Kapitan Qrantın uşaqları xülasəsi

– Əlbəttə yox! Siz “Dunkan” gəmisində üzürsünüz, – kapitan dedi.

Kapitan Qrantın uşaqları – KÜNCDƏN BAXIŞ

Elmi fantastika janrının atası, ölməz yazıçı Jül Vernin “Kapitan Qrantın uşaqları” əsəri dünya macəra ədəbiyyatının şah əsəri sayılır. Bu əsəri oxumayan çətin tapılar.

Amma mövzumuz onunla bağlı deyil. Biz tamam başqa Qrantın uşaqlarından danışmaq istəyirik. Bu Qrant həzrətləri ilə xalqımızın ilk tanışlığı Sovet İttifaqının dağılmasından sonra müstəqil respublika kimi yaşamağa çalışdığımız ilk dövrlərdən başlayır.

İttifaqın dağılmasından sonra qlobal güclərin, böyük dövlətlərin keçmiş Sovet respublikalarına hücumu başladı. Respublikamızda saysız hesabsız siyasi partiyalar, dini icmalar, etnik birliklər və sair qeyri-hökumət təşkilatları. və sayı-hesabı bilinməyən media orqanları yaranmağa başladı.

Adam lap məəttəl qalırdı- kiçik bir respublikada bu qədər çox sayda mətbu orqan və ictimai təşkilat nəyə və kimə lazımdır? Ölkənin, xalqın maliyyə-iqtisadi vəziyyəti son dərəcə ağır olduğundan bu qədər təşkilatı, qəzeti, icmanı kimin maliyyələşdirdiyi sual doğururdu.

Təsəvvür edin, ölkədə dini icmaların sayı 1000-i, siyasi partiyaların sayı 100-ü, qeyri-hökumət təşkilatlarının sayı 4000-i, media orqanlarının sayı isə 5000-i keçib. Bu, ilk baxışda demokratiyanın təntənəsi kimi görünə bilər. Amma alt qatlarda məsələ başqa cürdür.

Artıq 90-ların ortalarından çoxlarına aydın oldu ki, belə təşkilatların yaranması, cəmiyyətin monolit formasından çıxarılaraq saysız siyasi, dini, etnik qruplara bölünməsi hansı xarici mərkəzlərə və niyə sərf edirmiş, pullar haradan və necə gəlirmiş.

Qrant adlandırılan bu çirkli pulları mədəni formalara salıb müxtəlif bəzəkli adlar altında ölkədəki qulbeçələrinə göndərirdilər. Nə bilim, demokratiyanin inkişafı naminə, vətəndaş cəmiyyəti uğrunda, hüquqi dövlətə doğru, qadın azadlığı, tolerantlıq mədəniyyəti və s. adlarla.

Ölkə boyu beynəlxalq təşkilatların seminar, treninq, konfrans və sair bu kimi tədbirlərinin sayı-hesabı itib. Belə tədbirlərə, əsasən, aktiv gənclər dəvət edilir və onların beyninin yuyulması üçün peşəkar əcnəbi mütəxəssislər təlim keçirdi. Hətta fərqlənənləri xarici səfərlərə aparıb orda Qərbin “demokratik”, “zəngin” mənzərələrini onlara nümayiş etdirirdilər ki, “lazımi” təfəkkürə yiyələnsinlər. Buna xüsusi xidmət orqanlarında “verbovka” deyilir.

Amma gəlin görək, bu qrantları alan media və QHT-lər hansı layihələr həyata keçirir və bunların cəmiyyətə hansı faydaları olub? Gəlin görək, bu şəxslərin neçəsi xalqın problemlərini həll etmək üçün, cəmiyyəti obyektiv məlumatlandırma və maarifləndirmə üçün, mənəvi dəyərlərin və insan hüquqlarının qorunması üçün fəaliyyət göstərir. Çox az sayda olar.

İndi gələk politoloqlara, iqtisadçılara, ilahiyyatşünaslara, digər sahələrdə “müstəqil” ekspertlərə. Heç kim bilməsə də, jurnalistlər yaxşı bilir ki, hər hansı bir siyasi, iqtisadi, sosial, dini problemlərin araşdırılması üçün obyektiv ekspert tapıb rəy almaq necə müşküldür. Yeri gəlmişkən elə jurnalistlərin arasında da bu qrantlardan bəhrələnən xeylisi var. Onların yazılarından bu cəmiyyətə hansı faydalar toxunur, burası aydın deyil.

Biri Amerikanın mənafeyindən çıxış edəcək, biri Avropanın, o biri İranın, digəri Rusiyanın. ya da biri adını müxalifət qoyaraq “qaraya da qara”, “ağa da qara” deyəcək. Necə deyərlər, pulu kim verirsə, mahnını da o sifariş edir.

Yalnız intellektual şəxslər, alternativ mənbələrdən faktları əldə edib, analiz edə bilənlər obyektiv qənaət hasil edə bilirlər. Bəs sadə xalq kimə inansın? Eyni hadisə ilə bağlı 2 fərqli mövqenin hansının düzgün olduğuna necə qərar versin?

Nə qədər ki, hamı savadlı deyil, hamının alternativ mənbələrə çıxışı yoxdur, hamı analitik təfəkkürə malik deyil, kütləni istənilən yalana inandırmaq asandır. Necə ki, indi Qərbin nüfuz agentləri Qarabağ mövzusunda xalqa cəfəngiyyat danışır, qələbəmizə və bu istiqamətdə aparılan uğurlu siyasətə kölgə salmağa çalışırlar. Onlara inananlar çoxdur, çünki dediyimiz kimi savadlı və məntiqli adamlar azdır.

Belə çıxır ki, problemin həlli yolu hamının savadlanmasından və analiz qabiliyyətinə malik olmasından keçir. Bu da çox çətin görünür. Bu səbəbdən də, hələ ki, Kapitan Qrantın uşaqları ictimai rəyi lazımi şəkildə yönləndirə bilirlər.

