Törəmə Şirkəti nədir

Məsələn, şirkət A şirkətlər B, C və D (hər bir mülk) və Şirkət D-yə aiddirsə, digər şirkətlər təsirlənmir.

Məktəbdə rəhbər işçilərin həftəlik dərs saatları NORMALARI

Təhsil, təlim-tərbiyə müəssisələrinin rəhbər, inzibati-təsərrüfat, tədris-köməkçi və digər işçilərinin tutduqları vəzifə ilə yanaşı ixtisasları üzrə dərs yükü (pedaqoji iş) aparmaları haqqında Normalar

Ümumi müddəalar

Təhsil, təlim-tərbiyə müəssisələrinin rəhbər, inzibati-təsərrüfat, tədris-köməkçi və digər işçiləri tutduqları vəzifə ilə yanaşı öz ixtisaslarına uyğun olaraq işlədikləri müəssisələrdə və ya əsas iş vaxtı istisna olmaqla başqa təlim-tərbiyə müəssisələrində müvafiq qaydada əvəzçilik, əvəzetmə (müvəqqəti əvəzetmə), saathesabı dərs yükü (pedaqoji iş) apara bilərlər.

Normalar üzrə dərs ilinin əvvəlində tarifləşmə siyahısına daxil edilməklə təhsil, təlim-tərbiyə müəssisəsinin yuxarıda göstərilən işçiləri tərəfindən tədris edilən dərslərin əmək haqqı ştatda olan müəllimlər üçün mövcud olan qaydalara uyğun ödənilir.

Əsas iş yerində saathesabı tədris edilən dərslərin hər saatının dəyəri dərsi tədris edən şəxsin təhsili və pedaqoji stajı əsasında müəyyənləşdirilən aylıq əmək haqqı stavkasına uyğun hesablanıb ödənilir.

Başqa təlim-tərbiyə müəssisələrində saathesabı tədris edilən dərslərin saatının dəyəri isə müvafiq qaydada təsdiq olunmuş saathesabı əməyin ödənilməsi məbləğləri əsasında verilir.

Bütün tipdən olan ümumtəhsil məktəbləri, litseylər, gimnaziyalar, peşə məktəbləri və peşə litseyləri üzrə

Bütün tipdən olan ümumtəhsil məktəblərinin (internat məktəbləri daxil olmaqla), litseylərin, gimnaziyaların, peşə məktəbi və peşə litseylərinin direktorları, onların müavinləri əsas iş üzrə müvafiq qaydalar əsasında tam vəzifə maaşı almaqla yanaşı, işlədikləri təhsil müəssisələrində ixtisaslarına uyğun olaraq dərs ilinin əvvəlində tarifləşmə siyahısına salınmaqla həftədə 12 saata (ildə 480 saata) qədər dərs apara bilərlər, bundan əlavə müvafiq ixtisas fənni üzrə müəllim çatışmadıqda və ya digər zəruri ehtiyac yarandığı hallarda təhsil müəssisəsinin tabe olduğu yuxarı təşkilatın razılığı əsasında əmək haqqı saathesabı ödənilməklə həftədə 6 saata (tədris ili ərzində 240 saata) qədər də dərs apara bilərlər.

Ümumtəhsil məktəblərinin, litseylərin, gimnaziyaların, peşə məktəbləri və peşə litseylərinin rəhbər işçilərindən 0,5 ştat vəzifə maaşı alanları işlədikləri təhsil müəssisələrində ixtisasları üzrə tarifləşmə siyahısına salınmaqla həftədə 18 saata (ildə 720 saata) qədər dərs apara bilərlər.

Bundan əlavə müvafiq ixtisas fənni üzrə müəllim çatışmadıqda və ya digər zəruri ehtiyac yarandığı hallarda təhsil müəssisəsinin tabe olduğu yuxarı təşkilatın razılığı əsasında əmək haqqı saat hesabı ödənilməklə həftədə 6 saata (tədris ili ərzində 240 saata) qədər də dərs apara bilərlər.

