Ok qara siyahıdan çixmaq

Dua oxumaq elə çətindirmi?

Khr siyahısından necə çıxa bilərəm?

14.09.2022 | 10:20

Oxunma sayı: 44724

Ermənistan silahlı qüvvələrinin törətdiyi təxribatların qarşısının alınması zamanı şəhid olan 50 hərbi qulluqçunun adı açıqlanıb.

“Qafqazinfo” xəbər verir ki, bu barədə Müdafiə Nazirliyi məlumat yayıb.

Son xəbərlər

• 10:19 | Ukrayna Gürcüstanı rəsmi olaraq Sakartvelo adlandıra bilər
• 10:11 | Premyer Liqanı tərk edəcək komanda bəlli olur
• 09:46 | “ABŞ Ukraynadakı münaqişəni mümkün qədər uzatmaq istəyir”
• 09:41 | Göygöl sakini həmkəndlisini bıçaqladı
• 09:07 | Tovuz sakini minaya düşdü
• 08:33 | “British Airways” buna görə 150 reysi ləğv etdi
• 07:34 | Kamerunda qəza 19 nəfərin ölümünə səbəb oldu
• 06:26 | Bu ölkədə məktəblərdə fond pulu ləğv edildi
• 05:28 | Türkiyədə zəlzələ oldu
• 04:29 | Bu ölkə Ukraynaya yardımı yekunlaşdırır
• 03:36 | Mertens “cim bom”un heyətində qalır
• 02:31 | Engin Akyürekdən təsirli davranış.
• 01:52 | Çiy yerkökü yemək üçün beş səbəb
• 01:33 | Margotdan “Barbie” pozları – Fotolar
• 00:51 | Həftənin ən maraqlı – Fotoları
• 00:50 | Ermənistan sərhədi pozan hərbçilərlə bağlı məlumat yaydı
• 00:25 | Görünüş məsafəsi məhdudlaşa bilər
• 00:03 | Polşada bombaya görə 2500 insan təxliyə edildi
• 26.05.2023 23:45 | Azərbaycanda şirin su ehtiyatlarında ciddi azalma müşahidə olunur
• 26.05.2023 23:35 | “Ruslara məhdudiyyətlər qoyulmalıdır” – Gürcüstan Prezidenti
• 26.05.2023 23:23 | “Yuventus” avrokuboklardan kənarlaşdırıla bilər
• 26.05.2023 23:14 | Moldovada fövqəladə vəziyyət rejimi daha 60 gün uzadıldı
• 26.05.2023 22:48 | “Muharrem İnceyə zəng edib şəfa dilədim” – Ərdoğan
• 26.05.2023 22:44 | Cüdoçumuzdan gümüş medal
• 26.05.2023 22:18 | Gəncədə maşınlar toqquşdu – Ölən var+Fotolar-Yenilənib
• 26.05.2023 22:15 | Yasamalda mənzildən meyit tapıldı
• 26.05.2023 22:07 | Dövləti min manata görə şantaj edənlər.
• 26.05.2023 21:50 | Şirvanda Heydər Əliyevlə bağlı konfrans keçirildi – Fotolar
• 26.05.2023 21:37 | Rusiyanı “geri çəkilməyə” çağırdılar
• 26.05.2023 21:12 | Tokionun şərqində güclü zəlzələ oldu
• 26.05.2023 20:53 | DSX sərhəddəki təxribatla bağlı məlumat yaydı
• 26.05.2023 20:51 | Sədərəyə leysan yağdı, bəzi ərazilərdən sel keçdi – Video
• 26.05.2023 20:45 | Papanın səhhəti yenidən pisləşdi
• 26.05.2023 20:25 | “Bunun bədəlini ağır ödədik” – Ərdoğan
• 26.05.2023 20:10 | Tviterdə bu da mümkün olacaq
• 26.05.2023 19:56 | Zəngilanda erməni diversantlar zərərsizləşdirildi – Saxlanılanlar var
• 26.05.2023 19:53 | Abonentlərin yerinə yetirməli olduğu proseslər “Açıq qapı”da – Fotolar+Video
• 26.05.2023 19:53 | “Günay Bank”ın əmanətçilərinə kompensasiya nə vaxt veriləcək? – Tarix açıqlandı
• 26.05.2023 19:51 | Ukraynanın bərpası üçün lazım olan vəsait açıqlandı
• 26.05.2023 19:35 | Ukraynaya daha neçə F-16 lazımdır?
• 26.05.2023 19:23 | Giriş pulsuz olacaq
• 26.05.2023 19:12 | Dövlət Yanğın Nəzarəti Xidmətində Heydər Əliyevə bağlı tədbir keçirildi
• 26.05.2023 19:10 | Nazarbayev İlham Əliyevi təbrik etdi
• 26.05.2023 18:55 | “Türk Evi”nə hücumda şübhəli bilinən şəxs saxlanıldı
• 26.05.2023 18:51 | İçməli sudan qanunsuz istifadəyə dair brifinq keçirildi – Fotolar
• 26.05.2023 18:42 | “Zəlzələlərin təsirləri hələ də davam edir” – AFAD
• 26.05.2023 18:30 | Konstitusiya Məhkəməsi ipoteka krediti ilə bağlı qərara aydınlıq gətirdi
• 26.05.2023 18:28 | 14 mayda keçirilən imtahanların nəticələri açıqlandı
• 26.05.2023 18:25 | PA-nın Vətəndaş Qəbulu Mərkəzində iyun ayı üzrə qəbul cədvəli
• 26.05.2023 18:14 | Zakir Həsənov Gürcüstanda hərbi paradda iştirak etdi – Fotolar

