Учебники, учебные пособия
4. Nitq qüsurları və onların aradan qaldırıması yolları:
Loqopediya kitabi
İnsan cəmiyyəti yarandığı gündən nitq qüsurlu insanların təlim-tərbiyə yolları, bu yolların aradanq qaldırılması yolları hamını düşündürmüşdür. Nəticədə isə əqli və fiziki qüsurlu insanların müvafiq şəkildə islahı ilə məşğul olan elm sahəsi –deffektologiya meydana gəlmişdir. Deffektologiya pedaqoji elmlərə aid olub özündə 4 elm sahəsini birləşdirir:
1. Oliqofrena pedaqogika;
2. Surdo pedaqogika;
3. Tiflo pedaqogika;
4. Loqopediya
Nitq qüsurları, onların yaranmasının qarşısının alınması, aşkarlanması və xüsusi təlim-tərbiyə metodları və aradan qaldırılması ilə Loqopediya elmi məşğul olur. Loqopediya nitq qüsurlarının səbəbini, strukturunu, simptomlarını və mexanizmini öyrənir. Loqopediya yunan sözü olub, mənası – loqos(söz), paydeo (öyrənirəm, tərbiyə edirəm) –“ düzgün nitqi tərbiyə edirəm” deməkdir.
Müasir loqopediyanın quruluşunu məktəbəqədər, məktəb loqopediyası, yeniyetmə və yaşlıların loqopediyası təşkil edir. Nitq qüsurlarını aradan qaldırmaq üçün loqopedin bunları bilməsi vacibdir:
1. Uşağın nitq inkişafı mərhələləri:
Bu mərhələ özü 4 mərhələyə bölünür:
1-ci hazırlıq mərhələsi (0-1 yaş) – qeyri-verbal mərhələ;
2-ci məktəbəqədər yaş dövründən əvvəlki mərhələ (1-3 yaş) – verbal mərhələ;
3-cü məktəbəqədər yaş dövrü mərhələsi (3-7 yaş)
4-cü məktəb dövrü (7-17 yaş)
2. Artikulyasiya orqanlarının quruluşu:
Artikulyasiya orqanlarının bir çox qüsurları ilə rastlaşa bilərik. Təbii ki bu qüsurların hər biri ayrı-ayrılıqda nitq qüsurlarına gətirib çıxarır.
Nitq orqanlarının müayinəsi: Dişlər əyri, xırda, seyrək, çox iri, dişlər arası boşluğun olmaması və ya çox böşluğun olması, alt və ya üst kəsici dişlərin çoxluğu. Damaq – dar hündür və ya əksinə alçaq yastı. Çənə – üst çənənin irəli çıxması (proqnatiya); alt çənənin irəli çıxması (progeniya); çənə yumulduqda alt və üst qabaq dişlərin aralı qalması (ön açıq dişləm). Dodaqlar – qalın alt dodaq, sallaq üst dodaq qısaldılmış və az hərəkətli. Dil – həddindən artıq böyük və ya kiçik, nazik dilaltı pərdə qısa.
3. Ana dili səslərinin düzgün tələffüz məxrəci: Azərbaycan dilində 44 fonem, yəni 44 səs var. Onlardan 18 sait, 26 samit var. Başqa dillərdə olduğu kimi Azərbaycan dilində də danışıq səsləri 3 qrupa bölünür: saitlər, sonorlar və samitlər. Sait səslər boğaz və ağız boşluğunda heç bir maneəyə rat gəlmədən tələffüz olunan musiqili tona malik danışıq səsləridir. Samit səslər tələffüz zamanı müxtəlif maneələrə rast gələn küylü danışıq səsləridir.
4. Nitq qüsurları və onların aradan qaldırıması yolları:
Kliniki təsnifata görə aşağıdakı nitq qüsurları vardır:
1. Fonetik qüsurlar – dislaliya, dizartriya, rinolaliya;
2. Nitqin itirilməsi və ya inkişafdan geri qalması – alaliya, afaziya;
3. Nitqin sürətinin, ritminin və səlistliyin pozulması – taxilaliya, bradilaliya;
4. Nitqin rəvanlığının pozulması, əzələlərin qıc olması – kəkələmə;
5. Oxuya bilmə qabiliyyətinin qismən pozulması – disleksiya;
6. Yazını mənimsəmə qabiliyyətinin qismən pozulması – disqrafiya;
7. Nitqdən imtina – mutizm.
Ünsiyyət və nitq Ünsiyyət nədir?
1. Ünsiyyət – kommunikasiyadır.
