Karyera növləri

Özünüzü Tanıyın! – bu amil ixtisas seçimində və düzgün karyera planlamasında ən vacib rol oynayır. “Mənim bacarıqlarım və qabiliyyətlərim nələrdir? İş həyatında özümü harda görürəm? İş həyatından gözləntilərim nələrdir? Hansı işi görməkdən zövq alıram və onu icra etməkdən yorulmuram?” Bu sualları özünüzə verin və səmimi şəkildə öz istəklərinizə uyğun, heç kimin gözləntilərini qarşılamadan cavablandırın. Və təbii olaraq bu sualların cavabına bir anda cavab verə bilməzsiniz, lakin zamanla, tələsmədən səbrlə qəlbinizin səsini dinləyərək cavablamağa çalışın. Əsas odur ki, verəceyiniz hər bir qərardan əmin olun və kiçik addımlarla başlayın. Seçəcəyiniz sahəyə uyğun təcrübə proqramlarına və könüllü işlərə qoşulun. Artıq bunları edərkən özünüzə olan inamınız və zamanla təcrübəniz artacaqdır.

Karyera nima? | Ta’rif, tarix va tanlov

“Ishga qabul qilish” atamasi odatda odamning ish hayotiga ishora qilish uchun ishlatiladi.

1. Kasbingiz yoki kasbingiz.
2. Hayotning borishi, ayniqsa kasbda.

Birinchi ta’rif, asosan, odamning hayoti uchun jalb qilingan ish yoki sohaga yoki sohaga va shu bilan bog’liq barcha ixtisoslashtirilgan o’qitish va rasmiy ta’limga, masalan, huquqshunoslikka bag’ishlangan “Karyera” atamasining tor ta’rifini beradi. , sport, tibbiyot, ma’muriyat, menejment va boshqalar.

Ikkinchi ta’rif, aksincha, kengroq va ko’proq qamrab olingan ta’rifdir. Bu asosan odamning biror sohaga yoki kasbga yoki umuman kasbga kirishi va qolishi uchun qilgan “sayohati” yoki “taraqqiyoti” ga qaratilgan.

Shunga ko’ra, ta’lim, o’qitish, tajriba, turli xil ishlarga jalb qilish, turli mukofotlar va mukofotlarga erishish va boshqalar kabi jihatlar ikkinchi ma’noning ajralmas qismini tashkil etadi.

1. Metafora jihati ‘taraqqiyot ‘ yoki “sayohat.’
2. “maqsadga erishish‘Narsa, aytaylik, kuch, mavqe, pul yoki shunchaki muvaffaqiyat.

“Karyera” atamasining kelib chiqishi va tarixi.

“Karyera” so’zi uning kelib chiqishini lotin atamasida izlaydi“Carrus”,“g’ildirakli transport vositasi” yoki “arava” degan ma’noni anglatadi. Bu frantsuzcha “so’z” dan anglicised edi.tashuvchi‘XVI asr o’rtalarida yo’l yoki yugurish maydoniga murojaat qilish.

Oxir oqibat, 16-asr oxiridan, xususan, 1590-yillardan boshlab, atamaning ma’nosi har qanday “taraqqiyot” yoki “harakat yo’nalishi” ma’nosini anglatadigan darajada kengaytirildi.

Ushbu so’z 1803 yildan boshlab jamoat yoki kasbiy hayotdagi taraqqiyotni nazarda tutish uchun ishlatila boshlandi va oxir-oqibat 20-asrdan boshlab o’z kasbiga yoki kasbiga oid aniq ma’lumotga ega bo’ldi.

Kasb tanlash

1. Ob’ektiv omil: Bu ma’lum bir kasb yoki kasbning moddiy manfaatlarini xolisona baholashga olib keladi. Masalan, ishga kirishdan oldin ish haqi, martaba o’sishi, joylashuvi va boshqalarni hisobga olish.
2. Subyektiv omil:Bu erda shaxsning qarorlari ishning psixologik va ijtimoiy jihatlari bilan ranglanadi. Misol uchun, bir kishi, uning ijtimoiy mavqei, umumiy obro’si va shunga o’xshash narsalarni yodda tutgan holda, kasb-hunarga borishni tanlashi mumkin.
3. Muhim aloqa: Bu erda shaxsning qarori ma’lum bir sohada ishtirok etadigan ma’lum bir tashkilot bilan ishlash tajribasiga bog’liq. Masalan, odam yollovchilarning o’z xodimlariga nisbatan umumiy xatti-harakatlariga qarab kasbga qo’shilishni tanlashi mumkin.

