Molla Penah Vaqif Eserleri

Qeyd etmək lazımdır ki, “Koroğlu” dastanımızı, min bir bayatımızı, Füzulidən tutmuş müasir dövrə qədər bir çox Azərbaycan şairlərinin şeirlərini gürcü dilinə tərcümə edən, ruhumuzun tərcümanı Zezva Medulaşvilinin tərcümələri orijinala yaxınlığı ilə, dilinin rəvanlığı ilə seçilir. Zezva Medulaşvili bir ildən sonra, yəni 1969-cu ildə “Sisartğela” (“Göy qurşağı”) jurnalında Vaqifin dörd irihəcmli şeirini dərc etdirib.

Pəri | Molla Pənah Vaqif

Vaqifin qoşmaları içərisində “Pəri”nin xüsusi yeri var. Şeirdə canlı danışıq dilinin təsiri aydınca duyulur. Sözlərin uğurla seçilməsi, misralarda ustalıqla yerləşdirilməsi güclü ahəngin yaranmasına az təsir etmir.

Mükəmməl təşbeh, epitet, təkrir, alliterasiya, assonans, frazeologizm, zəngin qafiyələr və s. şeirə xüsusi gözəllik və obrazlılıq gətirmişdir.

“Pəri” qoşması həm ideya-məzmununa, həm də bədii xüsusiyyətlərinə görə mükəmməl sənət nümunəsidir. Mətnin üzərində müşahidələri dərinləşdirməklə, mənbələrin əsasında araşdırma aparmaqla bu barədə əhatəli fikir yürütmək mümkündür.

Boyun sürahidir, bədənin büllur,
Gərdənin çəkilmiş minadan, Pəri!
Sən ha bir sonasan, cüda düşübsən
Bir bölük yaşılbaş sonadan, Pəri!

İxtilatın şirin, sözün məzəli,
Şəkər gülüşündən canlar təzəli,
Ellər yaraşığı, ölkə gözəli,
Nə gözəl doğubsan anadan, Pəri!

Üz yanında tökülübdür tel nazik,
Sinə meydan, zülf pərişan, bel nazik,
Ağız nazik, dodaq nazik, dil nazik,
Ağ əllərin əlvan hənadan, Pəri!

Ovçusu olmuşam səntək maralın,
Çıxmaz xəyalımdan hərgiz xəyalın,
Ənliyi, kirşanı neylər camalın,
Sən elə gözəlsən binadan, Pəri!

Günəş təki hər çıxanda səhərdən,
Alırsan Vaqifin əqlini sərdən,
Duaçınam, salma məni nəzərdən,
Əskik olmayasan sənadan, Pəri!

Vaqif Azərbaycan qadınını daha uca məqamda, yüksək mərtəbədə görməyi arzulayır. Ona görə də “hər yetən gözələ” “gözəl demir”; o həm mənəvi aləmi, həm də xarici görünüşü ilə gözəl olmalıdır. Sifətin göyçək olması, Vaqifə görə, hələ gözəl olmaq deyil; belələri “ellər yaraşığı”, “ölkə gözəli” sayıla bilməz. Ağıllı, ədəbli olanlar, Vaqifə görə, həqiqi gözəllərdir. Şairin fikrincə, gözəl o kəs sayıla bilər ki, şeiri duya bilsin, başa düşsün, ondan zövq alsın. “Qafiyə qəzəldən həm çıxa başı”, — deyən şair “Artıq ola həm kəmalı gözəlin” — fikrini dönə-dönə təkrar etməklə kamil gözəlliyə üstünlük verir.

Pərinin tanınmasına, sevilməsinə, “ellər yaraşığı”, “ölkə gözəli” sayılmasına səbəb onda məhz bu xüsusiyyətlərin olmasıdır. Mənbələrdəki fikirlərin mənimsənilməsi şeirin ideyasının, lirik qəhrəmanın hiss, düşüncə və davranışı üçün mühüm olanların aydınlaşdırılması və qiymətləndirilməsinə imkan yaradır.

Molla Penah Vaqif Eserleri

894.3611 – dc 21 AZE Mlla Pnah Vaqif. srlri. Bak, rq-Qrb, 2004, 264 sh. XVIII sr Azrbaycan dbiyyatnn n grkmli nmayndsi, h bhsiz, Mlla Pnah Vaqifdir. Vaqif yaradcl il xalq rinin tsiri yazl dbiyyatmzda stnlk qazanr. Vaqif pziyas srin ziddiyytlrini, svinc v kdrini daha parlaq ifad tdiyi n btnlkd Azrbaycan milli dbiyyatnn bu dvrn Vaqif sri adlandrmaq lar. Zamann qabaqcl idyalarnn, zvq v hvali-ruhiyysinin n yax ifadisi lan Vaqif ri il dbiyyatmzda yni mrhl balayr. lyazmalar sasnda, cnglrdn istifad dilmkl trtib lunmu bu kitabda byk airin qma, tcnis, qzl, mxmms v s.-dn ibart srlri tplanmdr.

ISBN 9952-418-01-6 RQ-QRB, 2004

________________________Milli Kitabxana______________________ RMZN FXRGzl ir z travtini h bir zaman itirmir. srlr kir, nsillr birbirini vz dir, sil snt sri lan irlr hmi ddaqlarda sslnir, rklr tsir dir, dillrd zbr laraq yaayr. Bl irlrin trif v tbli htiyac yxdur. nlar cap lunmasalar da, z mrlrini cazkar bir qdrtl uzadrlar. l bil szlrin shrkar quruluu nlara yni hyat v qvvt vrir. srlrin imtahanndan xb unudulmayan bl srlr klassik irsimizin n gzl nmunlridirlr. Mlla Pnah Vaqif d (1717-1797) z travtini srlrc yaadan klassik rimizin lmz nmunlrini yaratm sntkarlardan biridir. Vaqif z dbi v siyasi faliyytil xalqla bal mtrqqi xsiyytlrdn biri lduu kimi, Azrbaycan dbiyyatnn yni istiqamtd inkiafna kmk tmi qdrtli bir sntkardr. Vaqif 1717-ci ild Qazax mahalnn Qraq Salahl kndind anadan lmudur. airin sl ad Pnah, atasnn ad is Mhdi aadr. Lakin snralar Vaqif mktbdar lduu n Mlla Pnah ad il xalq arasnda tannr. 1759-cu ild Grcstan srhddind ba vrn qarqlqlar nticsind Qazax mahalnn bir n ailsi kimi Vaqifin ailsi d dma yurdlarn trk dib Qaraba xanlqlarna kmy mcbur lur. Vaqif burada da mktbdar kimi calr. , mktbd ald vaxt, yni zamanda irlr d yazaraq yava-yava mhurlar. Bu dvrn mhsulu lan srlrind airin maddi v mnvi sxntlar da z ksini tapmdr. Bu chtdn Bayram ldu qmasn misal gstrmk lar. Vaqif snra ua hrin krk, rada mktb ab khn psini davam tdirir. Lakin bu zaman Vaqifin airlik hrti hr trf yaylm idi. stdadl air yni zamanda hazrcavab, savadl bir alim kimi d hrtlnmidi. airin hrtini idn Qaraba hkmdar brahim xan nu saraya dvt dib, ik aas, yni daxili ilr zr vzir tyin dir. Lakin Vaqif az bir mddt rzind z al v istdad il byk nfuz qazanr, xanln btn daxili v xarici ilrini z lin alr v txminn 27 il mddtind sarayn n mtbr adamlarndan biri kimi tannr. Tarixi mxzlrdn Vaqifin Qaraba xanlnn mhkmlnmsi urunda alan bacarql bir dvlt xadimi lmas anlalr. Xsusn xanln mrkzi hrinin abadladrlmasnda v tmiri ilrind nun byk rlu lmudur. Mlumdur ki, Vaqif dvrnd Azrbaycan bir sra xanlqlara ayrlrd. Vaqif bacarql bir dvlt xadimi kimi bu paralanmann lknin mdni-

________________________Milli Kitabxana______________________iqtisadi inkiafna ciddi man lduunu anlayr v var qvvsi il xanlqlar birldirmy can atrd. Lakin bu mmkn lmad raitd lknin thlksizliyini tmin tmk n air Rusiya il lan laqlri daha da mhkmltmy balayr. Bu zaman Irandan Aa Mhmmd ah Qacar trfindn gzlniln thlkni hiss dn Vaqif lkni mdafiy hazrlar, bu mqsdl qnu dvltlrl ittifaq balayr, Rusiya il siyasi laqlri mhkmlndirirdi. Mhz Vaqifin bl bir siyasi faliyyti nticsi laraq Qaraba xanl ua qalasn Qacarn hcumundan mdafi dib qruya bilir. Lakin Qaraba xanl Qacarn ikinci hcumunu df tmy mvffq la bilmir. Buna hm Rusiya rdularnn uzaqlamas, hm d lkd ba vrn flakt imkan vrmir. 1797-ci ild ua qalasn ial dn Qacar Vaqifi d zindana saldrr. Lakin Vaqif, Qacarn ldrlmsi il laqdar laraq hbsdn qurtarr. Bu mnasibtl yazlan y Vidadi, grdii-dvrani-kcrftar bax misras il balayan qzlind air hmin msly txunmudur. Aa Mhmmd ah Qacarn mlubiyytindn snra brahim xann qarda lu Mhmmd by avanir xanl z lin alr. Tz Qaraba xan misinin btn yaxn adamlar kimi Vaqif d pis mnasibt bslyir v nu ldrmk n bhan axtarr. Bu zaman Vaqifin vziyyti daha da arlar. airin Grmdim mxmmsi d nun kirdiyi bl ar zamanlarda qlm alnmdr. Nhayt , Vaqif brahim xann dalsnca qasid gndrib yazd mktubda xandan tz qaytmasn xahi dir. Lakin mktubu aparan qasid tutulur v Vaqifin xana yazd hmin mktub l kir. Mhmmd by avanir 1797-ci ild airi lu li aa il birlikd ua hrind ldrtdrr. Btn hyatn xalqla, vtn xidmt iin srf tmi, xalqyla yaxndan bal bir yaradla malik airin hyat ylu bl faci il bitir. Vaqif dam dildikdn snra nun vi talan lunur. Btn bunlar Vaqif irsinin biz qdr glib atmamasna sbb lur. Talan zaman airin srlrinin x hisssi itib-batm , divan v lyazmalar mhv lmudur. Lakin xalq svimli airinin irlrini hafizlrind yaatm, mxtlif vasitlrl Vaqifin srlrinin myyn qismini mhafiz tmy mvffq la bilmidir. Vaqif yaradclnn hafizlrd qalan v dbiyyat maraqllar trfindn krlb saxlanlan ayr-ayr nmunlri biz ata bilmidir.Vaqif yaradcl lirik pziyann artq myyn inkiaf ylu kib frmalamaqda lduu bir dvr tsadf dir. Vaqif is frmalamaqda lan lirik ri yni ralist inkiaf yluna salaraq, nu xalq ruhuna, xalq zvqn yaxnladrm, zn qdrki frqli bir ylla istiqamtlndirmidir. Vaqif yaradcl il Azrbayan ri tarixind yni bir dvr balanr. Vaqif lirikas il pziyada yni bir shif alr, pziyamzda nikbin bir hvali-ruhiyy, hyati v dnyvi gzlliy prsti hisslri qvvtlnir. Ralist rin ilk nmunlri nun ad il baldr.

________________________Milli Kitabxana______________________Vaqif yksk zvq, inc hisslr, drin v nikbin duyular airidir. nun yaradclnda mhbbt lirikas sas yr tutur. Klassik rimizin sas mvzusu lan gzllik airin lirik qmalarnda yni bir mna, yni bir travt ksb dir. Aq rimizdn gln yksk dnyvilik Vaqif lirikasnda istiqamtvrici rl ynayr. nun qlm ald gzllr btn xarici mlahti v daxili znginliyi il tsvir dilir. Vaqif, qmalarnn mhm hisssini gzlliyin tsvirin hsr tmidir. Bu srlrd tsvir lunan srv qdli, mina bylu, zlf nbr, kr gftarl gzllr yni zamanda gzl yrii, gzl duruu, gzl rftar v dan il d airin ruhunu xayan ral insanlardr. turuun gzl, duruun gzl, Sallann gzl, yriin gzl, Xyun, xlqn gzl, hr iin gzl, Bx lub bu xubluq xudadan sn. Xarici gzlliyin tsviri airin irlrind sas yr tutur. nliyi, kiran nylr camaln, Sn l gzlsn binadan, Pri. dyrk tbii insan gzlliyindn bhs dn Vaqif sad, hyati tbihlr vasitsil tsvir tdiyi gzli xucunun gz qarsnda mhartl canlandra bilir. zn a, dyirmi, gzn mstana, Baxn barm dndrdi qana. Azn sdf, dilrindir drdana cayib cvahir lli svmim. Halqalanr zlfn buxaq yannda, Yay qalarn ucu qulaq dalnda, Znxdan iind yanaq yannda Qara tlli bir xtal svmim. Vaqifin gzlin prtrtini yaratmasn airin baqa bir rind bl mahid dirik. Zlflrin snbldr, yanan lal, Bax tn dir vhi qzal,

________________________Milli Kitabxana______________________Gzlri mstan, az piyal, Grdni minadr mnim svdiyim. Byu yaraql srvi xuraman, ndamdr a gl, sinsi mydan Klay glgz, libas lvan, Bir gli-rnadr mnim svdiyim. Vaqif, qmalarnda qadn gzlliyindn bhs drkn vfa, sdaqt, tmizlik kimi siftlri bu gzlliyin ayrlmaz hisssi laraq gtrr, lmli, mriftli qadnlar triflyir. zg il hrgiz lmaya ii, Qafiy qzldn hm xa ba, Bulaqtk qaynaya hm gz, qa Artq la hm kmal gzlin.Buradan aydn lur ki, Vaqif gzllikdn danarkn tkc zahiri kyfiyytlrl kifaytlnmir. , qadnlar mnvi chtdn gzl, hyal, abrl, inc zvq malik insanlar kimi grmk istyir. Vaqif qadnn mnvi gzlliyindn bhs drkn bzn masirlrindn frqlnmyn mhdud grlr d yl vrir. , bzn qadnlara yalnz aiqinin zvqn xayan mti bir mxluq kimi yanar. Bu ruhda lan irlrind Vaqif qadnlar yalnz zn ziynt vrmkl mul lan, hr cr faliyytdn knarda, yalnz z xarici grkmi haqqnda dnn muq kimi grmk istyir. Mhitin tsirindn irli gln bl xsusiyytlr Vaqif yaradclnn mhdud chtlri kimi qiymtlndirilmlidir. Vaqif irlrind airin hyata ptimist baxndan dan ad bir hvali-ruhiyy, nikbin ruh sas yr tutmaqdadr. nun hyatn qdrini bilmy, nun nmtlrini qnimt saymaa aran srlrind hyati gzlliklri drindn duyub, btn bunlardan hzz alma bacaran inc zvql bir air ruhu hakimdir. nun srlrind Azrbaycan xalqnn adt v nnlri, yrli v mhlli xsusiyytlri znn parlaq ksini tapmdr. Byk airin yaradclnda ruh ykskliyi v hyata ballq sas mtivlrdn biridir. , xalqdan qvvt alm, xalq dbiyyatnn nikbin hvaliruhiyysindn qidalanmdr. airin hyata nikbin baxn ifad dn srlri irisind nun Vidadi il dyimsi daha sciyyvidir. Hyata bal lan air htta qarlad tinliklri bl ty-bayram hsab dir, hyatn hr anndan bacarqla istifad dib, n il mr srmyi mslht grr.

