Mehman abdullayev azərbaycan tarixi

“Bölgəni hərtərəfli şəkildə təhlil etmiş tarixçi İ.İ.Şopen ermənilərin bu bölgənin yerli, köklü əhalisi olmadıqlarını dəqiq bildiyi üçün onlar haqqında danışarkən düzgün olaraq “əvvəldən yaşayanlar” (yəni Türkmənçay müqaviləsindən əvvəl) ifadəsini işlətdiyi halda, tərtib etdiyi bəzi cədvəllərdə nədənsə fikrini dəyişərək erməniləri bölgənin “yerli” əhalisi kimi təqdim etməyə çalışıb. 1832-ci il kameral siyahıyaalmada “yerli”, yəni “əvvəldən yaşayan” erməni ailələrin sayı 4.428-ə (13.058 nəfər kişi, 12.093 qadın, cəmi 25.151 nəfərə) çatırdı”.

Sosial

Heydər Əliyevin 100 illik yubileyi münasibətilə hazırlanmış “Tarix” vəsaitinin təqdimatı olub

09 fevral 2023 12:58 (UTC +04:00)

Xəbər Lenti

Ekvadorda 6,9 bal gücündə zəlzələ baş verib.

18 mart 2023

BDYPİ dumanlı hava şəraiti ilə bağlı xəbərdarlıq edib

18 mart 2023

“Radio France” Azərbaycan muğamı və ustad xanəndə Alim Qasımov barədə material hazırlayıb – FOTO

18 mart 2023

Türkiyədə zəlzələ nəticəsində ölənlərin sayı 49 min 500 nəfəri keçib

18 mart 2023

Naxçıvan Çanaqqala Zəfərinin 108-ci ildönümü münasibətilə tədbir keçirilib – FOTO

18 mart 2023

Paytaxt və bölgələrdə dumanlı hava müşahidə olunur

18 mart 2023

Səfir: Çanaqqalada ucaldılan Azərbaycan şəhidləri abidəsi Türkiyə ilə dostluğumuzun əbədiliyinin göstəricisidir

18 mart 2023

Çanaqqalada Azərbaycan şəhidləri abidəsi ucaldılıb – FOTO

18 mart 2023

Azərbaycandan ilk dəfə olaraq Slovakiyaya xam neft ixrac olunub

18 mart 2023

Tramp həbs olunacağını bildirib, prokurorluq şərh verməyib

18 mart 2023

Prezident: Talış kəndində mindən çox insan yaşayacaq

18 mart 2023

Dövlət başçısı Talış kəndində görülən işlərlə tanış olub, Novruz tonqalını alovlandırıb və Azərbaycan xalqını təbrik edib

18 mart 2023

Prezident Suqovuşan su anbarının və ondan çıxan magistral su kanalının əsaslı təmiri ilə tanış olub – YENİLƏNİB

18 mart 2023

Prezident İlham Əliyev Suqovuşanda yaşayış məhəlləsinin təməlqoyma mərasimində iştirak edib – YENİLƏNİB

18 mart 2023

Dövlət başçısı Suqovuşanda orta məktəb binasında yaradılan şəraitlə tanış olub – YENİLƏNİB

18 mart 2023

Prezident Talış-Tapqaraqoyunlu-Qaşaltı sanatoriyası yolunun açılışında iştirak edib – YENİLƏNİB

18 mart 2023

Dənizkənarı Milli Parkda suda aşkarlanan kişi meyitinin kimliyi məlum olub – YENİLƏNİB

18 mart 2023

Güzəştli vergi tutulan ölkələrin və ərazilərin siyahısında dəyişiklik edilib

18 mart 2023

Azərbaycanla Türkiyə arasında tikintidə normativ və qiymətqoyma sisteminin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı sənəd təsdiq edilib

18 mart 2023

Azərbaycanla Türkiyə arasında tikinti işləri sahəsində əməkdaşlığa dair protokol təsdiqlənib

