Məktəbdə davranış qaydaları

Ən çox valideynlər və atalar uşaqları rahatlıq mülahizələrinə əsaslanaraq, yaşayış yerinə yaxın bir müəssisəyə yerləşdirməyi üstün tuturlar. Yalnız hansı məktəbə müraciət edildiyini, yəni evin hansı məktəbə yerləşdiyini və bir uşağı yazmaq üçün kifayətdir.

Uşaqların qorxu hissini dəf etməsi üçün bəzi tövsiyələr

Mütəxəssislər deyirlər ki, insanın yaşı artıb qabiliyyətləri inkişaf etdikcə qorxuların səbəb və məzmunu da dəyişir. Əvvəl ancaq xəyali şeylərdən qorxan uşaq, daha sonra xəstəlik, ölüm, sevdiyi insanları itirmək və s. hallardan qorxmağa başlayır. Lakin ailədə uşaqlara düzgün yanaşılarsa, müəyyən müddətdən sonra bu qorxuluq yox olar.

Uşaqlar hansı yaş dövründə nələrdən qorxurlar?

0-6 ay: Ani səs-küy;

7-12 ay: Tanış olmayan insanlar, qəfildən eşitdikləri yüksək səslər, anadan ayrılma;

1-3 yaş: Tanış olmayan insanlar, yaxınlarından ayrılmaq, qaranlıq;

4-7 yaş: Qaranlıq, ruhlar, yaralanma, heyvanlar, fırtına, göy gurultusu, valideynlərin ayrılması;

8-12 yaş: Qeyri-real varlıqlar ( qulyabanı, cin və s. ), xəstəliklər, atılmaq, qəza, ölüm, tibbi əməliyyatlar, diş həkimi, fırtına, göy gurultusu, məktəb problemləri, ətraf mühit tərəfindən qəbul edilməmək;

13 yaş və yuxarı: Məktəbdə cəzalandırılmaq qorxusu, mühit tərəfindən qəbul edilməmək, ondan gözlənilənlərin öhdəsindən gələ bilməmək, bədən quruluşundakı problemlər, cinsi qorxular.

Hər yaş dövrü üçün spesifik olan qorxular uşağın fiziki və mənəvi inkişafı ilə bağlıdır. Mütəxəssislər əmindirlər ki, hər yaş dövrü üçün normal sayılan bu qorxular uşağın fiziki və mənəvi inkişafı ilə bilavasitə əlaqəlidir. Bəzən valideynlər uşaqlarını bir şeydən çəkindirmək üçün onları qorxduqları şeylərlə hədələyirlər. Amma bu düzgün hal deyil, hədə qısa müddətə valideynlərin işinə yarasa da, uşağın psixologiyasına mənfi təsir göstərir: ” Qorxduqları şeylərlə hədələndikdə onlar bu qorxunun təsirindən qurtula bilmirlər. Həmin səbəbdən də normal fizioloji qorxuların getdikcə fobiyaya çevrilməsi təhlükəsi artır “.

İşığı söndürmə! Ana, mənimlə yat!

Xüsusilə, üç-beş yaş arasındakı uşaqlar heyvanlardan, qaranlıqdan, qarabasmalardan, nağıllardakı qeyri-adi varlıqlardan qorxurlar. Bu qorxular həmin yaş dövrü üçün normal hisslərdir. Uşaq ilk dəfə xəyalında canlanan hər hansı təhlükədən, yaxud, qaranlıqdan narahat olduqda bunu valideynlərinə deyə bilər. Qorxu hissinin dəf olması üçün valideyn müəyyən təlqinlər etməli, bir müddət uşağı tək qoymayıb onunla söhbət etməli və yuxuya gedənədək gözləməlidir.

Birdən ata-anama nəsə olar

Beş yaşından etibarən ölümün mahiyyətini anlamağa başlayan uşaqlarda xəstəlik və valideynlərini itirmək qorxusu yarana bilər. Adətən, bu vaxt uşağı bağrına basaraq ona ölümün təbiətin qanunu olduğunu və gec-tez hər kəsin öləcəyini başa salmaq kifayət edir. Ola bilər ki, qorxu bu cür təlqindən sonra da bir müddət davam etsin, amma uşaq əvvəlki kimi ciddi narahatlıq hiss etməyəcək və içindəki qorxuyla bərabər, normal yaşamağa alışacaq. Sevdiklərinin başına bir hadisə gələcəyindən qorxmaq hər bir normal insana xasdır, bununla belə, özünə təsəlli verməyi də bacarmaq lazımdır.