“Kapitan Qrantın uşaqları” xülasəsi

öz aktuallığını il ərzində heç bir, heç bir tələb itirmək yoxdur dünya ədəbiyyatının əsərləri var. Onların arasında “Kapitan Qrantın uşaqları”, əlbəttə, “Huckleberry Finn” “Tom Sawyer The Adventures” adlı bilər. Bu kitab məşhur tərəfindən yazılmışdır French fantastika yazıçısı Jules Verne. Captain Nemo hekayə və sualtı “Nautilus” ilə birlikdə tanınmış trilogy hissəsidir Bu roman, eləcə də bir əsrdən artıq yarım “Mysterious Island”, yeniyetmələr üçün kitabı deyil.

Jules Verne rəsmən kitab “Kapitan Qrantın uşaqları”, indi izah etmək çalışacağıq olan bir xülasə ilə fantastika hesab baxmayaraq, heç bir var aya uçuşlar, kosmosdan, nə də yerin mərkəzinə enmə, nə döyüşkən əcnəbilər. Və nədir? Və nəcib dənizçilərin, səmimi insanlar, cəsarətli qadın və səxavətli insan var.

Əlbəttə ki, roman charm bu oxumaq heç retelling bəri şəxsi təcrübə üçün heç bir əvəz, lakin kitabın əsas istiqamətlərindən təqdimat bu ümumi bir fikir vermək zaman mümkündür hiss edirəm. Belə ki, başlasın .

Xülasə. Fransız ədəbiyyatı klassik “Kapitan Qrantın uşaqları” – Monsieur Jules Verne

İyulun 1864 yat Duncan sahibi sonunda – birlikdə onun gənc həyat yoldaşı ilə Lord Glenarvan, Ellen hazırlaşır bal ayı. test ride keyfiyyət qayıq zamanı bir qeyd ilə bir şüşə içərisində yerləşir İrlandiya dənizi Shark, ovlanır. O günlərdə orada bir şüşə möhürlənmiş heç bir mobil telefon, peyk rabitə və İnternet, və qeyd idi tez-tez yoxsul xilas yalnız şans idi, sivil yerlərdə uzaq shipwrecked. Yer üzündə yerlər kifayət qədər var.

şüşə məzmunu araşdırdıqdan sonra Glenarvan müxtəlif dillərdə və üst-üstə yazılmış üç mətnləri ehtiva gördüm. Notes müəyyən Captain Qrant və onun iki dənizçilərin cənub Enlem 37 dərəcə kömək gözləyir rəvayət.

Təəssüf ki, su şüşə içərisində nüfuz və mesaj hissəsi üz yuyulur və bu ada Boylam və adını göstərir biridir.

Bu Glenarvanu deniz birbaşa dedi avariya talehsiz qurbanlarına kömək üçün heç bir şey mümkün deyil idi ki, sanki. Amma Glenarvan həyat yoldaşları başqa qərar. Captain Qrant göz yaşları Uşaq təsiri altında – on altı, Məryəm və Robert, dörd il kiçik bacısı, onlar qərar onların “Duncan” circumnavigate dünyanın 37-ci paralel və acınacaqlı baxmaq.

Əlbəttə, onlar dörd deyil ekspedisiya gedir. Onlar həvəslə Major Mac Nabbs və gənc Kapitan John Mangles başçılıq etdiyi yat bütün ekipaj qoşulub. Çox əvvəlində onlar başqa yoldaş tapa bilərsiniz. Onlar istehza məşhur coğrafiyaşünas Zhak Paganel olmaq çıxır, var üçün “Duncan” çünki onun şöhrət alim ilə əl-ələ gedir şöhrət olan onların səpilmə, edir. Bu Paganel sənəd öyrənilməsi sonra, çox güman ki, Captain Grant Cənubi Amerika əminliyini ifadə edib. Və bu Patagonia, bu gün Çili aid ərazisinin adı axtarmaq lazımdır.

onun xülasə roman özü oxuduqdan sonra yalnız aşkar və ola bilər kimi, ekspedisiya üzvləri olan bütün sərgüzəştləri, yenidən sayılması deyil. və onların dostları ilə birlikdə Kapitan Qrantın uşaqları, Patagonia ziyarət və Avstraliya və Tristan da Cunha adasında, hətta Yeni Zelandiya var. Amma bu yer üzündə hər ekspedisiya qısır deyil. dəniz suyu belə ağılla, sənəd zədələnmiş sözləri fraqmentləri hər dəfə o Paganel səsləndirdiyi yeni versiyası təmin olduqca mübahisəsiz oxumaq ki, üz belə xaotik yuyulur edilmişdir. proses bir az kişi rəqs bir sirr həll kimi kimi gəlmişkən, qəza tapmaq, azarkeşləri və cryptograms üçün maraqlı olacaq. Lakin, təəssüf ki, yeni bir yer hər zaman üçün baxmaq lazımdır nəticəyə gəlir nə yol coğrafiyaşünas həyata tapmaq üçün, siz onun xülasə kitab özü oxumaq lazımdır.

Məryəm və Robert – – Captain Grant Uşaqlar onlar atasının layiq olduğunu sübut etdik – bir igid Şotlandiya dənizçi. 37 paralel demək olar ki, bütün dünyanın dairəvi ekspedisiya üzvləri sonra bir avariya qurbanlarının qənaət ümid təxminən itirilmiş, çünki ürək itirməyə başladı. Amma uşaqlar çatışmazlığı ilə qoymaq istəmirdi. Onlar ata diri və yardım gözləyir idi ki. Glenarvan sonra başqa bir ekspedisiya təşkil və indi geri getmək lazımdır ki, onlara vəd. ilk torpaq var – Bu, yalnız bir deyil, çox xoş bir şey etmək qalır bir səhra ada cinayətkar Ayrton. Kim haradan gəldiyi Ayrton və? Və bu roman yazılmışdır. Siz oxu bir kitab deyil unutmayın, lakin bu, çox qısa xülasə edir.

