Məmmədağa sultanov

/var/www/html/newlib/framework/db/ar/CActiveRecord.php(396): CComponent->attachBehaviors(array(“ml” => array(“class” => “common.behaviors.MultilingualBehavior”, “langClassName” => “Orglang”, “langTableName” => “orglang”, “langForeignKey” => “org_id”, . )))

Məmmədağa sultanov

MƏMMƏDAĞA SULTANOV

Şərq ədəbiyyatının mükəmməl bilicisi, şair, tərcüməçi, ədəbiyyatşünas alim, Əməkdar mədəniyyət işçisi, müharibə və əmək veteranı Məmmədağa Sultanov Ərdəbildə anadan olmuşdur. Respublikamızın bir sıra mətbuat orqanlarında çalışmış M.Sultanov, Nizami adına Dilçilik və Ədəbiyyat İnstitutunun Əlyazmalar şöbəsində fəaliyyətə başlamaqla məhsuldar elmi yaradıclıq yolu keçmişdir. 1926-cı ildə ilk qələm təcrübəsi olan �Sənət məktəbi� şeiri ilə ədəbi fəaliyyətə başlayan müəllifin yaradıcılığında klassik müəlliflərdən etdiyi tərcümələr xüsusi yer tutur. Füzuli, Nəsimi və digər fars dilində yazmış şairlərdən tərcümələr etmiş, �Kəlilə və Dimnə� kitabını dilimizə çevirmişdir. Alimin Rudəki, Cami, Əbu Əli İbn Sina, Sədrəddin Ayni kimi sənətkarlar haqqında mətbuatda çoxlu yazıları dərc olunmuşdur. Əsasən fars dilindən tərcümə ilə məşğul olan müəllifin onlarla tərcümə əsəri məlumdur: Heyran xanımın �Qəzəlləri� (1951), Xaqaninin �Seçilmiş əsərləri, �Töhfətül-İraqeyn (1959), Sədi Şirazinin �Gülüstan� (1982), Əssar Təbrizinin �Mehr və Müştəri� (1988), eyni zamanda �Zəfər təranələri� (1984), �Rübailər aləmində� (1989), Əmir Xosrov Dəhləvinin �Oğluma nəsihət� (1976) və s. kitablar bu qəbildəndir.

CDbException

Таблица “>”, упомянутая в записи active record класса “Org”, не найдена в базе данных.

2350 2351 /** 2352 * Constructor. 2353 * @param CActiveRecord $model the model instance 2354 * @throws CDbException if specified table for active record class cannot be found in the database 2355 */ 2356 public function __construct($model) 2357 < 2358 $this->_modelClassName=get_class($model); 2359 2360 $tableName=$model->tableName(); 2361 if(($table=$model->getDbConnection()->getSchema()->getTable($tableName))===null) 2362 throw new CDbException(Yii::t('yii','The table "" for active record class "" cannot be found in the database.', 2363 array(''=>$this->_modelClassName,''=>$tableName))); 2364 if($table->primaryKey===null) 2365 < 2366 $table->primaryKey=$model->primaryKey(); 2367 if(is_string($table->primaryKey) && isset($table->columns[$table->primaryKey])) 2368 $table->columns[$table->primaryKey]->isPrimaryKey=true; 2369 elseif(is_array($table->primaryKey)) 2370 < 2371 foreach($table->primaryKey as $name) 2372 < 2373 if(isset($table->columns[$name])) 2374 $table->columns[$name]->isPrimaryKey=true;

Stack Trace

/var/www/html/newlib/framework/db/ar/CActiveRecord.php(411): CActiveRecordMetaData->__construct(Org)

406 < 407 $className=get_class($this); 408 if(!array_key_exists($className,self::$_md)) 409 < 410 self::$_md[$className]=null; // preventing recursive invokes of via 411 self::$_md[$className]=new CActiveRecordMetaData($this); 412 > 413 return self::$_md[$className]; 414 > 415 416 /**