Tam vəzifə maaşı alan ümumtəhsil məktəblərinin, litsey və gimnaziyaların, peşə məktəbi və peşə litseylərinin rəhbər işçiləri tabe olduqları yuxarı təşkilatın razılığı ilə yaxınlıqdakı təhsil müəssisəsində həftədə 6 saata (ildə 240 saata) qədər, 0,5 vəzifə maaşı alanlar isə həftədə 12 saata (ildə 480 saata) qədər ixtisasları üzrə dərs apara bilərlər.

Ümumtəhsil məktəblərində, litsey və gimnaziyalarda, peşə məktəbi və peşə litseylərində inzibati-təsərrüfat, tədris-köməkçi tərkibdən olan işçilərə, metodistlərə, psixoloqlara, uşaq birliyi rəhbərlərinə tam vəzifə maaşı almaqla işlədikləri təhsil müəssisələrində ixtisasları üzrə 12 saata (ildə 480 saata) qədər, 0,5 ştat üzrə vəzifə maaşı alanlara isə həftədə 18 saata (ildə 720 saata) qədər dərs verilə bilər.

Həmin işçilər əsas iş yerlərində tam vəzifə maaşı almaqla yanaşı, başqa təhsil müəssisələrində həftədə 6 saata (ildə 240 saata), 0,5 ştat üzrə vəzifə maaşı alanlar isə həftədə 12 saata (ildə 480 saata) qədər ixtisasları üzrə dərs apara bilərlər. Tədris edilən dərslərin əmək haqqı müvafiq qaydalara uyğun olaraq əvəzçilik və ya saat hesabı ödənilir.

Ümumtəhsil məktəblərində, litsey və gimnaziyalarda, peşə məktəbi və peşə litseylərində, hərbi rəhbərin hərbi hazırlıq üzrə həftədə 8 saata (ildə 360 saata) qədər tədris etdikləri dərs saatlarının əmək haqqı onların vəzifə maaşına daxil edilir və həmin saatlar üçün əlavə haqq ödənilmir.

Hərbi rəhbərlərə haqqı vəzifə maaşına daxil olan saatlardan əlavə taarifləşmə siyahısına salınmaqla həftədə 12 saata (ildə 480 saata) qədər dərs yükü verilə bilər. Bu dərs yükü ibtidai hərbi hazırlıq və ya başqa fənn üzrə (hərbi rəhbərin ixtisasından asılı olaraq) verilə bilər. Bundan əlavə zəruri ehtiyac yaranarsa, hərbi rəhbərə əmək haqqı saathesabı ödənilməklə həftədə 6 saata (ildə 240 saata) qədər əlavə dərs verilə bilər.

Hərbi rəhbərlər başqa tədris müəssisəsində saathesabı qaydasında həftədə 6 saata (ildə 240 saata) qədər dərs apara bilərlər.

Peşə məktəbləri və peşə litseylərində bədən tərbiyəsi rəhbərlərinin həftədə 6 saat (ildə 240 saat) bədən tərbiyəsi üzrə tədris etdikləri dərs saatlarının əmək haqqı onların vəzifə maaşına daxil edilir və həmin saatlar üçün əlavə haqq ödənilmir.

Peşə məktəbləri və peşə litseylərində bədən tərbiyəsi rəhbərlərinə haqqı vəzifə maaşına daxil olan saatlardan əlavə tarifləşmə siyahısına salınmaqla həftədə 12 saata (ildə 480 saata) qədər dərs yükü verilə bilər. Bu dərs yükü bədən tərbiyəsi və ya başqa fənn üzrə (bədən tərbiyəsi rəhbərinin ixtisasından asılı olaraq) verilə bilər. Bundan əlavə zəruri ehtiyac yaranarsa, bədən tərbiyəsi rəhbərinə əmək haqqı saathesabı ödənilməklə həftədə 6 saata (ildə 240 saata) qədər dərs verilə bilər.

Bədən tərbiyəsi rəhbərləri başqa təhsil müəssisələrində həftədə 6 saata (ildə 240 saata) qədər dərs apara bilərlər.

