rəhbərliyinə qayıtması, onun ölkəni fəlakətdən qurtarmaq istiqamətində gördüyü tarixi işləri ətraflı işıqlandırır. Həyata keçirilən tədbirlər öz bəhrəsini verdi, Azərbaycan iqtisadiyyatında sabitləşdirmə, başqa sözlə, makroiqtisadi sabitlik təmin edildi, ilk növbədə dörd rəqəmli inflyasiya minimuma endirildi, milli valyutanın möhkəmləndirilməsi, iqtisadiyyatın canlanması, əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi istiqamətində irimiqyaslı tədbirlər həyata keçirildi ki, bütün bunlar nəticədə ölkədə iqtisadi inkişafın dinamikliyini təmin etdi. Kitabda keçilən inkişaf dövrü, müstəqil Azərbaycanın iqtisadi inkişaf dinamikasını xarakterizə edən göstəricilər, aparılan iqtisadi siyasətin uğurları əyani əks etdirilir.

P.Vəliyev apardığı araşdırmalar nəticəsində belə bir qənaətə gəlir ki, son 20 ildə ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinin əsası kimi iqtisadi maraqların təmin olunması dövlətin qarşısında duran mühüm məsələlərdən biri olmuşdur. Belə ki, həyata keçirilən irihəcmli layihələrin milli və dövlətçilik maraqlarının qorunması, eləcə də ümumilikdə iqtisadi təhlükəsizliyin təmin olunması baxımından qiymətləndirilməsinə xüsusi diqqət verilir.

Sonra müəllif iqtisadi təhlükəsizlik baxımından xarici borclanma probleminin vacibliyini nəzərə çatdırır. Xarici borcların çoxalması həm ölkənin xaricdən asılılığının artmasına, həm də böyük həcmdə məbləğ borca və faizlərə yönəldiyindən ölkənin daxili investisiya potensialının zəifləməsinə səbəb olur. Konkret materiallara əsaslanaraq müəllif onu da qeyd edir ki, respublikanın xarici borclar üzrə heç bir ciddi problemi yoxdur.

Müəllif maliyyə-investisiya potensialının iqtisadi təhlükəsizlik baxımından araşdırılmasından bu nəticəyə gəlir ki, mövcud potensialın qabaqcadan qiymətləndirilməsi olduqca mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bütün bunlar həm də region və ya sahə üzrə investisiya ehtiyaclarını da üzə çıxarmağa imkan verir ki, nəticədə perspektiv investisiya layihələrini daha dəqiq planlaşdırmaq mümkün olur. Bu isə öz növbəsində iqtisadi təhlükəsizlik baxımından vacib sayılan uzunmüddətli dayanıqlı iqtisadi inkişafa dəstək verir.

Araşdırmaları nəticəsində müəllif belə bir qənaətə gəlir ki, hazırda Azərbaycanın milli mənafeyi bölgələrdə son məhsul istehsal edən yüngül və yeyinti sənaye müəssisələrinin tikilməsini tələb edir. Belə yanaşma regionların sosial-iqtisadi problemlərini həll edər, daxili bazarı xarici təhlükədən xilas edər və Azərbaycanın öz vətəndaşlarını ərzaqla təmin etmək imkanı olduğu halda, xarici ölkələrdən kənd təsərrüfatı məhsullarının daxili bazara idxalını tədricən azaltmış olar. Buna görə də Azərbaycan dövləti investisiya siyasətini təkmilləşdirməklə, onları istehlak məhsulları istehsal edən sahələrə, ən çox isə aqrar bölməyə yönəltmək üçün konkret tədbirlər həyata keçirməyi nəzərdə tutur. Tədqiqatçının bu fikirləri Azərbaycan dövlətinin müasir mərhələdə apardığı siyasətə əsaslanır. Kitabda xüsusi olaraq vurğulanır ki, Azərbaycan dövləti onun milli maraqlarına, davamlı və keyfiyyətli inkişafına xidmət edən müstəqil siyasət yeridir ki, bu da ölkəmizin iqtisadi təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün müstəsna əhəmiyyət kəsb edir.

Kitabda ölkənin iqtisadi vəziyyətini iqtisadi təhlükəsizlik baxımından təhlil edərkən müəllif xarici ticarət əlaqələrinin vacibliyini nəzərə alaraq təhlilinə xüsusi diqqət yetirir.