/var/www/html/newlib/common/behaviors/MultilingualBehavior.php(259): CActiveRecord->getMetaData()

254 255 private $_notDefaultLanguage = false; 256 257 private function createLocalizedRelation($owner, $lang) < 258 $class = CActiveRecord::HAS_MANY; 259 $owner->getMetaData()->relations[$this->localizedRelation] = new $class($this->localizedRelation, $this->langClassName, $this->langForeignKey, array('on' => $this->localizedRelation . "." . $this->langField . "='" . $lang . "'", 'index' => $this->langField)); 260 > 261 262 /** 263 * Attach the behavior to the model. 264 * @param model $owner

/var/www/html/newlib/common/behaviors/MultilingualBehavior.php(294): MultilingualBehavior->createLocalizedRelation(Org, “az”)

289 > 290 if (array_values($this->languages) !== $this->languages) < //associative array 291 $this->languages = array_keys($this->languages); 292 > 293 $class = CActiveRecord::HAS_MANY; 294 $this->createLocalizedRelation($owner, Yii::app()->language); 295 $owner->getMetaData()->relations[$this->multilangRelation] = new $class($this->multilangRelation, $this->langClassName, $this->langForeignKey, array('index' => $this->langField)); 296 297 $rules = $owner->rules(); 298 $validators = $owner->getValidatorList(); 299 foreach ($this->languages as $l) 
/var/www/html/newlib/framework/base/CComponent.php(331): MultilingualBehavior->attach(Org)
326 public function attachBehavior($name,$behavior) 327 < 328 if(!($behavior instanceof IBehavior)) 329 $behavior=Yii::createComponent($behavior); 330 $behavior->setEnabled(true); 331 $behavior->attach($this); 332 return $this->_m[$name]=$behavior; 333 > 334 335 /** 336 * Detaches a behavior from the component.
/var/www/html/newlib/framework/base/CComponent.php(298): CComponent->attachBehavior("ml", array("class" => "common.behaviors.MultilingualBehavior", "langClassName" => "Orglang", "langTableName" => "orglang", "langForeignKey" => "org_id", . ))
293 * @param array $behaviors list of behaviors to be attached to the component 294 */ 295 public function attachBehaviors($behaviors) 296 < 297 foreach($behaviors as $name=>$behavior) 298 $this->attachBehavior($name,$behavior); 299 > 300 301 /** 302 * Detaches all behaviors from the component. 303 */
/var/www/html/newlib/framework/db/ar/CActiveRecord.php(396): CComponent->attachBehaviors(array("ml" => array("class" => "common.behaviors.MultilingualBehavior", "langClassName" => "Orglang", "langTableName" => "orglang", "langForeignKey" => "org_id", . )))
391 if(isset(self::$_models[$className])) 392 return self::$_models[$className]; 393 else 394 < 395 $model=self::$_models[$className]=new $className(null); 396 $model->attachBehaviors($model->behaviors()); 397 return $model; 398 > 399 > 400 401 /**
/var/www/html/newlib/common/models/Org.php(252): CActiveRecord::model("Org")
247 * @param string $className active record class name. 248 * @return Org the static model class 249 */ 250 public static function model($className=__CLASS__) 251 < 252 return parent::model($className); 253 > 254 255 public static function All() 256 < 257 $models = Org::model()->findAll(array('order' => 'fullname', 'condition'=>'active = 1'));
/var/www/html/newlib/common/components/ApplicationConfigBehavior.php(53): Org::model()