Dərsimi bilməsəm, müəllim hirslənib məni danlayar

Uşaqlar məktəb həyatına başladığı ilk vaxtlarda müəllimin ona hirslənəcəyindən, dərslərini yaxşı bilməyəcəklərindən qorxa bilərlər. Ümumilikdə, belə qorxular müvəqqəti hiss olduğundan, uşağın həyat ritmini poza biləcək qədər güclü faktor deyil. Uşaq böyüdükcə təmkini də artır və hadisələrə normal yanaşmağa başlayır. Demək istəyirik ki, bu qəbil fikirlər uşağın inkişaf prosesində öz-özünə aradan qalxdığından, valideynlərin ciddi narahatlıq keçirməsinə lüzum yoxdur.

Tərk edilmək qorxusu

Tanış olmayan mühitdə özünü narahat hiss etmək yarım yaşla üç yaş arasındakı bütün uşaqlar üçün normal hal hesab olunur. Lakin bu cəhət bəzi uşaqlarda daha qabarıq şəkildə müşahidə olunur. Belə uşaqlar yeni vəziyyətlərə və yeni mühitə alışmaqda çox çətinlik çəkir, anadan uzaqlaşmaq, necə deyərlər, onun yaxasından qopmaq istəmir və daim tərk edilmək qorxusu yaşayırlar. Bunun səbəbi isə uşağın öz təbiəti ilə yanaşı, valideynlərin və digər yaxınların problemə düzgün yanaşmaması ola bilər.

Birdən əlimi dişləyər

Uşaqların qorxduqları şeylərdən biri də heyvanlardır. Qorxuya üstün gəlmək üçün öncə uşaqlar heyvanları uzaqdan izləməli, sonra isə valideynlərinin onlardan çəkinmədiklərini görməlidirlər. Əgər ana və ya ata özü heyvandan qorxursa, ona örnək olmadığından uşağın qorxusunu dəf etmək çox çətin olacaq.

Nəyi etmək olmaz?

Uşaqlara, sadəcə, ” qorxma, qorxulu bir şey yoxdur ” demək, qorxduqları üçün onlara gülüb ələ salmaq və ya qorxmamağa məcbur etməklə problemi həll etmək olmaz. Əksinə, ailənin məsələyə bu cür yanaşması uşağın narahatlığını daha da artırır və o, özünü zəif, cəsarətsiz hiss edərək qorxmasından utanmır.
Bu cür uşaqlar ətrafda baş verən xoşagəlməz hadisələrin onların da başına gələcəyindən narahatlıq keçirirlər. Məsələn, sinifdə müəllim başqa uşaqlara hirslənəndə həmin uşaq düşünür ki, indi müəllim onu da danlayacaq və beləliklə, onda müəllimdən qorxu hissi yaranır. Yaxud da, televizorda kimisə quduz it dişləməsi xəbərini eşidəndə o da sövq- təbii hər hansı itdən qorxmağa başlayır.

Uşaqlar onlara pis təsir bağışlayan hadisələrin özlərinin başına gələ biləcəyindən narahat olurlar.

Uşaq qorxduğunu dilə gətirəndə bunun normal bir hiss olduğunu və hər kəsin bir qorxu yaşadığını ona başa salmaq lazımdır. O, bu vəziyyətin normallığını anlayandan sonra isə qorxunu necə dəf etmək yolları haqqında düşünmək olar. Bu cür mərhələli yanaşma uşağın qorxu hissinə üstün gəlməsi üçün çox vacibdir.

Uşaqlar özlərini qorxmadıqlarına inandıra bilsələr, bu problem daha tez həll olunar.