Ishga qabul qilish yo’lining naqshlari

Ishga qabul qilish yo’lining tabiati	Tavsif	Asosiy individual motivlar
Spiral	Vaqti-vaqti bilan o’zgarib turing va katta vaqtni sarflang, 5-10 yilga yaqin tegishli sohalarda va kasblarda davom ettirishdan oldin yuqori mahorat va muhim tajribaga erishish uchun.	Shaxsiy o’sish va ijodkorlik.
Lineer	Shuningdek, “mansabning asosiy an’anaviy ko’rinishi” deb nomlangan ushbu naqsh tashkilot ierarxiyasi bo’ylab taxminiy vertikal sayohatni amalga oshiradi – bu shaxs yuqori hokimiyat va yuqori mas’uliyat lavozimlariga ko’tariladi.	Vakolat, yutuqlar va boshqa mukofotlar.
Vaqtinchalik	Tez-tez o’zgarib turing, deylik, bir yildan besh yilgacha, tegishli bo’lmagan dalalarga yoki kasblarga.	Muxtoriyat va xilma-xillik.
Mutaxassis	Shuningdek, “martabaning ikkinchi darajali an’anaviy ko’rinishi” deb nomlanuvchi, ma’lum bir sohada yoki kasb-hunar sohasida bilim olish va ko’nikmalarni rivojlantirishga qaratilgan.	Barqarorlik, holat va vakolat.

Ishga qabul qilishning afzalliklari

1. Kasbni rejalashtirish aktiinsonning qaror qabul qilish qobiliyatini oshiradi.
2. “Karyera” tabiatan maqsadga yo’naltirilgan. Binobarin, martaba bilan shug’ullanadigan shaxserishish uchun g’ayratga ega bo’ladi.
3. “Karyera” nafaqat qaror qabul qilish bilan bog’liq. Gap shu qarorlar bo’yicha ham harakat qilish haqida. Binobarin, yakunda martaba ortidan yurgan shaxs harakatga yo’naltirilgan bo’ladi.

Ishga qabul qilishning kamchiliklari

1. U yerdasobit yo’l yo’q martaba bilan shug’ullanish. Kasb-hunar yo’lining yo’nalishi va naqshlari shaxsning motivatsiyasiga qarab farqlanadi.
2. Kasb-hunar tanlovi va yo’nalishi ko’pincha tashqi omillar bilan cheklangan, ya’ni ijtimoiy, psixologik va moddiy.

Karyera növləri

Karyera anlayışı nisbətən yaxın keçdi və bir insanın şüurlu əmək fəaliyyətinin nəticəsini, yəni rəsmi artım deməkdir.

Biznes karyerasının konsepsiyası və növləri

İşgüzar karyerası, şəxsin sosial vəziyyətinin yüksəldilməsi, əmək təcrübəsini yığma, müəyyən bir fəaliyyət sahəsində peşə biliklərinin artırılması daxil olmaqla, daha peşəkar bir artımdır.

Karyera artımının yeri ilə əlaqəli biznes karyerasının növləri və növləri var:

1. Daxili təşəbbüskarlıq karyerası eyni şirkətdə və ya təşkilatda pensiyaya qədər peşəkar inkişaf, təlim və inkişafın müxtəlif mərhələlərinin keçməsini nəzərdə tutur.

2. Təşkilat karyerası müxtəlif müəssisələrdə və firmalarda bütün peşə fəaliyyətinin əmək mərhələlərinin keçməsini əhatə edir.

Təşkilat karyerası, həmçinin 2 alt tipi ola bilər:

• İxtisaslaşmış karyera , müxtəlif müəssisələrdəki eyni fəaliyyət növü ilə məşğul olmaq imkanı verir.
• təkcə iş yerini deyil, bütün iş yolunda, təhsildən pensiyaya qədər fəaliyyət növünü dəyişməyə imkan verən qeyri-ixtisaslaşdırılmış karyera .