Müəllif apardığı tədqiqatlara əsaslanaraq qeyd edir ki, xarici investorları Azərbaycana cəlb etmək üçün dünya təcrübəsində özünü doğrultmuş mexanizmlərdən istifadə edilmişdir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin hökumətə verdiyi tapşırıqlara əsasən, xaricdən alınan vəsaitlər ilk növbədə ən müasir texnologiyaların tətbiqinə, innovasiyalı iqtisadiyyatın qurulmasına xidmət etməlidir. Bu cür yanaşma yaxın vaxtlarda daha da böyük vüsət alacaqdır. Müəllif onu da haqlı olaraq qeyd edir ki, Azərbaycanda investisiya qoyuluşunun əlverişli olması haqqında informasiya yaymaq vacib məsələlərdəndir. Xarici investorları Azərbaycanın strateji mövqedə yerləşməsi, qiymətli və zəngin təbii resursları, təbii xammalı, elmi və kadr potensialı olması haqqında bilgilərlə məlumatlandırmağın əhəmiyyəti böyükdür.

Beləliklə, müəllifin tədqiqatları bu nəticəyə gəlməyə əsas verir ki, istər investisiya cəlbediciliyində, istər vəsaitlərin iqtisadiyyatın sahələri və regionlar arasında bölüşdürülməsində, istərsə də əhalinin məşğulluğu sahəsində mövcud olan problemlərin həlli dövlətin iqtisadi siyasətinin prioritet istiqamətlərindən biri hesab edilən ölkənin etibarlı iqtisadi təhlükəsizliyinin təmin olunması üçün vacib işlərdir.

Hesab edirəm ki, Pərviz Vəliyevin oxuculara təqdim edilən və müasir dövrün ən aktual problemlərindən biri olan dövlətin iqtisadi təhlükəsizlik problemlərinə həsr edilən bu kitabı iqtisad elmi ilə bağlı dərc edilən nəşrlər içərisində özünə layiqli yer tutacaq, çıxarılan nəticələr müvafiq idarəetmə strukturlarının iqtisadi inkişaf, maliyyə-pul-kredit siyasəti ilə bağlı araşdırmalarda, layihələrin, strateji proqramların hazırlanması prosesində nəzərə alınacaqdır.

Akademik Ziyad Səmədzadə,

Milli Məclisin İqtisadi siyasət,

sənaye və sahibkarlıq komitəsinin sədri

Təhlükəsizlik: anlayışı və növləri

Bu gün dünyada bir çox təhlükələr var, çünki, onun müxtəlif təzahürləri mahiyyəti təhlükəsizliyi hesab əhəmiyyət kəsb edir.

“Təhlükəsizlik” anlayışları Xüsusiyyətlər

qanunvericilik – bu anlayış anlamaq üçün, əvvəlcə ən etibarlı mənbələrdən bir əlaqə lazımdır. Rusiya qanuna uyğun olaraq, bir təhlükəsizlik kimi, cəmiyyət, dövlət və xarici və daxili təhlükələrdən fərdi fundamental maraqlarının müdafiəsi dövlət müəyyən edə bilər. əhəmiyyətli maraqları çərçivəsində dövlət və cəmiyyət olaraq etibarlı mütərəqqi varlıq və mövcudluğunu təmin etmək üçün zəruri olan tələblərin məcmusunun anlamaq lazımdır.

Biz təhlükəsizliyini təhlükəyə amillərə diqqət yetirməlidir. cəmiyyət, dövlət və fərdi həyati maraqlarına təhlükə ola bilər müxtəlif amillər və şərait bir sıra aşağıdakı kimi təhlükə konsepsiyası qorunmalıdır. ictimai və şəxsi, həm də maraqlarını qorumaq üçün xüsusi alətlər yaradılmışdır. Bu dövlətin maraqları və fərdi, hüquq və qarşılıqlı hesabatlılıq aktyor və cəmiyyətin balans saxlanılması daxildir.

təhlükəsizlik obyektləri

tam təhlükəsizlik anlayışı araşdırmaq üçün, onun obyektləri diqqət etmək lazımdır. Bu tərif vətəndaşları (onların hüquq və azadlıqlarının) dövlət (suverenliyi, ərazi bütövlüyü, konstitusiya nizama) və cəmiyyət (maddi və mənəvi dəyərlər) aiddir.