18 mart 2023

Agentlik: Şuşaya 40 nəfərdən ibarət ilk turist səfəri təşkil olunub – FOTO

18 mart 2023

Bəhruz Məhərrəmov: Ankarada TDT Zirvə görüşü Türk dünyasının rolunun artırılması istiqamətində mühüm mərhələdir

18 mart 2023

Bakının mərkəzi prospektində asfalt örtüyü dəyişdirilir, DYP müraciət edib

18 mart 2023

Bakıda 7 otaqlı evdə yanğın olub

18 mart 2023

“Taxıl sazişi”nin müddəti daha 4 ay uzadılıb

18 mart 2023

Bakıda ümumşəhər daxili iməciliyi keçirilib

18 mart 2023

Ağdamda mərmi partlayıb, ekskavatorçu xəsarət alıb – FOTO – YENİLƏNİB

18 mart 2023

Putin Azərbaycanla pensiya təminatı sahəsində əməkdaşlıq haqqında qanunu imzalayıb

18 mart 2023

Bakıda silahlı şəxslər saxlanılıb, 2 “Kalaşnikov”, 1 tapança götürülüb – FOTO – VİDEO

18 mart 2023

Çin, Rusiya, və İran Oman körfəzində hərbi dəniz təlimləri keçirib

18 mart 2023

Doktoranturalar yaradılan təşkilatların siyahısı dəyişib

18 mart 2023

NEQSOL Holding “YAŞAT” Fonduna 500 min manat vəsait ayırıb

18 mart 2023

Zaxarova: Zelenskinin “sülh formulu” ultimatum tələblərindən başqa bir şey deyil

18 mart 2023

Polis bayram günlərində də gücləndirilmiş iş rejimində fəaliyyət göstərəcək

18 mart 2023

Putin Krıma səfər edib

18 mart 2023

Füzuli şəhərinin Baş planı təsdiqlənib

18 mart 2023

Astarada qayınanasına xəsarət yetirib arvadını öldürən şəxs təslim olub – YENİLƏNİB

18 mart 2023

İndoneziyada Merapi vulkanı püskürməyə başlayıb

18 mart 2023

MN: Kadr orqanı işçiləri ilə keçirilən təkmilləşdirmə kursu başa çatıb

18 mart 2023

DİQQƏT!

Hörmətli istifadəçi, ödənişli xəbərləri əldə etmək üçün qeydiyyatdan keçin

DİQQƏT!

Hörmətli istifadəçi, ödənişli videoları əldə etmək üçün qeydiyyatdan keçin.

DİQQƏT!

Hörmətli istifadəçi, ödənişli fotoları əldə etmək üçün qeydiyyatdan keçin.

Məlumatdan istifadə etdikdə istinad mütləqdir. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.

© 2004 – 2021 Bütün müəllif hüquqları qorunur.

Mehman abdullayev azərbaycan tarixi

Trampın “Dərin dövlət”lə Baydenə meydan oxuması başına bəla oldu: “Məni həbs edəcəklər”

Ağdamda traktor minaya düşdü, sürücü yaralandı – DİN açıqlama yaydı

Bakıda əməliyyat: “Salamat Ramil” saxlanıldı

AK Partiyanın seçki düsturu : spiker dəyişir, Akar isə.

Ərdoğan finlandiyalı jurnalistə ayaqqabı hədiyyə edib

Türkiyə Finlandiyanın NATO üzvlüyünə “hə” dedi: “İsveçə gəldikdə isə. “

Deputatdan yeni məmurlara etiraz: “”Sən keçmiş nazirlə, yaxud icra başçısı ilə işləmisən” bəhanəsi ilə kimisə vəzifədən çıxarmayın”

Prezident İlham Əliyev fərman imzaladı – Dəyişiklik

İlham Əliyev Rəhim Məmmədova orden verdi – Sərəncam

Müsavat Partiyasının parçalanma planı: kimdir günahkar? – Müsavatçıdan açıqlamalar