Ümumtəhsil məktəblərində, litsey, gimnaziyalarda, peşə məktəbləri və peşə litseylərində kənardan dərs deməyə cəlb edilən mütəxəssislər və təhsil müəssisəsinin özündə çalışan qeyri-pedaqoji işçilər il ərzində 120 saatdan az olmayaraq dərs tədris edərlərsə, həmin dərs saatlarının tədris edildiyi aylar onlar üçün pedaqoji staj sayılır.

Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyində qeydə alınmışdır.

05 may 1999-cu il Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 26 yanvar 1999-cu il tarixli 59 nömrəli əmri ilə təsdiq edilmişdir.

Nazir S.Həsənova Nazir M.Mərdanov (Qeydiyyat № 142)

Törəmə Şirkəti nədir?

Bir şirkət başqa bir şirkət satın aldıqda, ikinci şirkət adətən bir törəmə müəssisə olur. Məsələn, Amazon bir çox törəmə şirkətə sahibdir, o cümlədən Audible’den (qeyd olunan kitablardan) Zappo-a (online ayaqqabı satışı) hər şey daxildir.

Tərəfdaş nədir?

Törəmə bir şirkət digər şirkət tərəfindən idarə olunan bir şirkətdir. Sahibkarlıq şirkətinə əsas şirkət və ya bəzən bir holdinq şirkəti adlanır.

Törəmə müəssisənin əsas şirkəti tək sahibidir və bir neçə sahibindən biri ola bilər.

Bir ana şirkət və ya holdinq şirkəti başqa bir şirkətin 100% -ə sahibdirsə, bu şirkət “tamamilə məxsus olan filial” adlanır.

Əməliyyat baxımından bir ana şirkət və holdinq şirkəti arasında fərq var. Holdinq şirkətinin öz əməliyyatları yoxdur; səhm nəzarət payına sahibdir və digər şirkətlərin (törəmə şirkətləri) aktivlərini saxlayır.

Ana şirkət sadəcə bir işi idarə edən və başqa bir işə malik olan bir şirkətdir – törəmə müəssisədir. Ana şirkət öz əməliyyatlarına malikdir və törəmə müəssisə müvafiq bizneslə məşğul ola bilər. Məsələn, törəmə müəssisə öhdəlikləri həmin aktivlərdən ayrı tutmaq üçün əsas şirkətin əmlak mülkiyyətinə malik ola bilər və idarə edə bilər.

Bir şirkət və ya S korporasiyası səhmdarlara məxsusdur. Bu halda, ana şirkət adətən törəmə müəssisənin səhmlərinin 50% və ya daha çoxunu tutur.

Bir MMC- nin mülkiyyət payı əməliyyat müqaviləsi ilə idarə olunan üzvlərə məxsusdur .

Bir MMC başqa bir MMC-yə sahib ola bilər.

Niyə Təşkilat yaratmaq

Tərəfdaşlar bir sıra sənayelərdə, xüsusilə daşınmaz əmlakda yayılmışdır. Əmlaka sahib olan və bir neçə əmlaka sahib olan şirkət, hər bir əmlakı törəmə müəssisə kimi, ümumi holdinq şirkəti yarada bilər. Bunu etmək məcburiyyəti müxtəlif xüsusiyyətlərin aktivlərini bir-birinin öhdəliklərindən qorumaqdır.

Məsələn, şirkət A şirkətlər B, C və D (hər bir mülk) və Şirkət D-yə aiddirsə, digər şirkətlər təsirlənmir.

Tərəfdaş necə formalaşdı

Törəmə müəssisə şirkətin fəaliyyət göstərdiyi dövlətlə qeydiyyatdan keçirilir. Törəmə müəssisənin mülkiyyəti qeydiyyatda qeyd olunur.

Şirkət A öz əmlaklarını idarə etmək üçün bir törəmə müəssisə yaratmaq istəyir. B törəmə şirkəti, B şirkəti dövlətlə qeydiyyata alır və tamamilə şirkət A şirkətinə məxsusdur.

Tərəfdaş necə fəaliyyət göstərir

Törəmə müəssisə normal şirkət kimi fəaliyyət göstərir, ana şirkət yalnız nəzarət edir. Ana şirkətin törəmə müəssisənin hər gün nəzarət etdiyi təqdirdə, bu, valideynin törəmə müəssisənin məsuliyyətini götürəcəyini bildirir.