________________________Milli Kitabxana______________________Ty-bayramdr bu dnyann zab, Al lan na gtirr tab. LakinVaqif xas lan bu ruh ykskliyi airin btn yaradcl byu davam tmir. Hyatn sn illrind qarlad ar rait airin xsi hvaliruhiyysind d tsir tmy bilmir. Bu is airin yaradclnda kskin dn yaranmasyla nticlnir. Hmin illrin mhsulu lan srlrin ruhunda ciddi dyiiklik zn gstrir. Bu zaman airin yaradclnda ictimai mtivlr, hyatn, zamann grdiindn ikayt z ksini tapr. Hyatnn sn illrind yazd Bax rdifli qzli v Grmdim mxmmsind air hyatn km klrind myyn ac tcrbsi lan, rxi-dvrann daltsiz grdiindn naraz bir insan kimi ikaytlnir. vvl yazlan srlrdn frqli laraq bu irlrd drin hzn, kdr, bdbin bir hvali-ruhiyy zn gstrir. air Vidadiy yazm lduu Baxrdifli qzlind dstuna mracitl Grdiidvrann kc rftarndan ibrt gtrmy, hyatda ba vrn bu cr gzlnilmz hadislrdn drs almaa arr. y Vidadi, grdii-dvrani-kc rftar bax Ruzigara ql tamaa, kar bax, kirdar bax! Hmin ird Vaqif dstuna mracit drk Ba gtr bu hli almdn ayaq tutduqca qa, N qza, n ula, n dusta, n yar bax! dyir. Vaqifin Vidadiy mracitl ddiyi bu stirlr nun bundan bir qdr vvl hmin dstu il dyirkn ddiyi: Say qnimt diriliyin dmini, Kn hmdmlrin km qmini, Aln lsun sil gznn nmini, Dxi gri glmz nlar, alarsan! misralarndan mnaca n qdr frqlidir. yni xs mracitl sylniln bu irlrin ruhunda aydn grnn ziddiyyt Vaqifin dnyagr v yaradclnda lan kskin dnn ifadsi idi. Vaqif yaradclndak bu dn aydn ifad dn baqa bir sr is nun Grmdim mxmmsidir. airin ictimai mzmunlu srlri iri-

________________________Milli Kitabxana______________________sind mhm yr tutan bu mxmmsi Vaqif Mhmmd by Cavanirin hakimiyyti illrind qlm almdr. Burada yaad mhitd hddindn artq daltsizliklr mruz qalan airin tirazlar, zmansindn ikaytlri ifad lunur. Vaqif bu mxmmsi yaad mhitin v cmiyytin badan ayaa qdr haqszlq zrind qurulduunu kskin ifa dn aadak bytlrl balayr: Mn cahan mlknd mtlq dru halt grmdim, Hr n grdm yri grdm, zg babt grmdim. Bu stirlr Vaqifin daltsizlik hkm srdy bir cmiyyt lan tiraz, yaad mhit qar kskin ittiham idi. Daha snra is airin hmin cmiyytin ayr-ayr nmayndlrin, sultanlara, drvilr, daltsiz bylr, din xadimlrin v sdaqtsiz dstlara lan snsuz nifrti ifad lunmaqdadr: Nfs mmar lind srbsr lmu sir, Hqqi batil ylmilr, ilnir crmi kbir, yxlr yyad, abidlr busn qmtrir, Hi ksd hqq layiq bir ibadt grmdim. Bl bir zamanda qdirbilmz insanlarla hat lunduunu qyd dn air yldiyi yaxlq vzin hmi pislik grdyn sylyir, dstluq tdiyi insanlarn davtindn ikaytlnrk: Bulmadm bir dst kim, ndan bir davt grmdim. dyir. Cmiyytin zbanal, qanunsuzluq v daltsizliklri ifa dn bu rind air Mxtsr kim byl dnyadan grk tmk hzr! dyrk btn bunlara qar tiraz v nifrtini ykunladrr. Qyd dildiyi kimi, bu sr airin Mhmmd by Cavanir trfindn grdy haqszlqlarn tsiril qlm alnmdr. Lakin irdn aydn hiss lunur ki, Vaqif tkc z xsi narazlqlarn ifad tmkl kifaytlnmir, burada haqszlq zrind qurulmu all adamlar zilltd saxlayb, alaqlar mtbr hsab dn cmiyytin daltsizliyi, xanlarn hrt, hakimiyyt n apardqlar mharib v qanl siyast qar xalq tiraznn mumil-

________________________Milli Kitabxana______________________dirilmi bdii ifadsi vrilmidir. Vaqifin irlri z kli xsusiyytlri tibaril d ynidir. nun srlrind, xsusn qmalarnda dil sn drc bdii, canl v saddir. Vaqif n qdr hr mhitind yazb yaratsa da, nun irlrind lat hyatndan alnm, knddn gln ifadlr daha mhm yr tutur. , Quran xuyan, stndn, bandan nbr qxuyan, li plad iynli hr qadnlarn tsvir ts d, bnztmlri, tbih v istiarlri kndl, knd tbiti il baldr. air gzl sayd hr yi hyatla, tbit znginliklri il mqayisd vrir. Bllikl, airin gzllik myar knd tbitidir. dur ki, nun xtilat irin, sz mzli, llr yara, lk gzli. adlandrd gzllr yalba snaya, srx cyrana bnzdiln, gl bdn, qn az, kklik yrili, maral baxl, sna sall, ahmar sal qzlardr ki, bu siftlrin hams knddn, xalq dbiyyatndan glir. Mhz buna grdir ki, Vaqif yaradcl z nvbsind ifahi xalq dbiyyatna da qvvtli tsir gstrmidir. nun srlri hl XVIII srdn balayaraq aqlar v xanndlr trfindn mclislrd, yncaqlarda xuna-xuna davam tmkddir. Aqlar, xalq airlri Vaqif irsini mhbbtl svib nun yaradcln yksk qiymtlndirmilr. Hl airin masiri lan Aq li na xitabn yazd ird Vaqif yaradcln bl qiymtlndirir: Bu srd airlrin xansan, Mdrris brabrsn yni sn. Ltfn mdnisn, fzlin kansan idnlr szn smin glmi. XIX v XX sr aqlarnn xu Vaqifin mvzularn tkrar tmi, nun kimi qmalar yaratmaa alm, nun qafiylrini, rdiflrini v bdii ifadlrini dn-dn iltmilr. Xsusn Aq lsgrdn snra mhur ustad aq kimi tannan Bzalqanl Aq Hsynin yaradclnda Vaqifin qvvtli tsiri hiss dilir. nun qmalar irisind Vaqifin misralarna x rast glmk lur. ifahi xalq irindn gln v Vaqifin yaradclnda yksk bir zirvy qalxan hyatsvrlik XVIII sr Azrbaycan pziyasnn n byk nailiyyti v stnlydr. Vaqif ir dilimizi rb, fars trkiblrindn, mmmal ifadlrindn tmizlyrk canl xalq dilinin brazl ifadlrindn istifad tmk ylu il

________________________Milli Kitabxana______________________sadldirmi v znginldirmidir. Vaqifin pziya dilimiz gtirdiyi yniliklr bu gn qdr ralist rimizin inkiaf n sas bir zmin lmudur. Mhz buna gr d Vaqif rinin ralist istiqamtini grn M.F.Axundv Vaqif pziyasndak ralizm lan bl myli yksk qiymtlndirmidir. Firudin by Krli is nu milli air adlandraraq yazrd: nun ir v qzliyyat bizim Azrbaycan trklrin ziyad x glir v hr n nun qlmindn zhura glibs. tamamisi rkdn v hqiqi hyatdan nt dn srlrdir. Milli airlrimizdn nun kimi sad v aq lisanda v ana dilimizin ivsind ir v qzl yazan az lub. Vaqif zndn snra gln rimizin inkiafna qvvtli tsir gstrmidir. airin ld lan ir incilri d nun zngin yaradcl haqqnda gni danmaq n imkan vrir. Vaqif rinin byk hyati qvvsini hiss dib dbiyyatmzn inkiafna gstrdiyi qvvtli tsiri yksk qiymtlndirn Firudin by Krli hsrtl yazrd: Hrgah Vaqif v Vidadi kimi mhur airlr zg milltlr arasnda zhur tmi lsaydlar, bibh indiy kimi nlarn asar v ari dfat il apdan xb bnayi-millt irisind yaylmd. nlarn qbri stnd niangah qyulmudu v vfatlarnn lli v yz snlik yubilyisi ymi alisi artq clal v tntn il yad lunmudu. airin abidsi Azrbaycann gzl paytaxtnda xalqmzn grkmli sntkarlar srasnda zmtl dayanr. Vaqif irsi hl airin yaad dvrd diqqti clb tmidir. Vaqifin srlriilk df bir kitab klind tplanaraq 1856-c ild Tymurxanurada Vaqif v sair masiri ad altnda ap tdirilmidir. Snralar Vaqifin srlrini M.F.Axundv ap tdirmk istmidir. Axundvun tplad matriallardan istifad dn Adlf Brj hmin srlri 1867-ci ild Lypsiqd nr tdirmidir. Vaqifin srlrini M.F.Axundvun tapr il Hsyn fndi Qayibv tplamaa almdr. Lakin nun tplad srlr ap dil bilmmidir. Vaqifin srlri 1908-ci ild Taz hyat qztinin mdiri Ham by Vzirv trfindn nr dilmidir. 1925-ci ild Slman Mmtaz Vaqifin irlrindn bir hiss tplayaraq Kmmunist qzti nriyyatnda ap tdirmidir. Yn d airin hmin mllif trfindn tplanlan irlri 1937-ci ild ap lunmudur. Vaqifin srlrinin lmi nri 1945-ci ild Azrbaycan lmlr Akadmiyasnn Nizami adna Dil v dbiyyat Institutu trfindn nr lunmudur. Bakda Nizami muzyi binasnda Azrbaycann grkmli yazlar srasnda Vaqif d hykl qyulmu, byk xalq airi Smd Vurun Vaqifin rfin bir sra gzl irlr yazmdr. Smd Vurun z irlrind Vaqifin srlri il trbiylndiyini d qyd tmi, n yax srlrindn hsab lunan Vaqif dramn da byk airin hyatna hsr tmidir. Vaqifin xuculara tqdim lunan bu nri lyazmalar sasnda trtib dilmi, 1937-ci ild Azrnr trfindn Vaqifin ap dilmi klliyyat il mqayis dilib drstldirilmidir. Tqdim diln hmin kitabda Vaqifin bu vaxta qdr nr lunmam bir sra irlri baqa lifbalarla XIX srin vvllrind yazya alnm lyazmalarndan krlmdr. yni zamanda Qaracadal ndlibin Lninqrad rqnaslq Institutunun lyazmalar bsind saxlanlan srlrinin snundak lavlrdn v Azrbaycan lmlr Akadmiyasnda mvcud lan cnglrdn istifad dilmidir. Bllikl, bu lmi nrd Vaqifin srlrinin mhm bir hisssi hat dilmidir. Lakin bu h d dmk dyildir ki, Vaqifin btn srlri kitabda tplanmdr. x htimal ki, xsusi llrd lan v tdqiqatlara atmayan cng v lyazmalarnda airin ap dilmmi srlri vardr. Hmid Arasl

ux qmzlrin, xncr kirpiyin Gnd lur yz min qan qabanda, Xumar-xumar baxan ala gzlrin Grkdir vrsn can qabanda. Qan qabanda sall birk, Say salm z l mbark, Amma iki dst tr bnv tk Qymu al yanan yan qabanda. Zlfndn qxuar gl ryhanlar, Qurban hr muyin yz min cavanlar, Pivazna glir huri qlmanlar, Mlayik durmular san qabanda. Vaqif qurban znxdann ahin, irin gln, x nigahin, Qul lasan bl xublar ahin, Durasan hr axam, dan qabanda.