Prezidentin TDT-də mesajlarla dolu çıxışı: Ermənistana son xəbərdarlıq, Şuşa Bəyannaməsi və. – TƏHLİL

Akşenerdən Kılıçdaroğluna qarşı növbəti həmlə – Fotosuna yer vermədi

Ceyhun Bayramov BDU-nun bu əməkdaşlarına medal verdi – TAM SİYAHI

Təhsil naziri Ceyhun Bayramov Bakı Dövlət Universitetinin əməkdaşlarının “Bakı Dövlət Universitetinin 100 illiyi (1919-2019) Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı” ilə təltif edilməsi barədə əmr imzalayıb.

Mia.az xəbər verir ki, əmrlə elm və təhsilin inkişafı sahəsində yüksək nailiyyətlər əldə etdiklərinə, bu sahələrin inkişafına xüsusi töhfə verdiklərinə, Universitetin sosial-mədəni inkişafında fəal iştirak etdiklərinə görə Bakı Dövlət Universitetin əməkdaşları “Bakı Dövlət Universitetinin 100 illiyi (1919-2019) Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı” ilə təltif ediliblər.

Tarixçi: Ermənilər heç vaxt onlara məxsus olmayan bölgədə məskunlaşdırılıb

1827-ci ildə İrəvan və Naxçıvan xanlıqları rus işğalına məruz qalmış və 1828-ci ildə çar hökuməti tərəfindən “erməni vilayəti”nə çevrilmişdi.

Bunu Trend-ə Bakı Dövlət Universitetinin (BDU) Azərbaycan tarixi (təbiət fakültələri üzrə) kafedrasının müdiri, dosent Mehman Abdullayev ermənilərin maliyyələşdirdiyi bəzi rus KİV-lərində İrəvanın guya tarixi Ermənistan torpağı olduğu ilə bağlı iddialara münasibət bildirərkən deyib.

Onun sözlərinə görə, bu ərazilərdəki 359 (310-u İrəvan əyalətində) Azərbaycan kəndinin əhalisi işğal zamanı ruslar tərəfindən kütləvi qırğınlara məruz qalaraq öz doğma ocaqlarından qovulub çıxardılıb.

Ermənilərin “erməni vilayəti” adlandırılan əraziyə sonradan köçürüldüyünü deyən M.Abdullayev qeyd edib ki, tarixi faktlar da bunu təsdiq edir.

Tarixçi alim bildirib ki, Qacar dövlətindən və Osmanlı imperiyasından kütləvi şəkildə köçürülüb gətirilən 130 minə yaxın erməninin böyük hissəsinin məhz bu bölgədə yerləşdirilməsi demoqrafik vəziyyətdə ciddi dəyişikliklərə gətirib çıxarıb. Daha çox dəyişikliklər İrəvan və Naxçıvanın kənd əhalisinin tərkibində baş verib:

“Bölgəni hərtərəfli şəkildə təhlil etmiş tarixçi İ.İ.Şopen ermənilərin bu bölgənin yerli, köklü əhalisi olmadıqlarını dəqiq bildiyi üçün onlar haqqında danışarkən düzgün olaraq “əvvəldən yaşayanlar” (yəni Türkmənçay müqaviləsindən əvvəl) ifadəsini işlətdiyi halda, tərtib etdiyi bəzi cədvəllərdə nədənsə fikrini dəyişərək erməniləri bölgənin “yerli” əhalisi kimi təqdim etməyə çalışıb. 1832-ci il kameral siyahıyaalmada “yerli”, yəni “əvvəldən yaşayan” erməni ailələrin sayı 4.428-ə (13.058 nəfər kişi, 12.093 qadın, cəmi 25.151 nəfərə) çatırdı”.

