Liderlik Nedir? 5 Maddede Liderlik Türleri

Sizin için cümle nasıl tamamlanır: “Bir lider…”

Liderlik Nedir? Liderlik Tarzları Nelerdir?

Belki de sizi destekleyen ve ilham veren eski bir patronunuz vardı. Belki de aranızın hiç de iyi olmadığı, siz kahve içerken bile tedirgin olduğunuz bir yöneticiniz de olabilir. Bilmemiz gereken şu ki liderlik her zaman siyah, beyaz ya da basit değildir. Peki liderlik nedir? İyi ya da kötü olarak sınıflandıramayacağımız pek çok liderlik tarzı vardır. Onları belirli senaryolar içerisinde, avantajlarını ve dezavantajlarını göz önünde bulundurarak kullanmak gerekir.

Kendi yaklaşımınızı anlamanın neden önemli olduğunu öğrenmek için okumaya devam edin. Artıları, eksileri, belirleyici özellikleri ile liderlik stillerini sizin için listeledim!

Liderlik Nedir?

Sizin için cümle nasıl tamamlanır: “Bir lider…”

Resmi bir iktidar pozisyonu, mertebe olarak bir üstünüzde çalışan kişi ya da sizden daha yüksek maaş alan bir şirket çalışanı? Bunlar geleneksel algılar olabilir, yalnızca anlamanız gereken herhangi biri lider olabilir. Tıpkı siz gibi. Bir lider, kendi eylemleri ve davranışlarıyla insanları yönlendirebilen ya da etkileyen kişidir. Sabit olarak bir takımı yönetmeseniz bile zaman zaman liderlik rolünde davranışlar sergileyebilirsiniz, bir toplantıya ev sahipliği yapmak gibi.

Tarzınızı anlamak neden önemli?

Erişiminizi ve koordinasyon gücünüzü maksimum verime taşımak için her şeyde olduğu gibi kendi tarzınızı anlamak önem taşıyor. Yaklaşımınızı bilmek, nereden başladığınızı ve nereye gittiğinizi fark etmeye ve ekibinizin iyileştirmelerini tanımlamanıza zemin hazırlayacak. Sorumluluk almanıza yardımcı olacak bu tutum; inançlarınız, yetenekleriniz, iletişim becerileriniz ve deneyimlerinizin harmanlanmış olduğu liderlik becerinizi tanımanıza da olanak sağlayacak.

İşlemsel Liderlik

Temelinde tipik bir işlem düşünmek yatar: Size bunu veriyorum ve karşılığında bunu yapıyorsunuz. Bu liderlik tarzının temelini oluşturan bu düşüncede liderler, ekip üyelerine talimatlar verir. Ardından alınan geri dönüşe yanıt olarak cezalar ve ödüller kullanırlar.

Örneğin bu lider çeşidi, iyi yapılmış bir işi alkışlar ya da övgüler sunabilir. İşin son tarihini kaçıran bir çalışan içinse tüm departmana ceza niteliğinde bir görev yerine getirmek zorunlu kılınabilir. Genellikle “söylüyorum” liderlik tarzı olarak tanımlanan bu yaklaşım biraz daha direktiftir. Tehditler ve beyin fırtınaları en belirgin özelliklerindendir.

Dönüşümcü Liderlik

Çalışanları inovasyona yönlendirmek, ilham vermek ve liderlik ettikleri ekibi ya da işletmeyi değiştirmeye yöneliklerdir. İyileştirmeler üzerine çalışan ve sürekli her şeyin daha iyi bir yolunu arayan liderlerin en fonksiyonel özelliği gözlem yetenekleridir. Güçlendirmeleri işleri kalıcı hale getirme ve yönetmeyle birlikte yapmak zorundadırlar. Eğer kendi düzeninde devam eden her olgu ya da işleme olduğundan daha iyi olabilecek gözle bakıyor, insanları konfor alanından sıyrılmaya ve sınırları zorlamaya teşvik ediyorsanız sizde de dönüşümcü liderlik vasıfları taşıyor olabilirsiniz. Aynı şekilde bir takım üyenizin daha önce imkansız olduğu düşünülen bir iş başardığını gördüğünüzde inanılmaz bir gurur duyarsınız.

Demokratik Liderlik

Bu kategorideki liderler, bir demokrasi algısıyla grupları ve projeleri yürütürler. Birlikte çalışmayı sürekli vurgular ve ekiplerini karar alma aşamasında aktif dahil ederler. Projelerin, düşüncelerin ve çalışmaların herkesi ve her şeyi nasıl etkileyebileceğini gözetirler. “Emir” olarak tanımlanabilecek taleplerini yüksek seviyeden alıcıya ulaştırmıyor, işleri halletmek için çok daha işbirlikçi bir tutum sergiliyorlar. Herkesin eşit ifade hakkına sahip olduğu toplantılar, sizin için en iyisiyse ya da başka bir çalışma arkadaşınızdan feedback almadan önemli bir kararı ne zaman verdiğinizi hatırlayamıyorsanız bu tutuma sahip olabilirsiniz.

