Meyv ağacları mnzr

Milli.Az xəbər verir ki, bunu Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin (ETSN) mütəxəssisi Gülnarə Məmmədova bildirib.

Meyvə ağaclarını nə vaxt əkib, necə qulluq etməli? – Nazirliyin mütəxəssisindən tövsiyələr

Milli.Az xəbər verir ki, bunu Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin (ETSN) mütəxəssisi Gülnarə Məmmədova bildirib.

O, meyvə ağaclarına necə qulluq göstərilməli olduğunu da qeyd edib: “Meyvə ağaclarının yaxşı inkişaf etməsi üçün gövdənin əhənglə rənglənməsi məsləhətdir. Bu, onu həşəratlardan və günəş şüalarından qoruyur. Belə ki, gündüz gövdə günəş şüasından qızır, axşam isə soyuyur, nəticədə gövdədə çatlar əmələ gəlir. Həmin yerlərdə həşəratlar yumurta qoyaraq çoxalır və ağac zəifləyərək ömrü azalır. Ona görə əhənglənməsi zəruridir. Gövdə qabığı qalın olan ağacların isə əvvəlcə üst qabığı təmizlənməlidir. Sonra kül və təsərrüfat sabunu qarışığından məhlul (5 qr sabun və 250 qr kül) hazırlanmalı və 1litr isti suda həll edilməlidir. Gövdə soyuq halda olan məhlulla dezinfeksiya edilir, daha sonra əhəng ilə ağardılır.

Meyvə bağlarına qulluq mart ayında aparılmaldır, gövdə ətrafı çox dərin olmadan yumşaldılmalıdır və cərgə araları şumlanmalıdır.

* Mətndə orfoqrafik səhv aşkar etdinizsə, səhv olan hissəni qeyd edib Ctrl + Enter düymələrini sıxın.

Meyv ağacları mnzr

Meyvə ağaclarına qulluq necə edilməlidir?

SOSİAL / SİYASƏT
Mətn ölçüsü

Ağaclara və kollara qulluq zəruri əməliyyatlar deməkdir.

News24.az xəbər verir ki, meyvə ağaclarına qulluq göstərilməsi ilə bağlı sualları ETSN-nin mütəxəssisi Gülnarə Məmmədova cavablandırıb.

Meyvə sortları nə vaxt əkilir?
Meyvə tinglərinin əsasən noyabrda, yarpaq töküləndən (vegetasiya dövrü dayandıqdan) sonra əkilməsi məsləhətdir. Payız mövsümündə əkilən ağaclar daha yaxşı inkişaf edir.

Meyvə ağaclarına necə qulluq göstərilməlidir?
Meyvə ağaclarının yaxşı inkişaf etməsi üçün gövdənin əhənglə rənglənməsi məsləhətdir. Bu, onu həşəratlardan və günəş şüalarından qoruyur. Belə ki, gündüz gövdə günəş şüasından qızır, axşam isə soyuyur, nəticədə gövdədə çatlar əmələ gəlir. Həmin yerlərdə həşəratlar yumurta qoyaraq çoxalır və ağac zəifləyərək ömrü azalır. Ona görə əhənglənməsi zəruridir. Gövdə qabığı qalın olan ağacların isə əvvəlcə üst qabığı təmizlənməlidir. Sonra kül və təsərrüfat sabunu qarışığından məhlul (5 qr sabun və 250 qr kül) hazırlanmalı və 1litr isti suda həll edilməlidir. Gövdə soyuq halda olan məhlulla dezinfeksiya edilir, daha sonra əhəng ilə ağardılır. Meyvə bağlarına qulluq mart ayında aparılmaldır, gövdə ətrafı çox dərin olmadan yumşaldılmalıdır və cərgə araları şumlanmalıdır. Payız mövsümündə ağaclara üzvü və mineral (fosfor və kalium ) gübrələr verilməlidir. Ağaclar bar verdikdən sonra zəifləyir. Ona görə payız mövsümündə üzvü və gübrələri verdikdən sonra suvarmaq lazımdır. Azot gübrəsi isə ancaq yazda verilir.

Meyvə ağaclarının calaq edilməsi ilə bağlı tövsiyələriniz.
Meyvə ağacları növlərindən asılı olaraq may, avqust və sentyabr aylarında calaq edilir. Calaq mütləq işi bilən mütəxəssis tərəfindən aparılmalıdır.

