Məhkəmələr və hakimlər haqqında Testlər və Cavablar

İclasda Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin 2021-ci ilin payız sessiyası üçün nəzərdə tutulmuş iş planı da müzakirə olunub. Milli Məclis Aparatının Dövlət quruculuğu, inzibati və hərbi qanunvericilik şöbəsinin müdiri Hacı Mirhəşim Seyid bildirib ki, iş planına 2022-ci ilin Milli Fəaliyyət Planından irəli gələn qanun layihələri, həmçinin QHT-lərin fəaliyyətini tənzimləyən qanunlara əlavə və dəyişiklik edilməsi haqqında bir sıra qanun layihələrinin müzakirəsi, “Məhkəmələr və hakimlər haqqında” Qanunda dəyişiklik edilməsi və digər məsələlər daxil edilib.

“Məhkəmələr və hakimlər haqqında” qanuna dəyişiklik edilir

“Report”un xəbərinə görə, Milli Məclis sədrinin birinci müavini, Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədri Əli Hüseynli əvvəlcə parlamentin 2021-ci il yaz və növbədənkənar sessiyalarında komitədə görülən işlər barədə məlumat verib.

Əli Hüseynli bildirib ki, hesabat dövründə komitənin 39 iclası keçirilib, 128 məsələyə baxılıb. Komitədə sessiya dövründə 55 qanuna əlavə və dəyişikliklər edilib və 1 qərar layihəsi müzakirə olunub. Bu qərar layihəsi İntizam komissiyasının əsasnaməsidir. Bildirilib ki, hesabat müddətində komitənin ünvanına daxil olmuş 246 məktub, təklif, ərizə və şikayətin 99-u araşdırılmaq üçün müvafiq təşkilatlara göndərilib. Sessiya ərzində komitə sədri və üzvləri təmsil olduqları parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupları ilə onlayn qaydada görüşlər keçirib, bir sıra beynəlxalq təşkilatların nümayəndələri ilə müzakirələr aparıblar, müharibədən sonrakı dövrdə ölkəmizin haqlı mövqeyini dünya ictimaiyyətinə çatdırıblar.

İclasda Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin 2021-ci ilin payız sessiyası üçün nəzərdə tutulmuş iş planı da müzakirə olunub. Milli Məclis Aparatının Dövlət quruculuğu, inzibati və hərbi qanunvericilik şöbəsinin müdiri Hacı Mirhəşim Seyid bildirib ki, iş planına 2022-ci ilin Milli Fəaliyyət Planından irəli gələn qanun layihələri, həmçinin QHT-lərin fəaliyyətini tənzimləyən qanunlara əlavə və dəyişiklik edilməsi haqqında bir sıra qanun layihələrinin müzakirəsi, “Məhkəmələr və hakimlər haqqında” Qanunda dəyişiklik edilməsi və digər məsələlər daxil edilib.

Məlumat verilib ki, qarşıdakı sessiyada Azərbaycan Respublikası Prezidentinin, Ali Məhkəmənin, Baş prokurorun, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin qanunvericilik təşəbbüsü qaydasında təqdim etdikləri layihələrin, dövlət büdcəsi zərfinə daxil olan sənədlərin, komitəyə daxil olacaq digər qanun layihələrinin müzakirəsi, onlara rəy və təkliflərin hazırlanması nəzərdə tutulub.

Məsələ ilə bağlı çıxış edən Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin üzvləri Erkin Qədirli və Tahir Kərimli yaz və növbədənkənar sessiyaların yekunları və payız sessiyasının işlər planı barədə öz fikirlərini bildiriblər.

Sonra iclasda gündəliyin sonuncu məsələsi olan Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində, “Müflisləşmə və iflas haqqında”, “İcra haqqında”, “Banklar haqqında”, “Teatr və teatr fəaliyyəti haqqında”, “Sığorta fəaliyyəti haqqında”, “İxrac məqsədli neft-qaz fəaliyyətinə xüsusi iqtisadi rejimin tətbiqi haqqında” və “Məşğulluq haqqında” qanunlarda dəyişiklik edilməsi barədə qanun layihəsinə birinci oxunuşda baxılıb.

