Metalların fiziki və kimyəvi xassələri

Bu metal fiziki və kimyəvi xassələri bu elementlərin əsas xüsusiyyətləri bəzi var ki, qeyd etmək lazımdır.

§8. Metalların və ərintilərin xassələrinin təsnifatı

14
§8. Metalların və ərintilərin xassələrinin təsnifatı
Metallar və ərintilər müasir maşınqayırmada tətbiq edilən əsas materiallar-
dır. Müxtəlif maşın detallarının və alətlərin hazırlanmasında tələb olunan mate-
rialı düzgun seçmək üçün metalların xassələrini bilmək lazımdır.
Məsələn, kəsici alətlər hazırlamaq üçün möhkəm, bərk və yeyil mə yə da vamlı
metal materiallar tələb olunur. Metalların fiziki, kimyəvi, mexaniki və texnoloji
xassələri vardır.
Metalların və ərintilərin fiziki xassələri onların rənginə, xüsusi çəkisinə, sıx-
lığına, ərimə temperaturuna, istidən genişlənməsinə, istilik və elektriki keçir mə­
sinə, eləcə də maqnit xassələrinə görə təyin edilir.
Metalların fiziki xassələri 2­ci cədvəldə göstərilmiş müəyyən ədədi qiy mət­
lərlə xarakterizə olunur.
Metalların kimyəvi xassələrinə onların normal və yüksək temperaturlarda
müxtəlif mühitdə kimyəvi və ya elektrokimyəvi (korroziya) təsirə müqavimət
göstərmək qabiliyyətini aid etmək lazımdır.
Metalların mexaniki xassələri metal materialların xarici qüvvələrə (yüklərə)
müqavimət göstərmək qabiliyyətinə deyilir.
Metal materialların mexaniki xassələrinə möhkəmlik, bərklik, plastiklik,
elastiklik, özlülük, kövrəklik, yoğunluq və yeyilməyədavamlılıq aiddir.
Metal və ərintilərin texniki xassələri onların əsas xarakteristikası olduğuna
görə bu xassələri sınaq üsulu ilə təyin etmək üçün zavodlarda xüsusi laboratori-
yalar təşkil edilir. Mexaniki sınaqlar aşağıdakılardır:
Statik sınaq zamanı metal nümunəyə və ya detala təsir edən yük sabit qalır
və ya tədricən artır.
Dinamik sınaq zamanı yük sürətlə artır və az bir vaxt içərisində təsir gös tərir.
Təkrar qoyulan və ya dəyişən istiqamətli yük şəraitində aparılan sınaq zamanı
yük təkrarən qiymətcə və yaxud eyni zamanda qiymətcə və istiqamətcə dəyişir.
Cədvəl 2
Bəzi metalların fiziki xassələri
Metal
Kimyəvi
işarəsi
Rəngi
Sıxlığı
kq/m
3
Temperatur
0
C
Xətti
genişlənmə
əmslı, C
0­1
­20
0
C­də xüsusi
elektrik müqaviməti
10
­6
Om.m
Alüminium
Al
gümüşü­ağ
2700
658,7
0,00024
0,029
Volfram
W
dümağ
19300
3380
0,000004
0,053
Dəmir
Fe
gümüşu­ağ
7800
1539
0,000012
0,100
Kobalt
Co
gümüşü­ağ
8900
1490
0,000012
0,062

15
Maqnezium
Mg
parlaq
gümüşü­ağ
1700
650
0,000026
0,047
Mis
Cu
qırmızı
8900
1083
0,000017
0,017
Nikel
Ni
boza çalan
gümüşu­ağ
8900
1452
0,000013
0,070
Qalay
Sn
gümüşü­ağ
7300
231,9
0,000023
0,124
Qurğuşun
Pb
göyümtül­boz 11400
327,4
0,000029
0,220
Titan
Ti
gümüşü­ağ
4500
1668
0,000008
0,470
Xrom
Cr
parlaq
gümüşü­ağ
7100
1550
0,000008
0,150
Sink
Zn
göyümtül­boz
7100
419,5
0,000030
0,060
Metal və ərintilərin texnoloji xassələri onların müxtəlif isti və soyuq üsul-
larla emal olunma qabiliyyəti ilə xarakterizə edilir. Metal və ərintilərin texno-
loji xassələrinə tökmə xassələri, döyülmə qabiliyyəti,qaynaq edilmə qabi liy­
yəti, kəsici alətlərlə emal olunma qabiliyyəti və tablama dərinliyi daxildir.