Ok qara siyahıdan çixmaq

Cavab yazmaq üçün lütfən sağ sütundan və ya buradan hesaba daxil olun.

Üzvlər üçün giriş

Elan qutusu

Son cavablar və şərhlər

E. Hacı cavab verdi – Payoneer ünvan təsdiqləmə (23 saat əvvəl)

123589 cavab verdi – PC üçün tövsiyə (4 gün əvvəl)

Valeh Abishov cavab verdi – Aliexpress telefon (6 gün əvvəl)

Valeh Abishov cavab verdi – 1-dən ədəddən çox əşya sirariş etmə (6 gün əvvəl)

Valeh Abishov cavab verdi – Poçta əlavə pul (6 gün əvvəl)

gul56 cavab verdi – Vöen və bank hesabı (8 gün əvvəl)

E. Hacı cavab verdi – Vöen və bank hesabı (8 gün əvvəl)

Mammadli-Help cavab verdi – iban hesab nömrəmi tapa bilmirəm (11 gün əvvəl)

Mammadli-Help cavab verdi – İxtisasla bağlı (11 gün əvvəl)

Cənab cavab verdi – TOEFL vs IELTS (19 gün əvvəl)

yusifmemmedov2004 cavab verdi – Amerikadan Gomruk daxil Kargo (29 gün əvvəl)

Только Бог cavab verdi – PC üçün tövsiyə (33 gün əvvəl)

Ölünün adına xörəyə duz tökmək?

Bir gün bu dünyaya gəldiyimiz kimi, bir gün də buradan köçməliyik. Bu, qaçılmaz bir həqiqətdir. İnsan artıq kiçik yaşlarından bu dünyanın hər birimizin müvəqqəti evi olduğunu anlasa, ölümü qəbul etmək daha asanlaşar. Əlbəttə, bütün bunları anlasaq da, əzizlərimizi itirmək bizləri kədərləndirir. Onlar üçün darıxır, yanımızda olmalarını istəyirik. Görəsən, haqq dünyasına qovuşan insan üçün yaxşılıq etmək mümkündürmü? Onun ruhunu şadlandıra və ya qəmləndirə bilərikmi.

Ölünün adına xörəyə duz tökmək?

Yəqin, hər azərbaycanlı bu səhnənin şahidi olur: anamız, nənəmiz yemək bişirən zaman (adətən, bu, cümə axşamları baş verir) ölülərimizin adına qazana duz tökürlər. Ancaq duz tökənlərin özləri də bəlkə bunu nəyə görə etdiklərini bilmirlər. Öncə onu deyək ki, ölünün adına duz tökmək kimi bir göstəriş İslam dinində yoxdur. Sadəcə, bu bizlərdə bir ənənəyə çevrilib. Düzdür, bunu etmək günah deyil. Bəlkə də əzizinin adına xörəyə duz tökməklə yaxınları qəlblərindəki nisgili çıxarmış olurlar. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, İslam şəriətində duz pakedici bir maddədir; məsələn, murdar bir şeyi duz anbarına yerləşdirsən, o, pak olur. Onu da deyək ki, ölünün adına xörəyə duz tökmək ənənəsi hər yerdə yayılmayıb.

