L Keyiməsinə Səbəb Nədir? Keyimə Hansı Xəstəliklərin Əlaməti Ola Bilər

Təkrarlanan bilək hərəkətləri illər ərzində sinirlərin keçdiyi bağların qalınlaşmasına və ya kanalda təzyiqin artmasına səbəb olur. Adətən gecələr yüngül uyuşma ilə başlayan şikayətlər kiçik barmaqdan başqa digər barmaqların da uyuşması ilə davam edir. Daha sonra bu uyuşma hissi insanı yuxudan oyatmaq üçün güclənir. Dirsəkdə sinir sıxılması daha çox dirsəyini stolun üzərinə qoyaraq işləyən insanlarda olur. Müalicə edilməzsə, zəiflik və əzələ zəfiliyi baş verə bilər. Tez-tez əl keyiməsinə səbəb olan xəstəliklər və səbəblər aşağıdakılardır:

Əlillik dərəcəsi olan işçilərin hansı əlavə əmək hüquqları var?

Əlillərin əmək hüquqlarının qorunması və onlara əmək şəraitinin yaradılması qanunvericiliklə tənzimlənir. Onlara, işlədikləri yerdə qanunla əlavə hüqüqlar verilir. Bu, əsasən onların məzuniyyət hüququ, iş vaxtı və digər normalarında hiss olunur.

Əmək Məcəlləsinin 16 cı maddəsinə əsasən, qadınlara, əlillərə, yaşı 18-dən az olan və sosial müdafiəyə ehtiyacı olan digər şəxslərə əmək münasibətlərində güzəştlərin, imtiyazların və əlavə təminatların müəyyən edilməsi ayrı-seçkilik hesab edilmir.

Bu və digər mövzuların praktiki izahı ilə Əmək qanunvericiliyinin praktiki izahı kitabında tanış ola bilərsiniz.

Sifariş üçün əlaqə: WhatsApp və zəng 055 466 65 50

Əlilliyi olan şəxslərin hüquqları haqqında Qanunun 21 ci maddəsinə əsasən, Əlilliyi olan şəxslərin digər şəxslərlə bərabər səviyyədə əmək fəaliyyəti ilə məşğul olmaq, o cümlədən açıq, inklüziv və müyəssər iş şəraitində sərbəst seçdiyi və ya qəbul etdiyi əmək bazarında iştirak etməklə öz yaşayışını təmin etmək hüququ vardır. Əmək münasibətlərində əlillik əlamətinə görə hər hansı ayrı-seçkiliyə yol verilməsi, habelə kollektiv və əmək müqavilələrində digər işçilərlə münasibətdə əlilliyi olan şəxslərin əmək hüquqlarının məhdudlaşdırlması qadağandır. Müəssisənin ləğv edilməsi halları istisna olmaqla, müddətindən asılı olmayaraq, reabilitasiya müəssisəsində və digər reabilitasiya subyektlərində müalicə keçən əlilliyi olan şəxslərlə bağlanılmış əmək müqaviləsinin işəgötürən tərəfindən ləğv edilməsinə yol verilmir.

Əlillərin sosial müdafiəsi haqqında qanunun 24 cü maddəsinə əsasən, əlillərin yaradıcılıq və istehsal qabiliyyətinin həyata keçirilməsi məqsədilə və fərdi bərpa proqramları nəzərə alınmaqla, onların adi iş şəraiti olan müəssisələrdə, idarələrdə və təşkilatlarda, əlillərin əməyini tətbiq edən ixtisaslaşdırılmış müəssisələrdə, sexlərdə və sahələrdə işləmək, habelə sahibkarlıq fəaliyyəti və qanunla qadağan edilməyən başqa fəaliyyət ilə məşğul olmaq hüququ təmin edilir.

Əlillərin sosial müdafiəsi haqqında qanunun 29 cu maddəsinə əsasən;