Uşaqlar çox vaxt özlərinə ürək-dirək verərək qorxuya üstün gəlməyin yollarını axtarırlar. Məsələn, çəkinə-çəkinə də olsa qorxduqları heyvana yaxınlaşmaqla və yaxud, qaranlıq otaqda qalmaqla özlərini qorxmalı bir şey olmadığına inandırmağa çalışırlar. Bir çox hallrda belə özünü təlqinlər müvəffəqiyyətlə nəticələnir. Lakin bu mümkün olmadıqda, ətrafda baş verən hər şey – evdəki gərginlik, qəfil baş verən xəstəlik və ölüm hadisəsi, qonşunun evinə oğru girməsi və s. uşaqda qorxu hissini daha da artırır. Belə hallarda öz razılığı ilə onu uşaq psixoloqunun yanına aparmaq məsləhətdir.

Məktəbdə davranış qaydaları

Uşaqlarda məktəbdə davranış qaydalarına riayət etmək üçün bəzən sadə deyil. Şagirdlər sadəcə onları unuturlar, ya da davranışlarını cəhalətlə motivasiya edirlər. Əlbəttə ki, bu vəziyyət həm müəllimlər, həm də tələbələr üçün çox arzuolunmazdır. Axı, çox tez-tez pampering və uşaqlıq düzəldilməz nəticələrə gətirib çıxarır – bunlar hər cür yaralanmalar, sınıq dərslər, zəif akademik performans və ya öyrənməyə mənfi münasibətin görünməsi. Bunun qarşısını almaq üçün, uşaqlar məktəbdə necə davranmalı və sual olmadan təhlükəsiz davranış qaydalarına riayət etməlidirlər.

Məktəbdə uşaqların təhlükəsiz davranış qaydaları mitinqdə

Bir uşağın istirahət edə biləcəyi vaxt, növbəti dərs hazırlamaq və ya bir qəlyanaltı var – sərf edilməməlidir. Əslində, məktəbdə təhlükəsiz davranışın qaydaları şagirdlərin fəaliyyətini ciddi tənzimləyir. Beləliklə, şagirdlərə fasilə qadağan edilir:

• sinif və koridor ətrafında qaçmaq;
• çıxmaq və pərdələr üzərində oturmaq;
• müəllim icazəsi olmadan açıq pəncərələr;
• zibil üçün;
• məktəb mülkiyyətini pozmaq;
• məktəbə gətirmək və kəskin və ya yanan obyektlərlə oynamaq;
• koridorda və daha çox yolda yeyin.

Həm də uşaqlar xatırlamalıdır:

• müəllim üçün zəng çalır və yalnız icazəsi ilə onlar azad ola bilər;
• Mətanət dövründə vəzifəli sinif şagirdləri növbəti dərs üçün hazırlamalı və kabineti havalandırmalı;
• Məktəb koridorunda gedərkən, uşaqlar sağ tərəfə qalmalıdır;
• Bir yetkin ya da bir qıza yol verərkən, şagird özünü ən yaxşı şəkildə göstərəcəkdir.

Sinifdə uşaqların davranış qaydaları

Dərslər zamanı müəllimlər və tələbələr arasında anlaşılmazlıqlar və münaqişələr var. Müəllimin bu xoşagəlməz anlarını minimuma endirmək üçün söhbətlər aparır və məktəbdə davranış qaydalarına münasibət bildirir. İkincisi deyir:

• şagird əvvəlcədən sinifə gəlməlidir;
• Tələbələri oturmaq üçün yalnız sinif müəllimi tərəfindən təyin edilmiş yerlərdə olmalıdır;
• Yalnız bir müəllim bir ofis aça bilər;
• şagirdin stolunda ona lazımsız bir şey olmamalı və onu tədqiqatlardan yayındırır;
• Ofisdən dərsdən çıxmaq yalnız müəllimin icazəsindən sonra mümkündür;
• Dərsdə tələbə müəllimin göstərişlərini yerinə yetirməlidir və sükuta əməl etməlidir;
• Müəllim daxil olur və ofisdən çıxdıqda, tələbələr ayağa qalxmaq məcburiyyətindədirlər;
• uşağın gündəmə gəlməsi üçün taxtaya çıxın.