48 49 if( ctype_digit($url[$this->langIndex - 1]) ) 50 < 51 $uid = (int)$url[$this->langIndex - 1]; 52 53 $uidModel = Org::model()->findByPk($uid); 54 if( count($uidModel) > 0 ) 55 < 56 $this->owner->user->setState('org', $uidModel); 57 $this->owner->user->setState('id', $uidModel->id); 58 
/var/www/html/newlib/framework/base/CComponent.php(561): ApplicationConfigBehavior->beginRequest(CEvent)
556 // an array: 0 - object, 1 - method name 557 list($object,$method)=$handler; 558 if(is_string($object)) // static method call 559 call_user_func($handler,$event); 560 elseif(method_exists($object,$method)) 561 $object->$method($event); 562 else 563 throw new CException(Yii::t('yii','Event "." is attached with an invalid handler "".', 564 array(''=>get_class($this), ''=>$name, ''=>$handler[1]))); 565 > 566 else // PHP 5.3: anonymous function
/var/www/html/newlib/framework/base/CApplication.php(207): CComponent->raiseEvent("onBeginRequest", CEvent)
202 * Raised right BEFORE the application processes the request. 203 * @param CEvent $event the event parameter 204 */ 205 public function onBeginRequest($event) 206 < 207 $this->raiseEvent('onBeginRequest',$event); 208 > 209 210 /** 211 * Raised right AFTER the application processes the request. 212 * @param CEvent $event the event parameter
/var/www/html/newlib/framework/base/CApplication.php(178): CApplication->onBeginRequest(CEvent)
173 * Remember to call the parent implementation so that static application components are loaded. 174 */ 175 public function run() 176 < 177 if($this->hasEventHandler('onBeginRequest')) 178 $this->onBeginRequest(new CEvent($this)); 179 register_shutdown_function(array($this,'end'),0,false); 180 $this->processRequest(); 181 if($this->hasEventHandler('onEndRequest')) 182 $this->onEndRequest(new CEvent($this)); 183 >
/var/www/html/www/front/index.php(35): CApplication->run()
30 /** url defines */ 31 32 define('DEFAULTURL', '/menus/index', true); 33 34 require_once($yii); 35 Yii::createWebApplication($config)->run(); 
3 böyük şəxsiyyəti həyata “qaytaran” azərbaycanlı - Layihə
Məmmədağa Sultanməhəmməd oğlu Sultanov 1910-cu il yanvarın 5-də Güney Azərbaycanın Ərdəbil şəhərində anadan olub. Kiçik yaşlarından ailəsi ilə birlikdə Bakıya köçüb. İbtidai təhsilini Bakıda alan Məmmədağa atasının tövsiyəsi ilə Balaxanı kəndində fabrik-zavod məktəbində, daha sonra Sabunçu qəsəbəsindəki neft texnikumunda oxuyub. Lakin neftçi olmaq arzusu onun üçün həmişə ikinci planda qalıb. Gənc Məmmədağa əsl vətəndaşlıq borcunu gələcəyə savadlı insanları hazırlamaqda görürdü.
Həmin vaxtlar o, Sabunçu qəsəbəsində fəhlə klubunda fəal iştirak edir, müəllim kimi bədii-siyasi axşamlar təşkil edir, fəhlələrə, qadınlara savad öyrədir, gündəlik qəzetləri onlar üçün oxuyurdu. O, eyni zamanda həmin klubun nəzdində təşkil edilmiş və görkəmli ədibimiz Seyid Hüseynin rəhbərlik etdiyi ədəbiyyat dərnəyinin iştirakçısı idi.
1931-ci ildə M.Sultanov qələmini ilk dəfə bədii tərcümə sahəsində sınayıb. O vaxtdan ara-sıra şeirlər, hekayələr yazıb, farsdilli klassik şairlərin əsərlərini - Xaqani, Nizami, Əssar Təbrizi, Sədi Şirazinin şeirlərini ana dilimizə tərcümə edib.