Captain Grant gecə uşaqlar birdən yardım üçün zəng səsini eşitmək. Onlar atalarının səs, qoxu. Amma o dənizə gəldi? gəmi sonra olduqca uzaq torpaq və Ayrton etmək qərarına Tabor unremarkable ada, edir. Amma yoxlamaq lazımdır, və Glenarvan ada qayıq göndərir.

Bu adada idi və danışmağa ehtiyac yoxdur, xilasetmə Captain Grant gözlədi ki. Uşaqlar keçən atası var, və eyni zamanda və taleyi. Mary John Mangles cəsarətli məşğul olur. Amma Robert səfərlərinin olmadan davam mövcudluğunu hesab etmir. Lakin Zhyul Vern onların simvol ilə iştirak talib deyil, və oxucu “Mysterious Island” adlı kitabında tanış adlar tapa bilərsiniz.

Текст книги “Kapitan qrantın uşaqları”

1864-cü il iyulun 26-da Şimal kanalı ilə gözəl bir ingilis gəmisi üzürdü. Gəminin adı “Dunkan” idi. Onun sahibi Eduard Qlenarvan və əmisi oğlu mayor Mak-Nabs gəminin göyərtəsindən ətrafı seyr edirdilər. Bu vaxt “Dunkan”ın növbətçi matrosu gəminin arxasınca iri bir balığın üzdüyünü gördü və dərhal bunu kapitan Con Manqlsa xəbər verdi. Manqls isə xəbəri Qlenarvana çatdırmaq üçün onun yanına getdi.

Qlenarvan kapitandan bunun hansı balıq olduğunu soruşdu. Kapitan dedi:

– Ser, məncə, bu, nəhəng bir köpəkbalığıdır.

– Bu sularda köpəkbalığı? – Qlenarvan təəccübləndi.

– Bəli, ser, – kapitan dedi. – Bu, köpəkbalığının elə bir cinsidir ki, ona bütün dənizlərdə rast gəlmək olar.

Qlenarvan əmr etdi ki, matroslar həmin balığı tutsunlar. Gəminin sahibi, onun xanımı Elen, mayor Mak-Nabs nəhəng yırtıcının necə ovlanacağına baxmaq üçün kapitan körpücüyünə qalxdılar. Buradan köpəkbalığını asanlıqla görmək olurdu. Bu dəniz yırtıcısı gah sulara baş vurur, gah da gəminin dalınca sürətlə üzürdü.

Kapitan Manqls matroslara əmr etdi ki, yoğun bir kəndirin ucuna qarmaq bağlayıb suya atsınlar, qarmağa isə yekə bir piy parçası keçirsinlər. Matroslar kapitanın əmrini dərhal yerinə yetirdilər. Çox keçmədi ki, piyin iyini duymuş köpəkbalığı güllə kimi ona sarı cumdu. Elə həmin andaca piy köpəkbalığının yekə ağzında yox oldu. Balıq kəndiri dartan kimi özünü qarmağa keçirdi. Matroslar dərhal kəndiri dartmağa başladılar. Dəniz yırtıcısı sudan çıxarıldığını hiss edib dəhşətlə çırpındı. Ancaq təcrübəli matroslar balığı dartıb göyərtəyə çıxara bildilər. Balıq göyərtədə də sakitləşmək bilmirdi. Matroslardan biri dərhal ona yaxınlaşdı və balta ilə balığın çırpınan quyruğunu üzdü. Artıq köpəkbalığının heç bir qorxusu yox idi.

Gəmidəkilər ovlanmış balığın qarnını yarmağa başladılar. Əslində, ovlanmış köpəkbalıqlarının qarnını yarmaq qədim bir adət idi. Axı qarşılarına çıxan hər şeyi udan bu yırtıcıların qarnından ən gözlənilməz şeylər çıxırdı.

Matroslar balığı tikə-tikə etməyə başladılar. Elə bu vaxt matroslardan biri köpəkbalığının mədəsində zorla gözə görünən əşyanı göstərib uca səslə dedi:

Kapitanın köməkçisi bu əşyanın şərab şüşəsi olduğunu deyəndə əvvəlcə hamı təəccübləndi. Amma bir az diqqətlə baxandan sonra köməkçinin haqlı olduğunu anladılar. Qlenarvan tapşırdı ki, şüşəni köpəkbalığının qarnından çıxarsınlar və yaxşıca yuyub kayuta gətirsinlər.

Qlenarvan, arvadı Elen, mayor Mak-Nabs və Con Manqls kayuta düşdülər. Az sonra kapitan köməkçisi ağzıbağlı şərab şüşəsini kayuta gətirdi. Hamı şüşənin içindəki ilə maraqlanırdı. Qlenarvan dedi:

– Darıxmayın, əzizlərim, indi biz onu açar və içində nə olduğunu öz gözlərimizlə görərik.

Şüşəni açmazdan əvvəl gəmi sahibi onu diqqətlə nəzərdən keçirdi. Amma şüşənin içi görünmədiyindən orada nə olduğunu demək mümkün deyildi.

Kayutdakılar nə qədər çalışsalar da, şərab şüşəsinin ağzını aça bilmədilər. Nəhayət, onu sındırmağa məcbur oldular. Şüşənin divarlarına üç kağız parçası yapışmışdı. Kağız parçaları rütubətdən saralmışdı. Orada yazılan sözlər isə zorla oxunurdu.

Kağızlara diqqətlə baxan Qlenarvan dedi:

– Bu kağızlar ingilis, fransız və alman dillərində yazılıb.

‒ Yəqin ki, onlar eyni mətndən ibarətdir, ‒ kapitan dedi.

– Bu, şübhəsizdir, – Qlenarvan dərhal razılaşdı.