Otokratik Liderlik

Demokratik liderlik tarzının tam zıttında yer alan bu çeşit liderlik, kendi yolunun en doğru ve mutlak olması temellerine dayanır. Otokratik liderler kendilerini mutlak güce sahip olarak değerlendirir ve kararlarını buna göre şekillendirirler. Sadece ne yapılmasını ifade etmekle kalmaz, bu görevlerin nasıl, nerede ve ne şekilde gerçekleşeceğine dair de diktelerde bulunurlar. Kararlar genelde stratejik ve hızlı alınsa da çalışanların kendini yetersiz, dinlenmemiş ya da kısıtlanmış görmesine yol açabileceği için şirket içerisindeki mutluluğu sağlayabileceği söylenemez. Grubunuzdaki beyin fırtınalarının işleri yavaşlattığını ve onlar fikirlerini söylediğinde hoşunuza gitmediğini fark ediyorsanız şüphelenmeye başlayabilirsiniz.

Hizmetkar Liderlik

Temelinde fedakarlık ve yardım temalarının yattığı bu liderlik çeşidinde onları takip eden insanları yükseltmeye ve geliştirmeye odaklanırlar. Enerjilerinin çoğu başkalarına nasıl yardım edebileceklerine adanır. Hatta öyle bir boyuttadır ki başkalarının ihtiyaçlarını kendi önceliklerine göre önceliklendirirler. Tutumunuza oldukça dikkat etmenizi ve ekibin size olan saygısını korumanız gerekir. Başkalarının işini yapmasına yardımcı olacak birliktelik ortamını oluşturmaya öncelik veriyor, istendiğinde yardımcı olma konusunda asla iki kez düşünmüyorsanız hizmetkar liderlik sinyalleri var demektir.

Tarzınızı değiştirmek ne kadar zor?

Yazıyı okumanızın ardından aklınızda bir şeyleri değiştirme hatta tüm bu liderlik çeşitlerinden biraz biraz sahip olarak öznel tutumunuzu yakalama isteğiyle dolmuş olabilirsiniz. Tarzınızı değiştirmek teoride hiç zor olmayacaktır, pratikte yaşanacak aksaklıklar için öncelikle mental olarak kendinizi hazırlamanız gerekir. Diyelim ki otokratik olma eğilimindesiniz fakat buna demokratik tutumlar serpiştirmek istiyorsunuz. Verdiğiniz kararlar hakkında ikinci bir görüş talep etmek, beyin fırtınası oturumları düzenlemek gibi adımlardan başlayabilirsiniz. Unutmayın ki “mükemmel” liderlik tarzı yoktur çünkü kalıplara sığdırılması mümkün değildir. Avantajlarını ve dezavantajlarını iyice gözden geçirdiğiniz, kendinizi ve ekibinizi oldukça mutlu edebildiğiniz başarılı bir tutum sergilemeniz dileğiyle!

Yayınlayan:
Youthall
Ulaşmak istediğin şirketler, staj ve MT ilanları, etkinlikler, eğitimler, kariyer tavsiyeleri ve daha fazlası burada! Sen de şimdi kariyerine ilk adımı at.

Liderlik Nedir? 5 Maddede Liderlik Türleri

Sizce liderlik nedir? Afilli bir unvan mı? Sizce kimler lider? Ve liderliğin türleri olur mu? Gelin liderliğin ve liderlik türleri ne olduğunu birlikte inceleyelim.

Liderkelime anlamı olarak kısaca ‘Bir kuruluşun yönetiminde gücü ve etkisi olan görevli kimse.’ olarak tanımlanabilir. Aslında lider sadece bir kuruluşta değil, bir hedef için ortak amaçlara hizmet eden bir grup insana da lider gereklidir. Liderler beraber yola çıktığı kişilerle güçlü insani ilişkiler kurarak aralarındaki bağı kuvvetlendirirler. Bu sebeple bir lider her zaman iletişime açık ve dinleyici bir tavırla karşısında onunla konuşan kişiyi pürdikkat dinler. Bu ilgiyi gören insanlar da ona güvenir ve onun tarafından yapılan yönlendirmeleri hoş karşılayıp, kabul ederler. Görüldüğü üzere, liderlik demek etkili olmak demek.

Hadi gelin bir liderde var olan özelliklere yakından bakalım:

Liderlerhem mantıklı davranıp hem de geleceğe umutla iyimserlikle bakarlar. Kendine ve ekibine olan başarma inancı daima tamdır.

Sürekli birlikte gelişime önem veririler. Birlikte diyorum çünkü lider ben demez biz demeyi tercih eder.

Liderler yetenekli ve öğrenmeye aç insanları etrafında toplamayı sever. Kişinin deneyimli veya deneyimsiz olmasını çok önemsemez. Onun için yolda olması önemlidir. ve onun içindir ki “Bir lider bakış açısı geniş gözü daima ufukta olan kişilere liderlik yapmak ister”

Sadece işi değil aynı zamanda ilişkileri de iyi yöneten ekip lideri, emir vermekten kaçınır. Çünkü insanların ona duyduğu saygı ve güven, ağzından çıkan her sözü emir olarak algılamalarına sebep olur.

Liderlerin bağlı olduğu değerlerve ilkeler vardır. Yaşanılan herhangi bir başarısızlıkta pes etmeden çalışmayı devam ettiren bir şey var ki bu da ekip ruhudur. Ekip ruhunu oluşturan temel yapı ise değer ve ilkelere bağlı kalınarak işin sonunda başarıya ulaşma düşüncesidir.