Öz növbəsində, təhlükəsizlik fəaliyyətinin məzmunu daxili təhlükələri və xarici, həm də ola bilər yuxarıda təsvir obyektlərin potensial və real təhlükə ilə müəyyən edilir.

təhlükəsizlik konsepsiyası tam həyata edilmişdir, Rusiya Federasiyası qanunvericiliyində onun vahid göz ilə müəyyən edilir. Milli təhlükəsizlik məsələsidir. Onun əsas komponentləri informasiya və qorunması iqtisadi maraqları. Bu iki seqmentləri ərzində proseslər vasitəçilik və dar və geniş mənada həm bütün sənaye və ictimai rəhbərliyi müşayiət səbəbdən vacibdir.

yalnız, çünki Rusiya qanunvericiliyinə uyğun olaraq təhlükəsizlik əsas anlayışlar, dövlət çoxmillətli xalqının müdafiəsi diqqət güc mənbəyi və Rusiya Federasiyasının suverenliyi qəyyum.

sağlamlıq və təhlükəsizlik mahiyyəti nədir

biz vətəndaşların təhlükəsizliyi konsepsiyası qədər geniş hesab varsa, bu həyati funksiyaları və onun potensial təhlükə olan amillər diqqət çəkir.

qorunması məsələsinin daha obyektiv qiymətləndirilməsi üçün adı “Safety” var ayrı-ayrı təhsil sahəsi, inkişaf etmişdir.

mühit və özlüyündə insan informasiya, enerji və ya maddələrin çevrilməsi prosesi başa düşmək lazımdır ən mühüm funksiyaları altında.

bu terminologiya baxımından, “təhlükəsizlik” anlayışı əhəmiyyətli zərər vura bilər təhdid və təhlükələri yaratmır həyat keyfiyyəti müəyyən bir səviyyəsi, azaldılır.

icma təhlükəsizlik

sosial şəbəkələr və insanların birliklərin mövcudluğu hər bir fərdin müdafiəsinin səmərəliliyini artırır. Bu ictimai təhlükəsizliyin iki qol və bir xüsusi fərdi arasında mümkün münaqişənin mövcudluğunu qeyd dəyər. fakt müəyyən şərtlər altında eyni zamanda bu iki şərait yerinə yetirmək mümkün olur ki. Müəyyən bir şəxs cəmiyyətin maraqlarına təhlükə yaradır başlayır Məsələn, öz təhlükəsizlik təhdid edir.

Ümumiyyətlə, biz üzvləri kritik vəziyyətlərdə ən təhlükəsizliyinin şəxsi rifahının qoymaq olar ki, ruhən yetkin icma kəsb edə bilər. Mühüm əxlaq və imtiyaz vermək və əksəriyyəti naminə, eləcə də onların nəsli üçün öz maraqlarını qurban edənlərin şərəf qanunların olmasıdır. Bunu deyilsə, “icma təhlükəsizlik” anlayışının sonra mahiyyəti Onun dəyərini itirəcək.

Necə təhlükəsiz qalmaq üçün

vətəndaşların və bütövlükdə dövlət üçün təhlükəli ola bilər halları və hərəkətləri qarşısını almaq üçün müəyyən tədbirlər istifadə olunur:

– təhlükəsizlik sahəsində hüquqi tənzimlənməsi;

– strateji planlaşdırma və bu sahədə dövlət siyasətinin müəyyən edilməsi;

– təhdidlərin qarşısını almaq üçün texnikanın inkişafına yönəlmiş elmi tədbirlərin təşkili;

– proqnozlaşdırılması, aşkarlanması, qiymətləndirilməsi və təhlükəsizlik təhdidlər təhlili;

– inkişaf, istehsal və xüsusi və hərbi texnika və silah müasir növ sonrakı tətbiqi;

– yaradılması və uzunmüddətli və aşkarlanması, qarşısının alınması və təhlükəsizlik təhdidlərin aradan qaldırılması üçün əməliyyat tədbirləri bir sıra həyata keçirilməsi;

– localisation və təhlükəli kimi müəyyən amillərin təsiri sonrakı zərərsizləşdirilməsi;

– dövlət və federal orqanlarının, eləcə də təhlükəsizlik sahəsində bələdiyyə orqanlarının fəaliyyətinin səlahiyyətli əlaqələndirilməsi;

– potensial təhlükələrdən təsirli qoruma təşkil yönəlmiş maliyyə xərcləri.