Onlar kağızları yan-yana düzüb yazını oxumağa çalışdılar. Uzun cəhddən sonra Qlenarvan kağızlarda yazılmış mətni, təxmini də olsa, bərpa edə bildi. Onun fikrincə, sənədlərdə aşağıdakılar yazılmışdı:

“1862-ci il iyunun 7-də, Qlazqodan çıxmış “Britaniya” gəmisi qəzaya uğrayıb. Gəmidəki iki matros və kapitan Qrant sahilə çıxmağa çalışacaqlar. Orada hindulara əsir olacaqlar. Onlara kömək edin”.

Hər şey aydın idi. Bu şərab şüşəsini qəzaya uğramış gəminin sərnişinləri dənizə atmışdılar. Onlar bu yolla xilas olacaqlarına inanırdılar.

Elen dərhal üzünü əri Qlenarvana tutub dedi:

– Əzizim, biz onlara kömək etməliyik!

– Doğrudur, Elen, biz onları xilas etməliyik. Buna görə də tələsmək lazımdır.

Meri və Robert

“Dunkan” limana çatdıqdan dərhal sonra Qlenarvan Elenlə yaşadıqları qəsrə gəldi. Axşamayaxın gəmi sahibi kapitan Qrantın axtarışlarını təşkil etmək üçün Londona yola düşdü.

Onların yaşadığı qəsr dağlıq ərazidə yerləşirdi, hər tərəfi yaşıllıq və gül-çiçək idi. Gəmi sahibinin otuz iki yaşı var idi, arvadı isə ondan on yaş kiçik idi. Qlenarvanla Elen cəmi üç ay idi ki, evlənmişdilər.

Bu üç ayda ilk dəfə ərindən ayrılan sarışın və alagöz Elen kədərli halda öz otağında oturmuşdu. Bu vaxt qulluqçu içəri daxil olub gənc bir qızla oğlanın gəldiyini xəbər verdi, dedi ki, onlar mister Qlenarvanı soruşurlar. Elen qulluqçuya tapşırdı ki, onları içəri buraxsın.

Qulluqçu çıxdı. Çox keçmədi ki, bir oğlanla bir qız içəri daxil oldular. Bacı-qardaş olduqları ilk baxışdan hiss olunurdu. Çünki bir-birinə çox oxşayırdılar. Qızın on altı yaşı, oğlanın isə on iki yaşı olardı.

Onlar Elenin qarşısında dayandılar.

– Sizin mənə sözünüz var? – Elen soruşdu.

– Yox, biz mister Qlenarvanla görüşmək istəyirdik, – qız utancaq səslə cavab verdi.

– Mister Qlenarvan indi evdə yoxdur, – Elen mehribancasına dilləndi. – O, Londona gedib. Amma siz sözünüzü mənə də deyə bilərsiniz.

Əl-ələ tutmuş qızla oğlan bir-birinin üzünə baxdı. Sonra qız yenə utancaq səslə soruşdu:

– Siz mister Qlenarvanın arvadısınız?

– Bəli, – Elen dedi. – Bəs siz kimsiniz?

– Mənim adım Meridir, bu isə qardaşım Robertdir, – qız cavab verdi. – Biz “Britaniya” gəmisinin kapitanı Qrantın uşaqlarıyıq. Qəzetdən oxuduq ki, mister Qlenarvan atamızla bağlı sənədlər tapıb.

Elen qızı qucaqladı:

– Əzizim Meri, qəzet doğru yazıb.

– Bəs atam sağdır? – qız həyəcanla soruşdu.

– Bunu demək tezdir, Meri, – Elen dedi, – amma ümidimizi üzməməliyik.

Uşaqlar ağlamsınan kimi oldular. Elen onlara təskinlik verməyə çalışdı:

– Qlenarvan Londona gedib ki, orada lazımi adamlarla görüşsün və kapitan Qrantı axtarıb tapmaq üçün hökumətdən kömək istəsin. O, sabah qayıdacaq. Gəlin ümid edək ki, siz tezliklə atanıza qovuşacaqsınız.

Elen bunu deyib uşaqları bərk-bərk qoynuna sıxdı.

Həmin gecəni Meri və Robert Elengildə qaldılar. Onlar Qlenarvanın Londondan hansı xəbərlə qayıdacağını səbirsizliklə gözləyirdilər…

“Dunkan”ın yola düşməsi

Qlenarvan Londondan ümidsiz qayıtdı. Kapitan Qrantın axtarışı üçün kömək edən tapılmamışdı. Hamı bunun mənasız və təhlükəli bir iş olduğunu deyirdi.

Qlenarvan evə gələndə iki yad uşağı görüb təəccübləndi. Elen Meri və Roberti Qlenarvana təqdim etdi. Sonra isə ərindən hansı xəbərlə gəldiyini soruşdu. Qlenarvanın kədərli halda susmasından başa düşdü ki, o, Londondan heç də xoş xəbərlə qayıtmayıb. Uşaqlar da bunu başa düşüb hıçqırdılar.

Elen və Qlenarvan uşaqları sakitləşdirməyə çalışdılar. Bu vaxt mayor Mak-Nabs da gəldi. O da vəziyyətdən hali oldu və Qlenarvandan soruşdu:

– Belə çıxır ki, başqa ümid yoxdur?

Qlenarvan çarəsiz halda çiynini çəkdi.

Birdən Elen Qlenarvana tərəf getdi, onun əllərini ovcunda sıxaraq dedi:

– Əzizim, sən toyumuzdan əvvəl məni gəmi səyahətinə çıxaracağını demişdin, yadındadırmı?

– Yadımdadır, – Qlenarvan cavab verdi.

– Səncə, yad əllərə əsir düşmüş üç insanı xilas etmək belə bir səyahət üçün yaxşı bəhanə deyilmi?

Hamı təəccüblə Elenə baxdı.