Əli Hüseynli bildirib ki, təklif olunan dəyişiklik səhiyyədə icbari tibbi sığortanın tətbiqi, eyni zamanda onun dayanıqlı maliyyə təminatını yaradan icbari tibbi sığorta haqlarının müəyyən olunması və toplanması ilə bağlıdır. Bununla bağlı Mülki Məcəlləyə düzəliş edilərək, onun 61-ci maddəsi yeni redaktədə verilir. Adları çəkilən digər qanunlarda da müvafiq dəyişikliklər edilir.

Sonra qanun layihəsi birinci oxunuşda Milli Məclisin plenar iclasında müzakirəyə tövsiyə olunub.

Onlayn iclasda komitə üzvləri Madər Musayev, Fəzail Ağamalı, Sabir Hacıyev, Vüqar İsgəndərov, Əminə Ağazadə, Kamal Cəfərov, Elşən Musayev, Cəbi Quliyev, Bəhruz Məhərrəmov və Nurlan Həsənov iştirak ediblər.

Məhkəmələr və hakimlər haqqında Testlər və Cavablar

1. Azərbaycan Respublikasında məhkəmə hakmiyyətini həyata keçirir :

a) Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi

b) Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

c) Azərbaycan Respublikasının məhkəmələri

d) Doğru müddəa yoxdur.

2. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına görə hamı nəyin qarşısında bərabərdir ?

Cavab : Hamı qanun və məhkəmə qarşısında bərabərdir

3. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına görə düzgün olanları müəyyən edin :

1. Hər kəsin hüquq və azadlıqlarının inzibati qaydada və məhkəmədə müdafiəsinə təminat verilir.

2. Hər kəsin hüququ var ki, onun işinə qərəzsiz yanaşılsın və həmin işə inzibati icraat və məhkəmə prosesində ağlabatan müddətdə baxılsın.

3. Hər kəsin inzibati icraat və məhkəmə prosesində dinlənilmək hüququ vardır

4. Hər kəs dövlət orqanlarının, siyasi partiyaların, hüquqi şəxslərin, bələdiyyələrin və vəzifəli şəxslərin hərəkətlərindən və hərəkətsizliyindən inzibati qaydada və məhkəməyə şikayət edə bilər.

5. Hər kəsin onun işinə qanunla müəyyən edilmiş məhkəmədə baxılması hüququ vardır. Şəxsin razılığı olmadan onun işinə başqa məhkəmədə baxılmasına yol verilmir

6. Cinayətin törədilməsində təqsirləndirilən hər bir şəxs, onun təqsiri qanunla nəzərdə tutulan qaydada sübuta yetirilməyibsə və bu barədə məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş hökmü yoxdursa belə təqsirli sayılır.

a) 1,2,3,6

b) 2,4,5,6

c) Yalnız 1,2,3,4,5

d) 6

4. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına görə məhkəmənin məhkum etdiyi

şəxsin belə bir hüququ yoxdur :

a) Öz barəsində çıxarılmış hökmə qanunla nəzərdə tutulan qaydada yuxarı məhkəmədə yenidən baxılması barədə müraciət etmək hüququ

b) Özünün əfv edilməsi barədə müraciət etmək hüququ

c) Cəzasının yüngülləşdirilməsi haqqında müraciət etmək hüququ

d) Barəsində evtanaziya tətbiq olunması barədə müraciət etmək hüququ

5. Azərbaycan Respublikasında hansı məhkəmələrin yaradılması qadağandır?

a) Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsinin

b) Azərbaycan Respublikasının apellyasiya məhkəməsinin

c) Azərbaycan Respublikasının ümumi məhkəmələri və digər ixtisaslaşdırılmış məhkəmələrin

d) Azərbaycan Respublikasının fövqəladə məhkəmələri , eləcə də xarici dövlətlərin məhkəmələrinin

6. Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin fəaliyyəti və hakimlərinin statusu hansı qanunla müəyyən olunur?