Törəmə müəssisələr üçün uçot və vergilər

Mühasibat baxımından bir törəmə müəssisə ayrı bir şirkətdir, buna görə də öz maliyyə qeydlərini, bank hesablarını, aktivlərini və öhdəliklərini saxlayır. Ana şirkət və törəmə müəssisə arasında hər hansı əməliyyatlar qeyd edilməlidir.

Bir çox şirkət səhmdarlar üçün konsolidasiya edilmiş maliyyə hesabatlarını (balans və mənfəət və zərər haqqında hesabat) əks etdirir və əsas və bütün filialları birləşdirir.

Vergi baxımından bir törəmə müəssisə ayrı bir vergi quruluşudur.

Hər bir törəmə müəssisənin öz vergi nömrəsi var və iş növü üzrə bütün vergilərini ödəyir.

Ana şirkətin 80% və ya daha çox səhm və törəmə müəssisənin səs hüququna malik olması halında, bir törəmə müəssisənin mənfəətini digərindən itkilərə məruz qoymaqla istifadə etmək üçün konsolidasiya edilmiş vergi ödəyicisi təqdim edə bilər. Törəmə müəssisə bu konsolidasiya edilmiş vergi bəyannaməsinə daxil olmağa razı olmalıdır .

Tərəfdaşın mənfi cəhətləri

LegalZoom qeyd edir ki, ana şirkət iddia edildikdə, öhdəliklər törəmə müəssisələrə keçə bilər. “Əgər valideyn MM-nin ona qarşı iddia və ya məhkəmə qərarı varsa, törəmə müəssisələrin aktivləri təhlükəli ola bilər. Ana şirkətə qarşı hər hansı bir hərəkət qanuni olaraq ana şirkətin aktivlərindən sonra gedə bilər.

B şirkəti A şirkətinin bir törəmə şirkətidirsə və B şirkəti iddia edirsə, A şirkəti hələ də məsuliyyət daşıyır.

Tamamilə ayrı bir şirkət varsa, öhdəlik ayrı qalır.

Törəmə müəssisələrin bir dezavantajı onlar vergi, hüquqi və mühasibat baxımından daha mürəkkəbdir. Bir törəmə müəssisəni yaratmaq və qaydalara getmək üçün həm vergi həm də mühasibat mütəxəssislərinə ehtiyacınız olacaq.

Affiliate vs Associate və Subsidiary

Törəmə müəssisə əsas şirkətin ən azı yarısına sahib olan şirkətdir. Şəffaf bir şirkətin vəziyyətində, ana şirkət nəzarət payından daha az sahibdir.

” Şərik ” termini çaşqın ola bilər. Şirkət mülkiyyəti kontekstində bir filial şirkəti əsas şirkətin 50% -dən az hissəsinə sahib olan birləşənə bənzəyir.

Ancaq e-ticarət dünyasında bir bağlılıq əlaqəsi iki ayrı şirkət arasında məhsul və ya xidmətlər satmaq üçün müqaviləli bir əlaqədir. Bu halda, nə şirkətin digər şirkətin əməliyyatları üçün heç bir mülkiyyəti və ya öhdəliyi yoxdur.

Bir Tərəfdaş və DBA Arasında Fərqlilik nədir?

Törəmə bir dövlət dövlətlə qeydə alınmış qanuni bir hüquqi şəxsdir. ” Biznesin aparılması ” və ya ticarət adının statusu hüquqi şəxs deyildir; bu, ictimaiyyətlə ticarətdə biznesin istifadə etdiyi bir ad. Məsələn, XYZ şirkəti “Jimin Avto təmiri” kimi fəaliyyət göstərə bilər. Jim’in Oto Tamiratı bu halda ayrı bir şirkət deyil. Əgər olsaydı, bu bir köməkçi ola bilər.

Əlavələr: Törəmə müəssisələr üçün uçot və vergilər çətinləşir və hər bir vəziyyət fərqlidir. Bu əlavə mühasibat uçotu, hüquqi və vergilərlə bağlı ümumi bir xülasədir. Bir törəmə şirkət qurmaq və fəaliyyət göstərmək üçün bir avukat, EBM və vergi mütəxəssisi alın.