– Mən təklif edirəm ki, kapitan Qrantı axtarmağa özümüz gedək! “Dunkan” möhkəm və davamlı gəmidir. Onunla bütün dünyanı dolaşmaq olar. Gedək, Qlenarvan, gedək kapitan Qrantı tapaq!

Elenin cəsarət və mərhəmət dolu təklifindən həyəcanlanmış Qlenarvan onu qucaqladı. Meri və Robert intizarlı baxışlarla Qlenarvanın cavabını gözləyirdilər.

– Gedək! – Qlenarvan üzünü uşaqlara tutub dedi.

Uşaqlar sevincdən qışqırdılar:

Qəsrin xidmətçiləri də uşaqlara qoşulub “ura” qışqırdılar.

Bundan sonra Qlenarvan kapitan Con Manqlsa gəmini tez bir vaxtda səyahətə hazırlamağı tapşırdı. İki gündən sonra Qlenarvan, arvadı Elen, mayor Mak-Nabs, Meri və Robert, aşpaz və matroslardan ibarət heyətlə “Dunkan” gəmisi kapitan Qrantın axtarışı üçün yola düşdü.

Gəmidə naməlum adam

Səfərin ilk günü dəniz çox coşqun idi. Axşama doğru isə sərin külək əsməyə başladı. Bu vaxt Meri və Robert Qlenarvanın kayutunda idilər. Meri Qlenarvana ilə onun arvadı Elenə öz ailələri haqqında danışırdı:

– Anam Roberti dünyaya gətirərkən ölüb. Atam isə əslən şotland idi. O düşünürdü ki, Şotlandiyanı İngiltərə əsarət altında saxlayır. Ona görə də Şotlandiyanın azadlığı üçün fikrində müxtəlif planlar qururdu. 1861-ci ildə, yəni üç il əvvəl atam Sakit okeandakı adaları tədqiq etmək üçün gəmi səyahətinə çıxdı. 1862-ci ilin mayınadək ondan tez-tez xəbərlər alırdıq. Amma sonradan xəbərlərin arası kəsildi. Çox keçmədi ki, biz gəminin qəzaya uğradığını eşitdik.

Bunu deyəndə Merinin səsi titrədi, o kövrəldi və Roberti qucaqladı.

Qlenarvan uşaqları qucaqladı.

– Axı Qrant gəmi kapitanı idi, adaları tədqiq etmək onun nəyinə lazım idi? – Elen soruşdu.

Meri göz yaşını silib dedi:

– Atam kimsəsiz ada tapıb ora Şotlandiya adı vermək, orada azad Şotlandiya dövləti qurmaq istəyirdi.

Qlenarvan və Elen kapitan Qrantın vətənpərvərliyinə, azadlıq eşqinə heyran qalmışdılar.

Beləliklə, “Dunkan”ın ilk səyahət gününü gəminin sakinləri kayutlarında keçirdilər. Amma ertəsi gün külək dayanmışdı, hava sakit idi. “Dunkan”ın sərnişinləri göyərtəyə qalxaraq bu sakit və təmiz havanı doyunca udmaq, dənizin gözəl mənzərəsini seyr etmək istəyirdilər. Kapitan Con Manqlsın isə əhvali-ruhiyyəsi daha yüksək idi. O durmadan gəmini tərifləyirdi. Günortaya yaxın sərnişinlər göyərtəni tərk etdilər, təkcə mayor Mak-Nabsdan başqa. O, siqaret tüstülədə-tüstülədə öz-özünə nə barədəsə danışırdı. Mayor qəribə adam idi: heç vaxt əsəbiləşməz, ən təhlükəli vəziyyətlərdə belə təmkinini pozmazdı. Təklikdə siqaret çəkə-çəkə öz-özünə danışmaq isə onun sevimli adətiydi.

Mayor bir neçə dəqiqə öz-özünə danışdı, sonra kayuta düşmək istədi. Bu vaxt göyərtədə qırx yaşlarında ucaboy, arıq, enli alnı, uzun burnu və yekə ağzı olan bir adam gördü. Mak-Nabsın yerinə kim olsaydı bu adamı görüb heyrətlənərdi, çünki indiyə kimi gəminin sərnişinləri arasında beləsinə rast gəlməmişdi. Amma mayor bu vəziyyətdə də təmkinini pozmadı.

Bu zaman göyərtəyə qalxmış aşpaz naməlum adamı görüb öz-özünə donquldandı: “Lənət şeytana, bu adam hardan gəlib çıxdı? Yoxsa mister Qlenarvanın dostudur?”

– Siz aşpazsınız? – naməlum adam soruşdu.

– Bəli, – aşpaz cavab verdi, – amma mən sizi tanımıram.

– Mən altı nömrəli kayutun sərnişiniyəm, – naməlum adam dedi. – Bəs kapitan hanı? O, gəmini başlı-başına buraxıb?

Bu vaxt Con Manqls göyərtəyə qalxdı.

– Budur, kapitan da gəldi! – aşpaz dedi.

Naməlum adam dərhal kapitanın qarşısına keçdi və salam vermək üçün əlini ona uzatdı:

– Sizinlə tanış olmağıma şadam, kapitan Berton!

Con Manqls naməlum adamın salamını alıb təəccüblə dedi:

– Mən kapitanam, amma Berton deyiləm.

– Aha, yoxsa kapitanı dəyişiblər? Nə isə, dostum, siz “Şotlandiya” gəmisindən razısınızmı?

– “Şotlandiya” gəmisi? – Con Manqls daha da təəccübləndi.

– Məgər bu, “Şotlandiya” gəmisi deyil?

– Əlbəttə yox! Siz “Dunkan” gəmisində üzürsünüz, – kapitan dedi.

Bu vaxt Qlenarvan, Elen və Meri də göyərtəyə qalxdılar. Kapitan Manqls Qlenarvanı naməlum adama təqdim etdi:

– Bu, mister Qlenarvandır. O, “Dunkan”ın sahibidir.