Liderlikte Özellikler Yaklaşımı

İnsanoğlu sübjektif şeylere hep meraklı bir tür olmuştur. Tarihin her döneminde liderlik nedir,liderlik türleri nelerdir?Sorusu sorgulanmış olup günümüzde de hala merak uyandıran keşfedilmeyi bekleyen bir konu olarak karşımıza çıkıyor.Liderlikkonusunda ilk olarak geliştirilen yaklaşım, özellikler yaklaşımıdır. Bu kuramda ulaşılmak istenen nokta şudur ki; bazı insanların doğal lider olduğu ve bu liderleri diğer insanlardan ayıran bir takım fiziksel özelliklere ve yeteneklere sahip oldukları düşüncesidir.

Bu yaklaşımla öğreniyoruz ki bazı insanlar doğuştan lider ruhlu mudur sorusu cevap buluyor.

Bahsedilen fiziksel özellikler ve yetenekler aşağıdaki gibidir;

• Fiziksel özellikler: Enerji ve aktif olma.
• Zeka ve yetenek: Yargılama becerisi, bilgili olma, akıcı konuşma ve kesinlik.
• Kişilik: Yaratıcılık, açık sözlülük, dürüstlük ve etik davranış.
• İş ile ilgili özellikler: Başarı güdüsü ile hareket etme, ileride olmayı hayal etme, sorumluluk alma isteği, görev insanı olma ve amaçları gerçekleştirme tutkusu.
• Sosyal özellikler: İşbirliği yeteneğinin gelişmiş olması, prestij sahibi, popülaritesinin yüksek olması, kişiler arası iletişim becerilerinde iyi olma, sosyal katılıma önem verme, nezaket ve zarafet. Yapılan araştırmalarda, bazı bireylerde bu özellikler fazla olmasına rağmen lider olarak nitelendirilmediği ortaya çıkmıştır. Çok başarı göstermeyen bu kuram liderin nasıl biri olduğuyla ilgilenmiş olup liderlik sürecinin tam olarak anlaşılabilmesi için başka değişkenlere de bakmak gerektiğinin altını çizmiştir.

Davranışsal Teorilerde Liderlik Modelleri

Davranışsal teorilerin ne olduğunu açıklayan önemli bazı araştırmalar var. Bu araştırmalar kısaca aşağıdaki gibidir:

Ohio Devlet Üniversitesi Liderlik Modeli

Liderlikanlayışının iki ana eksenden oluştuğunu söyler bunlar; “yapıyı kurma” ve “anlayış gösterme” olarak tanımlanmıştır.

Michigan Üniversitesi Liderlik Araştırması

Yapılan araştırmalar neticesinde “iş merkezli” ve “birey merkezli” olarak belirlenen iki temel liderlik davranışı tanımlanmıştır.

Harvard Üniversitesi Araştırmaları

İki temel liderlik davranışı belirlenmiştir; bunlar “sosyo duygusal lider” ve “iş lideri” kavramlarıdır.

Blake ve Mouton’un Yönetim Tarzı Matriksi Modeli

Liderlik davranışını iki temel anlayışüzerinden tanımlamışlar bunlar; “üretime yönelik olma” ve “kişiler arası ilişkilere yönelik olma.”

McGregor’un X ve Y Kuramı

Her iki anlayış da birbirinin tam zıddını savunur. İlk olarakMcGregorklasik yönetim kuramının tasvirini yapmış veX kuramıismini vermiştir. Daha sonra bu kuramı ağır bir şekilde eleştirip Y kuramı ismini vererek beşerî ilişkiler kuramının temellerini atmıştır.

X kuramında ortalama insan terimi kullanılmıştır. Ortalama bir insanın iş ve sorumluluktan kaçtığını söylenir. Bu durumda onları çalışmaları için zorlanmalı, kontrol altında tutulmalı ve amaçlara ulaşmaları için cezalandırılmaları gerektiği savunulur. Oysa insanı sıkı sıkı kontrol etmeden de iş yapabileceğini, hatta sorumluluk yüklenerek daha yaratıcı ve verimli birşekilde çalışabilmenin de mümkün olduğunu savunanY kuramı, insan unsurunu önemseyen ve değer veren bir yaklaşım olmuştur.

Yukl’un Liderlik Davranış Modelleri

Liderlik anlayışını“ayrılık modeli” ve “çoklu-bağlanma modeli” olarak ele almıştır.

Rensis Likert’in Sistem 4 Modeli: Liderlik yaklaşımlarını dört gruba ayırmıştır bunlar;

• istismarcı(sömürücü) otoriter,
• koruyucu(babacan, yardımsever) otoriter,
• danışmalı(danışçı) yönetim tarzı ve
• katılmalıyönetimdir.

Yapılan bu araştırmaların sonucunda liderlik tarzlarının çeşitliliği belirlenmiş ve etkin lider anlayışı olup olmadığı araştırılmıştır.

Durumsal Liderlik Teorileri

1960’lı yıllardan bugünlere kadar geçerliliğini koruyan durumsalliderlik teorileri, temel olarak, bir yöneticinin karar alırken aynı strateji ve tekniği kullanmadan spesifik bir görev için, ilgili çalışanın motivasyon ve becerilerine göre, değişken teknikler ve yaklaşımlar kullanılmasını destekler. Böylece çeşitliliderlik türleriortaya çıkabildi.