Həyatda olmayan insanın ruhunu necə şad etmək olar?

Bəzən əzizinin ruhunu sevindirmək ürəyindən keçir. Ancaq bilmirsən bunu necə edəsən. Dinimiz bu barədə nələri tövsiyə edir, görəsən? Bu haqda bir çox hədislər var; məsələn, rəhmətə gedən insanın övladları, valideynləri, qohumları yoxsula, ehtiyaclıya əl tutub, mərhumun ruhuna hədiyyə edə bilər və bununla da əzizinin ruhunu şad etmiş olarlar. Maddi cəhətdən bunu etməyə imkanın yoxdursa, onda mərhumun ruhuna Quran oxuyub, dua edib, namaz qılıb hədiyyə edə bilərsən. Bu namaz qılındıqda isə niyyəti belə etmək olar: məsələn, «anamın (adını qeyd etmək yaxşı olardı — red.) ruhuna hədiyyə olaraq iki rükət namaz qılıram, qürbətən iləllah». Və ya başqa bir misal çəkək. Mərhum oructutan idisə və müəyyən səbəblərə görə orucunu tam tuta bilməyibsə, onda onun əvəzinə qəza orucu tutmaqla da ruhuna hədiyyə etmək mümkündür.

Bir gün Məhəmməd Peyğəmbərin (s.ə.s) yanına bir nəfər gəlib belə deyir: «Ey Allahın Rəsulu! Mən vəfat edən valideynlərimə necə yaxşılıq edə bilərəm?». Həzrət Məhəmməd (s.ə.s) belə cavab verir: «Bunu etməyin dörd yolu var: Allahdan onlar üçün bağışlanmaqlarını istəmək, ata-ananın (sağlıqlarında) verdikləri sözlərini yerinə yetirmək, valideynlərinin dostluq etdikləri şəxslərə hörmət etmək, ata-ananın vasitəsilə qohumluğun çatan insanlarla əlaqə saxlamaq».

Zalımın da bir ruhu var!

Yəqin, eşitmisiniz də, deyirlər, filankəsə heç rəhmət də düşmür. Ölüdən-ölüyə nə fərq var axı? Onu qeyd etmək lazımdır ki, yuxarıda sadalanan əməlləri etməklə həyatda olarkən xeyirxah işlər görən ölünün ruhunu şad etmək mümkündür. Yəni pis bir insana nə qədər dua oxusan da, ruhuna hədiyyələr etsən də, bir faydası yoxdur. Əlbəttə, hər bir insan üçün doğması əzizdir. Zalım da olsa, pis də olsa, insan əzizinin ruhunu şadlandırmaq istəyər. Lakin mənəviyyatsız həyat tərzi sürən insanın ruhuna edilən hədiyyələrin savabı bunu edən insanın özünə qayıdacaq. Bilirsiniz bu nəyə bənzəyir? Təsəvvür edin, sizin bir əziziniz həbsxanaya düşüb. İndi siz onun üçün xoşladığı yeməkləri bişirib bir zənbildə oraya aparırsınız. Ancaq bunu ona çatdırmağa icazə vermirlər. Belə olduqda siz nə edərsiniz? Əlbəttə ki bu yeməkləri aparıb öz ailənizə yedizdirəcəksiniz. Yəni bu işin xeyiri özünüzə qayıdacaq. Beləliklə də ancaq mənəviyyatlı, xeyirxah bir insanın ruhunu şad etmək olar…

Onun borcunu kim qaytarsın?

Tutaq ki, bir nəfər rəhmətə gedir, ancaq onun kiməsə borcu qalır. Belə olduqda onun borcunu kim ödəməlidir? İslam şəriətinə görə, məsələn, rəhmətə gedən ata-ananın borcunu övladları ödəməlidirlər. Valideyn bu dünyadan köçüb gedəndə, adətən, övladlarına imkan daxilində nəyisə irs qoyub-gedir. Yaxşı, əgər sən atanın xeyirini görürsənsə, onda ziyanını da gör də! Dinimizə görə, bu, hər övladın üzərinə düşən bir vəzifədir. Ümumiyyətlə, mənəvi nöqteyi-nəzərdən mərhumun bütün övladları imkan daxilində birləşib, valideynlərinin borcunu ödəməlidirlər.