Methods potensial təhdidlərə qarşı qorumaq üçün

müddətli təhlükəsizlik konsepsiyası da təhlükə olmaması zəmanət müəyyən üsulları, istifadə daxildir:

– hücumların qarşısının alınması;

– dağıdıcı tədbirlər nəticələrini aradan qaldıracaq sisteminin formalaşdırılması;

– təhdidlərin mənbələrindən məhv;

– dağıdıcı amillərə müqavimət artıb.

iqtisadi təhlükəsizlik

Bu konsepsiyanın mahiyyəti hakimiyyəti dövlət müəssisə və milli maraqlarının müdafiəsini təmin etmək üçün mümkün olan iqtisadiyyata azaldılır. Biz hətta daxili və xarici prosesləri son dərəcə əlverişsiz şərait yaradır halda, ölkənin kifayət qədər müdafiə imkanları və inkişaf sosial istiqamətdə gedir.

konsepsiyası və öyrənilməsi təhlükəsizlik növ iqtisadi qorunması anlamaq lazımdır – bu nəzəri anlayış, lakin millətin praktiki təhlükəsizlik maraqları deyil. mümkün cəmiyyətin sosial və iqtisadi sabitliyin mexanizmlərini formalaşdırmaq və qorumaq və ölkə iqtisadiyyatının inkişafı maraqlarını təşviq etmək imkanı və hökumət qurumlarının hazır təqdim əmin olun.

iqtisadi təhlükəsizlik formaları

milli maraqların qorunması üçün tədbirlər Bu set bir neçə əsas sahələrdə bölünə bilər:

– Enerji təhlükəsizliyi. yanacaq və enerji sahələrində Bu dövlət

– Müdafiə. Biz ordu strukturu və xarici təhdidlərin dəf hazır gedir.

– Food. Bu halda əhali bütün lazımi resursları, zəmanətlər və potensialı ilə təmin ediləcək Rusiya Federasiyası, o cümlədən iqtisadiyyatın kənd təsərrüfatı sektorunun, belə bir vəziyyəti dərk etmək lazımdır. Bu halda, dövlət ərzaq ehtiyat daxili və xarici şərtlər təsiri altında azaldıla bilməz.

– Müdafiə Sənayesi. Bu, hətta ən mənfi ssenarilər altında beynəlxalq vəziyyətin inkişafını müdafiə təhlükəsizliyini qorumaq üçün imkan verir ki, hərbi-sənaye kompleksinin dövlət deməkdir. Bu geosiyasi vəziyyəti əhəmiyyətli dərəcədə azalmasına halında qorunması daxildir.

– Maliyyə. Bu müddət bazar institutlarının və dövlət orqanları fəaliyyət ümumi iqtisadi şərait təmin etmək mümkün olur vasitəsi maliyyə və bank sisteminin vəziyyətini anlamaq lazımdır.

informasiya təhlükəsizliyi

mühəndislik və texniki, təşkilati və hüquqi: Ümumiyyətlə, bu cür müdafiə üç əsas növü var.

dövlət və informasiya cəmiyyəti üçün əhəmiyyətli təhlükəsizlik konsepsiyası, öyrənmək üçün, onun hüquqi bütövlüyünü təmin etmək daha yaxşıdır. Bu tədbirlər bu dəsti qorunması digər iki növ üçün əsas kimi qəbul edilə bilər.

texnoloji inkişaf baxımından çünki kompüter cinayətləri imkanları, hüquqi sahəsində informasiya təhlükəsizliyi (İP) təmin etmək üçün ehtiyac var idi. məlumat və onların pozulmasına görə məsuliyyət müalicə ilə tənzimlənir ölkədə qüvvədə olan qaydalara və sərəncamlar əsasında IP hüquqi dəstək. IP hüquqi xidmət həyata keçirilməsi vəziyyəti ilə məşğul olur.

məlumat qorumaq üçün təşkilati tədbirləri funksional data emal sistemi, onların ehtiyatlarının istismar, müəyyən bir təşkilat heyətinin fəaliyyəti və istifadəçi ilə qarşılıqlı tənzimlənməsi imkan tədbirlər daxildir. tədbirlər bu paketi nəticə IP potensial təhlükələrin reallaşması hansı imkanları aradan qaldırılması üçün edir.