2. Ünsiyyət – məlumatın bir fərddən digərinə ötürülməsi və qəbul edilməsi prosesidir.
3. Ünsiyyətdə iki və ya daha çox adam iştirak etməlidir.
4. Ünsiyyət uşaq anadan olduğu anından ağlayarkən, anasının ona cavab verməsi ilə başlayır.
Ünsiyyətin formaları:
Qeyri-verbal ünsiyyət:
• Mimika (üz ifadəsi);
Verbal ünsiyyət:
Ünsiyyət aşağıdakı şəkildə baş verir:
1. Məlumatı görmək, eşitmək və ya hiss etmək;
2. Eşitdiyini, gördüyünü və hiss etdiyini anlamaq;
3. Alınan məlumata cavab hazırlamaq;
4. Cavab verilməsi yolunu seçmək;
5. Cavabı vermək və bu cavabın qarşı tərəfdən anlaşdığını əminlik hiss etmək.
Ünsiyyətin inkişafına mane olan səbəblər:
• Ünsiyyət çatışmazlığı (məsələn: ətrafdakıların uşaqla kifayət qədər ünsiyyətdə olmaması)
4 • Ünsiyyət problemi ( uşağın özünü ünsiyyət problemi. Məsələn: autizm);
Ünsiyyət üçün lazım olan bacarıqlar:
• Diqqət- uşaq anadan olandan bir qədər sonra – o ilk dəfə anasının üzünə baxdığı dövrdən inkişaf etməyə başlayır, daha sonralar fikrini hər hansı bir faəliyyət üzərində cəmləşdirməyə keçir;
• Dinləmə – uşağın eşitdiyi hər bir səsə reaksiya verməsində başlayaraq onu müəyyən bir şeyə qulaq asmaq bacarığına doğru inkişaf edir;
• Anlama – uşaq anadan olandan bir qədər sonra uşaq gördüyü əşyaların və eşitdiyi səslərin mənasını dərk etdiyi andan inkişaf etməyə başlayır.
• Təqlid etmə və iştirak – ın ilk 2 mərhələsi sadə oyunlar vasitəsilə digər insanlarla bilavasitə əlaqəyə girmək yolu ilə iştirak və təqlid etmə bacarığının olması ilə əlaqədardır
. • Nitq – qığıldama və işarələrdən başlayıb, öz dilində sərbəst və düzgün danışmağa qədər inkişaf edir.
ƏLİYEVA QAFAROVA
NARINC Uşaq Psixologiya Mərkəzinin defektoloq – loqopedi
Учебники, учебные пособия
В разделе представлены учебники по логопедии для студентов дефектологических факультетов и учебно-методические пособия для практикующихся специалистов.
Учебники, учебные пособия 2
Нарушение речевого развития в последнее время встречается часто, и этой теме уделяется особое внимание.
Учебники, учебные пособия 3
Логопедия как самостоятельная отрасль специальной педагогики имеет свои основы и базовые принципы. В основе
Учебники, учебные пособия 3
Заикание проявляется в непроизвольных остановках, запинках во время речи. Неоднократное повторение отдельных звуков или
Психология и нейропсихология 0
Нейропсихология — это междисциплинарная наука, базовым объектом изучения которой является организация психических процессов в
Учебники, учебные пособия 0
Книги, в которых систематизировано изложены основы знаний в сфере коррекции нарушений речи на современном
Дизартрия 2
В данном учебном пособии по логопедии использованы материалы известных специалистов по неврологии, нейропсихологии, логопедии,
Учебники, учебные пособия 2
Издание учебника «Логопедия» М.Е.Хватцева в обновленном виде (двух книгах) подготовлено ведущими преподавателями высших учебных
Учебники, учебные пособия 1
Представленное учебное пособие соответствует программе дисциплины «Логопедия» и является основным практическим курсом к ее базовым
Учебники, учебные пособия 0
Классический учебник направлен на повышение профессионального качества подготовки учителей-дефектологов, на повышение эффективности и результативности
Учебники, учебные пособия 0
В книге рассматриваются теоретические и практический основы оптимизации педагогического процесса, анализируются критерии выбора оптимальной
- Все для логопедии
- Документы, организация работы
- Конспекты занятий, планы
- Планирование логоработы
- Вопрос — Ответ
- Алалия и раннее речевое развитие
- Афазия
- Дизартрия
- Дисграфия, дислексия, дизорфография
- Дислалия
- Заикание
- ОНР
- Ринолалия и ринофония
- ФФНР
- досуг
- изобразительная деятельность
- интеллектуальное развитие
- музыкальное развитие
- обучение грамоте
- развитие речи
- раскраски
- Психология и нейропсихология
- Тифло-, сурдо- и олигофренопедагогика
- Аттестация, курсы
- Дипломы и курсовые
- Учебники, учебные пособия
Loqoped-defektoloqların əsas problemi: Loqopedik vəsaitləri necə əldə edək?