A) «Konstitusiya Məhkəməsi haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə

B) Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası ilə

C) “Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə müvəkkili (ombudsman) haqqında” Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Qanunu ilə

D) “Normativ hüquqi aktlar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Qanunu

7. “Məhkəmələr və hakimlər haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanuna görə

Azərbaycan Respublikası məhkəmələrinin fəaliyyəti nəyə yönəldilmişdir?

a) Yalnız ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsinə

b) Yalnız qanunvericiliklə müəyyən edilmiş hallarda və qaydada məhkəmə nəzarətinin həyata keçirilməsinə

c) Yalnız ədalət mühakiməsinin və qanunvericiliklə müəyyən edilmiş hallarda və qaydada məhkəmə nəzarətinin həyata keçirilməsinə

d) Yalnız vətəndaşların və əcnəbilərin mülkiyyət hüququnun bərqərar olmasına

8. “Məhkəmələr və hakimlər haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanuna

əsasən düzgün müddəaları müəyyən edin

1. Məhkəmələr ədalət mühakiməsini həyata keçirərkən mülkiyyət formasından asıla olmayaraq bütün müəssisə, idarə və təşkilatların, siyasi partiyaların, ictimai birliklərin, digər hüquqi şəxslərin hüquqlarını və qanuni mənafelərini hər cür qəsdlərdən və qanun pozuntularından müdafiə edir

2. Məhkəmələrdə işlərə ikinci instansiya, kassasiya və apellyasiya instansiyaları üzrə baxılır.

3. Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş hallarda və qaydada Azərbaycan Respublikası məhkəmələrində işlərə kollegial və hakim tərəfindən təkbaşına: birinci instansiya məhkəməsində işlərə təkbaşına və ya üç hakimdən ibarət tərkibdə, appelyasiya və kassasiya instansiyası məhkəməsində üç və ya daha çox hakimdən ibarət tərkibdə baxılır.

4. Məhkəmələrdə işlərə baxılarkən məhkəmə iclasının protokolu aparılır. Məhkəmə iclasının gedişini və məhkəmə istintaqı zamanı aparılan prosessual hərəkətləri qeyd etmək üçün texniki vasitələrdən istifadə edilə bilər.

a) 1,3,4

b) 1,2,3

c) 2,4

d) 2

9. Məhkəmələrdə baxılmış işlər üzrə qərarlar kimin adından çıxarılır?

a) Azərbaycan Respublikası adından

b) Məhkəməyə sədrlik edən hakimin adından

c) Konstitusiya Məhkməsi sədrinin adından

d) Azərbaycan Respublikası prezidentinin adından

10. “Məhkmələr və hakimlər haqqında”Azərbaycan Respublikasının Qanuna görə

Məhkəmələrdə baxılmış işlər üzrə nə çıxardıla bilər? ( açıq sual)

1. Qətnamə

2. Hökm

3. Qərardad

4. Qərar

5. Sərəncam

11. “Məhkmələr və hakimlər haqqında”Azərbaycan Respublikasının Qanuna görə

hansı məhkəmələrin bütün qərarları qəbul olunduğu gündən bir aydan gec olmayaraq elektron qaydada yayılmalıdır?

a) Bütün məhkəmələrin

b) Kassasiya və apellyasiya instansiyası məhkəmələrinin

c) Ali məhkəmələrin

d) Məhkəmlərin qərarları elektron qaydada yayıla bilməz

12. Məhkmələr və hakimlər haqqında”Azərbaycan Respublikasının Qanuna əsasən səhvdir :

1. Kassasiya və apellyasiya instansiyası məhkəmələrinin bütün qərarları qəbul olunduğu gündən bir aydan gec olmayaraq elektron qaydada yayılır. Bu qərarlarla birlikdə aşağı instansiya məhkəmələrinin ləğv edilmiş və ya dəyişdirilmiş qərarları yayıla bilməz.

2. Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada qanuni qüvvəyə minmiş qərarlar Azərbaycan Respublikası ərazisində yaşayan yalnız ölkə vətəndaşları tərəfindən mütləq, vaxtında və dəqiq icra olunmalıdır.

3. Qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə qərarlarının icra edilməməsi Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş məsuliyyətə səbəb olur.

4. Azərbaycan Respublikası məhkəmələrinin bütün hakimləri məhkəmə iclaslarını xüsusi geyimdə aparırlar.

5. Ədalət mühakiməsi hakimlərin müstəqilliyi təmin edilməklə, heç bir məhdudiyyət qoyulmadan, faktlara əsasən, qərəzsiz, ədalətlə və qanunlara müvafiq həyata keçirilir.

a) 1,2.4

b) 2,3,4

c) 3,4,5

d) 2

13. Kimlərin Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında və digər qanunlarda nəzərdə tutulmuş hüquq və azadlıqlarının, hüquqi şəxslərin qanuni mənafelərinin hər cür qəsdlərdən və qanun pozuntularından məhkəmə icraatının istənilən mərhələsində məhkəmə müdafiəsi hüququ təmin olunur ?

a) Yalnız Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının

b) Azərbaycan Respublikasındakı vətəndaşlığı olmayan şəxslərin

c) Yalnız Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının və onun ərazisində yaşayan xarici vətəndaşların

d) Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının, onun ərazisində yaşayan xarici vətəndaşların, habelə vətəndaşlığı olmayan şəxslərin

14. Məhkmələr və hakimlər haqqında”Azərbaycan Respublikasının Qanuna əsasən kimlər məhkəmə müdafiəsi hüququndan məhrum edilə bilər?

a) Azərbaycan Respublikasındakı vətəndaşlığı olmayan şəxslər

b) Əcnəbilər

c) Azərbaycan Respublikasında yaşayan xarici vətəndaşlar

d) Heç kəs

15. Məhkmələr və hakimlər haqqında”Azərbaycan Respublikasının Qanuna əsasən doğru müddəaları müəyyən edin : ( açıq sual )

1. Hər hansı bir şəxs tərəfindən, hər hansı bir səbəbdən bilavasitə, yaxud dolayı yolla məhkəmə icraatına məhdudiyyət qoyulması, təsir, hədə və müdaxilə edilməsi, habelə məhkəməyə hörmətsizlik göstərilməsi, yaxud aşkar etinasızlıq göstərildiyini bildirən hərəkətlər edilməsi yolverilməzdir və Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə müvafiq surətdə məsuliyyətə səbəb olur.

2. Şübhə edilən, təqsirləndirilən şəxsin Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş vasitələrlə müdafiə hüququna, o cümlədən tutulduğu, həbsə alındığı, cinayət törədilməsində ittiham olunduğu andan müdafiəçinin köməyindən istifadə etmək hüququna təminat verilir

3. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 61-ci maddəsinin II hissəsinə uyğun olaraq qanunla nəzərdə tutulmuş hallarda hüquqi yardım təqsirləndirilən şəxsin hesabına göstərilir

4. Ədalət mühakiməsi həyata keçirilərkən Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasında nəzərdə tutulmuş təqsirsizlik prezumpsiyası prinsipinə riayət olunması təmin edilir.

16. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasında nəzərdə tutulan təqsirsizlik prezumpsiyası maddəsinə əsasən düzgün deyil :

a) Hər kəsin təqsirsizlik prezumpsiyası hüququ vardır. Cinayətin törədilməsində təqsirləndirilən hər bir şəxs, onun təqsiri qanunla nəzərdə tutulan qaydada sübuta yetirilməyibsə və bu barədə məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş hökmü yoxdursa, təqsirsiz sayılır.

b) Şəxsin təqsirli olduğuna əsaslı şübhələr varsa, onun təqsirli bilinməsinə yol verilmir.

c) Cinayətin törədilməsində təqsirləndirilən şəxs özünün təqsirsizliyini sübuta yetirməyə borcludur.
d) Məhkəmənin hökmü olmasa, kimsə cinayətdə təqsirli sayıla bilməz.