________________________Milli Kitabxana______________________Xublar arndan yarmaq lmaz, igidin hmdmi grk a la. Bst bylu grk, mina grdnli, Zlfi siyah, var ndam a la. Shr dura srm k gzn, Birklrin hlq qya zn, Cilvln, sal vr zn, i, gc glb-ynamaq la. Dn ab, l dynd yaxya, A gln barna pykan txuya, Bdnindn mk nbr qxuya, Zlf grdnind bir qucaq la. Bir mayabud grk, baldr yun, Srasr t basa dizin, tpuun, l dynd dura buunbabuun Titry, quyruqdan x yumaq la. Hyas znd, qli banda, ldr Vaqifi gz qanda, Ya n , ya n drd, n b yanda, N ndan bykrk, n uaq la.

________________________Milli Kitabxana______________________Bir snmin sinsin mtaam, x kirm ah zar, amama! Mn ha qaldm hsrt, lim ytimz, Sn gt, gr canan bar, amama. Mtlbidir bir nvrst knlmn, lmad drman xst knlmn, nun n bu ikst knlmn N sbri var, n qrar, amama! Yaxa ab ta ki, sin gstrdin, Srasr barm qana dndrdin, Mnim drdimdndir snin d drdin, Rngindir n yavuz sar, amama! Mnim yarm bir caib dilbrdir, z tz gldr, zlf nbrdir, Sanasan ki, iki qnd krdir Qynundak qa nar, amama! Qurbanam Vaqifin bu xamsin Ki, yazar drdini dst namsin, Yt bilmz yarn amamsin, lsa bu dnyann var amama!

________________________Milli Kitabxana______________________Can vrib yz minnt il almam, Gndrirm sni yar, amama! Taz tadan zlbsn, xarsan Yarn qynundak nar, amama. Cismin n nazikdir, gl bdn kimi, Bir x qxun glir, yasmn kimi, Ndn saralbsan sn d mn kimi, Ndir drdin, y biar amama? Haqdr, snd vardr xyli nzakt, Yarn amamas bir qyri babt; Qrxuram ksn klli xcalt Dursan nla brabr, amama. Yarn amamsi xar kr, Hyran lur mlk, gr gstr, Yaraqdr a sinsi mrmr, Qlb x ciyrlr par, amama. Giribandan nagah land akar, Dalr aln, huum hr n var, Xst Vaqif tifil kimi qan alar, Nun qlmazsan bir ar, amama?

________________________Milli Kitabxana______________________Bnf tk nbr zlfn buy vrir, Hr yuyub srnd hvay, Zynb! nun trin dimamdan zmsin, mant t badi-sbay, Zynb! Qaa vsm, gz srm knd, Siyah zlf dal grdn tknd, Sallanban kklik kimi sknd, xarsan yalba snay, Zynb! Sni svn x blay tu lur, ql gdir badan, framu lur, Avazn glnd can bihu lur, Qurbanam nazik sday, Zynb! Yana lalsn, qamti dalsan, Az kr, dili, dda balsan, Sanasan ki, yrun, vhi maralsan, lubsan yaraq bay, Zynb! Snsn padah, xan Vaqifin, qli, huu, din-iman Vaqifin, Hsrtindn xd can Vaqifin, Nlur ki, glsn buray, Zynb!

________________________Milli Kitabxana______________________Gl, y qlbyi Mhmmdxan by, gr syyad isn, brni saxla! Naaraxanann yllarn gzl, Baldan gln drni saxla! vlrd mst, bamaq satan qyma, axr iib srx yatan qyma, zn qardalq tutan qyma, Qnaq n rk vrni saxla! Dst dstun ylunda dr ziyana, gid grk tab gtir dayana, Naaraxanadan bir az bu yana, Zalm, [sn] chd yl ran saxla! Sn mnim szm h gtirm k, Bizim vlrd d gl grn tk-tk, Dirrik-trvz yax kik k, Kini, yt, tz trni saxla! Aqz lu Piri, sn mni km, zgnin yurdunda dam tikm, Qyri gzllrdn h fikir km, Sn l gz rni saxla!

________________________Milli Kitabxana______________________Xyli vaxtdr ayrlmq yar iln, Grdk, amma tanmadq, ayrldq, Qald canda gizli-gizli drdimiz, Birc klm danmadq, ayrldq! Qrib-qrib durduq biganlr tk, Syuq-syuq baxdq divanlr tk. Dnmdik bana prvanlr tk, q duna yanmadq, ayrldq! Yarm saat bir arada qalmadq, q atin canmza salmadq. Yalvarban yarn knln almadq, l gtdi, barmadq, ayrldq! zaman ki, anal trk tdik, Cda ddk, xyli ciyr brkitdik, Aralqdan knl quun rktdk, Bir-biril qnumadq ayrldq! Vaqif svdi bir iqrarsz bivfa, Bada gtdi tamam kdiyi cfa, Grbn ylmdik x sfa, Qucaqlab, sarmadq ayrldq!

________________________Milli Kitabxana______________________lmayayd bl sfr xmaq, Biz yar il danmadq, ayrldq. Halallab, hmmtlib dst iln, Tmnnib grmdik, ayrldq. Bilmm, kim dyim drdim nsi, Yarn tr mmsi, sin haas. Yuxu mni ald gln gcsi, Gl zndn pmdik, ayrldq. Biz dymadq yarn irin dilindn, kr parasndan, lbi-balndan, Mina grdnindn, inc blindn, Hayf ldu, sarmadq, ayrldq. Vaqifm, stm glmz xas li, Silinmdi h knlmn pas li. N mddtdir, canan bizdn ksli, Knln alb barmadq, ayrldq.

________________________Milli Kitabxana______________________Bir cavan tazdn glib rsy, cayib landr, ad Mhmmd. Zahirin z tk pak imi sli, la bilmz h vladi-Mhmmd. Yni glib xtti, tr bnv tk, Qa, gz l baxdqca gyk, Dannd, fhmid, qabil zirk, Sahibcamal, sz ustad Mhmmd. Srx turanda lind saz, Bnd dir qular gyd avaz, Yni ytn igidlrin ahbaz, Sanasan ki, bir snad Mhmmd. Qlmd, qlncda, sazda, sdad Brabri yxdur dari-fnad, Mhr mhbbti hddn ziyad, Gstrir x tiqad Mhmmd. Mhr hkayti mkl hkayt, Ya hzrti-rsul, yl inayt, Vaqifm qulami-ahi-vilayt, yl mn bir imdad, Mhmmd.

________________________Milli Kitabxana______________________Duruban qil gzar yldim, Bir prinin ldum mhman vind. Zrrc grmdim hrmt, izztin, Qaldm l, pman-pman vind. Ta ki, mni grd l qlbi qara, kdi yaman gl rxsara, Dndrdi zn, tutdu divara, Sanasan ki, yxdur insan vind. Dda krdir, gftar rbt, N fayda, ylmz irin mhbbt. Mxlsi ki, yxdur nda bir lzzt, Bldur l ac qlyan vind. Km dilbrin sn tandan, Tr bnf qxar hr bucandan, Sanki bir gudir cnnt bandan, Albdr gli-lvan vind. Vaqif, bir kims ki, bizdn yana, Yqin bil ki, bizln lmaz aina, Gldiyimiz h glmdi xuna, Tapdm mn haln rfan vind.

________________________Milli Kitabxana______________________Siyahtl grmdim Kr qranda, Mgr h yalba lmaz bu yrd? Trlan knlm yn uca dalara Havalanb, hrgiz qnmaz bu yrd. Bu diyarda klaay yx, katan yx, Sinm buta, mjgan xun atan yx, Srx durub bir nzakt satan yx, H svdagar fayda bulmaz bu yrd. Bzk bilmz bu diyarn gyyi, Tanmaz al arqat, zrrin lyi, A buxaq altndan hlq biryi Tr mm stndn salmaz bu yrd. Yarn xyalil bu gn mn adm, Qribliy dsm, qan alar didm. Prisi yannda lmayan adm N yax sa qalr, lmz bu yrd. Dslr ki, Vaqif, n ldu sn, Rngi-ruyin dnb hyvaya gn, li tr mmdn zn kimsn Saralban nc slmaz bu yrd.

________________________Milli Kitabxana______________________Bu gn bir cayib gzl svmim, Blsi lammaz h vilaytd, Sanasan ki, camalndan nur yar, Yaranbdr, yarb, n x satd. Al arqatdan yamaq tutub ny, Simin yaradrb zr nimtny, Dyildir brabr h kimsny, Xublarn ahdr an vktd. Glabiln zlfn casn yr, zn baxanda qan lur ciyr, Gydn yr nmi mlkdir mgr, Yxsa insan lmaz bl surtd. Bilyi, bazusu, hr bndi gzl, Grdnd zlfnn kmndi gzl, Ayna tutdu, durdu bzndi, gzl, Salland, grsn, n qiyamtd. Sna cas tk srind tli, A gl yarpa tk aya, li, Cismi dlu, nazik bdni, bli, Grmmim dilbr bu nzaktd. Ayraydn basndan, lindn, Bir xlvtd tuta idin lindn, mydin azndan, irin lbindn, Grydin ncdir dadda, lzztd. Nvcavanlar qy hmi var lsun, Amma ki, bizlrdn xbrdar lsun. Vaqifin duas sn yar lsun! Sni haqq saxlasn mr dvltd.

________________________Milli Kitabxana______________________Bir xlvt yr la, yar lmaya, nda shbt dk ikimiz bl. l-l tutuub dyk, glk, Tutaq bir x lft ikimiz bl. Ql-byun turaq, srtk z-z, Baxaq bir-birmiz gz sz-sz. Gah-gah qucaqlab kys-kys Grk lbdn lzzt ikimiz bl. Srmlnsin ala gzlr ux lsun, Siyah kirpik ucu almaz x lsun, Sg rqiblr aralqdan yx lsun, Gzk bir frat ikimiz bl. Dyunca zvq alaq naz qmzdn, ndi kmyk h bir kimsdn, Hr gclr, irin-irin, sbhtn ylyk hkayt ikimiz bl. Vaqif, yardan it gln cavab, Aaq zdn, gzdn tamam niqab, Gh-gh iib srx laq rab, Gnd srk vhdt ikimiz bl.

________________________Milli Kitabxana______________________Ala gzm, ayrlrsan canandan, Hr ksi ki, grsn, ikayt yl! ldn gtdin, blk yar grmdin, Kbyi-kuyini ziyart yl! Sn mnim cananm, ruhi-rvanm, Lblri irinim, qn dhanm, Bir saat grmsm, tuti zbanm, Qpacaq bama qiyamt yl! Vaqif bir ydadr, dlanr ba, Xstdir, drman dilbr dda. alma yana, bllur buxa, Allah, bdnzrdn slamt yl!

________________________Milli Kitabxana______________________y ssn snblm, al znxdanlm, Qurban lsun lal, gl iln sn. Bu n gndr ki, sndn ayryam, Sanasan hsrtm il iln sn! Dmli x gizlin drdi-dilim var, Qrxuram ki, dyim, id yar, strm ki, yazam gndrm, y yar, Shr run sn yl iln sn! Az piyalsn, grdni mina, Nazik llrind innab hna, Sni grn dyr, yalba sna, Ucu hlq, siyh tl iln sn! xlar sn iyma iln ba yr, Mum tk rir, lsa bar da yr, Tuba grs, ikram ylr, ba yr, Bu gzl by iln, bl iln sn! Yadma dnd zlfn nbri, Qllab girr ciyrimdn iri, Mn aham, y gzllrin srvri, Qurbanam Vaqif tk qul iln sn!

________________________Milli Kitabxana______________________Srv bylum, bir x, grm byunu, nda qurban dim can mn sn. Qalarnn ta qiblgahmdr, Fda qlm din-iman mn sn. Adam grk grsn hqqi arada, Han snin kimi bir prizada, Mlkdn d sni billm ziyada, Tay tmnm h insan mn sn. Baxmaq iln dymaq lmaz zndn, Dananda irin-irin szndn, nun n gz ksmrm gzndn Mtaam, y kr kan, mn sn. Qaa, gz srm n gzl kdin, Cilvlnib zlf hm syql kdin, Sn n n axr mndn l kdin? ylmzdim bu gman mn sn. Gzl sn tk bl ux n grk, Hmdmi d hm zn tn grk, Sn Vaqif kimi drd biln grk, Layiq grmm hr nadan mn sn.

________________________Milli Kitabxana______________________Snsn, y naznin, gzllr ah, la bilmz kims brabr sn. Srx durub sallananda hr yana, Mat qalr, y srv, snubr sn. Baxdqca baxn irin, gzn ux, Bir cb cavansan nzaktin x, Kamalnda, camalnda yib yx, Prvrdigar vrmi hr hnr sn. Sz yx znxdana, zlf, yanaa, Qamt, grdn, qaa, qabaa, Bir irin dilbrsn badan ayaa, N nabat bnzyir, n kr sn. Ya bdrlnmi bir mahi-tabansan, Ya cnnt banda gli-xndansan, Ya mlksn, ya da huri qlmansan y svdiyim, insan kim dyr sn? xlar gtdi iltimasa, glmdin, zm st qdm basa glmdin, Vaqif ld, nn yasa glmdin? Ya zahir lmad bu xbr sn?