Məktəblərdə müəllimlər təhsil müəssisəsinin ərazisində davranış qaydaları haqqında danışıqlar aparırlar. Müəllimlər məktəbi qadağan edir:

• çalılar və ağacların dallarını kəsmək, çiçək çarpayılarını və gözyaşı çiçəklərini qırmaq;
• məktəb bağçasında zibil və işıq yandırmaq;
• ağacların qabığına zərər verər və üzərinə müxtəlif yazıları kəsdirir;
• icazəsiz dərslər zamanı məktəbdən ayrılmaq;
• narkotik vasitələrin, spirtli içkilərin, siqaretlərin istifadəsi və ya gətirilməsi ;
• Viral və ya yoluxucu bir xəstəlik səbəb olan bir atəş ilə dərslərə gəlin.

Hansı məktəbdə uşağı vermək lazımdır?

Erkən və ya daha sonra, bir uşaq üçün bir məktəb seçmək üçün sual, bütün valideynlərdən əvvəl kəskinləşir. Axı, ümumi təhsil müəssisəsi qırıntıların həyatında olduqca vacib bir mərhələdir: onun şəxsiyyəti və baxışları formalaşdı, bacarıqları inkişaf edir, biliklərin əsas baqajını yığır. İnanırıq ki, birinci sinif şagirdi üçün məktəb seçmək üçün düşünmək indi valideynlər nəslin taleyini müəyyənləşdirir.

Məktəb: seçim meyarları

Ən çox valideynlər və atalar uşaqları rahatlıq mülahizələrinə əsaslanaraq, yaşayış yerinə yaxın bir müəssisəyə yerləşdirməyi üstün tuturlar. Yalnız hansı məktəbə müraciət edildiyini, yəni evin hansı məktəbə yerləşdiyini və bir uşağı yazmaq üçün kifayətdir.

Ancaq hər şey belə sadə deyil. Birincisi, layiqli bir məktəbin axtarılmasında, öz uşağının başını maraqlandırmalıdır. Körpəniz gözəl rəqəmlər işlədirsə, onu riyazi yanaşma olan bir quruma vermək yaxşıdır. İdman məktəbi fəal və fiziki cəhətdən inkişaf etmiş bir uşaq üçün uyğundur. Bir uşağı yüksək iş yükü olan xüsusi bir məktəbə göndərmək istəyirsinizsə, gələcək şagirdin bu cür bir araşdırma edə biləcəyini bilmək üçün hazır olub-olmadığını anlamaq lazımdır.

Bir ibtidai məktəbi necə seçmək məsələsinin həll edilməsi müəllimlərin ixtisasları, məktəblilərin digər valideynlərdən və ya İnternetdən öyrədilməsi səviyyəsi haqqında məlumat tapmaq vacibdir.

Uşağınızın hansı məktəbə getməsi lazım olduğunu düşünürsünüzsə, zəruri hallarda ixtisaslı yardım göstərə biləcək olan məktəb işçisində olan tibb işçiləri haqqında da məlumat əldə etməlisiniz. Gələcək birinci sinif şagirdinin sağlamlığına diqqət yetirsəniz, yemək otağının ümumi təhsil müəssisəsindəki yerə diqqət yetirin, burada yemək bişirilir.

Məktəb seçərkən başqa nə vacibdir?

Məktəbin müasir, onun xaricində və içərisində olub-olmadığını, yəni avadanlıqların səviyyəsini qiymətləndirmək üçün əmin olun: təmiri vəziyyəti, məktəb mebeli, idman zalı, müasir bir kompüter otağı və laboratoriya dərsləri aparmaq üçün dərslər. Məktəbin ərazisini yoxlayın, istər açıq hava istifadəsi, istərsə də dəyişiklik zamanı gəzinti.

Hər iki valideyn çalışsa, məktəbdə uzun müddətli kurslar və maraq qrupları mövcudluğu ilə maraqlanmalıdır.

Uşağınız üçün ən yaxşı olan məktəbi seçməyiniz qarşısında olmağınız, psixoloji mikroiqlimə diqqət yetirməyin: uşağınızın müəllimlər və digər tələbələr arasında rahat və rahat olmalı və bu, onların performansını birbaşa təsir edəcəkdir.

Uşaqları hansı məktəbə verməyi müzakirə edərkən, bütün mənfəətləri və istəklərini nəzərə alsın və ölçülü bir qərar verin.