6 AYLIQ KÖRPƏ MENYUSU

-Taxıllı sıyıqların hazırlanmasında inək və ya keçi südündən istifadə edilməməlidir(1 yaşa qədər heyvani südlər qadağandlr). Hazırlanmış sıyıq kənarda soyuduqdan sonra 2-3 qaşıq “smes”lə və ya ana südü ilə südləndirilə bilər

Körpəyə neçə aylığından su verilməlidir?

Körpə dünyaya gəldikdən sonra valideynləri narahat edən əsas məsələlərdən biri də onların qidalanmasdır.

Süni qidalarla qidalandırılan uşaqlar üçün suyun vacib olduğunu hesab edən valideynlər ana südü ilə qidalanan körpələri sudan məhrum edirlər. Əslində bütün dünyada pediatrlar ana südü ilə qidalanan körpələr üçün suyun elə də vacib olmadığı qənaətindədirlər.

Körpənin qəbul etdiyi süddə qida ilə yanaşı suyun miqdarının da kifayət qədər olduğunu deyən pediatrlar ilk 6 ay sudan, ümumiyyətlə, imtinanı məsləhət görürlər. Maraqlı haldır ki, bütün pediatrlar bu fikirdə deyil. Onların içində susuz həyatın olmadığına inanan və ilk gündən körpəyə su verilməsinin vacib olduğunu deyənlər də var.

Uşaqlara əlavə qidalar verilənə qədər onlar qidanı yalnız maye şəklində alırlar. Ya ana südü, ya da onu əvəz edən adaptasiya olunmuş süni qida şəklində. Əksər hallarda bu qidalarda olan mayenin miqdarı uşağın suya olan tələblərini təmin edə bilir və uşaq əlavə olaraq su içmək istəmir. Əsasən bu, yalnız ana südü ilə qidalanan uşaqlara aiddir. Süni südlə qidalandırılan körpələrə su vermək lazımdır. Ancaq bəzi hallarda hətta yalnız ana südü ilə qidalanan uşaqda suya tələbat yarana bilər.

Pediatr Xatirə İsayevanın sözlərinə görə, ana südü ilə qidalanan körpələrin suya ehtiyacı olur. Əgər ehtiyac yoxdursa, heç bir mayeni körpəyə məcbur vermək mümkün deyil: “Əgər uşaq təbii ana südü ilə qidalandırılırsa, ananın südü müəyyən fərdi xüsusiyyətlərə də malik ola bilər. Məsələn, nisbətən yağlı və ya şirin ola bilər ki, bunun da nəticəsində uşaqda yanğı hissiyyatı yarana bilər. El arasında “qınında yanmaq” kimi bir ifadə var. Yanğısı olub su içməyən uşaqlar belə uşaqlara çevrilir. Arıqlayır, sısqa olur. Çünki bədən maye tələbatını ödəyə bilmir. İnsan quruyur” deyən həmsöhbətimiz, ümumiyyətlə, “ilk 6 ay körpəyə su verilməməlidir” fikrini absurd sayır. “Sudan çıxan canlını sudan qorumaq nə dərəcə düzgündür? Bütün pediatrlar su olmaz deyə bilər, amma səbəbini deyən yoxdur. Su həyatdır. Xüsusən yeni doğulmuş uşaqlar üçün vacibdir”.

Pediatr bildirib ki, xüsusən yay aylarına düşən körpələr daim tərlədiyi halda onların suya ehtiyacı daha da artır. Susuz qalan bədəndə qəbizlik və ya tam əksinə ishal, istilik yaranır ki, bunun da qarşısını yalnız suyla almaq mümkündür. Bəzən aclıq və ya köpdən əziyyətin olduğunu bilən valideynlər susuzluğun da əziyyət olduğunu unudurlar: “Çobanyastığı, şüyüd, razyana, cirə, nanə və bu kimi otlardan hazırlanan xüsusi uşaq çayları var ki, bu çaylar da uşaqda susuzluğun qarşısını ala bilir. Çaylar nəinki yanğı hissiyyatını aradan götürür, onlar həmçinin müalicəvi-profilaktik təsir də göstərir. Spazm və sancıları aradan qaldırır, bağırsaq qazlarının və nəcis ifrazının xaric olmasını asanlaşdırır, İmmuniteti yüksəldir, sinir sistemini sakitləşdirir”.

Pediatr, uzman həkim Nuranə Məmmədəliyeva isə körpələrə suyun verilməsinin qəti əleyhinədir. Dediyinə görə, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı 0-6 ay arası uşaqların necə qidalandırılması haqqında məlumatda bildirir ki, 6 ayını keçməyən uşaqlara qətiyyən su verilməməlidir. Ana südünün tərkibində olan su və minerallar körpənin hər ehtiyacını ödədiyindən əlavə verilən su körpəni yükləmiş olur. Hər 2 saatdan bir qidalanmalı olan körpə su sayəsində bu rejimdən də olur: “Əlavə süni qida yeyən körpələrə də əslində su verilməməlidir. Məsələn, körpəyə 60 ml qida verilirsə, nəzərə almaq lazımdır ki, bu 60 ml qidanın 50 ml-i su təşkil edir. Nadir hallarda süni qidan yeyən uşaqlar su üçün ağlayır ki, belə uşaqlarda da su ehtiyacı daha çox olur. Ana südü yeyən uşaqlar isə ümumiyyətlə, su ehtiyacı hiss etmirlər. Çağaya vaxtından əvvəl su vermək onda su zəhərlənməsi adlanan hiper hidrotasiya yaradır. Ana südü məişət dili ilə desək, həm yemək, həm də içməkdir” deyən həkim körpənin ilk 6 ayında ana südündən başqa heç bir əlavəyə ehtiyac olmadığını bildirir.