________________________Milli Kitabxana______________________Dldu dimama zlfn nbri, Valh ldu knl hvadn sn. lim ytmz nam yazb drdimi Gndrirm badi-sbadn sn. turuun gzl, duruun gzl, Sallann gzl, yriin gzl, Xyun, xlqn gzl, hr iin gzl, Bx lub bu xubluq xudadn sn. Ddaqlarn xar lli-Ymn, Yada dd, barm qan ldu yn, Siyah tl dzrsn byaz grdn, Dbdr bu qayda snadn sn. Fikr xyalndr knlm ziynti, irin szlrindir azm lzzti, Snsn mnim mrm, gnm vhdti, Ytimsin, ya rb, bladn sn. Qm vind saldn knc Vaqifi, yldin muyindn inc Vaqifi, Nn incidirsn munca Vaqifi, N hasil bu cvr cfadn sn?

________________________Milli Kitabxana______________________Sallanb-sallanb siyah zlf, N gzl dbdr z, Fatim! Can alrsan yn, bu n srmdir kibsn l xumar gz, Fatim! Mn mayilm snin znxdanna, Hlq-hlq zlfi-prianna, Cvahirlr xrc ylrm anna, gr mtaq lsan sz, Fatim! Can mlkn vrmm sann dngin, At canma kirpiklrin xdngin, Ta ki, grdm yanann mn rngin, Dmm bir da, kz, Fatim! Yay kimi n gzl kibsn qa, na sz yx, hr n dsm yara, Sn pk tmnmmi can-ba; Nn bir glmzsn biz, Fatim? qin atidir mni ridn, Can zld baxa-baxa gridn, Dnmm mlkdn, tamam pridn, Vaqifm, svmim tz Fatim!

________________________Milli Kitabxana______________________San zncirin knl baladm, Mcnun kimi ddm daa, Fatim! Nn mni grck srx trsn, Bir baxmazsan sla-saa, Fatim! zn pri, xlq xyun frit, Harda lsan ra dnr bhit, Sn grkdir gnd xasan gt, Gl dzsn gl buxaa, Fatim! Haanacan canm dlara yaxm, Hr trf daqn sllr tk axm. x mtaqm a zn, qy baxm nbr zlf, gl yanaa, Fatim! Layiq dyil sn naks biqm, Adam grk la adama hmdm. Canm xar sni grmsm bir dm, Gtm mndn sn uzaa, Fatim! Vaqif sni svdi xublar iind, Bir tz qnsn glzar iind, Sz danmaq lmaz yar iind, Gl kilk bir qraa, Fatim!

________________________Milli Kitabxana______________________Bir z gl, rngi lal, zlf tr, Gt xb, drr taza bnf. Dst-dst sancb buxaq yanna, Yarabdr ahbaza bnf. Cismi mrmr, hlq zlflri qara, nu grn mcnun lur avara, Hrb salarn, salb qatara, Dzb tl, hm qtaza bnf. Ya n skkiz ynic ytmi, Gzllikd tamam xlqi mat tmi, Gt xm yar gldiyin itmi, Daa salb bir avaza bnf. Gysn ab, a qllarn rmasn, l gzsin, nu rqib grmsin, yar iln xb syr, drmsin, Layiq lmaz anlamaza bnf. Sn sallanb qabamdan gdnd, Hrgiz qalmaz sbr ixtiyar mnd. Vaqif zlflrini trif dnd, Grkdir ki, vvl yaza: bnf.

________________________Milli Kitabxana______________________Bir gzl ki, irin la binadan, Yz il gts nun dad ksilmz. Tzliyi, khnliyi bir lur, Gvhr tk qiymtd ad ksilmz. Gzllikdn dmz h silzada, Gnbgn qamti dnr mada, Mhr mhbbti lur ziyada, tibar, tiqad ksilmz. N qdr ki, yz ytirs ya, Ta ki, hkdn d, titry ba, Gn can almaa gzil qa, Qmzsinin h cllad ksilmz. Cvhri pak lur tz cavandan, Hrgiz l gtrmz vkt andan, Mjgan xdnglrin kirir candan, Pykannn h plad ksilmz. Vaqif, istr isn grsn lzzt, Gl sv bir drd biln, hli-mhbbt. Nvcavanlar svn h lmaz raht, Gc-gndz h fryad ksilmz.

________________________Milli Kitabxana______________________Srasr bir yr ylsa xublar, Snin bir muyin tay la bilmz. Gn tki l vrr camaln, Bl gzllikd ay la bilmz. H gzli sn tk ux grmmim, N fayda, hsnn x grmmim. Uzun kirpiyin tk x grmmim, Qalarn trzind yay la bilmz. Hsrtindn barm qan iln dlub, Hyva tki rngim saralb-slub, Bu xubluq ki, hqdn bx lub, H kimsy bl pay la bilmz. Qddin ahbaz, a bdnin smn tk. Yanan laldn ziyada gyk. Ustad sni kib manndi-mlk, Bundan artq hqq say la bilmz. Vaqifm, mn sn hyran lmuam, Qalarn yayna qurban lmuam, Drdindn didsi giryan lmuam, Qanl yam kimi ay la bilmz.

________________________Milli Kitabxana______________________Dhann sdfdir, dilrin inci, Sanasan azn pstdir, ay qz! Xumar gzlrini svndn bri, Drd db canm xstdir, ay qz! Srasr ndamn tz qar kimi, Zlfn grdnind ahimar kimi, Rngi byaz, z xrda nar kimi, Qynundak cb nstdir, ay qz! Niqab kib mndn yanma, zalm, Prian lubdur mnim hvalm, ql huum mnim, fikr xyalm ux gzd, qmzd bstdir, ay qz! Cmaln gndir, qmrdir zn, krdir dhann, irindir szn, Yadr mjgann, cadudur gzn, Cllad kimi qmzn qsddir, ay qz! Vaqifm, mn Mcnun, sn mnim Lylim, Baxdqca, gzmdn tkrm sylim, Mn sn mailm, snddir mylim, Dm, sndn qyri ksddir, ay qz!

________________________Milli Kitabxana______________________xdan bri yarn fraindym, N layd bir buraya glydi, kydi knlm knci-zlmtdn, Dndrydi zn ay, glydi. Grmy-grmy glzarm, Blbl tk artrdm ah zarm. Tbibim luban bu azarm Ytirydi bir dvay, glydi. Gdibn kuyind qllam ivni, Yaram bama dstu, dmni, ha billm glmz grmy mni, Bar, gndn tamaay glydi. nmdn titrdi tamam vilayt, l sandlar ki, qpdu qiyamt, N qaym durubdur l srvi-qamt, Trpnydi, bir lrzay glydi. Cm lsa yanmda tamam snmlr, Dalmaz knlmdn fikr lmlr Ayaa salbdr Vaqifi qmlr, Ba kydi binvay glydi.

________________________Milli Kitabxana______________________Bdnini gl yaradan ilahi, Srasr trini nbr yldi, Gzllikd kimdir sn tay la, Hsnn mlklri akr yldi. Surtini kdi l gn ki, nqqa, Cmaln qld hr gzldn ba. Cbinin qydu bir mqvvs qa, Siyah kirpiyini xncr yldi. Zlfn bnztdi mkin kmnd, Ucun hlq qydu sibi-znd, Lbiyin lzztin bnztdi qnd, Dhann nd kkr yldi. Sni xlq yldi gl dstsi tk, Pridn lasan, mlkdn gyk, Cismindir mnvvr a nazikrk, l smn sinni mrmr yldi. y gzllr ah, krm t mana, Baxmagiln hrgiz yardan yana, kr lsun Allaha Vaqifi sana Qapnda qulami-kmtr yldi.

________________________Milli Kitabxana______________________Badi-sba, bir xbr vr knlm, l gli-xndanm nn glmdi? Xyalm hrini qydu viran, Srvrim, sultanm nn glmdi? Srx yriin qurban lduum, Grmynd dli-dvran lduum. Mina grdnin hyran lduum, Srvi-xuramanm nn glmdi? Qa kaman, kirpiklri qmlim, Az kkr, ddaqlar ymlim, lvan klaayl, byaz mmlim, Sinsi mydanm nn glmdi? Mhrab mnbrim, Kbyi-lyam, qlim, huum, canm, hm dinim, dnyam, lim, gnm, bam, Misr Zlyxam, Yusifi-Knanm nn glmdi? Nsrin binagulum, bnf muylum, Prilr tltlim, mlaik xylum, Bllur ltaftlim, snubr bylum, Huriy qlmanm nn glmdi? Az xyir szlm, dili dilklim, Tr qllum, a llim, gm bilklim, Qarqay cilvlim, tavus bzklim, Libas lvanm nn glmdi? Vaqif, il dnd bir satimiz, N sbrimiz qald, n taqtimiz. Bu gndn bldir qiyamtimiz; Glmdi cananm, nn glmdi?

________________________Milli Kitabxana______________________Siyah tlli bir snmin ucundan Bad gtdi din-imanlar, fndi! l da ki, mn dmm yanram, Dmsin h mslmanlar, fndi! Knl dyil sn grdyn havada, Drdim lur gndn-gn ziyada, Hr zaman dnd lblri yada, Tklr gzmdn qanlar, fndi! Bilmm n nhs gnd xdm bu daa, Bir lal zndn ddm iraa, Yana-yana qaldm bl fraa, Brbad lsun l zamanlar, fndi! Mnim mylim yxdur sultandan, xandan, Yarmn arzusun saxlaram candan. Xalq da bilir, mnim knlmdr ndan lsa yz min nvcavanlar, fndi! Mlla dur hr n grs kitabda, nu rh yly haqda-hsabda, Vaqif dyir sn, mn bu babda, Hl azdr bu divanlar, fndi!

________________________Milli Kitabxana______________________Byun surahdr, bdnin bllur, Grdnin kilmi minadan, Pri! Sn ha bir snasan, cda dbsn Bir blk yalba snadan, Pri! xtilatn irin, szn mzli, kr glndn canlar tzli, llr yara, lk gzli, N gzl dubsan anadan, Pri! z yannda tklbdr tl nazik, Sin mydan, zlf prian, bl nazik, Az nazik, ddaq nazik, dil nazik, A llrin lvan hnadan, Pri! Avs lmuam sn tk maraln, Xyalmdan xmaz hrgiz xyaln. nliyi, kiran nylr camaln, Sn l gzlsn binadan, Pri! Gn tki hr xanda shrdn Alrsan Vaqifin qlini srdn. Duanam, salma mni nzrdn, ksik lmayasan snadan, Pri!

________________________Milli Kitabxana______________________Cmaln gzmdn nihan lal, strm baxmaym dnyay, Pri! Xyal yldikc srv qddin, Dnr qanl yam dryay, Pri! lsalar yz mlk, yz huri qlman, Yz mina grdnli, zlf prian, Yz lal yanaql, lblri mrcan, Knl dnmz sndn kimsy, Pri! Sn gdli, mn ziyad alaram, Vrmim mrm bada, alaram, Hr dnd qddin yada, alaram, nm xar ri-lay, Pri! Sndn ayr barm kababa dnm, Yxlm dil hri xraba dnm, Firqtin damu tk zaba dnm, Didarn cnntl-mvay, Pri! Bir grydim snin gl cmaln, Cadu gzlrini, yay hilaln, Mnbr san, hindu xaln, Ytrdi hr drdim dvay, Pri! Pyvst qurulsun qan kaman, xlarn sinmdn ksin nihan, Gl bdnin h grmsin yaman, Ltf yl Vaqifi-yday, Pri!

________________________Milli Kitabxana______________________y huri liqalm, mlk simalm, Gzllikd lmaz kims sn kimi! Al yanan hlq-hlq yannda Bnf zlflrin yasmn kimi. Grdnind tllr n gzl tldi, nlarn mskni nazik bldi, N sngi-mrmrdi, n brgi-gldi, Bu a ndam kimi, bu bdn kimi. Qamtin tk h bir qamt biilmz Ddaqlarn tr qndn silmz, Blbl ch-ch vurub gllr almaz, Bl irin-irin sn gln kimi. N x sitmkarsan zalim xunxar, nun n sndn x gilyim var, Bilmnm ki, sn n dmi yar, Xyalndr mndn gn gn kimi. Vaqifi mhnt fraa salma, yarn szn qulaa salma, Mni z drindn qraa salma, H aiq taplmaz sn mn kimi.

________________________Milli Kitabxana______________________Badi-sba, bir xbr vr knlm, Grm yana lal glirmi? Hsrtindn knl dnbdr qana, Ba kmy bizim hal glirmi? Sallananda ylr naz qmzlr, z dr payin grn kimslr, Qaa-gz kmi siyah srmlr, Sal vrib xtti xal, glirmi? Allah muradn vrsin yarn, Rqibi kuyindn srsn yarn, Mbark guuna, grsn yarn, Mn kdiyim ah nal glirmi? x kirpiyin ucu a yaa dnm, Gzlrin cllad tamaa dnm, Sg rqibin can n daa dnm, Bir zval gr hval glirmi? Vaqifm, yardm dsta, dmn, Ta ki, cnun ldum ytidim sn. Snin tki gzl svn kimsn Dxi ql, bir kmal glirmi?

________________________Milli Kitabxana______________________Bu nc zlmdr mn ylrsn, Adam mgr bir insafa glmzmi? Bir gn grrsn ki, vallah, lmm Bu qdr drd kn axr lmzmi? Xublarn bzisi nc zad lur, Yarn qmgin qyar, z ad lur. Bir svgi ki, svgisindn yad lur, Mgr nun yaxln bilmzmi? Xublarda adtdir, nzakt satar, Gn xyaln xyala qatar, Gzl lan mgr ban dik tutar Aiqin dru h yilmzmi? q duna yand canm srbsr, Allaha bax, y zalim sitmkr, Aiqin qanlar aladan dilbr Rhm glib gz yan silmzmi? Bir pri layd bu dmdn tr, zn ldrydi admdn tr, Qdr biln yax hmdmdn tr Vaqif, can zlr, bs zlmzmi?