Şəriətimizdə belə bir məsələ də var ki, mərhum valideynin borcunu ödəmək əsasən böyük oğulun üzərinə düşür. Bu da atadan övladlarına çatan fərqli irs payına görədir; məsələn, İslam şəriətinə görə, oğlanlardan fərqli olaraq qızlar yarım pay irs alırlar. Ona görə mərhumun qızlarına da yarım pay irs çatırsa, onlar valideynlərinin yarım pay borcunu ödəyə bilərlər. Əlbəttə, elə ola bilər ki, atadan övlada heç bir irs keçməsin. Ancaq yenə də mənəvi baxımdan övlad imkan daxilində valideyninin borcunu ödəməlidir.

Dua oxumaq elə çətindirmi?

Adətən, qəbirüstünə çıxanda doğmamızın ruhuna Quran oxutdururuq. Bəziləri deyə bilər, ölüyə nə dua, torpağa basdırılır, bədəni də çürüyüb gedir! Ancaq gəlin unutmayaq ki, insanın fiziki vücudu ilə yanaşı, ruhu da var. Mənəviyyatlı bir insanın ruhuna oxunan Quran ayələri, dualar onun ruhunu şad edər. Özü də bu ayələri, duaları çox rahatca özümüz də oxuya bilərik. Və şəxsən öz dilimizdən əzizimizin ruhunu şad edə bilərik. Məcbur deyil ki, bu işi mütləq kimsə başqası görsün. Qəbirüstündə «Yasin», «Cümə», «Fələq», «Nas» və s. surələr, dualar oxuna bilər.

Əməl dəftərimizin boş qalan səhifəsi

İnsan bu dünyanı tərk edəndə dolu bir əməl dəftəri ilə Axirət həyatına qədəm basır. Bir çox hədislərdə qeyd olunur ki, insan vəfat edəndən sonra onun əməl dəftərinin bir səhifəsi boş qalır. Görəsən, bu səhifəni kim və nə vaxt doldura bilər? Axı insan artıq dünya həyatında yaşamır? Sən demə, insan bu boş səhifəni hələ də ya pis, ya da xeyirli əməlləriylə doldura bilər! Necə? Məsələn, əgər sən özündən sonra xeyirxah övlad qoymusansa və o, cəmiyyətə fayda verirsə, bunun savabı sənin o boş səhifənə yazılır. Əgər sən sağlığında məscid, körpü, bulaq, xəstəxana və s. faydalı ocaqlar yaradıbsansa, o müddətdə ki insanlar bu şeylərdən faydalanır, sənə duaçı olur, sənin bu boş səhifən savab işlərlə dolmaqda davam edəcək. Özündən sonra şər işlərin yayılmasına səbəb olarsansa, insanlar sənin sayəndə ziyana uğradıqları müddətdə boş səhifən də pis əməllərlə dolmaqda davam edəcək.

Vəsiyyəti yerinə yetirmək, yoxsa unutmaq?

İnsan ölümündən əvvəl (Allahın buyuruqlarına zidd olmayan!) bir işi yerinə yetirməyi övladlarına tapşırırsa, uşaqları bunu mütləq etməlidirlər. Bu vacibdir! Əlbəttə, bu məsələdə istisna hallar da ola bilər; məsələn, əgər valideyninin tapşırığını yerinə yetirməyə övladın maddi və başqa imkanları çatmırsa, bir sözlə, bu işin icra olunması onun üçün problemlər yaradırsa, o bunu etməyə də bilər. Belə bir sadə misal gətirək. Bir kişi ölümündən əvvəl oğlu və ya qızına tapşırır ki, kəfənləmədən öncə ona hansısa sevimli paltarını geyindirsinlər. Bu xahişi mütləq yerinə yetirmək lazımdır. Ancaq məsələn, əgər ata övladlarına onu evinin həyətində basdırmağı tapşırırsa, bu, el arasında yayılmayan bir əməl olduğundan övladları bu işi görməyə də bilərlər. Və ya ola bilsin ki, mərhum ölümündən öncə ona mərmərdən başdaşı qoymağı vəsiyyət edir. Əgər övladlarının buna imkanları çatmırsa, bunun üçün borc-xərcə düşəcəklərsə, bu işi həyata keçirməyə də bilərlər.

Odur ki imkan daxilində xeyirxah, inanclı doğmalarımızın ruhunu şad etməyə çalışaq və özümüz də gələcəkdə ruhumuzun şad olması üçün mənəviyyatlı insan olmağa səy göstərək.

• Teqlər:
• Görəsən həqiqətən düzdürmü?