Onun sözlərinə görə, körpəyə veriləcək hər hansı ot dəmləmələri belə həkim məsləhəti olmadan verilməməlidir. Müsahibimiz yalnız 6 ay tamamlandııqdan sonra damcı ilə suya başlamağı məsləhət görür. “İndi təhlükəlisi odur ki, analar nəinki su, hətta əlavə qidaları belə 3 ayından verməyə başlayırlar. Suyun verilməməsini məsləhət görürük, amma analar artıq 4-cü aya keçəndə şirələr verməyə başlayır. Bu, vaxtından əvvəl körpənin mədəsinin zədələnməsinə səbəb olur”.

Susuzluqdan əziyyət çəkən insanlara belə təmiz adi su içilməsi məsləhət görülmür. Tərkibində qlükoza və mineral olmayan adi sular orqanizmə xeyir etmir, sadəcə susuzluğun qarşısını alır. Ana südündə isə mineral maddələr və laktoza olduğundan körpə üçün ideal içki sayıla bilər. Yalnız uşaqların hərarəti olduğu zaman, eyni zamanda bağırsaq pozğunluqları zamanı əlavə suyun verilməsi həkim məsləhəti ilə mümkündür.

6 AYLIQ KÖRPƏ MENYUSU

Məcbur və bəzi istisna hallar xaric mümkün olduğu qədər körpənizi ana südü ilə qidalandırmağa çalışmalısınız. (Yeri gəlmişkən “Ana südünün əkilməsi” nəticəsində çıxmış “mikroblar” süd verməyə əks gösteriş yaratmır)

Ana südü ilə qidalanan körpələrin ilk 6 ay əlavə qidalanmaya ehtiyacı qalmır. Ana südü və süni qida qəbul edən uşaqlarda da həmçinin məcbur qalmadığı müddətcə (Uşaq “smesdən” imtina edirsə və ya ana südü yetərli gəlmir,uşaq çəki almırsa 4- 5 ayında əlavə qida başlanıla bilər) əlavə qidalanmaya tələsməməlisiniz. Həmçinin,əlavə qida qəbulunu 6 ayından sonra gecikdirmək də qətiyyən olmaz.Çünki , ana südü körpənin qidalı maddələrə və kaloriyə olan tələbatını yalnız ilk 6 ay qarşılaya bilər. Ondan sonra isə əlavə qida şərtdir.

Bəs 6 ayimizi tamamladıqdan sonra əlavə qidaya necə keçək?

-Alışdırma üsulu ilə ilk başlanacaq əlavə qida meyvə (alma və ya mövsümə görə şaftalı)və ya tərəvəz püresi (kartof, kök, kartof qəbizlik verən uşaqlar balqabaq) taxıllardır ( düyü,qarabaşaq,düyünün qəbizlik verdiyi uşaqlar bulgur) və evdə hazırlanmış suyu süzülmüş qatıqdır. İlk meyvələrdən başlayan bəzi uşaqlar tərəvəzləri çətin qəbul etdikləri üçün, ilk tərəvəzlərdən başlamanız daha uyğun olar.

-Başladığımız hər əlavə qidanın təsirini ən az 3 gün gözləyək və tək komponentli əlavə qida verək (Diqqət etməyimiz gərəkən nüanslar,uşaqda səpgi,qusma,ishal,qəbizlik olsa bu qidanı durdurub ən az 2 həftə sonra yenidən sınamaq olar)

-Püreləri buxarda bişirmək, meyvələri ayna və ya taxta süzgəcdən keçirməli, blendrla qida liflərini məhv etmək və uşaqda çeynəmə funksiyasının inkişafını ləngitmək qətiyyən məsləhət deyil.

-Bütün növ meyvə və ya tərəvəz püreləri, qatıq, taxıllı, sıyıqlar evdə hazırlanmalıdır, mövsüminə uyğun, organik qidalar seçilməlidir

-Taxıllı sıyıqların hazırlanmasında inək və ya keçi südündən istifadə edilməməlidir(1 yaşa qədər heyvani südlər qadağandlr). Hazırlanmış sıyıq kənarda soyuduqdan sonra 2-3 qaşıq “smes”lə və ya ana südü ilə südləndirilə bilər

-1 yaşa qədər körpələrin əlavə qidasına duz və ya şəkər əlavə etmək məsləhət deyildir.Dadlandırmaq üçün zeytun yağı,düyü və ya bulgur əlavə etmək olar

-1 yaşa qədər tövsiyyə edilməyən əlavə qidalar-badımcan,paxlalılar, yumurtanın ağı, çərəzlər,bal, mürəbbə(konserv qidalar)

-Qida porsiyaları 1 neçə gün ərzində yavaş- yavaş artırmaqla verilməlidir.

-7 ayına gəlmiş uşaq qida rasionunda artıq meyvə,tərəvəz püresi,taxıllı sıyıqlar,süzülmüş qatıq,yumurta sarısı 1/3 hissəsi,həftədə 2 dəfə olmaqla tam porsiya olmuş olmalıdır. Əlavə qidalanmaya başlamış uşaqda baş vermiş hər hansı bir qida reaksiyasını pediatrinıza mütləq bildirməlisiniz.

Xülasə, 6 aylıq uşağın yeyə biləcəyi qidalar: Kartof, kök, gül kələmi, balqabaq, brokoli, “kabaçki” (hər biri 3 gün təsirini gözləməklə az az alışdırılaraq rasiona əlavə edilməlidir)alma, banan və digər mövsümi meyvələr, taxıllı sıyıqlar düyü, qarabaşaq, buğda,herkules, mannı,süzülmüş qatıq, tədricən duzsuz pendir, kəsmik, şəkərsiz peçenye, yumurta sarısı..