17. Bütün məhkəmələrdə işlərin icraatı aparılır :
a) Növbəli şəkildə açıq və qapalı
b) Açıq
c) Hakimlərin istəyi ilə açıq
d) Qapalı

18. Məhkəmələrdə işə qapalı iclasda baxıla bilərmi?

Cavab :Bəli.

19. Məhkəmələrdə işə qapalı iclasda baxılmasına hansı hallarda icazə verilir ?

1. Məhkəmə açıq icraatın dövlət, peşə və kommersiya sirrinin açılmasına səbəb olacağını güman edərsə

2. Məhkəmə vətəndaşların şəxsi və ya ailə həyatının məxfiliyini qorumaq zərurətinin mövcudluğunu müəyyən edərsə

3. Məhkəmə təqsirləndirilən şəxsin hakim qarşısına çıxarılmasını təmin edə bilmirsə

4. Məhkəmə əcnəbi və yaxud vətəndaşlığı olmayan şəxsi mühakimə edərsə

a) 1,2

b) 3,4

c) 1,3

d) 2,4

20. “Məhkəmələr və hakimlər haqqında” AR. Qanuna əsasən yalnış müddəanı müəyyən edin :

a) Qanunda nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, cinayət işlərinin qiyabi məhkəmə icraatına yol verilmir.
b) Bütün hallarda məhkəmələrin qərarları açıq elan edilə bilməz.

c) Azərbaycan Respublikasında məhkəmə icraatı tərəflərin hüquq bərabərliyi təmin olunmaqla çəkişmə prinsipi əsasında həyata keçirilir.

d) Azərbaycan Respublikasında məhkəmə icraatı Azərbaycan Respublikasının dövlət dilində və ya müvafiq yerin əhalisinin çoxluq təşkil edən hissəsinin dilində aparılır.

21. Adları aşağıda qeyd olunanlardan biri Azərbaycan Respublikasının məhkəmə sisteminə daxil deyil :

a) Naxçıvan Muxtar Respublikasının ağır cinayətlər məhkəməsi

b) hərbi məhkəmələr

c) Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məhkəməsi

d) Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsi

e) Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi

Xankəndi

AzVision.az -ın məlumatına görə, qanunun 22-ci maddəsində qeyd olunub ki, rayon (şəhər) məhkəməsi sədrdən və hakimlərdən ibarətdir. Tərkibində 12 və daha çox hakim olan rayon (şəhər) məhkəməsində sədr müavini vəzifəsi təsis edilir.

Qanuna təklif edilən əlavəyə əsasən isə rayon (şəhər) məhkəməsi bir hakimdən ibarətdirsə, həmin hakim eyni zamanda bu məhkəmənin sədri təyin olunur.

Layihəyə əsasən, ölkə ərazisində 30-dan çox rayon məhkəmələri mövcuddur ki, həmin məhkəmələr bir hakimdən ibarətdir.

“Qanuna əsasən, rayon (şəhər) məhkəməsinə bir hakim təyin olunmuşsa, o, həmin məhkəmənin sədrinin səlahiyyətlərini həyata keçirir, yəni, işə qəbul, işdən azad edilməsi məsələləri, məhkəmənin fəaliyyətində cari məsələlər və.s. Faktiki olaraq hakim həmin məhkəmənin sədrinin səlahiyyətlərini həyata keçirir, lakin bu o anlama gəlmir ki, o, məhkəmə sədridir.

Qanuna uyğun olaraq, hakimlərin fəaliyyəti 5 ildə 1 dəfədən az olmayaraq Məhkəmə-Hüquq Şurası tərəfindən qiymətləndirilir. Hakim sədrin səlahiyyətlərini həyata keçirməsinə baxmayaraq onun fəaliyyətini 5 ildə 1 dəfədən az olmayaraq Məhkəmə-Hüquq Şurası tərəfindən qiymətləndirmək mümkün olmur. Dəyişiklik qanunun təkmilləşdirilməsi məqsədilə edilir” –deyə qeyd olunub.

Dəyişiklik layihəsi Milli Məclisin iyunun 13-də keçiriləcək iclasında müzakirəyə çıxarılacaq.