Qlenarvan naməlum adamla mehribancasına salamlaşdı:

– Deyəsən, mən sizi tanımıram.

– Mən indi özümü təqdim edərəm, – naməlum adam dedi. – Adım Paqaneldir, coğrafiya alimiyəm. Araşdırma aparmaq üçün Hindistana gedirəm.

– Axı biz Hindistana yox, tamam başqa istiqamətə gedirik.

– Necə? – bayaqdan kefi kök olan Paqanel qışqırdı. – Bu necə ola bilər axı? Məni Hindistanda gözləyirlər. Əgər getməsəm, bu mənim nüfuzuma zərbə olar.

– Bunda bizim günahımız yoxdur, – Qlenarvan dedi, – axı sizə kim deyib ki, bu gəmi Hindistana üzür.

– Dayan, dayan, – Paqanel kapitana sarı çevrildi, – dediniz ki, bu, “Şotlandiya” gəmisi deyil?

– Əlbəttə yox! – kapitan cavab verdi.

– Aman Allah! – Paqanel dərindən köks ötürdü, – huşsuzluğum məni yenidən bəlaya saldı. Mən fikirli olduğumdan gəmiyə səhv minmişəm.

Bunu deyib coğrafiya alimi “Dunkan”ın haraya və nə məqsədlə üzdüyünü soruşdu. Qlenarvan hər şeyi olduğu kimi ona danışdı. Paqanel kapitan Qrantın başına gələnlərə təəssüfləndiyini bildirdi:

– İş ki belə gətirib və mənim Hindistana getmək niyyətim puça çıxıb, onda bu səyahətdə sonadək sizinlə olacağam!

Paqanelin bu sözləri gəmidəkiləri sevindirdi. Axı o, coğrafiya alimi idi və bu səfərdə onun səyahətçilərə çox köməyi dəyə bilərdi. Beləliklə, “Dunkan”da yaxşı adamların biri də artdı.

Kapitan Qrantın izi ilə

“Dunkan” okean sularında qırx iki gün üzdükdən sonra Çiliyə çatdı. Gəmi limanda lövbər saldıqdan sonra Qlenarvan və Paqanel sahilə çıxaraq burada kapitan Qrant və ya “Britaniya” gəmisi ilə bağlı yerli sakinlərdən məlumat əldə etməyə çalışdılar. Amma nə qədər çalışsalar da, heç nə öyrənə bilmədilər. Onlar gəmiyə qayıdıb axtarışların sonrakı marşrutunu dəqiqləşdirməyə başladılar. Qərara gəldilər ki, Kordilyer dağlarını aşaraq Çilidən Argentina ərazisinə adlasınlar. Hamı bu qərarı bəyəndi. İndi bir şeyi dəqiqləşdirmək lazım idi: qarşıdakı uzun, yorucu, bəlkə də, təhlükəli səfərə kimlər çıxmalıdır? Gəmidə kimlər qalmalıdır?

Paqanel öz fikrini dedi:

– Məncə, adam nə qədər az olsa, bir o qədər yaxşıdır. Axı biz müharibəyə getmirik, kəşfiyyata gedirik. Yaxşı olar ki, səfərə mister Qlenarvan, mayor Mak-Nabs və mən, yəni sizin itaətkar nökəriniz Paqanel getsin.

– Bir də mən! – deyə Robert səsləndi.

– Sən uşaqsan, Robert, – Meri qardaşına etiraz etdi.

– Uşaq? – Paqanel təəccübləndi, – Robert uşaq deyil, gənc və zirəkdir. Səyahət onu daha da möhkəmləndirəcək. Beləliklə, biz dördümüz, bir də gəminin üç matrosu səfərə hazırlaşmalıyıq.

Hamı Paqanelin təklifi ilə razılaşdı. Qlenarvan Elen və Merini kapitan Con Manqlsa tapşırdı. Onlar kəşfiyyat dəstəsi ilə gəminin okean sahilində növbəti görüş yerini müəyyənləşdirdilər.

Ertəsi gün gəmini tərk edənlər özləri ilə yemək və ərzaq götürdülər. Nəhayət, Qlenarvan dedi:

– Yola düşmək vaxtıdır!

Elen kövrəldi, Meri həyəcanlandı. Qlenarvan onları qucaqladı:

– Biz kapitan Qrantı da tapıb sağ-salamat sizin yanınıza qayıdacağıq, – deyə onları ürəkləndirməyə çalışdı.

Hamı bir-biri ilə vidalaşdı. Qlenarvan, Paqanel, Mak-Nabs, Robert və üç matros gəmini tərk etdilər. “Dunkan”ın lövbərləri qaldırıldı. Bu gözəl və möhkəm gəmi sahildən uzaqlaşdı. Gəmidəkilərin havada yellənən əlləri sanki kapitan Qrantın axtarışına çıxan dəstəyə uğur arzulayırdı.

Sıldırım dağlardan keçid

Qlenarvan Kordilyer dağlarını keçmək üçün yerli adamlardan dörd bələdçi tutdu. Kordilyeri aşdıqdan sonra isə Argentinada da bələdçi tutmaq fikrində idi.

Dəstə ərzağı və silahlarını bələdçilərə məxsus qatırlara yükləyib yola düşdü. Hava gözəl idi, göy üzü buludsuz idi. İki gün ərzində səyyahlar heç bir çətinlik və maneə ilə qarşılaşmadılar. Amma üçüncü gün onlar dağların sıldırım ətəklərindən keçməli oldular. Bu çox təhlükəli idi. Bir azdan dəstə yalnız bir adamın keçə biləcəyi cığıra rast gəldi. Başqa yol olmadığından onlar bu dar keçidlə irəliləməyə məcbur idilər. Ən pisi o idi ki, bələdçilər burdan o yana getmək istəmirdilər. Belə olduqda Qlenarvan onların pulunu verib yola saldı.