Yoxlama üçün suallar:
1. Maşın detallarının və alətlərinin hazırlanması üçün tələb olunan metal
materiallar hansı şərtə əsasən seçilir?
2. Metalların hansı xassələri fiziki xassələrə aiddir?
3. Metalların hansı xassələri kimyəvi xassələrə aiddir?
§9. Sıxlıq və xüsusi çəki
Eynicinsli müxtəlif maddələr müxtəlif kütləyə və xüsusi çəkiyə malik olur.
Cismin kütləsinin həcminə olan nisbəti həmin maddə üçün sabit kəmiy-
yət olub, sıxlıq adlanır.
Sıxlıq d hərfi ilə işarə olunur. Sıxlığın tərifinə əsasən,
m
D=
—
;
V
Burada m – maddənin kütləsi;
V – maddənin həcmidir.
Beynəlxalq Vahidlər Sistemində (Sİ) sıxlığın vahidi kq/m­dir. Metalların
sıxlığı geniş hədd daxilində dəyişir. Osmium ən böyük (22,5×10
3
kq/m
3
), litium
isə ən kiçik (0,50×10
3
kq/m
3
) sıxlığa malikdir. Texnikada geniş tətbiq edilən
metalların sıxlığı 2­ci cədvəldə verilmişdir.

16
Maddənin sıxlığı onun xüsusi çəkisi ilə əlaqədardır. Maddənin çəkisinin
(P) tutduğu həcmə (V) nisbətinə xüsusi çəki deyilir. Xüsusi çəkini (γ) hərfi
ilə işarə edib, yazırıq:
P
γ = —
V
Beynəlxalq Vahidlər Sistemində (Sİ) “xüsusi çəki” anlayışı yoxdur. Bu ter-
mini maddənin Nyutonla ölçülən çəkisinin (cazibə qüvvəsinin) m
3
­lə ölçülən
həcminə nisbəti kimi də başa düşmək olar. Xüsusi çəkini sistemdənkənar və
köhnə vahidlər sistemindən Beynəlxalq Vahidlər Sisteminə keçirmək üçün aşa-
ğıdakı nisbətdən istifadə edilir: 1Qr/sm ≈ 9,8 · 1000H/m
3
, 1kQr/m 3 ≈ 9,8 H/m
3
Müxtəlif məmulatları hazırlamaq üçün metal materialların seçilməsində sıx-
lığın və xüsusi çəkinin böyük əhəmiyyəti vardır. Məsələn, cihazqayırma, avia-
siya və vaqonqayırma sənayesində istifadə olunan detallar və konstruksiyalar
yüksək möhkəmliklə bərabər, həm də az sıxlığa malik olmalıdır. Texnikada
geniş tətbiq edilən metallardan ən az sıxlığa malik olanı maqnezium və alümi-
niumdur. Buna görə də maşınqayırmanın yuxarıda göstərilən
müxtəlif sa
hə lə­
rində alüminium və maqnezium əsasında hazırlanmış ərintilər geniş tətbiq edilir.
Yoxlama üçün suallar:
1. Maddənin kütləsi ilə çəkisi arasında hansı fərq vardır?
2. Sıxlıq və xüsusi çəki nədir?
3. Nə üşün cihazqayırmada, aviasiya sənayesində, avtomobil və vaqonqa-
yırmada alüminium və maqnezium ərintilərindən istifadə olunur?
§10. Ərimə temperaturu
Bütün metallar kristal quruluşu olan cisimlər kimi müəyyən temperaturda
bərk haldan maye və yaxud əksinə, keçir. Metalın bərk haldan maye hala
keçməsinə uyğun gələn temperatura ərimə temperaturu deyilir. Adi metal-
dan fərqli olaraq ərintilərin ərimə temperaturları, adətən, sabit temperaturlarda
deyil, müəyyən hədd daxilində dəyişir.
Ərimə temperaturu metalların mühüm fiziki xassələridir. Metallurgiyada,
tökmə istehsalatında, metalların təzyiq altında qızmar emalında, qaynaqlamada,
lehimləmədə və metal materialları qızdırmaq tələb olunan digər proseslərdə
metal və ərintilərin ərimə temperaturlarını bilmək lazımdır.
Ərimə temperaturundan asılı olaraq metallar çətin əriyən metallara ayrılır.
Yüksək ərimə temperaturuna malik olan metallar çətin əriyən metal adlanır.
Adətən, çətin əriyən metallara ərimə temperaturu dəmirə nisbətən (1539°C­dən