Bu teorinin ana fikrini oluşturan düşünceye bakacak olursak her durum için geçerli sayılabilecek tek bir liderlik tarzının var olamayacağı söyler. Mevcut durumun içeriğine ve şartlarına göre liderlik şekil değiştirebilir.

İlk yaklaşım olan Özellikler Yaklaşımı’ndaliderin sahip olduğu özelliklerdenbahsedilirken, Durumsal Teorilerde ise liderin sadece kendisinde olan nitelik ve davranışsal özelliklerin bir topluluğun eylemlerine yön verecek güce sahip olamayacağından bahsedilir. Burada liderin gerek iç gerekse dış çevre koşullarına uyum kabiliyeti devreye giriyor. Bu uyumu mevcut becerileriyle birleştirdiği takdirde etkili bir lider olacağı görüşü savunulur.

Yapılan literatür araştırmasına göre,liderlikte durumsallık yaklaşımlarıarasında aşağıdaki kuramlar öne çıkmaktadır;

• Fiedler’in Durumsallık Kuramı
• Ardışık Liderlik Kuramı
• Robert House ve Martin Evans’ın Yol Amaç Kuramı
• Vroom ve Yetton’ un Normatif Kuramı
• Hersey ve Blanchard’in Durumsal Liderlik Kuramı
• Reddi’nin Üç Boyutlu Liderlik Kuramı: Etkili ve etkisiz lider kavramlarından bahsedilmiştir.

Bu yaklaşımların ortak noktası; görev ya da ilişki ağırlıklı bir liderlik tarzının her durum ve koşul için geçerli olmadığı savunulur. Bazı durumlarda görev merkezli bir liderlik anlayışının etkinliğe neden olabileceği gibi, bazı durumlarda ise mevcut durum ile ilgili olarak liderin ekip üyelerine eşit bir şekilde görev dağılımı yapmadığını söylemek doğru olacaktır.

Postmodern Yaklaşımlar ve Liderlik Türleri

Eski tip liderlik anlayışındasürecin işlemesi ve koyulan hedeflerin gerçekleşiyor olması bir başarı kriteri olarak görülürken,post modern liderlikanlayışında ise artık işlerin sürdürülebilir olması, verimli ve etkin olarak gerçekleşmesi bir başarı ölçüsü olarak kabul ediliyor. Bu liderlik anlayışı, sadece iş ortamı için geçerli olmamakla birlikte aile ve özel yaşamda da içinde bulunulan ortamların ‘etkili insanını’ yaratan yeni bir model olarak karşımıza çıkıyor. Hadi gelin bu yeni liderlik türlerini tek tek inceleyelim

Liderlik Türleri | Karizmatik Liderlik

Liderlik türlerinin ilkiKarizmatik liderliktir. Karizmatiklik’ten ilk söz eden, İsviçreli Max Weber, 1947 yılında, karizmatik liderlerin diğer insanlardan farklı olarak, Tanrı vergisi ayrıcalıklı, üstün güç ve niteliklere sahip olduğunu söylemiştir. Bu tanımlama herhangi bir kavramsal modellemeye dayanmıyor ve birçok bilim insanı bu konuda araştırmalar yapmıştır. Örneğin, Conger ve Kanungo 1988 yılındakarizmatik liderlerikarizmatik olmayan liderlerden ayıran özellikleri ve karizmatik liderliğin dinamiğini belirleyen beş özellik ortaya koymuşlar. Bunlar şu şekildedir:

• Durumu değerlendirme ve problemleri teşhis edebilme yeteneği

•Vizyon ve planlama yeteneği

• Örnek teşkil edici davranışlar sergileme yeteneği

• Güçlendirme yeteneği gibi maddelere ayrılıyor.

Karizmatik liderler diğer tarzlara sahip tüm liderlerden çok daha fazla etkileme gücüne sahiplerdir. Karizmatik lider, kendisine has kişiliği ve özgün davranışlarıyla yüksek çekiciliği olan bir auraya sahiptir. Buna karşın bence bir liderde aranan nitelik karizmatik lider değil, iyi iletişim kurabilen lider olmalıdır. Herkes doğuştan çekici davranıp görünmeyebilir ama herkes isterse iletişim becerilerini geliştirip iyi bir lider olabilir.

Liderlik Türleri | Etkileşimci Liderlik

Ağırlıklı olarak yöneticilik özelliklerini taşıyanetkileşimci liderler, verilen işi başarılı bir şekilde tamamlayan kişileri ödüllendirirler ve başarılarını sürdürmeleri için onları teşvik ederler.

Etkileşimci liderler;

• Sürekli program geliştirmede
• Kesişen ve paralel iletişim sağlamada
• Özel amaçlar belirleme ve problemleri gayret ve çaba sarf ederek çözülmesinde
• Müzakere becerilerinde
• Çalışanların geliştirilmesi ve ilerlemesini sağlama gibi konularda rehberlik yaptıkları söyleniyor. Bir liderin iyi iletişimci olmasını savunan ben derim ki, iletişim ancak kişiler arasındaki etkileşim ile gerçekleşir. İletişimin olmadığı yerde etkileşim, etkileşimin de olmadığı yerde iletişimin de olmayacağını söyleyebilirim.