Meyv ağacları mnzr

MEYVE AĞAÇLARINA GENEL BAKIŞ :

Değerli evdeteknik.com okurları, meyve ağaçları üst konusu üzerine ciltlerce kitap yazılabilecek bir konu. Bizim bu sayfayı yazmaktaki amacımız bahçe kurmak isteyenlerin hangi meyve hangi toprağı sever, iklim ve su isteği nedir ,hangi aralıklarla dikilmeli ,bakımında nelere dikkat edilmeli gibi temel konularda pratik ve kullanışlı bilgiler vermektir. Herşeyden önce bilinmelidirki aynı cins meyvelerin farklı çeşitleri olabilmektedir. Kış elması ve yaz elması gibi.

Elma Ağacı : Elmalar nispeten soğuk iklim bitkileridir. Kışın en fazla soğuklama ihtiyacı olan meyvelerdendir. Kış mevsiminde mutlaka en az bir ay süreyle “-” dereceleri görmelidir. Aksi halde çiçeklerini döker. Meyveye durmaz. Elme yazları aşırı sıcaklarıda sevmez. 40 derecenin üzerinde gelişmez. Elma fazla toprak seçmez. Killi topraklarda yavaş gelişir. Ttaban suyundan da hoşlanmaz. Kökleri su içinde kalmamalıdır. Tınlı ve çakıllı topraklarda heleki toprak derinliği 2 metreden fazlaysa çok iyi gelişir. Nispeten asidik toprakları sever. Bu nedenle killi topraklarda yetiştirilecekse toprağa biraz kireç ilavesi gerekebilir. Elmaların su ihtiyacı diğer meyvelere nazaran fazladır. Nemi severler. Yaz elmaları ,kış elmaları ,bodur elmalar ve boylu elmalar oldukça yaygındır. Dikim aralıkları fidan cinsine bağlıdır. Dikim yapılacak bölge kuraksa taç çapı kadar ,nemli ise taç çapından bir metre fazla çap yapacak mesafelerde dikilmelidir.

Kayısı Ağacı : Neredeyse tüm Türkiyede kayısı yetişebilir. Yerli kayısı çeşitleri daha çok karasal iklimi sever. Kayısı ilkbaharda ilk çiçeklenen ağaçlardandır. Bu nedenle geç donlardan çok etkilenir. Yerli kayısı çeşitleri kışın uzun soğuklama ihtiyacına sahip olduğu için ılıman kuşağa pek uygun değildir. Akdeniz ege gibi sahil şeridinde bebeco, canino gibi avrupa cinsleri seçilmelidir. Taban suyundan hoşlanmaz. Derin ,tınlı ve hafif kireçli toprakları sevsede fazla seçici değildir. Sadece ağır killi toprakları sevmezler. Kayısılar bol güneş ister. Geç donlarda çiçek dökmesinden dolayı donlardan en az etkileneceği yere ,tercihen güney cephelere dikilmelidir. Ağaç gençken kuvvetli budamaya gelir ,ancak yaşı ilerledikçe budamada azaltılmalıdır. Nemli bölgelerde mantar hastalıklarına sık yakalanır. Fidanlar 6-7 metre mesafelerle dikilmelidir. Su isteği nispeten düşüktür. Yabani kayısılara zerdali denir.

Armut Ağacı : Elma kadar yüksek rakımlara çıkamaz. Şiddetli donlardan (-25,30C) zarar görür. Kışın soğuklama ihtiyacı vardır ancak elma gibi fazla değildir. Bu nedenle akdeniz sahil şeridindede yetişebilmektedir. Yazları kurak ve sıcak geçen yerlerde meyve kalitesi artar. Genel olarak ılık iklim bitkisidir denilebilir. Armut fazla toprak seçmez. Ancak toprak derinliğinin fazla olması verimini artırır. Taban suyunu ve kireçli topraklarıda pek sevmez. Organik maddelerden hoşlanır. Fidan dikim aralıklarıda türler arası oldukça değişmektedir.