Metalların fiziki və kimyəvi xassələri

Metalların texnoloji fiziki, mexaniki və kimyəvi xassələri fərqləndirir. fiziki atributu xüsusi çəkisi, rəngi, elektrik keçiriciliyi. Bu qrupun xüsusiyyətləri də istilik keçiriciliyi, ərimə davranış və metal sıxlığı var.

mexaniki xüsusiyyətləri ilə rahatlıq, elastiklik, sertlik, gücü, uyuşqanlıq daxildir.

Metalların kimyəvi xassələri korroziya müqavimət, solubility və oksidləşmə daxildir.

Belə “castability” hardenability, weldability, ductility kimi xüsusiyyətləri, texnoloji var.

fiziki xassələri

1. Color. Metals ki şəffaf deyil, onun vasitəsilə işıq keçmək yoxdur. rəng – əks yüngül, hər element öz kölgə var. texniki boyayıcı metal arasında yalnız mis və onunla ərintiləri var. digər elementləri xarakterik üçün boz-polad gümüş-ağ hue var.
2. Fusibility. Bu xarakteristikası bərk maye olmaq istilik altında element qabiliyyəti göstərir. Fusibility metallar ən əhəmiyyətli xüsusiyyətləri hesab olunur. istilik zamanı bərk maye bütün metallar. soyutma sonra, ərinmiş maddə, arxa keçid – maye bərk dövlət.
3. Elektrik keçiriciliyi. Bu xarakterik elektrik pulsuz elektron köçürmək imkanı verir. metal bədən elektrik keçiriciliyi qeyri-metal daha min dəfə çoxdur. Havanın temperaturu azalır kimi komponent temperatur elektrik keçiriciliyi azalır artması ilə, və, müvafiq olaraq artırır. Bu ərintiləri keçiricilik həmişə ərinti təşkil hər hansı bir metal aşağı olacaq ki, qeyd etmək lazımdır.
4. Magnetic xassələri. (Ferromagnetic) elementləri yalnız kobalt, nikel, dəmir və onların ərintiləri bir sıra aydın maqnit daxildir. Lakin, müəyyən temperatur istilik zamanı maddələr onların magnetism itirmək bildirib. Otaq temperaturunda Seçilmiş dəmir ərintiləri ferromagnetic var deyil.
5. Termal keçiriciliyi. Bu xarakteristikası onun təsis hissəciklər aydın kənar olmadan qızdırılıb bir az qızğın bədən keçid üçün istilik tutumu göstərir. istilik keçiriciliyi yüksək səviyyədə bərabər və tez istilik və sərin metal imkan verir. texniki elementləri arasında mis ən yüksək dərəcəsi var.

kimya Metals xüsusi yer tutur. müvafiq xüsusiyyətləri olması müəyyən bir sahədə bir maddə istifadə etməyə imkan verir.