________________________Milli Kitabxana______________________Ndn ksb tbi nazik lan yar, Bilmnm ki, buna n ar grk? N dmkdir dst dstundan yilmk, Grkdir dzl yl, ara grk. Grsn, n dmi rqibi-bipir, Yar lubdur mndn habl dilgir, Mn ndan tmrm canm tqsir, Amma ki, zndn iar grk. tkliyi altun, qsabsi zr, hray arqat qdd brabr, Banda brq vurur gn kimi zivr, nu grn d dlara grk. rfindn zlk znd gyk, Baz altnda sall birk, Qabaq bl byaz, yanaq lal tk, Gz ala grkdir, qa qara grk. xuyub Vaqifin hm zzlindn, irin qafysindn ux qzlindn, Durub pb ayandan, lindn, Barmaq yalvara-yalvara grk.

________________________Milli Kitabxana______________________Aqbada gr lsa bir dilbr, nda bu nianlar myyn grk. ndam ayin, qddi mtdil, Siyah zlf qamtin tn grk. Yana lalyi-bahari kimi, Lblri yaqutun knari kimi, Bir dan nasft mirvari kimi, Badan ayaadk abdn grk. Tmizlikd la myl hvsi, lmaya aiq naz qmzsi, Gl tki qxuya nitq nfsi, Zlf ya bnf, ya smn grk. l-aya qaidd, disturda, Saqi frbh, tpuqlar uxurda, Bir qat t iind, smy xrda, Az-burnu nazik, z gn grk. Nvrsid, n drd, n b yanda yb lmaya kirpiyind, qanda, Hyas znd, qli banda, Qulluqda, shbtd msthsn grk. Tvus kimi cilvln hr shr, Bzk vr camalna srbsr, Dindirmmi vr knldn xbr, ar anlayb hal biln grk. Yaadqca cavanlana, nln, Bir hicabda, bir prdd yln, Nitq nfsindn canlar dinln, irin danban x gln grk.

________________________Milli Kitabxana______________________Qvli sadiq la, hr fli hlal, Bilmy kim, fitn ndir, mkr al, am kimi qabaqda dura nitqi lal, Ksils d ba, dinmyn grk. Vaqif, yax canan grk can n, Ndir x almaq bu cahan n, Bir gzl lazmdr bizim xan n, Vali qulluunda rz dn grk.

________________________Milli Kitabxana______________________Bulud zlfl, ay qabaql gzlin, Duruban bana dlanmaq grk. Bir vd ki, bl gzl lmaya, v brbad lub talanmaq grk. ndam a grk, sinsi mrmr, Siyah zlf qamtin brabr, Qynu ii guya mkl nbr, Basd trpa yalanmaq grk. Srx durub sarayndan baxanda, A grdn hmayillr taxanda, Gz srm, qaa vsm yaxanda, Canm q duna qalanmaq grk. xa sarayndan canlar alan tk, Xim gl gh-gh qhri lan tk, ahmar zlf dal grdnd ilan tk, Hrdm trpnnd bulanmaq grk. Vaqif, snin iin mdam ah lsun, Sg rqibin mr qu ktah lsun. Hmdmsiz kimsn gr ah lsun, Gdadr kims dilanmaq grk.

________________________Milli Kitabxana______________________Gtdim ala gzl yarla danam, Ddi lan, dur gt, sz vaxt dyil. Arif xdur, tmk lmaz iart, ynatma qan, gz vaxt dyil. Cadu qmzlrin mnln yadr, Bad sir, zlfn zdn dadr, Bundan snra pb, qucmaq adr, xtilat kibdir, sz vaxt dyil. Vaqif dyir, yalvar yara, knln al, Bir bus dilyib, bynuna ql sal, Ara xlvt ikn, tm qil qal, Tz l, xd canm, naz vaxt dyil.

________________________Milli Kitabxana______________________Bivfasan, sndn z dndrmim, Yalanya, biiqrara baxmaram. Sni x kirpiy hsrt qyaram, Barn lsa para-para, baxmaram. Harda grsn bir svgili kimsn, str ki, xyaln tz na dn. Mnim yarm grk baxa bir mn; Qyri z baxan yara baxmaram. Niqab kib z, xal gizlrm, Siyah zlf, rngi-al gizlrm, Qn tki glcamal gizlrm, Sallam sni ah zara baxmaram. Yanmda tibar sata bilmzsn, Bynundan gnahn ata bilmzsn, Biziml ixtilat qata bilmzsn, Danma ki, gftara baxmaram. Vaqifi drlrdi x gzlsvn, l bildim sn d nun kimisn, Bildim indi, vallah, sndkini mn: Bivfasan, biiqrara baxmaram.

________________________Milli Kitabxana______________________Mn yn xublarn padiahndan zm dst bir nigar tutmuam. Syyad lub qurub mhbbt trun, Lan gzl xub ikar tutmuam. Dal grdndn db tutub dal zlf, X gstrir znxdan, xal zlf, Grmmim bl bir sfal zlf, x snbli-nbrbar tutmuam. A znd siyah sa brmyi, Dal grdndn db ba ndirmyi, Miyannda san ucun hrmyi, Btn dnyada bu yar tutmuam. Vaqifm, grmm bir trf didar, krm grmy bir d intizar, Hr ksin dnyada bir qiblsi var, Mn d ynm snin sar tutmuam.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Harda grsm bir ux, kaman qaln, strm canm qurban ylym. Tutam zlfn ucun, dnm bana, Barm duna bryan ylym. Mn bilirm qdrin srx cavann, Hlq-hlq zlfn, tr znxdann, Bu gl ndamlnn, srvi-rvann Duram yriin syran ylym. Mn nun drdin ldum mbtla, mi-xiyalma vrir ziya, Xublardan ki, mn gls hr bla, stmm na mn drman ylym. Xublara vrmim din-imanm, vkt anm, ad sanm, Cllad tk gzlri alsa canm, Namrdm, mn gr aman ylym. Vaqif rhm yl, bari ilahi, Agah t drdimdn l z mahi, Qdm basb biz glsin nagahi, Bir gc mn nu mhman ylym.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Bir ndam nsrin, dda qn, Bir qamti glbn yara aiqm. lsa yz z gl, girmz ynim, Mn ancaq bir glzara aiqm. Gclr sbhdk ylrm nal, Hrgiz dmz knlm zg xyal, Bir grdni mina, az piyal, Bir lhcsi irinkara aiqm. Bir buxa turunc, sinsi mydan, Bir sz cvahir, mirvari dndan, Bir maral baxl, kirpiyi pykan, Bir qalar zlfqara aiqm. Bir glnd lblrindn bal axan, Bir bznib srx tvus tk xan, Bir niqab altndan pnhani baxan, Bir cayib xgftara aiqm. Vaqifm, bdndn canm dalr, Mcnun kimi xanimanm dalr, Grmynd din-imanm dalr; Gc-gndz mn didara aiqm.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Bhan tutuban, bizdn gn gzm; Sirr szn yadlara dyn dyilm. Knl rva grmz sni yad gr, Sni zgsin qyan dyilm. Arzum budur, gzm tikm gzn, Danasan, qulaq vrm szn, Ta lnc baxm gn zn, Arzum canda qalb, dyan dyilm. Vaqif dyir, dymaz svn svndn, Ta lnc l gtrmnm sndn, bs-bs nn qarsan mndn, Mn ki, zalm, adam yyn dyilm.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Yn mni yanar-yanar dlara, Dalm ayrlq sald, svdiyim! Mn ha gtdim mhnt il, drd il, Can snin yannda qald, svdiyim! Siyah zlfn buxaq altda qayrlr, Ala gzlr can almaa sayrlr, Canandan ayrlan candan ayrlr, Xalq iind bir misald, svgilim! Srv qddin snubr tn dyil, Tamam snin tkin glbdn dyil, Dxi zlki tk sn grn dyil, ndi hal yaman hald, svdiyim! Qalarn qurulu yay tk kilir, Kirpiklrin dyir, ciyr sklr, Dananda qnd kkr tklr, Dilin, ddaqlarn bald, svdiyim! l Xdic haqq, Skin haqq, Xyrnnis haqq, min haqq, Kb, Mkk haqq, Mdin haqq, Drdin bu Vaqifi ald, svdiyim!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** y cavan qz, mndn bl gzm gn, Mn snin znd xal svmim. Bnd lmuam irin-irin szn, kkr ddanda bal svmim. zn a, dyirmi, gzn mstana, Baxn barm dndrdi qana, Azn sdf, dilrindir drdana, cayib cvahir, lli svmim. Qalarn kili yaylara dnr, Alaram, gz yam aylara dnr, Bznir, illr, aylara dnr, Canlar alan bir maral svmim. Hlqlnir zlfn buxaq yannda, Yay qalarn ucu qulaq yannda, Znxdan iind, yanaq yannda, Qara tlli bir xtal svmim. x gzlsn, amma xyundur yaman, Baxmazsan zm mnim x zaman, Vaqif dyir, snin lindn aman! Mn biar n haval svmim!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** y z gl, qddi tuba Safiy, Hsrtindn mn ydaya dnmm. Qalarn yrisin yad yldikc, Qamtim yilib yaya dnmm. Szn h ayrlmaz mnim szmdn, dlara yanmam zm-zmdn. l qdr ya tkdm iki gzmdn, Drya tk axban aya dnmm. Sn gzlsn, gt dirsn ba iln, A gl xarsan l-aya iln, Gn camallsan gl yana iln, Mn inclib yngi aya dnmm. Gzn uxdur snin bnzr cllada, Mni trk ylyib, uyma gl yada, Sn gr mnim lsan fna dnyada, l billm, padiaha dnmm. Lhcn, szn bir cayib lhcdir, Iin tamam iv, naz qmzdir, Mn Vaqifm, kuyin mn Kbdir, krilillah, msllaya dnmm.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** ndn bl lsm, arzu kmnm, kr Allaha, arzumana ytidim. Dstun camalna nzr yldim, Sanasan, tazdn cana ytidim. Siyah vsm zivr kibdir qaa, nu grn gzlr istr qamaa, Bir lhz hsnn tdim tamaa, Bhmdllah, din-imana ytidim. Gzllikd bnzyir Zlyxaya, Yanaqlar xar gli-hmraya, Knl prvaz tdi qalxd havaya, Yr zndn asimana ytidim. Cari lub xublar gls bittmam, lmaz bl gzl, bl xndam, Qan alayb, hsrt kn sbh am, Blbl kimi glstana ytidim. Hr dm ynadanda gz qan, Gtirr firngin tr savan, N fayda, vrmdim tz aban, Vaqif dyir, x pmana ytidim.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** x zamandr, yarn hsrtindym, Glydi, bir nu bar grydim, Blbl tk fryadm xd flk, Cnnt iyli glzar grydim. Basayd zm gl ayan, pydim zn, hm ddan, Gah aaydm a sinnin ban, Qynundak qa nar grydim. Gah alaydm grdnini qucaa, Gah zm srtydim zlf, buxaa, Gah da turaydm qabaq-qabaa, Danayd, x gftar grydim. Bilirmla barmdak yaran, Nc yaxm mn tk gn qaran, Yar mndn ksmzdi bl aran, Bu qymayan kimdir, bar, grydim. Vaqifm, hicrandr mnim mhrim, Gc-gndz canan lmu zbrim, Krm ylyibn gls dilbrim, Ksilirmi ahu zar grydim?