Ayva Ağacı : Ayva daha çok ılıman deniz iklimini sever. İç bölgelerde yetiştirilecekse vadiler gibi korunaklı yerler seçilmelidir. Soğuklama ihtiyacı oldukça azdır. Bununla birlikte -25 lere kadar donlara dayanabilir. Yazları fazla yağış alan yerler ve rüzgarlı bölgeler için uygun değildir. Güneşi çok sever. Soğuk ve nem arttıkça meyveler odunsulaşır. Dikimde fidanlar arası ortalama 5 metre mesafe kalmalıdır. Ayva kökleri yüzeye yakındır. Bu nedenle dipleri derin çapalanmamalıdır. Ayfa fazla suyu sevmez. Özelliklede suyun gövdesine değmesini sevmez. Ayvalar toprak isteği yönünden fazla seçici değildir. Bununla birlikte organik maddece zengin ,iyi direne edilmiş topraklarda iyi gelişir. Derin toprağa fazla ihtiyaç duymaz.

Erik Ağacı : Eriklerin oldukça çok çeşidi vardır. Can erikleri ,japon erikleri ,avrupa kökenli erikler ..vs. Can erikleri ve japon erikleri ılıman iklimleri severken avrupa kökenli erikler soğuk iklimleri daha çok sever. Bu nedenle can ve japon erikleri geç donlardan zarar görür. Tüm erik türlerinin düşükte olsa soğuklama ihtiyacı vardır. Can ve Japon eriklerine 1 ay 7 derecenin altında soğuklama yeterken Avrupa erikleri için en az 2 ay soğuklama gerekir. Toprak yönünden fazla seçici değillerdir. Derinliği az topraklardada yetişebilirler. Kireçli toprakları tolere edebilirler. Erik fidanları 5-6 metre arayla dikilir ve bazı türlerin verim alması için tozlayıcıya ihtiyacı vardır. Erik kökleri yüzeye yakındır. Bu nedenle toprağı derin sürmeye gelmez. Erikler yıllık yağış miktarı 750 mm yi geçen yerlerde sulanmadanda yetişebilir.

Şeftali Ağacı : Şeftali genel olarak sıcak iklim ağacıdır. Ancak karasal iklimede adapte olabilmektedir. Erken çiçeklendiği için geç donlardan zarar görür. Soğuk iklimlerde özellikle yaz süresi kısa bölgelerde meyve kalitesi düşer. Şeftali kumlu ve derin toprakları sever. Şeftali hızlı büyüyen ancak kısa ömürlü bir ağaçtır. En çok böcek çeken meyve türlerindendir. Fidanları 4 — 5 metre aralıklarla dikilmelidir. Türkiyede şeftali için en uygun bölgeler akdeniz ,ege ve marmaradır. Bununla birlikte iç bölgelerdede yetişebilmektedir. İç bölgelerde yetiştirilecekse güney yamaçların seçilmesi uygun olacaktır. Şeftali güneşi çok seven bir türdür.

Ceviz Ağacı : Ceviz ağaçları kazık köklü ağaçlardır. Bu nedenle su ihtiyacı azdır. Taban suyunu kesinlikle sevmez. Kumlu ve derin toprakları sever. Hastalık ve zararlıları diğer meyvelerin çok altındadır. Oldukça uzun ömürlü ağaçlardır. Hemen hemen tüm Türkiyede yetiştirilebilirler. Çok fazla cinsi vardır. Seçilecek cinse göre çiçeklenme zamanı değişir. Tür seçerken bölgenin rakımı ve iklimi göz önüne alınmalıdır. Kireçli toprakları tolere edebilirler. Fidan dikiminde fidanlar arasında en az 7-8 metre mesafe olmalıdır. Ceviz ağaçöları ters solunum yaptığı ve köklerinden saldığı gazlardan ötürü altında ürün yetiştirmeye uygun değildir. Verimi artırmak için tozlayıcı türler kullanılmalıdır. Çoğu cinsinin kışın soğuklama ihtiyacı vardır.