Metalların kimyəvi xassələri

1. Korroziya. Korroziya ətraf mühit ilə elektrokimyəvi və kimyəvi əlaqələr tərəfindən maddi məhv çağırıb. Ən ümumi misal rusting dəmir hesab olunur. Metalların bir sıra ən mühüm təbii xüsusiyyətləri arasında Korroziya müqavimət. Bu baxımdan, belə gümüş, qızıl, platin, kimi materialların nəcib deyilir. Bu nikel və digər əlvan yüksək korroziyaya davamlılığa malikdir metallar. Qara metallar məhv mövzu sürətli və rəng daha güclüdür.
2. Oxidizability. Bu xarakterik oksidləşdirici agentləri təsiri altında O2 ilə reaksiya bir element qabiliyyəti göstərir.
3. Solubility. bərk məhlulların təşkil edə bilər hardening zaman Metals maye limitsiz solubility olan. Bu həllər bir komponentinin atomları daxil kristal qəfəs yalnız müəyyən çərçivəsində digər tərkib.

Bu metal fiziki və kimyəvi xassələri bu elementlərin əsas xüsusiyyətləri bəzi var ki, qeyd etmək lazımdır.

Metallar Metalların və ərintilərin ümumi xüsusiyyətləri

öz ehtiyacları üçün insanlar istifadə öyrəndim ilk material, – daş. şəxs Metalların xassələri məlum oldu zaman sonra, daş qədər geri köçürülüb. Bu maddələr və onların ərintiləri insanların əlində ən mühüm və əsas material olmuşdur. Bu, istehsal məişət əşyaları, alətləri, binalar inşa edilmişdir. Ona görə də bu məqalədə biz metal, bu günə qədər vacibdir ümumi xüsusiyyətləri, xassələri və applications nə baxacağıq. mis, tunc və dəmir: yalnız daş dövrünə xaricində sonra metal bütün galaxy izlədi.

Metals: ümumi xüsusiyyətləri

Nə bu sadə maddələrin bütün üzvləri birləşdirir? Əlbəttə ki, bu, onların kristal qəfəs quruluşu, kimyəvi istiqrazlar və atomun elektron strukturunun xüsusiyyətləri növləri. bütün insan bu materialların istifadə əsasını səbəbdən xarakterik fiziki xassələri sonra.

Birincisi, dövri sisteminin kimyəvi elementləri kimi metalların hesab edir. Onun onlar tarix məlum 95 hüceyrələri işğalçı olduqca sərbəst yerləşir 115. ümumi sistemdə öz yerini bir neçə xüsusiyyətləri vardır:

• alüminium başlayaraq, həmçinin III kimi, əsas alt I və II qrupları təşkil edir.
• Bütün mənfi alt yalnız metallar ibarətdir.
• Onlar bor olan astatine üçün şərti diaqonal aşağıda yerləşir.

Bu məlumatlara əsasən, qeyri-metallar sisteminin yuxarı sağ hissəsində toplanmış ki, riayət etmək asandır, və nəzərdən kosmik qalan us elementləri məxsusdur.

Onlar bütün atomun elektron strukturunun bir neçə xüsusiyyətləri var:

• xarici elektron bağlantısı və nüvə zəiflətmək vasitəsi böyük atom radius, buna görə də, bu agentləri azaldılması kimi fəaliyyət göstərən, metallar vermək asandır.
• enerji xarici qatı elektronların kiçik məbləği.
• top-down qrupunda metal xüsusiyyətləri elementləri inkişaf etmiş, və soldan sağa dövründə fərqli olaraq, zəiflətdi. Belə ki, ən güclü qeyri-metal – flüor və zəif – France.

metallar və qeyri-metalların Ümumi xüsusiyyətlər onların tərkibində nümunələri göstərir. Belə ki, ilk kristal qəfəs – polad, xüsusi. onun qovşaqlarının hissəciklər bir neçə növü var:

• ionları;
• atomları;
• elektronlar.

bu maddələrin bütün fiziki xassələri izah yığılmış ümumi bulud adlanan elektron qaz, Inside. onlarla eyni adlı kimyəvi bond növü metallar.

fiziki xassələri

bütün metallar birləşir parametrləri bir sıra var. onların fiziki xassələrinin Ümumi xüsusiyyətlər aşağıdakı kimi.