Liderlik Türleri | Tam Serbesti Tanıyan (Laissez – Faire) Liderlik

Laissez-Faire yaklaşımıyetkilendirmenin ön planda tutulduğu, ekip içi rollerin kesin bir şekilde belirlendiği bir liderlik anlayışı olarak karşımıza çıkıyor.Bu liderlik anlayışı proje bazlı işlerde kullanılabilir.

Lider yani proje yürütücüsü olan kişi, ekipteki arkadaşlarına görevlendirme yaparak kendi kararlarını almalarını ister. Bu liderlik tarzının temeli nitelikli ve karar alma mekanizması gelişmiş kişileri ekibe dahil etmektir. Aynı zamanda yapacağı iş için karar yetkisi verilen ekip üyelerinin o alanda kanıtlanmış bir bilgi birikiminin (uzmanlığının) olması, alınan kararların doğruluğu açısından önemlidir. Tabi bilgi birikimi tek başına yeterli olmaz. Bu bilgiyi kullanabilen yetenekli insanları keşfetmek gerek. Sonrasında yetki ve sorumluluğu alan ekip üyeleri kendilerini özgür hissettiği için motivasyonu da yükselecektir. Ancak şu unutulmamalıdır ki asıl yetki ve sorumluluk liderdedir. Lider ekip üyelerini verilen görevlerde lider gibi davranmalarını ister fakat o göreve hizmet eden işlerin başında da kendisi vardır.

Liderlik Türleri | Vizyoner Liderlik

Vizyoner lider, çalışanların mevcut potansiyelini, iş performansına yansıtabilmenin yöntemlerini bulmaya çalışır.Vizyoner liderlik altında çalışanlarotoriteyi ve gücü temsil ettiği için değil de, ilham kaynağı oldukları için, tamamen içlerinden gelerek liderlerini takip ederler. Bununla birlikte moral ve motivasyonları üst düzeyde olduğu için de üstün performans göstermeye gayret ederler. Çünkü bu güç liderleri tarafından onlara verilmiştir.

Vizyoner Liderlikdenince aklımıza;

• Harekete geçiren,
• Teşvik eden,
• Düşünen, Öngörebilen gelebilir.

Öngörebilen diyoruz çünkü vizyon kelimesi yaşanacak gelişmeleri önceden tahmin etme, algılama gibi anlamlara geliyor. Bir lider olaylara çok yönlü bakan, gelecek hakkında tahmin gücü yüksek kişi olmalı. Havaya bakıp güneşe aldanmayan veya yağmurdan sonra güneşin tekrar açacağını bilen bir lider çalışmalarını o yöne kaydıracaktır.

Liderlik Türleri | Dönüştürücü Liderlik

Liderlik türlerinin sonuncusu ise dönüştürücü liderliktir. Dönüştürmek anlam olarak alışkanlık edinilen bir davranışı bazen belirli boyutlarda bazen de tamamen değiştirmeye çalışmak gibi geliyor bana. İnsanlar ne kadar değişimden yana görünseler de aslında değişimin gerektirdiği dönüşümü hayatlarına uyarlamakta güçlük yaşarlar. Liderlere de bu değişimi hayata geçirmek için iş düşüyor. Bir liderin mutlaka sahip olması gereken bir diğer özelliği, insanları değişime ikna edebilme, dönüşümü gerçekleştirebilme gücüdür.Dönüştürücü liderlerise takipçileriyle karşılıklı güven oluşturarak onların daha iyi bir konuma geleceği dönüşümü gerçekleştirmeyi hedeflerler. Onlar için başarı hem kurumları hem de insanları en iyi şekilde dönüştürmekten geçer.

Dönüştürücü liderlerin sahip olduğu bazı özellikler şunlardır;

• Dönüştürücü liderleryüksek duygusal zekaya sahiptir.
• Kendisini takip eden takipçilerinin gelişimi ile ilgilenir. Kişi neye ihtiyaç duyuyorsa onu anlar ve potansiyelini yansıtabilmesinde destek olur. Bir nevi onlara rehberlik eder.
• Uzun vadeli planlar yaparlar. Bu planlar doğrultusunda insanlara yeni sorumluluklar yükleyerek yeni beceriler kazanmasına teşvik eder.
• Dönüştürücü liderlik anlayışı, Karizmatik liderlik anlayışından farklı olarak, liderliğin salt karizma ya da güçten kaynaklanmadığını savunur. Onlar için asıl güç ortak değer ve amaç için birlikte çalışınca ortaya çıkıyor.

Hem İyi Lider Hem de İyi Yönetici Olmak Mümkün mü?

Günümüzde lider ve yönetici kavramlarıbirbirinden farklı iki olgu gibi anlatılır. Yönetici, bulunduğu alanı idare ederken, lider yeni alanlar açar. Yönetici verimli olmak için ayrıntılara takılırken, lider büyük resme odaklanır. Yönetici kendisine verilen hedefe ulaşmak için çalışırken, lider durumdan görev çıkarır ve kendi hedefini kendi belirler. OysaHenry Mintzberg, bugün var olan şirketlerin ve ülkelerin kötü yönetilmesinin en önemli nedenlerinden biri olarak, liderlikle yöneticiliği ayıran anlayışın olduğunu söyler. Henry, liderliği göklere çıkaran fakat yöneticiliği sıradanlaştıran bu anlayışın aslında doğru bilinen bir yanlış olduğunu bize anlatıyor.