Engineering və texniki dəstək reallaşması iki istiqamətləri var:

– proqram və hardware və software məlumatların qorunması;

– informasiya sistemlərinin elementləri fiziki qorunması.

virus skanerlər, sistem audit, sistem və şəbəkə monitorlar, və digər müdafiə tədbirlər istifadə edərək ilk istiqamətdə çərçivəsində.

Bu halda ikinci istiqamətdə gəldikdə, kabel sistemləri, təkrarlanması üçün istifadə olunur enerji təchizatı və məlumat, qorunması fiziki deməkdir.

Əgər cəmiyyət anlayışı və müasir həyat dəstək sistemi inteqrasiya edilə bilər təhlükəsizlik növ təsiri kimi bir ümumi nəticəyə gəlmək varsa, bu müdafiə cəmiyyətin ahəngdar olması üçün əsas şərtlərdən biri olduğunu bağlamaq mümkündür.

İqtisadi təhlükəsizlik – təminat prinsipləri və metodları

“İqtisadi təhlükəsizlik” termini böyük bir konsepsiya kimi qəbul edilməlidir. Bu sahədə vəzifə dövlətin möhkəmləndirilməsi, əmək məhsuldarlığının sabit artımı və yüksək istehsalat formalaşmasıdır. Bir çox sirləri iş mühafizəsi sxemlərində istifadə olunur.

“İqtisadi təhlükəsizlik” nədir?

İqtisadi təhlükəsizlik ölkə üçün zəruri resursların səmərəliliyinin təmin edilməsinə, daxili zənginliyin istifadəsinə dövlət nəzarəti və iqtisadi dəyərlərin qorunmasına zəmanət verən iqtisadiyyatın dövlətini öyrənən akademik bilik sahəsidir. Əsas elementlər:

1. İnkişaf . İqtisadiyyat yaxşılaşmadığı zaman, xarici təhlükəyə məruz qalır.
2. Stabillik . Sabit mövqe yüklərin dayandığını təmin edir.

Əsas meyar resursların, onların istifadəsinin səmərəliliyinin, ölkənin kapitalının, digər dövlətlərin ehtiyatlarına nisbəti nəzərə alınmaqla iqtisadiyyatın vəziyyətinin qiymətləndirilməsidir. İqtisadi təhlükəsizliyin bir çox mütəxəssislərin narahatlığı var:

• şöbə nazirlikləri;
• vergi və gömrük xidmətləri;
• banklar və fondlar.

İqtisadi təhlükəsizlik nədir?

İqtisadi təhlükəsizliyin mahiyyəti fərqli göstəricilərin konsentrasiyasında həyata keçirilir, lakin onların ərazi dəyərləri aparıcı rol oynayır. Bunlar məhdudiyyətləri məhdudlaşdırır, bu pozuntu reproduksiyanın müxtəlif komponentlərinin meydana gəlməsinə mane olur və iqtisadiyyatın qorunmasında mənfi nəticələrə səbəb ola bilər, beləliklə, düzgün iqtisadi mühitin qorunmasında maraqlı olan ölkələrin birləşmələri çox mühüm rol oynayır.

İqtisadi təhlükəsizliyin növləri

Hər hansı bir sistem kimi, iqtisadi təhlükəsizliyin öz strukturu var və növlərdən birinin qeyri-sabitliyi bütün “piramidin” dalğalanmasına səbəb ola bilər. Analitiklər iqtisadi təhlükəsizliyin belə struktur elementlərini təsvir edirlər:

1. Texnoloji və sənaye . Təbii resursların, ixracın və idxalın nəzarətidir.
2. Güc . Dövlətin xəzinəsinə mənfəət gətirən zavod və fabriklərin, istehsal məsələlərinin sabitliyini və formalaşmasını təmin edir.
3. İnflyasiya . Bu, maliyyə axını ilə bağlı olan qiymətlərin yüksəlməsini göstərir. Valyuta bazarı, ölkənin ticarət və ödəniş balansı dərhal rəqəmlərlə əks olunur.
4. Maliyyə . Büdcə gəlirlərinin göstəriciləri, bankların gəlirləri, qiymətli kağızlar bazarları.
5. Fikir . Patentlərin qorunması, müəlliflik hüququ, gömrük nəzarəti.
6. İnformasiya . KİV-in işinə nəzarət, məlumatların verilməsi, “deza” nın savadlı infuziyası.
7. Xarici iqtisadi . Dünya iqtisadiyyatı, xarici ticarət göstəriciləri, illik balansların nəticələri ilə qarşılıqlı əlaqə.