• Metallic parıltı. Onun maddələrin bu qrupun bütün üzvləri. Böyük bir hissəsi, bir dalğa işıq əks etdirir və buna görə də, yumşaq ağ və gümüş rəng saçır. Lakin bəzi (qızıl, mis, çox ərintiləri) sarı çalar işıq saçır.
• Malleability və ductility. Bu seçim də metallar xasdır. çox yumşaq, döymə və Sünen arasında var bir ştrix üçün Ümumi xüsusiyyətləri, lakin, tamamilə dəqiq deyil, kövrək, emal var. ən döymə və ductile – qızıl, gümüş, mis, alüminium və s. Az üzüyumşaq – qalay, qurğuşun, manqan və s.
• Elektrik və istilik keçiriciliyi. Onun nümayəndələri istisnasız, bütün var. Metals dirijorlar I növ var.
• yüksək ərimə və qaynama nöqtələri. bu rəqəmin aşağıda – Bu xüsusiyyət görə onlar odadavamlı ildə (1500 dərəcə yuxarıda temperatur) eriyebilir bölüşürlər.
• Yüngül və ağır metallar , onların sıxlığı asılı olaraq. Bu element atom çəkisi kiçik, kiçik. asan – osmium – litium və ağır.
• Sərtlik. Bu göstərici, xrom üçün Record, yumşaq isə – Cs, bu sizin əlinizdədir əriyir.

Bu parametrləri – bu ki, onlar böyük bir ailədə birləşmiş bütün ki, metalların ümumi xüsusiyyətidir. Lakin, hər qayda istisnalar var ki, başa düşmək lazımdır. Xüsusilə bu cür elementlər çox var ki,. Buna görə də, ailə daxilində də aşağıda müzakirə olunacaq müxtəlif qrupları, onların kontur var və biz xarakterik xüsusiyyətləri qeyd.

kimyəvi xassələri

kimya elminin baxımından, bütün metallar – azalır. Bundan başqa, çox güclü. müəyyən parametri metal güclü, xarici səviyyəsi, daha çox atom radius elektron azdır.

Nəticədə, metallar ilə reaksiya bilər:

• qeyri-metallar;
• su;
• turşuları;
• alkaliler (amphoteric metal) ilə;
• oksidləri;
• zəif metal duzları.

Bu kimyəvi xassələrinin yalnız ümumi edir. elementlərin hər qrup sonra yüksək fərdi var.

qələvi torpaq metallar

qələvi-torpaq metallar Ümumi xüsusiyyətləri belə:

• xarici iki elektron var.
• dövri sisteminin əsas alt ikinci qrup yaratmaq, bir istisna berillium edir.
• normal şəraitdə – bu möhkəm maddə, deyil kəsici bıçaq.
• Color sadə metal gümüş boz, hava bir oksid film ilə əhatə olunur.
• Onların yüksək reactivity radium maqnezium artıb.
• təbiət geniş, xüsusilə kalsium. sadə formada yüksək fəaliyyəti baş verir, lakin insan oynaqların üçün əhəmiyyətli müxtəlif bir plüralizmi təşkil etmir.
• bioloji baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. Kalsium, maqnezium – insan və heyvanların bədən mühüm iz elementləri. Maqnezium də bitki xlorofil bir hissəsidir.

Belə ki, qələvi torpaq metallar – ümumi s-ailə elementləri yüksək reaksiyaya nümayiş və güclü azaldılması agentləri və bədən bioloji proseslərdə əhəmiyyətli oyunçuları var.

qələvi metallar

Ümumi xüsusiyyətlər qələvi metal adlarını başlayır. kaustik hidroksitler – Onun onlar qələvi formalaşdırılması, su həll etmək üçün onların qabiliyyəti üçün var. su ilə reaksiya bəzən iltihabı ilə çox daşqın edir. Onların reactivity çox yüksək çünki təbiətdə sərbəst, bu maddələrin aşkar deyil. Onlar yəni faktiki olaraq bütün, hava, su buxar, qeyri-metallar, turşuları, oksidləri və duzları ilə reaksiya.