Badem Ağacı : Bademler kazık köklü ağaçlardır. Kuraklığa iyi dayanır. Toprak seçiciliği en düşük meyvelerdendir. Kıraçta ve kireçli topraklarda dahi kolaylıkla yetişir. Köklerinin kaya delme özellikleri vardır. Bu nedenle taşlık kayalık bölgelerde yetiştirilebilecek nadir türlerdendir. Badem erken çiçeklenir. Çiçekleri geç donlardan etkilenir. Tam bir güneş ağacıdır. Fidanları dikilirken 4-5 metre mesafeyle dikilmelidir. Badem ağacı hızlı büyür ancak kısa ömürlüdür. Ortalama 40-50 yıl yaşar. Badem böceklenmeye müsait bir ağaçtır. Yıllık 600 mm üzeri yağış alan bölgelerde sulanmadanda yetiştirilebilir. Ancak yaz aylarında sulama ile verim iki ve üzeri katlarda artmaktadır. Badem kökleri çok derine gider. Ağaç olarak tüm Türkiyede yetiştirilebilir ancak ürün ve verim için geç donların olmadığı yerler seçilmelidir. Yüksek verim için en uygun iklim akdeniz iklimidir.

Fındık Ağacı : Fındık yabani olarak kuzey yarı kürenin ılıman kuşağında yetişmektedir. Kültür formları ise Doğu Karadenizde en yüksek verime ulaşmaktadır. Fındık yağız ve nemi sever. Su isteği fazladır. Ilıman iklim bitkisidir. -10 C ile +37 C sıcaklık bandında yetişir. Yaz aylarındada neme ihtiyaç duyar. Fındık fazla toprak seçmez. Ancak humuslu topraklarda verimi artar. Fındık asidik toprakları sever. Bu nedenle kiraçlamaya ihtiyaç duyulabilir. Karadenize özgü sanılan fındığın yabani çeşitleri Ankara gibi karasal iklimlerde apartman aralarında (mikro klima etkili yerlerde) yetişebilmekte ve ürün vermektedir. Tabi kalite ve verim oldukça düşmektedir.

İncir Ağacı : İncir ağaç olarak farklı iklimlere adapte olabilsede ürün verimi için subtropik (tropikal iklim bölgesinin biraz kuzey veya güneyinde bulunan geçiş iklimi) iklim ister. Meyve olgunluğu için ağustos-eylül aylarında 30 C civarı sıcaklıklar görmesi gerekir. Kışın -9 C nin altında incir zarar görür. Ürün vermez. Fazla su istememekle birlikte yıllık yağışın 550 mm altına inmesi halinde sulama ister. Kuvvetli rüzgarları pek sevmez. Toprak yönünden fazla seçici değildir. Bununla birlikte kumlu ve killi derin topraklarda verimi artar. Taban suyunu sevmez. Fidanlar en az 6 m aralıklarla dikilmelidir. İncirler meyve için döllenmeye ihtiyaç duyar. Bu nedenle dişi ver erkek ağaçlar birlikte dikilmelidir. Erkek incirlerin ilek denen yenmeyen meyveleri döllenmenin ardından büzüşmeye başladığında toplanarak imha edilmelidir. Yoksa hastalık yaymaya çok elverişlidirler. Döllemeyi sinek ve arılar yapar.

Kivi Ağacı : Kivi Çin kökenli bir ağaçtır. Ülkemizde doğu karadeniz başta olmak üzere çay ve fındığın yetiştiği tüm bölgelerde yetiştirilebilmektedir. Marmara bölgesinede adapte olmuştur. Ege ve Akdenizde ise üretim sadece nemli derin vadi diplerinde mümkün olmaktadır. Kivi su isteği fazla bir bitkidir. Aşırı sıcaklığı ve soğuğu sevmez. Döllenerek ürün verdiği için mutlaka dişi ve erkek ağaçlar bir arada olmalıdır. Döllenme için arı kovanıda bulundurulmasında fayda vardır. Kökleri çok narindir. Kuraklıktanda aşırı sulamadanda hemen etkilenir. Kivi nemi sevdiği gibi yüksekliğede ihtiyaç duyar. 800 m ve üzeri rakımda yetişir. 1400 m ye kadar tırmanır. Kış sıcaklığı -10 C nin altına düştüğünde zarar görür. Kivi derin ve geçirgen toprakları sever. Killi topraklardan hoşlanmaz. Fİdanlar arasında 4-5 metre mesafe olmalıdır. Kivi dikiminde azotlu gübrelerden uzak durulmalıdır.