• Əlillərə (əlillik qruplarından və səbəblərindən asılı olmayaraq) illik məzuniyyətlər mövcud qanunvericiliklə müəyyən edilmiş minimum məzuniyyət müddətinin iki mislindən az olmayaraq verilir.
• Əlillərə (əlillik qruplarından və səbəblərindən asılı olmayaraq) azı bir təqvim ayı müddətində ödənişsiz məzuniyyət verilir.
• I və II qrup əlillər üçün həftədə 36 saatdan çox olmayan qısaldılmış iş vaxtı müəyyən edilir.
• İşə qəbul zamanı əlillər üçün sınaq müəyyən edilmir. İşçilərin sayı və ya ştatı ixtisar edilərkən ixtisas dərəcəsi bərabər olduqda əlillərin işdə saxlanmaq üçün üstünlük hüququ vardır.
• Əmək vəzifələrini yerinə yetirərkən xəsarət alıb şikəst olmuş və bu səbəbdən əmək qabiliyyətini itirmiş I və II qrup əlillərin işləmədiyi müddət onların ümumi və fasiləsiz iş stajına daxil edilir.
• Əmək Məcəlləsinin 66 cı maddəsinə əsasən, vətənin müdafiəsi, azadlığı və ərazi bütövlüyü uğrunda hərbi əməliyyatlarda xəsarət (yaralanma, travma, kontuziya) almış və əlil olmuş işçilər attestasiya olunmur;
• Əmək Məcəlləsinin 91 ci maddəsin əsasən, qısaldılmış iş vaxtının müddəti həftə ərzində 16 yaşınadək işçilər üçün 24 saatdan, 16 yaşdan 18 yaşadək işçilər və 1-ci, 2-ci qrup əlil olan işçilər üçün, həmçinin hamilə və yaşyarımadək uşağı olan qadınlar və 3 yaşınadək uşağını təkbaşına böyüdən valideynlər üçün 36 saatdan artıq olmamalıdır.
• Əmək Məcəlləsinin 94 cü maddəsin əsasən, işçinin səhhəti və fizioloji vəziyyəti (hamiləlik, əlillik, 18 yaşınadək sağlamlıq imkanlarının məhdudluğu), habelə xroniki xəstəliyi olan uşağının və digər ailə üzvünün səhhəti müvafiq tibbi rəyə görə əmək funksiyasının natamam iş vaxtında yerinə yetirilməsini tələb edərsə, habelə on dörd yaşına çatmamış, yaxud sağlamlıq imkanları məhdud uşağı olan qadınlara ərizələrilə işəgötürən natamam iş vaxtı (iş günü, yaxud iş həftəsi) müəyyən etməlidir.
• Əmək Məcəlləsinin 98 ci maddəsinə əsasən, Əlil işçilər gecə vaxtı görülən işlərə yalnız onların yazılı razılığı ilə və müvafiq icra hakimiyyəti orqanının rəyi nəzərə alınmaqla cəlb edilə bilərlər.
• Əmək Məcəlləsinin 119 cu maddəsinə əsasən, Əlilliyin qrupundan, səbəbindən və müddətindən asılı olmayaraq işləyən əlillərə və sağlamlıq imkanları məhdud olan 18 yaşınadək işçilərə əmək məzuniyyəti 42 təqvim günündən az olmayaraq verilir.
• Əmək Məcəlləsinin 130 cu maddəsinə əsasən, əlillik qrupundan və səbəbindən asılı olmayaraq əlillərə, sağlamlıq imkanları məhdud olan 18 yaşınadək işçilərə — bir təqvim ayınadək ödənişsiz məzuniyyət hüququ verilir.
• Əmək Məcəlləsinin 131 ci maddəsinə əsasən, əlillik drəcəsi olan şəxslərin işə götürüldüyü vaxt nəzərə alınmadan işin birinci ili üçün məzuniyyətdən istifadə etmək hüququ vardır.
• Əmək Məcəlləsinin 133 cü maddəsinə əsasən, əlillik dərəcəsi olan işçilərə məzuniyyət özlərinin arzusu ilə onlar üçün əlverişli olan vaxtda verilməlidir.
• Vergi Məcəlləsinin 102.3 cü maddəsinə əsasən, I və II qrup əlillərin (müharibə əlillərindən başqa), sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək şəxslərin hər hansı muzdlu işdən vergi tutulmalı olan aylıq gəliri 200 manat məbləğində azaldılır.
• Əmək Məcəlləsinin 69 cu maddəsinə əsasən, İşçi yaşa, əlilliyə görə əmək pensiyasına çıxdıqda, ərizəsində göstərdiyi gün əmək müqaviləsi ləğv edilə bilər.

Əl Keyiməsinə Səbəb Nədir? Keyimə Hansı Xəstəliklərin Əlaməti Ola Bilər?

Əl keyiməsi bir və ya hər iki əldə hiss olunan və ən çox görülən şikayətlərdən biridir. Bu şikayətlər bütün əldə, ovucda, əlin yuxarı hissəsində və barmaqların uclarında və ya bəzi barmaqlarda hiss oluna bilər. Keyimə hissi daimi olaraq, müəyyən hərəkətlər edərkən və ya istirahət zamanı baş verə bilir. Bununla yanaşı, keyimə yazarkən, işləyərkən, xüsusi hərəkətləri yerinə yetirərkən və ya alət və ya avadanlıqdan istifadə edərkən də baş verə bilir. Bütün bu uyuşma və ya keyimə hissi insanın həyat keyfiyyətinə təsir edərək aşağı salır. Bəzi hallarda isə insan fəaliyyət qabiliyyətini belə itirə bilir.