Bu, onların elektron quruluşunun ilə bağlıdır. xarici səviyyədə, onlar vermək asan yalnız bir elektron var ki. Bu kifayət qədər uzun zaman aldı təmiz şəkildə onları əldə etmək üçün nə güclü azaldılması agent edir. Bu ilk natrium hidroksid elektroliz tərəfindən XVIII əsrdə Gemfri Devi tərəfindən edildi. İndi bu qrupun bütün üzvləri bu üsulla çıxarılır.

qələvi metallar Ümumi xüsusiyyətlər onlar dövri sisteminin əsas qrupun ilk qrup etmək ki, davam edir. insan tərəfindən istifadə qiymətli təbii maddələrin bir çox etmək vacib elementləri – Onlar bütün var.

Baş metal D- xüsusiyyətləri və f-ailə

Bu qrup oksidləşmə dərəcəsi fərqli ola bilər, bütün bu elementlər daxildir. Bu şəraitdən asılı olaraq, metal bir oksidləşdirici və azaldılması agent kimi çıxış edə bilər deməkdir. Belə elementlər reaksiya böyük imkanı. amphoteric maddələrin Onların arasında böyük bir sayı.

keçid elementləri – bütün bu atomların Ümumi adı. Bu tipik metal s-ailə və qeyri-ailə rayonu arasında ortasında idi kimi, xassələri həqiqətən var ki, eksponat ona var.

Keçid metalların Ümumi xüsusiyyətlər oxşar xassələri işarə başa düşülür. Bunlar aşağıdakılardır:

• outermost səviyyəsində elektronların bir çox sayda;
• böyük atom radius;
• oksidləşmə bir neçə dərəcə (+7 +3);
• valence elektronların D- və ya f-altqat var;
• 4-6 sisteminin böyük bir dövrləri təşkil edir.

Bu qrupda sadə maddə metallar kimi döymə və ductile, çox davamlı, belə böyük sənaye əhəmiyyəti var.

dövri sisteminin Side sub-qrup

metal yan alt Ümumi xüsusiyyətlər keçid ki, eynidir. , Əslində, bu, olduqca eyni, çünki bu, təəccüblü deyil. Just sisteminin yan alt D- və f-ailələrin nümayəndələri, ki, keçid metalların təşkil edir. Buna görə də, biz bu anlayışlar demək olar ki, – eş.

ən fəal və mühüm olanları – skandium 10 nümayəndələrinin ilk seriyası sink üçün. Onlar bütün böyük sənaye əhəmiyyəti var və tez-tez döküm xüsusilə insan tərəfindən istifadə olunur.

ərintiləri

Metalların və ərintilərin Ümumi xüsusiyyətlər harada və necə bu maddələrin istifadə etmək mümkündür us anlamaq üçün imkan verir. açıq və onların keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması üçün yeni aşqarların sintez çünki son onilliklərdə Belə birləşmələr, böyük dəyişikliklərə məruz.

Bu gün ən məşhur ərintiləri var:

• brass;
• duralumin;
• çuqun;
• polad;
• bürünc;
• qazanmaq;
• Nichrome və s.

Fusion nədir? döküm soba son xüsusi qurğular əldə Bu metal qarışıq. Bu təmiz maddələrin, onun generatorları xüsusiyyətləri üstün bir məhsul əldə etmək üçün edilir.

metallar və nonmetals xassələri müqayisəsi

biz ümumi xassələri haqqında danışmaq əgər, Metallar və qeyri-metalların təsviri bir çox əsas nöqtə fərqli olacaq: sonuncu oxşarlıqlar müəyyən edə, onlar fiziki və kimyəvi tərəfindən sərgilənən xassələri çox fərqli kimi.

Buna görə də, qeyri-metallar ola bilməz ki, belə bir cavab yaratmaq. Biz yalnız ayrı-ayrılıqda hər bir qrup nümayəndələri hesab və onların xassələri təsvir edə bilərsiniz.