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Svdiyim alayd zndn niqab, Bir d baxb cmal grydim. Tamaa dydim qaa, qabaa, Hlq zlf, xtti, xal grydim. lmuam mn na aiqi-didar, Taplmaz bir bl gzlri xumar, Lbindn nu tmk xyalmda var, Yar bilirmi bu xyal, grydim. xublar srvri, srx slatn, Aayd srasr gzl sfatn, Qyayd mydim qndin, nbatn, Azndak kr, bal grydim. Knln ayna tk ylyydi pak, Bir sz dsm, lmayayd qzbnak, Durayd qarmda srx, sinak, Xiqbaldr, iqbal grydim. Gah narn drydim, gah gllrini, Gah siyah zlfnn snbllrini, Gah da bir tutaydm a llrini, Vaqif dr, n mlk mal grydim.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** ld ayna, gz srm knd, Ala gzn bulandan pydim. Znxdann vrsindn, xalndan, Qlm qan qabandan pydim. Zlf iln bznib glnd zn, Qsd dir yn can almaa gzn, Vsfi-zbanndan xanda szn, Dilin, diin, ddandan pydim. Alaydm yaman, ab kmrin, xarb ynindn zrbafn, zrin, ylyib-iylyib zlfi-nbrin, zdn snra buxandan pydim. Gc-gndz duam budur Tarma, Nla sni sala bir gzarma, ylyib-iylyib basam barma, ki glgz yanandan pydim. Vaqifin barn dndrdin kz, Yar dur ki, yarn cvrn dz, Yarm sallanban glnd biz, Dbn l-ayandan pydim.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Snin tki siyah tlli, gl zl, Bu cml cahanda mn grmmim. Az nazik, qa uzun, qddi dz, Bir bl sinsi gn grmmim. Bir mah zl svdim kn snd, Xrda xallar znxdanda, nd, Vilayti gzdim, h kimsnd Bir bl vkt an grmmim. Gzllr iind trf, ali an, Dyib, glb irin-irin danan, x grmm siyah zlf prian, Amma ki, qddin tn grmmim. Sdf dhannda dilrin dri, Dyr bu dnyaya nun hr biri. Ya mlksn, ya hurisn, ya pri, nsanda sn tki can grmmim. Xncr kirpiyindn salr qanlar, Sn qurban yz min qa kamanlar, Durub sallananda zlr canlar, Vaqif dyr bl xan grmmim.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Baxb camalna qrur ylm, Sn d bir yl-rkan gzt, svdigim! Yarn dili irin grk, z x, d aiqin izzt, svdigim! Gzl xdur, mlk, prizad da var, Glsin grm, hans sn sfatda var. N hdi-kkrd, n nbatda var Lblrind lan lzzt, svdigim! Hlq qy zn zlfi-prtab, Grnlr bynsin, dsin hsab, Altdan glgz, stdn yal trab, Bu rng iln zn bzt, svdigim! ndamn gldr, y snm, srasr, Istrm bana dnm srasr, Dlik-dlik ldu sinm srasr, Qmz xun mn az at, svdigim! Vaqif tk drdimnd az dr l, N fayda, qdrini bilmdin hl. zn bryb rtm gl bl, Mniml zn dzlt, svdigim!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Sallana-sallana dvltxanadan, Bir xa byin qurban lduum. Gyd mlk, yrd insan gzli Snsn, x xyin qurban lduum. Hsnn kitabn blbllr xur, Yay qan barma xdngin txur, Hlq biryindn yasmn qxur, Bnf muyin qurban lduum. Lblrin irindir rbtdn artq, zn grmkdir dvltdn artq, iyindir snin cnntdn artq, Kbyi-kuyin qurban lduum.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** y mlk xylu, y tuba bylu yar, Kuyindir cnnti-rizvanm mnim. Huri qlman lsa, girmz gzm, Snsn candan ziz cananm mnim. Prim, snubrim, glbrgi-trim, Gvhrim, yaqutum, lli-hmrim, Hkaytim, fikrim, zikrim, zbrim, Xyalmda irin nihanm mnim. Xuridi-rxsarm, qmr cbinim, Baharm, glzarm, xldi-brinim, Yarm, qmksarm, x nazninim, Gzlim, gyyim, cavanm mnim. Vhdtim, xgnm, shbtim, dmim, Ffurum, qysrim, Cmidim, Cmim, Xsrvum, xaqanm, ahi-zmim, Padahm, hm la sultanm mnim. Zvqm, sfam, syrim, bam, mnim, Ssnim, snblm, lalm, smnim, Xtav Xtnim, inim, Ymnim Hindustanm, Rumum, Iranm mnim. Szm, ixtilatm, hr qal qilim, Mtlbim, muradm, xatirim, mylim, kkrim, irinim, Glahm, Lylim, Zlyxam, Yusifi-Knanm mnim. Hbllmtin zlfn, Kb zndr, Mhrabm, mnbrim qan, gzndr, Vaqifm, y snm, snin szndr Gc-gndz fikr xyalm mnim.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Bdnin srasr gl xrmnidir, Qamtin gzldir, gzl, svdigim! H n istmnm iki dnyada, Snsn mnim axr-zl, svdigim! Qul vrmim bu canm canna, Harda lsam, knlm glr yanna, N qdr sylsm snin anna, Yaraar mxmms, qzl, svdigim! raq durma, mndn cday gzm! Svirsn, y nazlm, xuday gzm! yri trub, bl kinay gzm, Gl indi mniml dzl, svdigim! Ahm gylr hr shr kdim, Km kmdim, amma mtbr kdim. Qynunda nar drdi l qdr kdim, ldu rngim axr xzl, svdigim! Xumar gzlrini yaq qymasan, Yxlan knlm dayaq qymasan, Drman ylmy ayaq qymasan, ikst Vaqifdn z l, svdigim!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** nun n uymaz qyriy knlm, Bir cb zibadr mnim svdigim. Huri ndir, qlman ndir, mlk n, Hamdan ladr mnim svdigim. Zlflri snbldr, yana lal, Bax tn dir vhi qzal, Gzlri mstan, az piyal, Grdni minadr mnim svdigim. Ayna tutar, znxdana gl dzr, Hr muyin yz min fitn-fl dzr, Byaz grdnin siyah tl dzr, Sanasan snadr mnim svdigim. Byu yaraql srvi-xuraman, ndamdr a gl, sinsi mydan, Klaay glgz, libas lvan, Bir gli-rnadr mnim svdigim. Vaqifm, zlflrin bndivaniym, kaman qalarn mn qurbaniym, Mn qdr l kim, gvhr kaniym, Dm ki, mlladr mnim svdigim.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Sfalar gtirib, trif buyurdun, Qdm basdn biz, qurban lduum. Az qala ki, snin hsrtin bizi ncltmidi z, qurban lduum. Sn gldin, nur dldu v-taa, Gldiyin yllara canm sadaa, Durub qurban lmaq sn tk qnaa Nudur canmza, qurban lduum. Mn mayilm, sndn dmnm aa, Bulut zlf, a qabaa, ay qaa, Qy dyunca baxsn, tsin tamaa, Hyrand gz-gz, qurban lduum. Sn qddin yal-allar gyici, Vaqif dxi sn qzl dyici, kr Allaha, dyil adamyyici, Nlur glsn biz, qurban lduum.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Mnim yarm sallanb glnd, Sanasan qan szr ddaqlarndan. l vrir znxdann vrsi, Nur tklr gyk yanaqlarndan. Grdn kib, tn qlar qulara, Hsrtindn barm dnr sulara, Prilr vlad drlr bulara, Bular da gzldir caqlarndan. A sinn gzldir, grdn gzldir, Srasr ndamn birdn gzldir, Srv qddin snubrdn gzldir, Qllarn, tpuun, buxaqlarndan. Dhann sdfdir, dilrin inci, Sn mni yldin llr glnc, Libasn lvandr, arqat narnc, Saaqlar yarar qraqlarndan. Vaqifin drdini bilydi yar, Drdin bir drman qlayd yar, Qdm basb mdam glydi yar, pydim lindn, ayaqlarndan.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Zlfn ba taxtalanb qabaqda, Qraq vrir qsabnin altndan. lan quyruu tk qa qvrlm, Ucu xm znxdann altndan. Qan iarsi, gzn xumar, Hr birisi yz min fil kmndar; Tr sind a mmnin knar, l vrir giribann altndan. Snin hsnn mat ylyib flyi, Cnntd hurini, gyd mlyi, Qzl qlbaqlar, yanar bilyi Qucaqlayb khrbann altndan. Aparbdr mndn ruhi-rvan, Tamam al, huu, din, iman, Aaranda glgz yanan yan, Titrr zlfi-priann altndan. Vaqifm, canana gndrdim pyam, Gzm yllarnda qald sbh am, Glmdi l srv qddi glndam Bir xaydq bu hicrann altndan.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** y zlm x, qlbi qara biiqrar, Utanmazsan, amma h utanmazsan! N anlan vardr, n bir kmaln, nun n hrgiz sz qanmazsan! N hrkrsn mndn, dnb vlara, Dad ylrm, ytimzsn hvlara, Sn d mnim kimi bu alvlara Axr yanacaqsan, dm yanmazsan! Grm, snin ndn ldu yrin, Mndnmidir, ya qyridn krin, Ay bimrvt, mgr dadr ciyrin, Mdam szldaram, h usanmazsan! Lnt glsin hsnnn bana, Salmanam gzn barm yana, Dzrsn dz bu ayrlq dana, Mn dayannam, amma sn dayanmazsan! Vaqif, lnt glsin yarn canna, N drdin myl t, n drmanna, nun tki bivfann yanna, gr igid lsan, h dlanmazsan!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Glgn srndazn tz gl kimi, fan tmi ay qaban stndn. Yanan yannda zlf tv vrmi, Ucun salm tr buxan stndn. Gah zaman bana tirm al balar, Gah lur ki, zlf gizlyib, xal balar. Klaayn qabana al balar, Yaln altndan, an stndn. N gzl adamsan, ay qalar yay, H nvcvan gl bilmz sn tay, Glbatn qydr, yxsa yngi ay, pr, qucar gl yanan stndn. Bizim il lub haaqdan ana, Gn hr grnd istr yana, Hicab ylr, ktan salr bana, run baxar yaman stndn. Vardr irin-irin x ixtilatn, N fayda, Vaqif yx iltifatn, Tvus qanad tk ucu arqatn, Prvaz ylr slu-san stndn.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Nam, gdr lsan yarn kuyin, Drdi-dilim canana dgiln! Blblym qn glndn ayr, Barm dnb qzl qana, dgiln! Qurban lum kirpiyin, qana, Sl luban qar axan yana, Prvanlr kimi dlan bana, At tutub yana-yana, dgiln! Din-imanm dz ilqara baldr, Hsrt canm bir ct nara baldr, Mri-ruhim zlfi-yara baldr, x kmsin zlf ana, dgiln! Qlm hsnn vq drdimi fzun, Ayrlq qmind gz yam Cyhun, Alm badan gtmi, lmuam Mcnun, Bu Vaqif sn divana dgiln!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Bir fitn fllinin, z xallnn, Bir irin dillinin qurbanyam mn. Bir qnd mqallnn, lb zlallnn, Bir az ballnn qurbanyam mn. Bir ssn muylunun, smn bylunun, Frit xylunun, mlk sylunun, Bir cnnt kuylunun, tuba bylunun, Bir mad qllunun qurbanyam mn. Bir gz rlinin, cng nzrlinin, Zlf nbrlinin, mk trlinin, Bir smnbrlinin, zr kmrlinin, Bir inc bllinin qurbanyam mn. Bir x lftlinin, mhbbtlinin, Bir mrhmtlinin, fqqtlinin, Bir pri tllinin, gn tltlinin, Bir mhcmallnn qurbanyam mn.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** y kirpiyi xncr, qa zlfqar, Nn mndn xyaln ksibsn? Qymazsan baxmaa xtt xalna, Tamaayi-cmaln ksibsn! Sg rqibin fitnsin uyubsan, Nylmim, mndn n tz dyubsan, Gc-gndz mni tn qyubsan, irin lbdn zlaln ksibsn. Yanbsan, tamam durubsan gnd, Zlfn yamaq altda, san grdnd, Grnmz, hr yrin salbsan bnd, Bu qaln, qaln ksibsn. Bu byda, qamtd, vktd, anda Sn tk gzl yxdur cml cahanda, Srasr barm, kn zamanda Gstribsn hilaln, ksibsn. Mgr ki, aiqin qmin ymzsn, Bu cvr cfadan sn incimzsn, Xst Vaqif, haln ndir? dmzsn Cavabn, sualn ksibsn.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** ynmsin kims, gzlm, dyib Ayr thr lur hal gzlin. Gl zl, irin szl xqlq, Lblrindn axar bal gzlin. Qa ta-ta grk, qaba nazik, Az, burnu, dili, dda nazik, Baldrlar yun, aya nazik, Var ndam lur dlu gzlin. Yana gl, zlf yasmn grk, Mmsi dik, a sinsi gn grk, Haldan xbr vrn, drdbiln grk, H lmaya mkr al gzlin. Yumrla buxa, gn la z, x drdmnd la, drd bil z, Gnd srmln mstan gz, li la al hnal gzlin. zg iln hrgiz lmaya ii, Qafiy, qzldn hm xa ba, Bulaq tk qaynaya hm gz qa, Artq la hm kmal gzlin! Gzl grk l gtr cfadn, Lzzt gr hr dm zvq sfadn. Vaqifm, qaaram mn bivfadn, Qurbanyam bir vfal gzlin.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Qdm basdn, sn sfalar gtirdin, Gzm st, y mstan, x gldin! Ba canm snin payndazndr, Pkindir bu qmxan, x gldin! Trif ki, buyurdun gtrdn qdm, Grkdir payin z nisar dm, Dlanam bana, dnm dmbdm, N ki, qulluundu sana, x gldin! Mn qurbanam zlfndki glaba, Qxusu tn dir l miki-naba, Mni drdin dndrmidi kbaba, Qalm idim yana-yana, x gldin! xlar vurdun mn gz qa iln, Namlr yazardm qanl ya iln. Buyur, ta bndlik dim ba iln, Hr n qulluundur, cana, x gldin! Mn Vaqifm, kr, ytdim murada, Dxi arzum yxdur fani dnyada. x-x krm tdin, y hurizada, Ytirdin drdi drmana, x gldin!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Drdin mni hyvalara dndrdi, y salar siyah, z a glin! Ta ki, grdm cmalnn lsin, ridi barmda tamam ya, glin! Snin hsrtini vilayt kr, Qmzn yay dyr, mlalt kr, Cmalndan mlk xcalt kr, Hsnn ylr aya, gn la, glin! N lur, zndn niqab alasan, Bir lhz halma nzr salasan, Shrdn alm tz lalasan, Snin syrangahn lur da, glin! Qddin tk n r-r, n mad lur, nu grck, qmdn can azad lur, Mnim knlm snin iln ad lur, Sn ylrsn damam a, glin! Blalrdn sni saxlasn xuda, Sn tk gzl ldn lmasn cda, Xst Vaqif ls, bana fda, Tki lsun snin cann sa, glin!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Dyn ldu, btn xublar yld, Glmdi bir bizim glbdn glin. Sn glmdin dyin, yasa batmam, Gl gr, y zlf yasmn glin! Bir qdm bas ki, ty snin tyundur, Tylar yara snin byundur, Mllalar mskni sri-kuyundur, nu grn dnr Kbdn, glin! Cam imim mn, mstan glmim, ylyib barm an glmim, Snin hsrtindn can glmim, l gtr bu naz qmzdn, glin! Saz tutulub yz min snm ynasa, Cm luban rum cm ynasa, Gyd mlk, yrd adm ynasa, Hzzim lmaz hrgiz zgdn, glin! Gl yna, lin klay dla, Buyur, aba vrsin, Vaqif tk qula! Mat qalb dsinlr: kimindir la Kklik kimi skib, bu szn glin!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Siyah zlfn qddin iln brabr, Nazik a ndamn byaz qar, glin! Sallann tamam cahana dyr, Snin tk bir gzl harda var, glin! Mlayiklr glir sni salama, Qmzn mni apd, gl bax yarama. kkr qbbsidir, yxsa amama, Qynun iindki qa nar, glin? Sni svn qli, kamal nylr, Dxi grm zg cmal nylr, Bu dnyada mlk , mal nylr, Hr kim lsa snin iln yar, glin! Gyibsn ynin gl pirhni, Cmaln lsi tutmu dvrni, Naghdn gzlrim grnd sni, Qalmad canmda ixtiyar, glin! Hsrtindn Vaqif dd drd, gl, H ylnm irlid, grd, gl, Bir glibsn, krm yl, bir d gl, Knlm kir sn intizar, glin!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Xumar gzlrini svndn bri, Dxi zgsin uymanam, glin! Xryat il bl can-can lmusan, Mgr ki, mn nu duymanam, glin! Cfridar srmni kibdir gz, Havalanb dxi ndirmz biz, Mn ha billm, qann qaynar tksz, Mn tutduum ldn qymanam, glin! Bana dndym, sularn ylu, Gdnd b gdir, glnd dlu. Mmlrin stdn atnn zlu, Sn qysan, mn sn qymanam, glin! Bana dndym, tlli, tqqal, Qalarn canm haq-nahaqq al, Aarbdr, qrxmaq lmaz saqqal, Vallah, zn st qymanam, glin! Taxtna xmanam, taxtn ucadr, Qynuna girmnm, yar gcdir, Dmginn Mlla Pnah qcadr Sni tamam ysm, dymanam, glin!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Bir sn kimi gzl yxdur dnyada, Az irin, dili-dda irin. Dymaq lmaz didarndan bir zaman, Tamaas, qa, qaba irin. Siyah zlf z yanna dlanm, nun hr muyin yz can calanm, Sanasan, kkr, qnd bulanm Mmsi, sinsi, buxa irin. Trpnnd hr trf gl qxar, Mk nbr qxar, siyah tl qxar, Basd yrlrdn mixk, hil qxar, Nazik li irin, aya irin. Qalar vsmlnir, gz srmlnir, Kz tk yanaqlar x llnir, Baxdqca zn can cilvlnir, lur bu Vaqifin dama irin.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** N gzl srmdn cila gtirdi, Dnd bir afti-cana gzlrin. Apard alm, din-imanm Snin bl bu mstan gzlrin. Qmz tiin kdi, ald canm, Bir cllada dnd, ald canm, Gn yanar da sald canm, Qydu mni yana-yana gzlrin. Ala gzlr xumarlanr, szlr, Hr qya baxanda, canm zlr. Mjganlarn sinm st dzlr, Myl dnd bu mkana gzlrin. Hsnn gl bnzr, byun minay, Canm qurban lsun bl snay, Kirpiyin xdngin vurdu sinay, tdi barm ana-ana gzlrin. Xyaln knlmd, gzmd gzr, Xumar-xumar baxar, canm zr, ikst Vaqifdn ksmsin nzr, Rhm ylsin mn mhmana gzlrin.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Grdnind, qamtind ayb yx, Amma n gzldir prian zlfn! trindn dinlnir srasr rvah, Ya mki-nbrdir, ya ryhan zlfn. Glab spilibn dynd ana, Qxusu ular cml cahana, Dndribdir mni yx Snana, N din qyub mnd, n iman zfn. A lin ki, dyr mki-naba, Bnzr bulut ir girn mhtaba. Hlqlnir, dnr ucu qllaba, Asar gnd min-min dil can zlfn. Yastlanb ay qaban yannda, Ba xr tr buxan yannda, Siyah xaln, al yanan yannda ksik lmaz hrgiz, hr zaman zlfn. Vaqifm, lmuam zlf giriftar, Knlm viran, halm xarab, gnm zar, Bir nzr ql mn, y mi-xumar, ylyibdir mni srgrdan zlfn.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** y Mkkni, Mdinni yaradan, Bir fikir k hvalna Vaqifin. l qa qibly z srtmk istr, Mdd yl iqbalna Vaqifin. Gzndn iraa dbdr yar, Ksilib knlnn sbr-qrar. z virmi yn Mdin sar, N dbdr xyalna Vaqifin. Mnim yarm dyil l Kbdn km, Xal hcrl-svd, dhan zm-zm, Bir zaman lsaydm nunla hmdm, Xt kilr vbalna Vaqifin. Srx durub mina bylu sadan, Yaraldr qmzsi l yadan. Zlf nbr al badan dadn; N sz var kamalna Vaqifin. Yz zlf prian, hindu xal lsa, Yz kr gftarl, lbi bal lsa, Yz irindil, nbrbu maral lsa Yt bilmz maralna Vaqifin.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Yn bayram ldu xublar bzndi, Sanasan, alb taz gl bu gn. Bnf zlflri alasan l, an tk gzsn tlbtl bu gn. Kim l, kim qala bu bayramadk, Chd yl, ytsn gl ndamadk, Gclr sbhdk, ta axamadk, Yarn grdnind la ql bu gn. Sanasan, zn rq nmidir, l bahar fsli, gl bnmidir, Ixtilat bazar, shbt dmidir, Grk d dst kuyin yl bu gn. Tamaa qlasan qaa, qabaa, Srtsn zn zlf, buxaa, Yar bznib glir canlar almaa, lmli gnndr, Vaqif, l bu gn.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Mni qrq yldin qm dryasna, y mi-xumarm, nn aladn? y gzm, n dyib kyrk knln? y irin gftarm, nn aladn? Grdnind zlfn tr snbl kimi, Snadan zlm qaratl kimi, Sn grk glsn qzlgl kimi, y lal rxsarm, nn aladn? lmaya sn mni biiqrar sandn, Zarafat yldim, na inandn, N dydi knln, ndn bulandn, Dilri mirvarm, nn aladn? Barm ban an-an yldin, dldin, Dnm gzlrin, az ala ldn; Dyrdin, glrdin, bl dyildin, Mnim cadugrim, nn aladn? Hr ks grn dmd z sirdan, Mgr tkr qaban-qan?! da yaxdn ciyrimin ban, Vaqif dr: dildarm, nn aladn?