Saatların tarixi haqqinda

«Vaxt qızıldır» ifadəsi təsadüfən deyilməyib. Zaman və vaxt anlamı insanlar üçün həmişə çox önəmli olub. Ümumiyyətlə, Adəm övladı yaranandan zamanı ölçməyə çalışıb. Ona görə dəv, vaxtı ölçdüyümüz saatın tarixi çox-çox qədimlərdən başlayır.

Günəş saatı

Qədim dövlərdə zamanı ölçməyə çalışan ayrı-ayrı xalqlar müxtəlif üsullardan istifadə ediblər. Ən qədim saatlar Günəş saatları hesab olunur. İlk Günəş saatını düzəltmək qədim misirlilərin ağlına gəlib. Onlar Günəşin hər gün müntəzəm bir hərəkətlə doğmasını, müəyyən vaxtlarda göy üzünün eyni nöqtələrində olmasını, sonra batmasını müşahidə edərək ən qədim saatı kəşf ediblər. Bu saat meydanın yüksək bir yerində qoyulan daşdan ibarət olub. Qədim misirlilər Günəşin hərəkəti əsnasında bu daşın kölgəsini izləməklə vaxtı ölçüblər. Yeri gəlmişkən, saat əqrəbinin sağa hərəkət etməsi də buradan yaranıb. Belə ki, Misir Yer planetinin şimal yarımkürəsində, ekvator xəttinə yaxın yerləşən ölkədir və Günəş çıxanda qədim misirlilərin düzəltdikləri saatda kölgə dərhal qərbdə meydana gəlir, Günəş yüksəldikcə kölgə şimala, yəni sağa doğru hərəkət edirdi. Daha sonralar, çarxlı, mexaniki, batareyalı saatlar yaradılanda da istiqamət dəyişmədi və beləcə, əqrəbin soldan sağa doğru hərəkəti günümüzədək gəlib çıxdı.

Maraqlıdır ki, Avstraliya kimi ekvatorun cənubundakı ölkələrdə, Günəş doğarkən daşın kölgəsi cənuba düşür və Günəş yüksəldikcə sola doğru dönməyə başlayar. Kim bilir, bəlkə ilk saat orada kəşf edilsəydi, bu gün əqrəblər əks istiqamətdə hərəkət edə bilərdi. Beləliklə, artıq eramızdan əvvəl III minilliyin ortalarında ən bəsit saat mövcud idi. Həmin dövrdə Qədim Misir və Yunanıstanda vaxtı üfüqi və şaquli sferblatlı Günəş saatı ilə hesablayırdılar.

Su saatı

Günəş saatından sonra su saatı yaranıb. Su saatının yaranması isə qədim yunan riyaziyyatçısı, mühəndisi və ixtiraçısı Ktesibiosun adı ilə bağlıdır. O, bizim eradan əvvəl II əsrdə qədim Misirdə yaşayıb. Su saatı düzəldilənədək insanların istifadə etdiyi günəş saatı ilə vaxtı yalnız gündüzlər ölçmək mümkün olurdu. Amma su saatı icad olunandan sonra vaxtı gecələr də ölmək mümkün olub. Su saatları ilkin vaxtlarda dibində deşik olan qabdan ibarət idi. Qaba müəyyən miqdarda su tökülür, su axıb qurtardıqda vaxt ötüb keçirdi. Bu saatların çatışmayan cəhəti onlarda suyun sürətinin sabit olmaması səbəbindən vaxtın qeyri-dəqiq ölçülməsi idi. Belə ki, qabda suyun həcmi dəyişdikcə qabın dibindəki təzyiq də dəyişirdi ki, bu da suyun axın sürətinə birbaşa təsir edirdi. Digər tərəfdən deşiyin çirklənməsi də saatın dəqiqliyini aşağı salırdı. Sonralar mühəndis Ktesibios bu problemləri aradan qaldırmaq üçün yeni konstruksiya təklif edib. Qabdakı deşiyin dəqiqliyini artırmaq üçün o, deşiyi qızıldan və ya xüsusi daşlardan hazırladı.