Artan rol sahibkarların fəaliyyətinin qorunmasına yönəlmiş tədbirlər – biznesin iqtisadi təhlükəsizliyi ilə qarşılanır. Şirkətlər arasında sürtünmə, cinayət strukturlarından təhdidlər, fırıldaqçılıq sxemləri kimi problemlər həll yollarına aydın bir yanaşma tələb edir. Buna görə təhlükəsizlik xidmətləri bu cür müdafiə növlərinə əsasən işləyir:

• fiziki : təhlükəsizlik və təhlükəsizlik kameraları;
• iqtisadi : vergi audit və optimallaşdırma;
• təşkilati-kadr : işçilərə nəzarət;
• hüquqi : əməliyyatlara baxış, layihələrin təhlili.

İqtisadi təhlükəsizliyin təmin edilməsi üsulları

Bir çox komponenti əhatə edən bir sistemdən bəhs etdiyimiz üçün, təhlükəsizlik tədbirlərinin yalnız bir oxşar sxemi onun təhlükəsizliyini təmin edə bilər. İqtisadi təhlükəsizliyin əsas prinsipləri:

1. Qanunun dominant rolu.
2. Ailənin və dövlətin iqtisadi maraqlarının balansına uyğunluq.
3. İqtisadiyyatın “sütunlarını” müdafiə etmək üçün alınan tədbirlərin vaxtında olması. “
4. Həm xarici, həm də daxili problemlərin sülh yolu ilə həllinə üstünlük verin.
5. Dövlət və beynəlxalq iqtisadi təhlükəsizlik sistemlərinin inteqrasiyası.

İqtisadi təhlükəsizliyin səviyyəsi

İqtisadi təhlükəsizliyin konsepsiyası da faktorlar tərəfindən müəyyən olunan səviyyələri nəzərdə tutur:

1. Ölkənin coğrafi mövqeyi, qiymətli resursların mövcudluğu.
2. Dövlətin maliyyə və hərbi gücü, inkişaf strategiyası.
3. Sənaye müəssisələrinə yardım.

İqtisadi təhlükəsizliyə təhlükələr

İqtisadi təhlükəsizliyin strategiyası bütün təzahürlərində çox sayda təhlükəni nəzərə alır. Ekspertlər vəziyyəti nəzarət altında saxlayırlar və faktları daxili səviyyələrə çatdırırlar:

• investisiyanın azalması, sənaye fəaliyyətində azalma;
• dövlətin elmi potensialının məhv edilməsi;
• cəmiyyətin kəskin əmlak təbəqələşdirilməsi.

• istedadlı mütəxəssislərin köçəri;
• sermayenin Avropa hesablarına çıxarılması;
• dövlət borcunun artması;
• Qərb bazarlarının itirilməsi.

İqtisadi təhlükəsizliyə dair kitablar

Günümüzdə iqtisadi təhlükəsizliyə dair ədəbiyyat Avropa və Rusiya müəlliflərinin çoxsaylı kitabları tərəfindən təqdim olunur: dərsliklər və dərsliklərdən qiymətli monoqrafiyalara və elmi araşdırmalara. Maliyyə və iqtisadi təhlükəsizliyin nə olduğunu başa düşmək üçün işlər kömək edəcəkdir:

1. V. Çernyak, N. Eriaşvili.“İqtisadi təhlükəsizlik sistemində biznes risklərini idarə etmək”. Monoqrafiya sahibkarlıq sahəsindəki yenilikləri, hökumət təşkilatları və biznes idarəçiləri arasındakı əlaqəni təqdim edir.
2. K. Burkeeva.“İngilis iqtisadi təhlükəsizlik sahəsində . “ Dərslik sizə Avropa ekspertlərinin ən yaxşı təcrübəsinə əsaslanan sadə və kompleks problemləri həll etməyə öyrədir.
3. I. Kuznetsov.“Biznes Təhlükəsizlik” . Kitabda şirkətlərin təhlükəsizliyini təmin edən variantlar təhlil olunur: xidmətlərin gizli sxemlərin qorunması üçün yaradılması.