Alim deyib ki, kütləvi köçürmələrdən qabaq İrəvan, Naxçıvan və Ordubad bölgələrində əhalinin böyük əksəriyyətini – 78,4%-ni Azərbaycan türkləri təşkil edirdi. Lakin dörd il ərzində Rusiyanın həyata keçirdiyi köçürmə siyasəti bölgənin demoqrafik mənzərəsini kəskin şəkildə dəyişdirib: “Çox qısa müddət keçəndən sonra – 1832-ci ildə “erməni vilayəti” adlandırılan bölgədə yaşayan ailələrin sayı 31.201-ə və yaxud 164.450 nəfərə (86.786 kişi, 77.664 qadın) çatıb və bölgədə, bir növ, “demoqrafik partlayış” baş verib. Nəticədə əhalinin tərkibində Azərbaycan türklərinin say nisbəti kəskin şəkildə azalaraq 51,53%-ə düşüb, erməni əhalisinin say nisbəti isə 21,6%-dən 48,47%-ə çataraq 2,2 dəfədən çox artıb.

M.Abdullayev bildirib ki, 1828-1832-ci illər arasında keçmiş İrəvan və Naxçıvan xanlıqlarının ərazisinə tarixi ədəbiyyatda “İran” adlandırılan Qacar dövlətindən 6.949 erməni ailə, yaxud 35.560 nəfər erməni (18.837 kişi, 16.723 qadın), Osmanlı imperiyasından isə 3.682 erməni ailə və ya 21.666 nəfər erməni (11.417 kişi, 10.249 qadın) köçürülərək məskunlaşdırılıb.

Alim əlavə edib ki, ermənilər heç vaxt onlara məxsus olmayan bölgədə məskunlaşdırılıb: “Açıq-aydın görünür ki, İrəvan bölgəsində 1832-ci ildə qeydə alınan 65.280 nəfər erməninin 45.207 nəfəri və yaxud 70%-ni Qacar və Osmanlı dövlətlərindən köçürülüb gətirilən köçkün ermənilər təşkil edirdi. İrəvan bölgəsinə kütləvi erməni köçürmələrinin xalqımız üçün demoqrafik nəticəsi çox ağır oldu. 1832-ci il statistikasına görə, İrəvan bölgəsində yaşayan erməni ailələrin sayı 12.694-dən kəskin şəkildə artaraq 20.927-yə çatmışdı. Artıq həmin ildə qeydə alınan 115.115 nəfər əhalinin cəmi 49.875 nəfərini və yaxud 43,3%-ni Azərbaycan türkləri təşkil edirdi. Beləliklə, bölgənin köklü əhalisi olan Azərbaycan türkləri qısa müddətdə öz doğma torpağında üstün etnos mövqeyini itirərək çoxluqdan etnik azlığa çevrildi”.

Dosent bildirib ki, hətta kütləvi erməni köçürmələrinə baxmayaraq, 1832-ci ildə İrəvan bölgələrində olduqca az sayda – erməni ali zümrəsini təşkil edən cəmi 22 məlik və ağa ailəsi yaşayırdı.

Onun sözlərinə görə, böyük hissəsi gəlmə olan erməni əhalisinin say tərkibində də erməni ali zümrəsinin xüsusi çəkisi o qədər də çox deyildi: “İ.Şopenin statistik göstəricilər üzrə apardığı müqayisəli təhlilin nəticəsi açıq şəkildə göstərir ki, kütləvi erməni köçürmələrinə baxmayaraq, 1832-ci ildə müsəlman ali zümrəsinin xüsusi çəkisi erməni zadəganlarını 6 dəfədən də çox üstələyirdi. Bu isə İrəvan, Naxçıvan və Ordubad bölgələrində Azərbaycan türklərinin və onun ali zümrəsinin köklü olduğunu bir daha sübuta yetirir”.

Digər xəbərləri Azərbaycan dilində xüsusi Facebook səhifəmizdə izləyə bilərsiniz.