Qum saatı

Günəş və su saatlarından sonra qədim insanlar qum saatlarını icad ediblər. Ələnmiş narın qumu ortası boğma şüşə qaba tökür və sonra qabı tərsinə çevirirdilər. Ammu bu saatın yanında kimsə növbə çəkməli idi ki, qum şüşənin alt hissəsinə tökülüb qurtaran kimi, yenidən qabı tərsinə çevirsin. Qum saatı bərabər sürətli hərəkət prinsipi əsasında işləyirdi. Tarixi mənbəələrə görə, 1259-cu ildə böyük Azərbaycan alimi Nəsirəddin Tusinin Marağa rəsədxanasında Ay və Günəş tutulmasını, gecə-gündüz bərabərliyi anlarını müşahidə edən müxtəlif cihazlardan əlavə Günəş saatı və su saatı olub.

Mexaniki əqrəbli saat

Orta əsrlərdə mexaniki saatların kəşfi zamanın daha dəqiq ölçülməsinə imkan yaradıb. Dünyada ilk sadə mexaniki saat 1335-ci ildə İtaliyanın Milan şəhərində düzəldilib. Sonralar illər ötdükcə mexaniki saat daha təkmilləşdirilib. Müasir mexaniki saatın ixtiraçısı 1657-ci ildə kəfkiri idarəedici detal kimi saata daxil edən X.Hüygensdir. Saatın sonrakı təkmilləşməsi ingilis saatsazı U.Klementin, C.Qraqamın, sonra yenə də Hüygensin adı ilə bağlıdır. XVI əsrin sonunda dəqiqə əqrəbi, 1760-cı ildə saniyə əqrəbi meydana çıxıb. Ardınca saatlarda ayın tarixini, həftənin günlərini göstərən əlavə mexanizmlər qoyulub.

Qüllə saatı

1300-cü ildən başlayaraq Avropa ölkələrində qüllə saatları düzəldilib. Bəzi məlumatlara görə, ilk qüllə saatı Fransanın Strasburq şəhərində ucaldılıb. Qüllə saatları çox güc tələb edən mexanizm üzərində qurulurdu. Dünyadakı məşhur qüllə saatlarından biri də Çexiyanın paytaxtı Praqada düzəldilib. Təəssüf ki, həmin saatlar müasir dövrə qədər qorunub saxlanılmayıb.

Divar, stolüstü, cib və qol saatları

XV əsrin ikinci yarısından sonra saat istehsalında yeni təkmilləşmələr baş verib və ardınca divar, stolüstü, cib və bilək saatları yaradılıb. İlk cib saatları XIX əsrin əvvəllərində istehsal olunub. 1800-ci ildə isə dünyada ilk elektrik və elektromexanki saatlar buraxılıb. Daha sonralar elektron saatlar istehsal olunub. Elektron saatlar zamanı ölçən cihazların inkişafı sahəsində tamamilə yeni keyfiyyət mərhələsi təşkil edir. Müasir dövrdə də saat istehsalı üzrə yeni üsullar işlənib hazırlanmaqdadır. Bu gün saatlar təkcə zaman cərəyanını dəqiqliyi ilə göstərən mexanizm deyil, onlar həm də insanların cəmiyyətdə çəkisini göstərən vasitəyə çevirilib.

Saatlar ölkəsi

Müasir dünyada İsveçrə ənənəvi saat ölkəsi kim tanınır. Bu gün ən yaxşı, möhkəm, dözümlü, sukeçirməz və digər keyfiyyətlərinə görə fərqlənən saatlar İsveçrə saatları hesab olunur. Hazırda dünyanın bir sıra ölkələrində saat muzeyləri fəaliyyət göstərir. Belə tanın muzeylərlərdən biri Rumıniyanın Ployes şəhərində yerləşir. Bu, Şərqi Avropada yeganə olan Qədim Saatlar Muzeyidir. 1963-cü ildə yaradılan muzeydə 500 növdə gün, qum və su saatları qorunur.
Mənbə: modern.az hazırlayan: Adəm