3. Centripetal karyera, geniş işçi heyəti üçün mümkün deyil və başqalarına görünməzdir. Bu fürsət, təşkilatdan kənar rəhbərliklə yaxın şəxsi əlaqələrə malik işçilərə verilir. Belə bir karyera əsas rəhbərlik mövqeləri istiqamətində bir hərəkət nəzərdə tutur. Belə bir karyera sayəsində, işçi görkəmli bir vəzifəni tutarkən, işçilərinə əlçatmaz və cəmiyyətin ən yüksək sosial dairələrinə aid formal və informal görüşlər və görüşlər də iştirak edə bilər.

Mesajların hiyerarxiyasına gəldikdə, bu cür biznes karyeralarını aşağıdakı kimi qiymətləndirə bilərsiniz:

Karyeranın növləri və mərhələləri

Karyera, həmçinin biznes karyerası, karyera nərdivanına təşviq və iş bacarıqlarının yaxşılaşdırılması deməkdir. Bu peşə seçimi və müəyyən bir sahədə peşəkar kimi özünü qurma yolunda insanın ilk addımlarından asılıdır. Burda böyük əhəmiyyət kəsb edən işçinin də müsbət keyfiyyətləri və çatışmazlıqları ədalətli bir qiymətləndirmədir. Bütün bunlardan sonra, yalnız bu halda, gələcək üçün peşəkar məqsədlərinizi düzgün qura bilərsiniz. İş yolları müxtəlif yollarla inkişaf edə bilər. Bir insanın bir işə necə sərf etdiyinə bağlı olaraq sabit və dinamik ola bilər.

Bu sahədə mütəxəssislər öz növbəsində biznes karyerası növlərinə çox oxşayan iki növ karyeranı ayırır:

• professional;
• intraorganizational.

Həyat üçün hər bir şəxs, peşə fəaliyyət növündən və karyera inkişafından asılı olmayaraq, karyeranın müəyyən mərhələlərini keçirir və bu şərti şəkildə aşağıdakı kimi təsvir edilə bilər:

1. Gənclər – 15 ildən 25 ilədək. Bir peşə seçmək və təşkilatlarda işləmək üçün ilk cəhd zamanı.
2. Formasiya – 25 ildən 30 ilədək. Konvensiyaya əsasən, bu mərhələ 5 il davam edir, işçinin seçdiyi peşə sahibidir.
3. Təqdimat – 30 ildən 45 ilədək. Bir karyera nərdivasında irəliləmək üçün ən uyğun vaxt.
4. Sabit iş – 45 ildən 60 ilədək. Təqdim olunan peşəkar yüksəklikləri möhkəmləndirmək vaxtı.
5. Pensiya – 60 ildən 65 ilədək. Məşğulluğun tamamlanması, pensiya.

Düzgün Karyera Planlaması Necə Edilməlidir? – 2023 ƏN YENİ

Karyera-iş həyatında şəxsin müəyyən hədəfə çatmaq üçün əməklə özünü ifadə etmək yoludur. Həyatın hər bir sahəsində olduğu kimi, karyerada da müəyyən hədəflərə çatmaq, istədiklərimizi reallaşdırmaq və potensialımızı üzə çıxartmaq üçün şəxs qarşına hədəflər qoymalarıdır. Bu hədəflər toplusu isə Karyera Planlamasıdır. Bütün bunların reallaşması üçün xatırlamamız gərəkən ən vacib amillər isə çalışma, iradə və düzgün planlamadır. Karyera planlaması iş həyatında uğur əldə etmək istəyən hər bir şəxs tərəfindən edilməlidir.

Karyera Planlamasına Nə Vaxt Başlamalı?

Siz yanlış ixtisas seçimi ilə 4 ilinizi itirə bildiyiniz halda, yanlış karyera seçimi ilə illərinizi hətta bütün ömrünüzü sərf edə bilərsiniz. Bu yanlışı etməmək üçün ilk növbədə düzgün ixtisas seçimi etməli və bu seçimi “Universitetə qəbul balım hara uyğundursa o ixtisasa qəbul olaram” düşüncəsinə, müəllimlərinizə və hətta valideynlərinizə belə həvalə etməməlisiniz. Potensialınıza və bacarığınıza əsasən, həvəs və istəyiniz hansı ixtisasa uyğun gəlirsə o ixtisası da seçməlisiniz. Bir nüansada diqqət etməlisiniz ki, əmək bazarında hansı ixtisaslar aktualdır və seçəcəyiniz ixtisasın gələcəyi nədir.