Henry Mintzberg’in söylemine göreyöneticililik değeri bilinmeyen ve farkında olunmayan bir kavram. Bilinmeli ki başarı için iyi yönetim gerekir. Çünkü dünyanın en iyi lideri bile bir şirketi ya da ülkeyi sadece lider olduğu için istenilen noktaya ulaştıramaz. Bu noktada liderlik ve yöneticilik kavramlarını birbirinden ayırmadan iki gücü de birlikte kullanmamız gerektiğinin farkına varmalıyız.

Her kademedeki yöneticinin de strateji geliştirmek, ilham vermek, yeni çalışma alanları oluşturmak gibi pek çok görevi yerine getirmesi gerekir. Bu görevleri gerçekleştirmek için deliderlik vasıflarının geliştirmiş olmasıbeklenir. Sadece iş verip verilen işin kontrolünü sağlayan bir kişi yönetici olmadığı gibi, sadece hedef belirleyen ve onları motive eden ama iş yükününün altına girmeyen bir kişinin de lider olması beklenemez.

Sonsöz

Liderlik kavramıveliderlik türlerigeçmişten günümüze kadar pek çok kişi tarafından incelenen merak edilen bir konu olmuştur. Oluşturulan Liderlik modellerinin bazıları günümüzde halen kullanılıp geliştirilerek çalışılan alana göre uyarlanıyor. Hiçbir zaman değeri kaybetmeyip, günden güne değerlenen bu kavram yöneticilikle ayrı düşünülmemelidir. Liderlik her yöneticinin sahip olması gereken bir yetkinliktir. Liderlik bir yetenek değildir ve lider olmak isteyen herkes liderin taşıdığı özellikleri geliştirebilir. Eğer siz de lider olmak istiyorsanız, sürekli gelişime açık olmakla başlayabilirsiniz.

Hilal Kırceylan

© 2022 Lider Gelişim Programı

Liderlik Nedir?

Liderlik; çevresine fayda sağlayan, alışılmışın dışına çıkan, yenilik getiren, insanlara vizyon veren, akıl ve bilgiye dayalı kararlar alan kişilerin sahip olduğu vasıftır. Tüm bu özellikleri bünyesinde barındıran kişiye ise lider denir.

İyi bir lider olabilmek için Liderlik Eğitimi alınmalı, liderlikle ilgili kitaplar okunmalı ve öğrenilen bilgiler iş ve sosyal hayatta profesyonelce uygulanmalıdır.

Liderlik Çeşitleri Nelerdir?

Liderlik çeşitleri şunlardır:

1. Otokratik (otoriter) liderlik
2. Karizmatik liderlik
3. Demokratik liderlik
4. Hümanist (ilişki odaklı) lider
5. Tam serbesti tanıyan/liberal (laissez-faire) lider
6. Kurum içi ağ oluşturucu lider
7. Doğal lider
8. Bürokratik lider
9. Dönüşümcü lider
10. Vizyoner lider
11. Süper lider
12. Dağıtımcı lider
13. Kültürel lider
14. Hizmetkâr lider
15. Etkileşimci lider
16. Etik lider

1. Otokratik (Otoriter) Liderlik

Otokratik (otoriter) liderlik; bireylerin gelenek, örf ve teamüller gibi yazılı olmayan kurallardan ötürü sadakat gösterdiği, bütün yetkiyi kendinde toplayan liderlik türüdür.

Otokratik (otoriter) liderlik türü, özellikle geleneksel toplumlarda yaygın olarak görülür. Otokratik (otoriter) liderler, yalnızca verdiği emirlerin sorgulanmadığı ve mutlaka yerine getirildiği sistemlerde var olabilirler. Adolf Hitler, Joseph Stalin, İdi Amin, Benito Mussolini gibi liderler otoriter lider örnekleri arasında gösterilebilir.

2. Karizmatik Liderlik

Karizmatik liderlik; etkileyici özellikleriyle topluluklar üzerinde tesir bırakan ve topluma öncülük eden kişilerin dahil olduğu liderlik türüdür.

Karizmatik lider özellikleri deyince akla gelen ilk şey, kendilerini takip eden kişiler üzerinde güven, sadakat ve saygı gibi hisler uyandırmalarıdır.

Karizmatik liderler olumlu ve olumsuz olmak üzere iki şekilde değerlendirilir. Örneğin Adolf Hitler, Benito Mussolini gibi liderler halk arasında uyandırdıkları etkiden ötürü karizmatik liderler olarak gösterilebilir. Ancak bu kişiler daha çok olumsuz özellikleri ile ön plana çıkar. Mustafa Kemal Atatürk, Mahatma Gandi ve Hugo Chávez gibi liderler ise halk arasında bıraktığı olumlu izler ile karizmatik lider olarak değerlendirilir.

3. Demokratik Liderlik

Demokratik liderlik; başkalarının düşüncelerini ve önerilerini dikkate alan ve otoritesini diğer kişilerle paylaşmayı amaç edinen liderlik türüdür.

Demokratik liderler, astlarına yetki ve görev vererek onların da tecrübe kazanmalarını sağlar. Demokratik liderler katılımcılık anlayışına uygun olarak hareket ederler. Demokratik liderler, otoriter liderlerin tam tersi olarak da düşünülebilir.