Bir azdan onlar dar cığırdan genişliyə çıxdılar. Kordilyer dağlarına qalxmaq üçün isə bütün gecəni dırmaşmalı oldular. Getdikcə dağa qalxmaq çətinləşirdi. Üstəlik, qalın qar onlara mane olurdu. Səyyahlar addım atmazdan əvvəl qarın altında uçurum olmadığına əmin olmaq üçün əllərindəki ağacı qara batırmalı olurdular. Qabaqda matroslardan biri gedirdi. Onun arxasınca düzülmüş yoldaşları addımlarını ancaq matrosun izi ilə atmağa çalışırdılar.

Dəstə gündə yalnız bircə dəfə − səhər yemək üçün dayanırdı. Günün qalan hissəsini Kordilyer dağlarını tez aşmağa sərf edirdilər. Onlar Argentinaya çatıb kapitan Qrantı mümkün qədər tez tapmağa çalışırdılar.

Günorta dəstə Kordilyer zirvələrinin arasında yerləşən böyük və tamamilə boş sahəyə gəlib çıxdı. Robert möhkəm yorulmuşdu. Hamı hiss edirdi ki, bu çətin yolu sonadək getməyə onun gücü çatmayacaq. Ona görə də Qlenarvan dayanmaq əmri verdi. Amma Paqanel təklif etdi ki, Roberti, lazım gəlsə, çiyinlərdə apara bilərlər. Coğrafiya alimi əlavə etdi:

– Biz dayanmamalı və bu zirvəni tez aşmalıyıq!

Hamı Paqanellə razılaşdı. Robert də iradəsini toplayıb hələ ki yeriyə bildiyini dedi.

Axşamayaxın yorğunluq bütün səyyahları əldən salmışdı. Onların çoxu tez-tez büdrəyir, yıxıla-dura yeriyirdi. Bəziləri isə yıxıldıqdan sonra heç dura da bilmir, sürünə-sürünə gedirdilər.

Qlenarvan narahat idi: bu uca, kimsəsiz, soyuq və qarlı dağların başında onları nə gözləyir? Bunu heç kim deyə bilməzdi.

Artıq dəstənin irəli getməyə taqəti qalmamışdı. Soyuq az qala onların sümüklərinə işləyirdi. Bu vaxt mayor əlini Qlenarvanın çiyninə qoyub həmişəki kimi sakit və təmkinli səslə dedi:

Daxmada

Qarla örtülmüş və ətrafdakı daş-qayadan güclə seçilən bu daxmanı yalnız Mak-Nabsın iti gözləri görə bilərdi. Bu adamın diqqətindən heç nə yayınmırdı.

Səyyahlar dərhal daxmanın qapısını tapmaq üçün onun dörd tərəfini qardan təmizlədilər. Bir azdan onlar artıq daxmaya girmişdilər, ocaq qalamaq üçün çır-çırpı yığırdılar. Ocaq alışdıqca onların canına isti keçməyə başladı. Sonra yemək hazırlandı. Bu, dəstənin son bir neçə gündə ən rahat və ləzzətli naharı idi.

Yeməkdən sonra səyyahlar yatmağa hazırlaşdılar, yorğunluq onları heydən salmışdı. Üstəlik, səhər tezdən yola davam etməli idilər. Tezliklə hamının gözünə yuxu getdi. Yalnız Qlenarvan oyaq idi. Onun qəlbində bir narahatlıq var idi. Ürəyinə dammışdı ki, dəstəni hansısa dəhşətli bir fəlakət gözləyir. Ona görə də bir xeyli yata bilmədi. Çölə çıxdı. Gecə aydınlıq idi, ay üfüqdən qalxmışdı. Qlenarvanın qulaqlarına çox uzaqdan qəribə uğultu səsləri gəlirdi. O bu səslərin nə olduğunu anışdıra bilmirdi, bu səbəbdən narahatlığı daha da artırdı. Saata baxdı. Saat iki idi. Nəhayət, daxmaya qayıdıb yerinə uzandı. Bir azdan o da yuxuya getdi.

Gecənin bir yarısı qulaqbatıran gurultu Qlenarvanı yerindən dik atılmağa məcbur etdi. Sanki yer onun ayaqları altından qaçdı. Daxma yırğalandı və divarları çatladı.

– Qalxın! – deyə o qışqırdı.

Onsuz da səyyahların hamısı oyanmışdı. Onlar bir andaca daxmadan bayıra çıxdılar. Dəhşətli bir qüvvə onları yerə yıxdı, sonra isə dağın yamacı ilə aşağı sürüklədi.

– Bu, zəlzələdir! – Paqanel üzüaşağı yuvarlana-yuvarlana qışqırdı.

Səyyahlar da onun kimi dağın təpəsindən yuvarlandılar, heç kimin Paqaneldən nəsə soruşmağa heyi yox idi.

Coğrafiya alimi səhv etmirdi. Bu, doğrudan da, zəlzələ idi.

Səyyahlar üzüaşağı nə qədər yuvarlandıqlarını bilmədilər. Gözlərini açanda onlar dağın ətəyində idilər. Bir neçə dəqiqə heç kim tərpənmədi. Sonra birinci olaraq mayor ayağa qalxdı. O, ətrafa baxdı. Yol yoldaşları ölü kimi hərəkətsiz halda onun ətrafında yerə sərilmişdilər.

Xilasedici atəş

Mayorun köməyi ilə yol yoldaşları bir-bir ayağa qalxdılar. Düzdür, yuvarlanarkən onların bir yeri də qanamamışdı, amma möhkəm əzilmişdilər. Zəlzələ bir göz qırpımında onları dağın zirvəsindən ətəyinə gətirib çıxarmışdı. Öz ayaqları ilə onlar bu yolu, Allah bilir, neçə saata gedəcəkdilər.