Kestane Ağacı : Uzun ömürlü bir ağaçtır. -30 C e kadar soğuğa dayanır. Soğuklama ihtiyacı olmakla birlikte düşüktür. Yüksek sıcaklığa dayanmakla birlikte kurağı sevmez. Su ve nem ihtiyacı fazladır. Yüksek verim için tozlayıcı kullanılmalıdır.

Trabzon Hurması : Anavatanı Çindir. Ilıman iklim kuşağında yetişir. Kışın en fazla -18 Dereceye dayanabilir. Şiddetli soğuklardan zarar görür. 1 Ay civarı soğuklama ihtiyacı vardır. Meyve kazık köklüdür. 12 m ye kadar boylanabilir. Cinslerine göre meyve tatları değişir. Buruk olanlar ve tatlı olanlar. Çoğu cinsi tozlayıcıya ihtiyaç duyar. Tozlayıcının verine etkisi büyüktür. Geç çiçeklendikleri için geç donlardan etkilenmezler. Ancak bu nedenle yazın 5 ay gibi uzun süreli sıcaklığa ihtiyaç duyarlar. Nemi seven bitkilerdir. Ancak sulama ile nemi az bölgelerdede yetişir. Aşırı güneşi sevmezler. Güneş yanıklarına müsaittirler. Toprak yönünden fazla seçici olmamakla birlikte hafif killi derin topraklarda iyi gelişir. Kireci tolere edebilir. Meyveleri olgunlaştığında rüzgardan olumsuz etkilenir. Bu nedenle rüzgardan korumak gerekebilir. En yüksek üretim Akdeniz bölgesindedir.

Nar Ağacı : Türkiyenin çoğunda görülmekle birlikte bir ılıman iklim bitkisidir. Küçük bir ağaçtır. 5 Metreye kadar boylanır. Çiçeği çok güzeldir ve geç çiçeklendiği için geç donlardan etkilenmezler. Ancak meyvenin olgunlaşması için yazın uzun süre sıcaklık isterler. Nar ağaçları erken ürün vermeye başlar (2-3 yıl). İklim olarak ılıman iklimi sevmekle beraber yazları sıcaklık ve kuraklık isterler. 1000m rakıma kadar tırmanabilirler. -20 C Ye kadar dayanabilirler ancak -15 den sonra dalları zarar görmeye başlar. Güneşi ve sıcağı sevdiği için güney yamaçlara dikilmelidir. Soğuklama ihtiyacı çok çok düşüktür. Hemen her tür toprakta yetişebilirler. Verim için derin ve tınlı topraklar uygundur. Tuza dahi dayanabilirler (nispeten). Uzun ömürlü ağaçlardır. Fidanları ortalama 4 metre aralıklarla dikilir. Kurağa dayanabilsede meyve verimi ve çatlamaması için toprağını nemli tutmak gerekir.

Vişne-Kiraz Ağacı : Genel olarak tüm Türkiye kiraz ve vişne tarımına uygundur. Kiraz ilk olgunlaşan meyvelerdendir. Her iki ağaçta 5-6 yaşında verime geçer. Ancak verimli ömürleri kısadır. Kiraz 30 yıl ,vişne 20 yıl civarı ekonomik ürün verir. Kirazlar kendine kısırdır. Tek başına meyve vermezler. Bu nedenle mutlaka dölleyici cinslerle birlikte dikilmelidir. Vişnede böyle bir dert olmamakla birlikte dölleyici kullanımı verimi artırır. Arı kovanları bu nedenle verimi artıracaktır. Özellikle kirazlar aşırı sıcaklara dayanamaz. Yazın serin yerleri sever. Her iki türünde kışın soğuklama ihtiyacı vardır. Soğpuklama karşılanmazsa baharda çiçeklenme düzensiz olur. Taban suyunu sevmezler. Kışın kuzey rüzgarlarından korunaklı yerlere dikmekte fayda vardır. Zira erken çiçeklendikleri için geç donlardan etkilenirler. Toprağın havalandırılmasını severler. Ağır killi topraklarda verim düşer. Zengin toprakları severler.