Əl uyuşması bir çox fərqli faktordan qaynaqlana bilər və uyuşma, keyimə və yanma kimi şikayətlərə səbəb ola bilir. Əl keyiməsinin ən çox görülən forması bilək və ya dirsəkdə sinir sıxılmasıdır. Bundan əlavə, əzələ spazmı, boyun yırtığı, dağınıq skleroz, şişlər, qalxanabənzər vəzinin az və ya çox işləməsi, ürək xəstəlikləri, vitamin B12 çatışmazlığı və arteriya xəstəlikləri kimi bir çox xəstəliklər də əl keyiməsinə səbəb ola bilər. Tez-tez müşahidə olunan əl keyiməsinə adətən karpal tunel sindromu adlanan sinir sıxılması səbəb olur.

Əllərin Keyiməsinə Səbəb Nədir?

Təkrarlanan bilək hərəkətləri illər ərzində sinirlərin keçdiyi bağların qalınlaşmasına və ya kanalda təzyiqin artmasına səbəb olur. Adətən gecələr yüngül uyuşma ilə başlayan şikayətlər kiçik barmaqdan başqa digər barmaqların da uyuşması ilə davam edir. Daha sonra bu uyuşma hissi insanı yuxudan oyatmaq üçün güclənir. Dirsəkdə sinir sıxılması daha çox dirsəyini stolun üzərinə qoyaraq işləyən insanlarda olur. Müalicə edilməzsə, zəiflik və əzələ zəfiliyi baş verə bilər. Tez-tez əl keyiməsinə səbəb olan xəstəliklər və səbəblər aşağıdakılardır:

• Toxuculuq, tikişçilik, döşəməni silmək, parça sıxmaq, siçan və klaviaturadan istifadə etmək kimi təkrarlanan bilək hərəkətləri nəticəsində yaranan karpal tunel sindromu əl keyiməsinin ən çox görülən səbəblərindən biridir.
• Dirsək altındakı qolda median sıxılması olaraq görülən pronator teres sindromu da nadir hallarda əl keyiməsinin səbəbi ola bilir.
• Dirsək sinirinin bilək səviyyəsində sıxılması, yəni Guyon kanalı sindromu və ya dirsək səviyyəsində sıxılma, yəni kubital tunel sindromu əl uyuşmasının ən çox görülən səbəbləridir.
• Radial sinirin sıxılması, əlin aşağı hissəsi ilə ön qolun əzələləri arasındakı sinirin sıxılması nəticəsində meydana gələn və əldə uyuşmaya səbəb olan bir xəstəlikdir.
• Bundan əlavə, xəstənin müşayiət etdiyi şikayətlər nəzərə alındıqda, boyun yırtığı, onurğa beyni və ya beyində nevroloji problemlər də əldə uyuşma ilə özünü göstərə bilər.

Karpal Tunel Sindromu Nədir və Əl Keyiməsi Necə Keçər?

Bu sindrom tez-tez əllərdə və barmaqlarda keyimə səbəbidir. Karpal tunel biləkdəki sümük və digər toxumaların meydana gətirdiyi dar bir kanaldır. Bu bölgədən keçən median sinirə təzyiq edilməsi nəticəsində yaranan sindromdur. Bu sinir baş barmaqdan şəhadət barmağından, orta barmaqdan və üzük barmağından hiss qəbul edir və baş barmağın əzələlərini idarə edir. Kanal nahiyəsində baş verən mikrotravmalar kanalın həcminin daralmasına səbəb olan patoloji hadisədir. Nevroloji əlamətlərin son mərhələsində sinirlərin zədələnməsi, hissiyat itkisi və əzələlərin zəifliyi və tükənməsi müşahidə edilir.

Karpal tunel sindromu uzun müddət təkrarlanan bilək hərəkətlərindən sonra baş verir. Diaqnoz anamnez, fiziki müayinə və nevroloq tərəfindən aparılan EMQ ilə qoyulur. Karpal tunel sindromu xəstəliyin dərəcəsindən asılı olaraq fiziki müalicə və ya lokal anesteziya altında cərrahi müdaxilə ilə müalicə olunur. Xəstəliyin səbəbi aşkar edildikdən sonra dərman müalicəsi, fiziki müalicə və ya cərrahi müdaxilə ilə müalicə olunur. Sağlam həyat üçün mütəmadi olaraq müayinələrdən keçməyi unutmayın.