Səyyahlar yenicə özlərinə gəlmişdilər ki, mayorun asta səslə dediyi sözlər hamını həyəcanlandırdı:

Qlenarvan ani olaraq ətrafa nəzər saldı, Roberti görməyib təlaşlı səslə dedi:

– Dərhal hərəmiz bir tərəfə gedib bütün uçurumları axtarmalıyıq.

Paqanel onu dəstəklədi:

– Vaxt itirmədən axtarışa başlamalıyıq!

Səyyahların hərəsi bir istiqamətə üz tutub Roberti aramağa başladı. Onlar bütün uçurumları, kolların diblərini, cığırları, hətta ən balaca yarıqları belə ələk-vələk etdilər. Axtarış günortaya qədər davam etdi. Gündüz saat birdə Qlenarvan və dostları əldən düşmüş halda, yorğun və üzgün vəziyyətdə yenidən düzənlikdə tapışdılar. Axtarışlar nəticə verməmişdi. Qlenarvan son dərəcə məyus idi, o, güclə danışırdı. Qanı qaçmış dodaqları hərdənbir pıçıldayırdı:

– Mən onu tapmadan buradan getməyəcəm. Getməyəcəm!

Heç kim danışmırdı. Yalnız mayor yaxınlıqdakı ağaclardan birinin altında çadır qurmaqla məşğul idi. Səyyahların ərzağı da tükənmək üzrə idi. Onların ancaq ətləri və düyüləri qalmışdı.

Həmin gün Robertdən heç bir xəbər çıxmadı. Gecə sakit keçdi. Səyyahların heç biri yata bilmirdi. Qlenarvan gecəyarısı ayağa qalxıb dağa dırmaşmağa başladı. O, Roberti tapacağına inanırdı. Səhərə qədər dağı dolaşan Qlenarvana mayor və Paqanel də qoşuldular. Amma bu axtarışlar da nəticə vermədi.

Səhər açıldı. Artıq heç kimin Robertin tapılacağına ümidi qalmamışdı. Üstəlik, ərzaq da tükənirdi və bu kimsəsiz düzənlikdə ac qalmaq ehtimalı hamını xoflandırırdı. Ona görə də mayor səyyahlar arasına çökmüş sükutu pozmalı oldu:

– Bəlkə, yola düşək?

Paqanel onunla razılaşdı:

– Mən də yolumuza davam etməyin tərəfdarıyam.

Qlenarvan yalvarıcı baxışlarla mayoru və Paqaneli süzdü:

– Bəlkə, bir saat da gözləyək.

Hamı bu gözləməyin əhəmiyyətsiz olduğunu bilirdi, amma heç kim etiraz etmədi. Bir saat tamam olanda Qlenarvan daha bir saat vaxt istədi. Bu bir saat da bitəndə artıq Mak-Nabs dözmədi:

– Daha yubanmaq olmaz.

– Elədir, – Qlenarvan doluxsundu. O, səyyahların heç birinin üzünə baxmırdı, gözlərini göyə zilləmişdi. Bu vaxt qəfildən qışqırdı:

– Ora baxın! Ora baxın!

Bütün nəzərlər dərhal göyün üzünə çevrildi. Paqanel dedi:

– Hə, hə, qartaldır, – Qlenarvan təsdiqlədi.

Heç kim başa düşə bilmədi ki, göyün üzündə süzən bu qartal Qlenarvanı niyə həyəcanlandırmışdı. Qartal gah yüksəkliyə qalxır, gah aşağıdan uçurdu. O, yerdə nə görmüşdü? Niyə vurnuxurdu? Qlenarvan öz-özünə pıçıldadı:

Bir azdan qartal daha da aşağıdan uçaraq qayalıqlardan birinin üzərində dövrə vurmağa başladı.

– Robert oradadır, – Qlenarvan qışqırdı.

Bu vaxt qartal qayalığın arxasında yoxa çıxdı və bir azdan yenidən göyə qalxdı. Bu dəfə o, iri caynaqlarında Roberti tutmuşdu. Heç kim Robertin sağ olduğuna inanmırdı. Qartalın caynağındakı yalnız onun cəsədi ola bilərdi. Qlenarvan:

– Robertin cəsədi qartala yem olmaqdansa, qoy qayalara dəyib parçalansın! – dedi.

O, tüfəngini götürdü və qartalı nişan almağa çalışdı. Mayor:

– Bu işi mənə həvalə et, – deyib tüfəngi Qlenarvandan aldı. Tətiyi çəkməyə macal tapmamış düzəngahın harasındasa güllə səsi eşidildi. Qartal yavaş-yavaş yerə enməyə başladı. Onu kimsə vurmuşdu. Qlenarvan quşun düşdüyü yerə qaça-qaça qışqırdı:

Yoldaşları da onun arxasınca qaçdılar.

Qartal ölmüşdü. Onun geniş açılmış qanadları altında Robertin yalnız başı görünürdü. Qlenarvan diz çöküb uşağı quşun qanadları altından çıxardı. Onu otun üzərinə uzatdı və qulağını Robertin sinəsinə qoydu. Sonra isə sonsuz sevinc içində bağırdı:

– Sağdır! O hələ nəfəs alır!

Paqanel dərhal Robertin paltarını cırıb əynindən çıxardı. Gicgahlarını su ilə islatdı. Bir azdan Robert ağır-ağır gözlərini açıb Qlenarvana baxdı.

– Ser, siz mənim ikinci atamsınız, – dedi.

Qlenarvan qəhərlənib heç nə demədi. Uşağın yanında diz çöküb sevincindən ağlamağa başladı. Səyyahlar bir-bir Roberti qucaqlayıb öpdülər.

Страницы книги >> 1 2 | Следующая

Данное произведение размещено по согласованию с ООО “ЛитРес” (20% исходного текста). Если размещение книги нарушает чьи-либо права, то сообщите об этом.

Оплатили, но не знаете что делать дальше?