Turunçgiller : Anavatani Çindir. Sıcaklığın -4 C nin altına düşmediği yerlerde ticari olarak yetiştirilebilirler. Tropik ve subtropik iklim bitkisidirler. Aşırı düşük ve yüksek sıcaklıklardan hoşlanmazlar. 39C de gelişim tamamen durur. -12 C de turunçgil türlerinin hiç birisi yaşayamaz. Yada çok büyük zararlar görür. Toprak yönünden çok seçici değildir. Taban suyunu pek sevmez. Asitik toprakları daha çok sever. Tınlı gevşek ve derin topraklar en uygunudur. Şiddetli rüzgardan hoşlanmazlar. Nisbi nemi yüksek yerlerde verimi artar. Suyu severler. Yaz aylarında 15-20 günde bir sulamak gerekebilir.

Üzümler : Üzümün çok çeşitli cinsleri vardır. Bununla birlikte tüm Türkiyede yetiştirilebilirler. Üzümler kuraklığa dayanıklı türlerdir. Fazla su istemezler. Özellikle meyvaların olgunlaşma döneminde su verilmemelidir ,aksi halde tatlanmazlar. Ancak verim için olgunlaşma dönemi öncesi sulanması gerekir. En sevdikleri toprak türü derin kumlu tınlı yada killi tınlı topraklardır. Ürün vermesi için en önemli husus budamadır. Budanmayan üzüm sürekli boylanma eğilimindedir. Genç asmalar şiddetli donlardan zarar görsede yetişkinleri şiddetli soğuklarada sıcaklarada dayanıklıdır. Güneş sever bitkilerdir. Ürün verimi ve lezzeti için yazın yüksek güneş ve sıcağa ihtiyaç duyarlar. Son zamanlarda yapraklarıda bir ihraç maddesi haline gelmiştir.

Böğürtlenler : Böğürtlenler sağlığa faydalarıyla meşhurdur. Mayıs ayında çiçeklenmeye başlayıp ağustos sonuna kadar çiçeklenirler. Üzerlerinde yaz boyu meyvesi bulunur. Genelde dikenli sarmaşık — çalı formunda olsalarda dikensiz kültür formlarıda vardır. Çeşitli iklim koşullarına adapte olmuştur. En iyi ürünü sıcak ve nemli bölgelerde verirler. Şeftalinin yetiştiği her yerde rahatlıkla yetişebilirler. Çok fazla toprak seçmemekle birlikte hafif asidik derin ve kumlu topraklarda yüksek verim verirler. Suyu seven türlerdir. Su miktarının azlığı ürünü ve kaliteyi çok düşürür. Geçirimsiz killi topraklarda fazla sulamaya dayanamazlar. Kökleri çürür. Doğada genellikle vadi diplerinde ve akarsu kenarlarında yabani olarak bulunur. Ahududu gibi çok çeşidi vardır. Ahu dutları suya daha isteklidirler. Ancak böğürtlen kadar sıcağa dayanamazlar.

Dut Ağacı : Ülkemizin tamamına yakınında yetiştirilebilir. Genel olarak ılıman subtropik ve tropik iklim kuşağını sevsede farklı iklimlerede kolay adapte olur. Hava kirliliğini pek sevmez. Toprak yönünden fazla seçici değildir. Bununla beraber kumlu ve tınlı topraklarda iyi gelişir. Hafif asidik toprakları sever. Güneşi çok sever. Suyu severler. Orta şiddette kurağada dayanabilselerde ürün kalitesi ve verimi düşer. Kuvvetli budamaya dayanabilirler. Hastalık ve zararlılara karşı dayanıklı bir türdür. Dut cinslerinden kara dut özellikle sağlık yönünden oldukça aranmaktadır.

Alıç Ağacı : Özellikle kırmızı alıçlar kalp damar sisteminin bir numaralı dostudur. Kalp damar ve kalp kaslarının sağlığı için bir numaralı meyve olarak bilinmektedir. Alıç ağaçları karasal iklim bitkileridir. Kurağa ,şiddetli sıcağa ve şiddetli donlara dayanıklıdırlar. Su istekleri azdır ve toprak seçmezler. Meyveleri böceklenmeye müsaittir. Fazla boylanan ağaçlar değildir. Çiçekleri çok güzeldir. Kışın yüksek soğuklama ihtiyacı vardır. Güneşi çok severler. Son bahar hasat zamanıdır. Genellikle kırsal kesimlerde yabani olarak bulunur. Kıymeti pek bilinmeyen nadide meyvelerimizdendir.