4. Hümanist (İlişki Odaklı) Liderlik

Liderlik çeşitleri arasında yer alan bir diğer lider tipi ise hümanist liderliktir. Hümanist liderlik, astlarını kollayan ve bazı durumlarda ödül-ceza sistemine başvuran lider türüdür.

Hümanist liderler, “babacan lider” olarak da isimlendirilir. Hümanist liderler, kimi zaman astlarının görüşlerini dikkate alır ancak nihai kararı kendileri verirler. Bu yönleriyle demokratik liderlere oldukça benzerler. Aynı zamanda astları ile yakın ilişki kurmaya önem verirler ve güvene dayalı bir yönetim sistemini benimserler.

Etkili bir girişimci olmak için hemen Girişimcilik ve Liderlik Eğitimi ‘ne kaydolun!

5. Tam Serbesti Tanıyan/Liberal (Laissez-Faire) Liderlik

Liderlik çeşitlerinin bir diğer maddesi ise tam serbesti tanıyan diğer adıyla liberal liderliktir.

Liberal liderlik, diğer ismiyle tam serbesti tanıyan liderlik, yetkilerini kendi sahiplenmeyip astlarına devreden lider türüdür.

Liberal liderlerin olduğu toplumlarda bireyler özgürdür ve kendilerini yetiştirip çözüm üretebilirler. Liberal lider ise bireylere gerekli kaynakları sağlama görevini üstlenir.

6. Kurum İçi Ağ Oluşturucu Liderlik

Liderlik çeşitleri arasında yer alan bir diğer liderlik çeşidi ise kurum içi ağ oluşturucu liderliktir. Kurum içi ağ oluşturucu liderlik, diğer bireyler ile dengeli bir ilişki kurmaya çalışan ve “biz” anlayışına uygun hareket eden liderlik tipidir. Kurum içi ağ oluşturucu liderlik, dengeli olmayı önemser ve “ben” anlayışından uzaktır.

7. Doğal Liderlik

Liderlik çeşitleri arasında gösterilen bir diğer liderlik ise doğal liderdir. Doğal liderlik, bir otorite tarafından seçilmemesine rağmen topluluğun benimsediği liderlik tipidir. Doğal liderlik, resmi olarak yetkiyi elinde bulundurmaz ancak kimi zaman bir yasal lidere göre toplululuk üzerinde çok daha etkili olur. Doğal liderlik, yönlendirme becerisine sahip ve güçlü iletişim kuran kişilerin özelliğidir.

8. Bürokratik Liderlik

Liderlik çeşitleri arasında bürokratik liderlik de yer almaktadır. Bürokratik liderlik; hiyerarşik bir yapıda görev alan, görev tanımı belirli bir yönetmelik etrafında çevrili bir liderlik tipidir. Bürokratik liderlik daha çok devlet memuru anlayışına göre hareket etmeyi içerir.

9. Dönüşümcü Liderlik

Liderlik çeşitleri arasında dönüşümcü liderlik de yer alır. Dönüşümcü liderlik, ileriye yönelik geliştirdiği bir vizyon doğrultusunda yenilikçi ve yaratıcı çalışmalar gerçekleştiren liderlik tipidir. Dönüşümcü liderlik, astlarını da bu amaca uygun olarak çalışması için teşvik eder. Dönüşümcü liderlik, kendilerini takip eden bireylerin de değişip dönüşmesine yardımcı olur.

10. Vizyoner Liderlik

Liderlik çeşitleri listesinin bir diğer çeşidi ise vizyoner liderliktir. Vizyoner liderlik, geleceği öngörerek örgüt veya toplum için belirlediği hedefleri gerçekleştirmek amacıyla astlarını harekete geçiren bir liderlik tipidir. Vizyoner liderlik, hedef belirleme alanında yetkin olduğu gibi doğru görevi doğru kişiye verir ve gözlem gücü de oldukça yüksektir.

İş dünyasında önde olmanın yolunu Liderlik ve Etkili Yöneticilik Eğitimi ile keşfedin!

11. Süper Liderlik

Liderlik çeşitleri arasında bulunan bir diğer kavram ise süper liderliktir. Süper liderlik, yetkisini diğer grup üyeleri ile paylaşan ve onları kendine bağlı kılmayan lider tipidir. Süper liderlik, liderliğini izleyiciler ile paylaşır, onlara da yetki ve görevler verir. Süper liderler, “beni takip et” düsturuna ters bir yaklaşımı benimser ve herkesin kişisel hedeflerinin olmasını sağlar.

12. Dağıtımcı Liderlik

Liderlik çeşitleri arasında bulunan bir diğer liderlik biçimi ise dağıtımcı liderliktir. Dağıtımcı liderlik, gruptaki her bireyin lider olması gerektiğini düşünen ve sorumluluk bilinci oluşturan bir lider tipidir. Bu yönüyle dağıtımcı liderlik, demokratik liderlik ile benzer özellikleri taşımaktadır. Dağıtımcı liderlik yaklaşımı; demokrasi, paylaşım ve iş birliği gibi kavramları kapsamaktadır ancak bu kavramlardan daha geniş bir anlama sahiptir.