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Bana dndym, ty adamlar, Siz d dyin: tya gln ynasn, Adn dmrm, ldn aybdr, Filanksin qz, filan ynasn. N mddtdi na gvnn bizik, Hsrtin kmkdn canmz zk, Hr lin alb bir dan zk, zy dstin alan ynasn. Bir tuba byludur; byu nvrst, Hsrtin kmkdn lmuam xst, art ylrm anlayan dsta, Dstunun qdrini biln ynasn. Mn Mlla Vaqifm, ylrm fan, Gzlrim d ya yrin tkr qan, Uzun bylu, yniytm, nvcavan, Mni bu drdlr salan ynasn.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** run baxa-baxa, y mi nrgis, Drd saldn mni, xsthal tdin, Hsrtindn ldm, ldm, dirildim, N bir yada saldn, n sual tdin. Hr mni grnd. y mi ya, qdr yldin canlar alma, Gah gstrdin, gah gizltdin yana, Axr mni drd saldn, al tdin. Uzun illr sn qaldm mn hsrt, Zrrc grmdim mhr mhbbt, Hr zaman ki, sndn umdum fqqt, Bir dava baladn, qalmaqal tdin. zldn var idi ltf krmin, Gahbgah briy syr qdmin, Vara-vara artd zlm sitmin, Bilmdim, snradan n xyal tdin! Hmi bu idi fikr xyalm, kimiz bir yrd hmdm lalm. Nylmidi sn Vaqif, a zalm, nu qm lind payimal tdin.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Bir byaz grdnli, mrmr sinli, Grdnin qurban minalar lsun, Ucu tr cal siyah tllrin Sdqsi yalba snalar lsun. N ddim mn sn, y z mahm, Sn mndn ksbsn, y qiblgahm. ldr mni, gr var is gahm, Al qanm llrd hnalar lsun. Nc ki, grrsn zn filmsl, Camalndr cahan ir bibdl, zn kimi grk xyun da gzl, Snd nn bl dalar lsun? Dst dst il bs yr savamaz, Svnin svndn knl bulamaz, Bikf lmaq gzllr yaramaz; Gzld grk x sfalar lsun. itdim ksbsn, trpndi drdim, Yalvarb knln almaq istrdim, Qulluuna nam yazb gndrdim, Bizdn sn x-x dualar lsun. Vaqif, canan il tr ldu ara, mdad sn qald, yl bir ara, Bir qafiy qayr, gndr l yara, Blk drdimiz dvalar lsun.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Ay knar qabanda qy kimi, Grnr, ulanr yanaa zlfn. Sanasan bulutdur, nvr zn Bdr ay tk alm qucaa zlfn. ahmar tki grdnind bulanr, Glab il sallanr, sulanr, Hlq db, buxaq altda dlanr, Ba qyur, sarlr qulaa zlfn. trin gtrbdr mk ryhandan, Ucu calanr xr drd yandan, Alanda arqat tr znxdandan, N cayib durur qraa zlfn. Gz dymaz vsmli kman brudan, Can zlmz smn iyli gysudan, Mst dir almi nbrin budan, Hr glnd sndl daraa zlfn. Xst Vaqif nun srgtsidir, Bar qzl qann autsidir, Hr tari mttr, can ritsidir, Qyma ki, tklsn ayaa zlfn.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Bir mina grdnli, gl zl yarn Hr axam, hr shr yanandan p. Durub dlan prvan tk bana, Salla tllrin, qabandan p. Bir gzl grmm bu gln kt, Fra banda, svdas bada, Hr axam, hr shr sultan ada, Qaldrb nsin, buxandan p. N la xuya, hm yaza Vaqif, Mtaq lsun gln bu qza, Vaqif, Bir blsi gls gr siz, Vaqif, yl scd, ikram, ayandan p.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** y ah xublarn, uxu dilbrin, Sndn snubrin xcalti var. X yarar sn diba nimtn, Bu bzyin gn lamti var. Bu zib ziyntin, an vktin, Mraci-riftin, babi-dvltin, Hsn mlahtin, mi-aftin, Bu qdd qamtin qiyamti var. Mhbubi-mntxb, bir ali nsb, Qmzsind qzb, sn saxla, yarb, Gl rxl, qnlb, turuncu bb, Lisannda cb hkayti var. lmaz bl adm, ylsa alm, Mlkdn mkrrm, lav zm, z bir ux snm, istinas km, Biz mma hrdm nzakti var. Qa yay, mi ux, mjganlar x, Cml ksdn artx, brabri yx. Camal yannda ay v gn mnsux, Vaqifin ndan x ikayti var.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** ntizar kmkdn, yl gzlmkdn, Knlmn n tab, n taqti var. Yazan la ayrln drdini, Frhad irinc hkayti var. Bir kims ki, mtaq la cmala, Grnlr bilir ki, dr n hala, l qamtin hr glnd xyala, Grsn ki, nc qiyamti var. qin salr canmza bir at, Zlfn kimi halmzdr mvv. y tubiyi-cnnt, sndir pk Qaraban hr n vilayti var. Yz grsk d gr zg hrmdn, Qurtulmanx hrgiz fikr lmdn, Sn gl xilas yl bizi bu qmdn, Snin qdminin sadti var. Hicran kmyn drdimnd lmaz, Svni svmyn dilpsnd lmaz, Dst dsta glnd ylda bnd lmaz, qin triqinin bu adti var.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Bir zaman havada qanad saxlayn, Szm vardr mnim siz, durnalar! Qatarlab n diyardan glirsiz? Bir xbr vrsniz biz, durnalar! Siz mtaq durur Badad llri, Gzly-gzly qalb yllar, Asta qanad aln, qafil tllri, Hyifdir, salarsz dz, durnalar! Xyli vaxtdr, yarn frandayam, Prvan tk hsnn randayam, Bir ala gzlnn srandayam, Grnrm, grn, gz, durnalar! Mn svmim ala gzn srmsin, Bdnzr ksibn, ziyan vrmsin, Saqn gzin, lan gz grmsin, Qrxuram sfnizi pza, durnalar! Naznin-naznin drsiz avaz, Ruhlar tazlnir, lur srafraz, Vaqifin d knl x dr prvaz, Hrdn sizin il gz, durnalar!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Bir blk yalba snalar kimi, Ylb glibdir Qazaa qzlar, Ayna qabanda qara qa ucun ndirib gtirmi qulaa qzlar. Hr birind mina grdn, nazik bl, Siz qurban tamam lk, tamam l, Glab iln sallanm qara tl Xub yaram byaz buxaa, qzlar. Qmz kaman, mjgan xdng, gz ala, Yz qan lur, yri baxsan hilala, Szlri qnd, azlar piyala, kr zmi dil, ddaa qzlar. y aalar, nc sitm tdilr, Vaqifin cann x incitdilr, Yn durub qatarlab gtdilr, Szlrin qydular qraa qzlar.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Mki arqat knarnda xumar gz Szlr, szlr, gahbagah baxar. Hybtindn lrz dr canma, Sanasan, quluna padiah baxar. Srmli gzlrin x xdngi var, Bir gn mhbbtin yz gn cngi var, zg baxan gzn qyri rngi var, Bu baxanda amma sim-siyah baxar. Xyu mlaikdir, z prinaz, Cilvsi qarqay, cqqas ahbaz, kibdir zn siyah srndaz, Bulut arasndan sanki mah baxar. Qzl hna qymu l drnana, Qnlr dzbdr sl v sana, Sal vrib yay qalarn tana, kr Allaha, biz qiblgah baxar. Vaqif candan mtaq lur mtaa, Mtaq lmayandan qaar iraa. Baxan baxmaq grk qabaq-qabaa, Gz ucil baxan baikrah baxar.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Gz qald yllarda, can intizarda, Glmdi canandan taz bir xbr. Mnim taqtim yx qlm tutmaa, Kim la ki, yara yaza bir xbr. N qdr ki, mn alaram dmadm, hvalm bilirmi la hmdm. l tamam yadr, yxdur bir adm, Vr mndn prinaz bir xbr. Gr hsabn mn kdiyim azarn, Bu dad fryadn, bu ah zarn, Badi-sba gr ds gzarn Syl xlvt bu hmraza bir xbr. zldn qamti bl dyildi, Bir yay qa xundan snra yildi. Barm dlindiyin hr ytn bildi, Ytimdi tirndaza bir xbr. Blbl qnyi-xndan ldrd, Prvanni mi-suzan ldrd, Vaqifi ati-hicran ldrd, Aman, vrin ahbaza bir xbr.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** y cananm, sn bznib glnd, Ay gn qarna pivaza gdr. Kbyi-kuyin gnd min kr, Mlklr ylb namaza gdr. A gl tbhdir bdnin btn, Drdindn alm salmam bir n, Sni svn cavan lur gnbgn Qarmaz, baatan tr-taz gdr. Snubr qamtin n x xuramdr, Hsrtindn szldayan yaramdr, Sndn ayr dirlik mn haramdr, Axr bir gn mrm gdaza gdr. Sinsi mrmrdir, srvdir qamt, zn grmsm, qpar qiyamt, turub zlfndn tsm hkayt, Drdim artar tuli-diraza gdr. Sn glsn, blbl sv, xar istm, Hrgiz kamal ist, var istm, Myl yl Vaqif, sar istm, z ahbaz lan ahbaza gdr.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Gn zl, x qlql cavansan, Qalarn bnzyir hilal, Ytr. Niqab atb srx-srx gznd, xayrsan yrun maral, Ytr. Snsn mnim tubam, srvim, madm, Qmzsi hrami, mi clladm, Dn gc fly xd fryadm, Rimdi guin bu nal, Ytr? N gzl yarab al, yanana, Nazikdir, dymsin l yanana; Zlf buxana, gl yanana, N bnf bnzr, n lal, Ytr. Mn bir qulam, canm da salmam, Yaslanban dst kuyind qalmam, Vaqif kimi mlladan drs almam, Gl ytirsin sni kmal, Ytr.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Yay qa bucanda, al yanaq st N x xumarlanr mstan gzlr. Srmli kirpikdn xlar kilib, ylyib barm nian gzlr. Qmz pykanil tkd qanm, Xtalara sald din-imanm, gri durdu, szgn baxd, canm Ald ux gzlr, amma n gzlr. Simas hlayi, trhi badami, Bax mhriban, z hrami, Quldur na siyah zlfn tmami, la bilmz bl ahan gzlr. Smn iyli, shabi zlf, ay qabaq, Qn dhan, dr di, rvan ddaq, Mnvvr z, lal znx, tr buxaq, Tamam bir yandir, bir yan gzlr. Vaqif ki, dbdr ql kamaldan, ksik lmaz ba qvadan, qaldan, N zlflrdn bilin, n xtt xaldan, ylyibdir nu divan gzlr.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** y maral baxl, sna sall, N gzldir snd qara tllr. Kmnd kimi tklbdr grdn, Dnbdr srasr ahmara tllr. Sn sal vrib, cb tr db, Hrlb qddiln brabr db, Sanasan mlkdn bal pr db, Dzlb dalnda qatara tllr. Bnfdn taz, snbldn gzl, tb ucu db bldn gzl, H tl grmmim bu tldn gzl, lmaybdr bl akara tllr. Sn hyran lub xalqn xusu, Grnlrin ksilibdir yuxusu, Mk nbr kimi glir qxusu, Dnb indn gln ttara tllr. Zlflrini in-in qyub z sn, Sallan srx, syrana x dz sn! Sn grkdir Vaqif iln gzsn, Grnmy hrgiz yara tllr.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** tubu baxn yxd almi, Xumar gzlrin n qiyamt ylr. Kbyi-kuyini grn kimsn N zaman qiblyi ziyart ylr? Durna tlli, tpun trlan cilvli, Grmmim sn tk nazl-qmzli, Srasr yaxas qzl dymli, Baxdqca zn fxart ylr. yib yxdur vktind, annda, Qa qabanda, hm dhannda, rt dyildir, yatb-duram yannda, Gndn baxmaq mn kifayt ylr. Vaqif baxar zlfi-prianna, Trk ylr mscidi, glr yanna, Sidqi-dildn cann qatsa canna, Huriy qlmana mlamt ylr.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Yn qhri kib xublar ahinin, Bizdn ltf fqqti ksibdir. vvlki tk dxi baxmaz zm, z dndrib iltifat ksibdir. Mndn ksb, yalvarram barmaz, Sin ab, qucaqlab sarmaz, Gndki tk glmz, dyib danmaz, irin-irin hkayti ksibdir. Mn mmid vrib km qm dmz, Drdlrin drman drm dmz, Tklif dib bir lbindn m dmz, Hm kri, hm nbat ksibdir. yibdir qddimi yay qa qabaqda, Gzm qald znxdanda, buxaqda, Sbr qrarm glgz yanaqda Siyah zlfn zlmat ksibdir. Vaqifm x mutaqam bir nigara, Nylyim ylmz drdim ara, H bilmirm n lubdur bu yara, Glr z, x sfat ksibdir.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Mn sn lmuam didar aiqi Sn zn brmyin ndndir? irin szlrinin x mtaqiym, Danmayb kirimyin ndndir? lin dalda tutub, ban yannda, Hrgiz tl grnmz qan yannda Mnim kimi bir sirdan yannda Qaym-qaym sarnman ndndir? qi grk gzl lan kimsnin, Ta qlmaya trkin naz qmznin, Yarlqda ki, yxdur xyaln snin, Bs dnyada yaranman ndndir? Gm kmr bnd ylmi miyana, Qurban lsun canm cana qyana turub-turub yn yana, Ksb durub yrimyin ndndir? Vaqifm, zldn bir gvhr idim, Saflqda plada brabr idim. Ta ki, sni grdm, mum tk ridim H dmzsn rimyin ndndir?