Məmmədağa müəllim 1933-cü ildə Azərbaycan Dövlət Elmi-Tədqiqat İnstitutunun aspiranturasına daxil olub. Bundan sonra bir sıra dövlət təşkilatlarında, müxtəlif rayonlarda qəzet redaktoru vəzifəsində çalışıb. 1939-1941-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsində fars dili müəllimi işləyib.
1942-ci ildə isə Təbrizdə ordunun siyasi şöbəsində baş təlimatçı vəzifəsində fəaliyyət göstərib. SSRİ-nin Tehrandakı səfirliyinin xüsusi təşəkkürünə layiq görülən Məmmədağa müəllim 1945-ci ildə ordudan tərxis olunaraq, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Nizami adına Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun Əlyazmalar şöbəsinə müdir vəzifəsinə təyin edilib. Bununla yanaşı, Bakı Dövlət Universitetində fars dili və İran ədəbiyyatı tarixindən dərs deyib.
1945-ci ilə qədər Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Nizami adına Dil və Ədəbiyyat İnstitutu binasında xüsusi bir otaq vardı ki, qapısında “Əlyazmalar şöbəsi” yazılan lövhə vurulmuşdu. Otağın rəflərində iki minə yaxın fars, ərəb, Azərbaycan dillərində kitab, bir neçə şairin, ədibin arxivi düzülmüşdü. 1950-ci ildə bu balaca şöbə Məmmədağa müəllimin səyi nəticəsində müstəqil Respublika Əlyazmalar fonduna çevrilib. Fond əvvəlcə Nizami adına Ədəbiyyat Tarixi Muzeyində, daha sonra Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətinin binasında geniş sahəyə köçürülüb.
Məmmədağa müəllim 1950-ci ildən 1972-ci ilə qədər Azərbaycan Elmlər Akademiyası Respublika Əlyazmalar fondunun direktoru vəzifəsində işini davam etdirib. Onun rəhbərliyi dövründə fondda saxlanılan nadir əlyazmalar və mətbu kitabların kataloqları tərtib və çap olunub.
70-ci illərdə Əlyazmalar fondunda görülən işlərin elmi səviyyəsi elə bir yerə çatır ki, onun xüsusi instituta çevrilməsi ideyası irəli sürülür, lakin bu işi görmək Sultanova qismət olmur. Ona qarşı olan bəzi qərəzli şəxslərə görə Məmmədağa müəllim öz istəyi ilə vəzifəsindən istefa verir. Lakin illər sonra ümummilli lider Heydər Əliyevin sayəsində Respublika Əlyazmalar fondu Hacı Zeynalabdin Tağıyevin yadigarı olan möhtəşəm binaya köçür və İnstituta çevrilir.
M.Sultanovun bir ədəbiyyatşünas kimi xidmətləri çox böyükdür. Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində parlamış üç böyük şəxsiyyəti - Xaqani Şirvani, Abbasqulu ağa Bakıxanov və Əssar Təbrizini xalqımıza tanıtdıran və demək olar ki, həyata yenidən qaytaran Məmmədağa müəllim olub.
Onun bir neçə ədəbi kəşfi də var. Onlardan biri Bakıxanovun itmiş hesab edilən “Divan”ının tapılmasıdır. Məmmədağa müəllimin bacarığı sayəsində Bakıxanovun külliyyatının əlyazması üzə çıxıb. Bir çoxu bu əlyazmanın “Qüdsi“ təxəllüsü ilə yazan başqa şairlərə - Mirzə Həsib Qüdsiyə, Mirzə Hüseyn Səbzvari Qüdsiyə, Qüdsi Şeyx İbrahim Gəncəviyə aid olduğunu bildirsələr də, o, elmi dəlillərlə sübut etdi ki, bu külliyyat məhz Bakıxanovundur.
Məmmədağa Sultanovun istər publisistik, istər elmi-pedaqoji, istərsə də ədəbi-bədii və tərcüməçilik işləri Azərbaycan ədəbiyyatı tarixinin önəmli parçalarındandır.
Qeyd edək ki, görkəmli ədəbiyyatşünas Məmmədağa Sultanov 1991-ci il yanvarın 22-də Bakıda vəfat edib.


Related posts:

Azrbaycan dili 3 cu sinif metodik vsait yukle 
Transmilli korporasiyalar 
Azerbaycan dilinin qrammatikasi 
Jim rohn znginliy v xoşbxtliy çatmağın 7 strategiyası.