13. Kültürel Liderlik

Liderlik çeşitleri arasında kültürel liderlik de yer alır. Kültürel liderlik, halihazırda var olan bir kültürü mevcut topluluk içinde sürdürme veya yeni bir kültür oluşturma gibi amaçlar ile hareket eden lider türüdür. Bu sebeplerle kültürel liderlik, bir denge rolü üstlenmeye çalışır. Kültürel liderlik, kültürü devam ettirme ya da yeni kültürler oluşturma görevlerini sadece topluluk içinde değil, kendi kişisel yaşamında da uygular.

14. Hizmetkâr Liderlik

Liderlik çeşitleri arasında yer alan bir diğer kavram olan hizmetkâr liderlik, bireylerin isteklerini yerine getirmeyi öncelik edinen ve toplulukların mutlu olmasını sağlayan bir liderlik türüdür.

Hizmetkâr liderlik, kaliteli iletişime ve iş birliğine oldukça önem verir. Hizmetkâr liderler kendilerini örgüt ya da toplululuk üyelerine hizmet etmeye adayan kişilerdir.

15. Etkileşimci Liderlik

Liderlik çeşitleri arasında etkileşimci liderlik de yer almaktadır. Etkileşimci liderlik, gündelik çalışmaların gelişmesine yönelik çalışan, teamüllere bağlı olan bir lider tipidir.

Etkileşimci liderlik, toplulukları motive etmek için yüksek performans gösterenlerin bireysel ihtiyaçlarını karşılamasına imkan sağlar. Etkileşimci liderlik tıpkı dönüşümcü liderlik gibi topluluğun gelişmesi için çalışır ancak dönüşümcü liderlik daha çok gelecek ile ilgilidir ve yeniliğin peşindedir.

16. Etik Liderlik

Liderlik çeşitleri arasında bulunan bir diğer kavram etik liderliktir. Etik liderlik, yasalara ve mesleki etik değerlere de uygun bir şekilde hareket eden ve tümüyle kuralcı olmayı amaçlayan lider tipidir. Etik liderlik, etik değerleri bulunduğu sisteme dahil etmeye çalışan bir liderlik çeşididir. Doğruluk ve kişilik odaklı bir biçimde çalışmalar gösterirler. Etik liderler, demokrasinin doğru bir şekilde işlemesi için en uygun liderlik türü olarak görülür.

Lider Nasıl Olunur?

İyi bir lider olmak için mutlaka liderlik üzerine eğitimler alınmalıdır. Doğrudan alınan liderlik eğitimlerinin dışında Stresle Başa Çıkma Eğitimi , Etkili İletişim Teknikleri ve Beden Dili Eğitimi gibi eğitimler de alınmalıdır. Bu eğitimler, en zorlu zamanlarda kişinin doğru kararlar almasını sağlarken topluluk ilişkilerini de güçlü tutmasını sağlar.

Sertifikalı Online Liderlik Eğitimi Nedir?

Sertifikalı Online Liderlik Eğitimi, iş yaşamında ve gündelik hayatta liderlik yeteneklerini geliştirmek isteyen bireylere yönelik düzenlenen bir eğitim programıdır.

Liderlik Eğitimi ile bireyler, liderlerin özelliklerini ve hangi davranışların liderlik kapsamında değerlendirildiğini öğrenir. Sertifikalı Online Liderlik Eğitimi sayesinde bireyler, iş ve sosyal yaşamda sağlıklı, kaliteli bir iletişim kurmayı başarırlar.

Liderlik Eğitimi ile hayatın her alanında fark yaratın!

Liderlik Eğitimi’nin Faydaları Nelerdir?

Liderlik Eğitimi’nin faydaları şunlardır:

• İyi bir lider olmanın doğru adımları öğrenilir.
• Karar mekanizması gelişir.
• İletişim yetenekleri güçlenir.
• Yönetim, planlama ve organizasyon becerileri kazanılır.

Liderlik Eğitimi’ne Kimler Katılabilir?

Liderlik Eğitimi’ne şu kişiler katılabilir:

• Lider olmak isteyenler
• Yönetim alanında kendini geliştirmek isteyenler
• Yönetici pozisyonunda çalışanlar
• Yeni bir iş ya da firma kuranlar

Liderlerin Ortak Özellikleri Nelerdir?

Liderlerin ortak özellikleri şunlardır:

• Dürüst davranmaları ve bunu hissettirmeleri
• Şeffaf olmaları
• Adalet duygusuna sahip olmaları
• Paylaşıma açık olmaları
• Tutarlı ve sorgulanabilir kararlar almaları
• İyi bir dinleyici olmaları
• Takım ve ekip çalışmalarına önem vermeleri
• Başarılı şekilde motivasyon sağlayabilmeleri
• Zamanı etkili bir şekilde yönetebilmeleri
• İletişime açık olmaları
• Etrafındakilere çekingenlik yaşatmamaları

Yukarıda sıralanan özellikler aynı zamanda başarılı bir lider olmak için de gereklidir. Şeffaflık, adalet duygusuna sahip olma, takım çalışmasına önem verme, etkili iletişim kurma gibi nitelikler başarılı liderlerin özellikleri arasında yer alır. Başarılı liderler, sahip oldukları bu özellikler sayesinde ekiplerini daha iyi yönetir. Böylece çalışanların daha verimli ve işine sadık bireyler olması sağlanır.