Bu günki yazımı loqoped-defektoloq,psixoloq,psixopedaqoqların əsas problemlərindən birinə həsr etmək qərarına gəldim. Bildiyimiz kimi xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlarla müxtəlif mütəxəssislər məşğul olur.Bu cür uşaqlarda yaddaş,diqqət,koordinasiya,motorika eyni zamanda müəyyən fizioloji problemlər də rast gəlinir. Bu cür problemləri aradan qaldırmaq üçün müxtəlif üsullardan istifadə olunur. Xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlarda əsas faəliyyət növü oyun fəaliyyətidir. Təbiiki oyun fəaliyyətini icra etmək üçün mütəxəssislər,valideynlər müxtəlif oyuncaqlardan,inkişaf etdirici lövhələrdən, şəkilli vəsaitlərdən,zondlardan,masaj alətlərindən və.s istifafə etməlidirlər.Bu cür vəsaitlərdən istifadə edərkən uşaqların yaş və fərdi inkişaf xüsusiyyətləri müxtəlif nəzərə alınmalıdır.
Vəsaitləri necə əldə etmək olar?
Təbiiki 1 çox uşaq mağazalarında,böyük supermarketlərdə oyuncaqlar,şəkilli vəsaitlər tapmaq olar.Ancaq bu cür vəsaitlər heç də bizi qane etmir.İlk növbədə vəsaitləri seçərkən seçim azlığından əziyyət çəkirik.Monoton və şablon vəsaitlər həm uşaqlarda həm də mütəxəssislərdə təlimin effektini azaldır.Üstəlik bu cür vəsaitlər heç də həmişə yüksək keyfiyyətli olmur.Bəzilərini istifadə etmək hətta uşaqlarımızın sağlamlığına ziyan verə bilər. Bütün bunlarla yanaşı həddindən artıq yüksək qiymət mütəxəssislərin işini çətinə salır.
Düzgün seçim?
2018-ci ildən etibarən ADPU-nun “Korreksiyaedici Təlim” ixtisasının tələbəsi Nəzakət Mirzayeva tərəfindən yaradılan “logopedik_shop_” adlı instagram səhifəsi fəaliyyət göstərir. Səhifədə yüzlərlə inkişafetdirici oyuncaq,şəkilli vəsait,segen lövhəsi,zondlar,masaj alətləri,nəfəs alətləri,loqopediya,defektologiya haqqında kitab yer alır.
Bütün məhsullar Rusiya istehsalı olduğu üçün keyfiyyətindən şübhə etməyinizə lüzüm yoxdur. Həddən artıq seçim çoxluğu,uşaqların zövqünü oxşayan rəngli məhsullar uşaqların sevimlisinə çevrilib.
Bu səhifəni digərlərindən fərqləndirən əsas cəhət isə yüksək keyfiyyət qarşılığında olduqca aşağı qiymətin olmasıdır.Beləki mağazalardakı qiymətdən qat-qat aşağı qiymət müştəri məmnuniyyətinə səbəb olur.Xüsusilə zondlar,nəfəs alətləri bazardakı satış qiymətindən qat-qat aşağı bizə təklif olunur:)
Səhifədə təkcə mütəxəssislərin istifadəsi üçün yox,eyni zamanda valideynlərin də alıb rahatlıqla öz uşaqlarına hədiyyə edə biləcəyi məhsullar yer alır.Bu cür məhsullar uşaqlarda yaddaşın inkişafı,motorikanın inkişafına dəstək olur.
Yuxarıda qeyd etdiyim kimi loqopediya,defektologiya sahəsində hərtərəfli biliklərə yiyələnmək üçün geniş nəzəri biliklərə sahib olmaq lazımdır. Bunun üçün isə müxtəlif ölkələrin bu haqqında təcrübələrini oxumaq ən effektli üsullardandır.Logopedik Shop bunu düşünərək tələbələrin,müəllimlərin və bu sahəylə maraqlanan digər şəxslərin istifadə edə biləcəyi kitabların satışını həyata keçirir.
Həmçinin xatırlatmaq istəyirəm ki,səhifəni mütəmadi izləməklə siz həmçinin mütəmadi yaradılan endirim fürsətlərindən də istifadə edə bilərsiz:) Səhifəni izləmək üçün aşağıdakı linkə daxil olun:
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.