Əlbəttə ola bilsin ki, siz artıq ixtisasınızı seçmisiniz və təəssüfki gələcəkdə o ixtisası icra etmək istəmirsiniz. Karyera planlaması hər yaşda, istənilən zamanda yenidən edilə bilər. Yeter ki özünüzə inanın və seçəyiniz ixtisası icra etməkdən yorulmayasanız. Bəs düzgün ixtisas seçimində və karyera planlamasında nələrə diqqət etməliyik?

Özünüzü Tanıyın! – bu amil ixtisas seçimində və düzgün karyera planlamasında ən vacib rol oynayır. “Mənim bacarıqlarım və qabiliyyətlərim nələrdir? İş həyatında özümü harda görürəm? İş həyatından gözləntilərim nələrdir? Hansı işi görməkdən zövq alıram və onu icra etməkdən yorulmuram?” Bu sualları özünüzə verin və səmimi şəkildə öz istəklərinizə uyğun, heç kimin gözləntilərini qarşılamadan cavablandırın. Və təbii olaraq bu sualların cavabına bir anda cavab verə bilməzsiniz, lakin zamanla, tələsmədən səbrlə qəlbinizin səsini dinləyərək cavablamağa çalışın. Əsas odur ki, verəceyiniz hər bir qərardan əmin olun və kiçik addımlarla başlayın. Seçəcəyiniz sahəyə uyğun təcrübə proqramlarına və könüllü işlərə qoşulun. Artıq bunları edərkən özünüzə olan inamınız və zamanla təcrübəniz artacaqdır.

Əmək Bazarını Araşdırın! – ilk addımı artıq atdınız özünüzü tanıdız və ixtisasınızı seçdiniz. İkinci əsas addım isə əmək bazarını öyrənmək və əmək bazarının tələblərini bilməkdir. Bunun üçün isə oxuduğunuz və yaxud seçdiyiniz ixtisasa uyğun iş sahələrini və perspektivlərini araşdırmaq və vakansiyalarla yaxından tanış olmaq lazımdır. İş saytlarında mövcud olan bütün vakansiyalara baxa və tələbləri öyrənə bilərsiniz. Məsələn siz Marketinq ixtisasını seçmisiniz. Əmək bazarında bu sahəyə çox böyük tələbat vardır və günü-gündəndə artmaqdadır. Digital dünyanın həyatımızdakı təsiri artmaqlada marketingə olan tələbatla əmək bazarında mütəxəssislərə və menecerlərə olan ehtiyacda artmışdır. Digital Marketing Meneceri və bu sahənin ixtisaslaşmiş SMM Meneceri, Reklam və PR meneceri olaraqda sahələrində freelancer olaraq ofisə getmədən çalışa bilərsiniz. Kifayət olan odur ki, ingilis dil bilikləriniz bu iş sahələrində tələb olunan səviyyədə olsun.

Portfolionuzu və Fəaliyyət Planınızı Hazırlayın! – yəni təhsil, ixtisas, bacarıq, təlim, təcrübə və s. harda və necə iştirak etməyiniz lazımdırsa onu mükəmməl şəkildə hazırlayın və lazımi ünvanlara və şəxslərə müraciət edin. Karyeranız boyu bütün bunlar sizə işıq tutacaq və çatmaq istədiyiniz zirvəyə, hədəfə və nöqtəyə bir o qədər tez çatacaqsınız. Hal-hazırda çalışdığınız ixtisasda daha da irəli getmək üçün lazımi olan bilik və bacarıqlara, texniki detalları bilməyə olan həvəs və zamanınız nə qədər çoxdursa həmin detallarda sizə bir o qədər üstünlük qazandıracaqdır.

Yekun olaraq sizlərə QəbulOl şirkəti adından iş həyatınızda və karyera planlamanızda uğurlar arzu edirəm!

Xaricdə təhsil suallaranızı bizə yaza bilərsiz.