________________________Milli Kitabxana______________________* ** gr yarsan, gl sarmaaq ql-byun, Durub daldalardan baxman ndir? Yar dyilsn, k ayan, gri dur, Canm dlara yaxman ndir? q svdasna h ks pis dmz, Mhbbt ylundan ayaq ks dmz, Gz grms dli knl istmz, Bznib qarma xman ndir? Vaqifin barn qana dndrdin, Sg rqibi stmz ndrdin, Mn gizlin bir nian gndrdin, Akara bama qaxman ndir?

________________________Milli Kitabxana______________________* ** y Kbm, Krblam, Mkkm, Mdinm, Bir zaman kuyind ziyartimdir. Qibl dyib, qalarna ba ymk Gc-gndz mnim ibadtimdir. Hr n dsm, sn incim szmdn, Srxunam, yx xbrim zmdn, l qamtin yaynanda gzmdn, Sanasan ki, hr qiyamtimdir. Balamam din-iman zlfn, Mnim kimi hyran han zlfn, Taprb gdirm can zlfn, Yax saxla, snd mantimdir. Snsn mnim aym, gnm, hilalm, Dvltim, iqbalm, cahm, clalm, Gzl zn daim fikr xyalm, Szn dild irin hkaytimdir. Snalar xcildir siyah tlindn, Tutilr lal lur irin dilindn, ikst Vaqifm, snin lindn Hr kim ki, ytsm, ikaytimdir.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Xublarda ki, zvq sfa dyirlr, Frbah gl ndamda, a bdnddir. Knl asayii, cann rahti Glgn znxdanda, tr znddir. Bir yun baldrl, yumuaq dizli, Bir srx yrili, mstan gzl, Bir ayna qabaql, bir gn zl Gzlin hsrti, drdi mnddir. vvl gzllrd grkdir alq, ndan snra la sadlik, alq; N aznda yamaq, n zd yaylq, irkinlik zn brynddir. Qailn, gziln cigr qan lur, Zlf svnd n din, n iman lur. Can quu xallarda bndivan lur, Dirlik zvqi-lbd, hm dhnddir. ybsiz gzlin x lur xyu, Gizlm cmal, qamti, byu. Grnd Vaqif tk x gftguyu, Mhbbt ylr ki, bu guynddir.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Svdiyim, lblrin yaquta bnzr, Srasr dilrin drdandndir. Sdf dhanndan xan szlrin Hr biri bir qyri xzandndir. Ndndir szm cavab vrmmk, Hm camal gizlyib, z gstrmmk. Gclr gzlrim xab grmmk, l siyah nrgisi-mstandndir. Mn ha sni nuri-ilahi sannam, Camalnn lsin dlannam, Atin mrd mrdan yannam, Bu xasiyyt mn prvandndir. Bir nam yazmam can z-z, Badi-sba, apar sn gl z, Srusa yar ki, bu kimdndir biz? Sylgiln: Sizin divandndir. Xumar-xumar baxmaq gz qaydasdr, Lal tk qzarmaq z qaydasdr, Prianlq zlfn z qaydasdr, N badi-sbadan, n andndir. Mtaqdr zn gz Vaqifin, Ylunda payndaz z Vaqifin, Snsn fikri, zikri, sz Vaqifin, Qyri sz yannda fsandndir.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Yasmn tllrin, nrgiz gzlrin, Mniml, gzlim, xdan yadr. nsaf t, ldrm gnahsz qulu, l-ldn zlr, yaman adr. Kamall gzld xta km grk, Svgi grk, shbt grk, dm grk, Aiq vfal bir hmdm grk, Hmdmsiz bal ys, na adr. Bahari-mrn vrs d baa, Aiq muqdn usanmaz, haa! Frhad irin n snd daa, Mcnunun vla Lyli dadr. Anasndan z virs bir qafil, nda vfa lmaz, nu yqin bil. Sna kklik sara uysa n il, Lan qalxar yuvasn dadr. Qn iddtindn kinmzs yaz, alxanmaz gllrd n rdk, n qaz, Vaqifin kksn badan al-arpaz kilib haandan canan dadr.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Al gyinib xsan gln syrin, Yl bana gllr dlanr. Mahtab hsnn bnd frmandr, Qulluunda aylar, illr dlanr. Grmmim sn tk bir mlkzada, Drdini krm hddn ziyada, Kirpiklrin ucu dnd yada, Barmn banda millr dlanr. Mn Frhadam, sn bir irin dhansan, Drdin zahir, amma zn nhansan, Gzllik babnda ahi-chansan, iyind yz min qullar dlanr. ylyibsn mni q giriftar, Gndzm biqrar, gclr bidar, Rvzyi-kuyind gznd yar, mim girdabnda sllr dlanr. Lblrin barm prxun ylmi, Axtm gz yam Cyhun ylmi, Hsrtin Vaqifi Mcnun ylmi, nun n gzir llr dlanr.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Bayram ldu, h bilmirm nylyim, Bizim vd dlu uval da yxdur. Dgiyl ya ham xdan tknmi, t h l dmz, mtal da yxdur. Allaha bizmiik nakr bnd, Bir sz dsm dxi qymazlar knd. Xalq batbdr nla, kr, qnd, Bizim vd axta zal da yxdur. Bizim bu dnyada n malmz var, N d vd sahibcamalmz var. Vaqif, ynm ki, kamalmz var, Allaha kr ki, kamal da yxdur.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Kr qrann cb syrngah var, Yalba snas, hayf ki, yxdur! Ucu tr cal siyah tllrin Hrdn tamaas, hayf ki, yxdur! Q gn qla Qraqbasann, Gzdr Arann, cml-cahann, Bl gzl yrin, gzl mkann Bir gzl bas, hayf ki, yxdur! xdur a bdnli, bllur buxaql, Lal znxdanl, qn ddaql. Amma irin dilli, aq qabaql, Knl ainas, hayf ki, yxdur! Havasndan trpann, yrinin, Dadzmaz dhann, lbi-irinin, Pri xdur, n fayda h birinin Adamlq das, hayf ki, yxdur! Ucu rfili, bulut kimi sa, Dal grdnd hr hry bir qulac, Klay lvan, qsab qyac, Altndan cunas, hayf ki, yxdur! Zr haiy al nimtn stnd, Xallar z yannda, n stnd, Buxan altnda, sin stnd, Zlfn burulmas, hayf ki, yxdur! Lan tki bada ala tmaa, Yama tutmaya di, ddaa, Cllad kimi durub qabaq-qabaa Baxb can alma, hayf ki, yxdur!

________________________Milli Kitabxana______________________nki yrunuyam mn bu yllarn, Qaydasn billm hr sullarn, Gm bilklrin, byaz qllarn, Sar khrbas, hayf ki, yxdur! Ayna tutub hrdm camal grmsi, Zlf, znxdana sal vrmsi, Shr ala gzn siyah srmsi, linin hnas, hayf ki, yxdur! Vaqif haqdan dilr ltf krmlr, Bl yrd qalan, vallah, vrmlr. Yn yada dd bizim snmlr. Gtmyin binas, hayf ki, yxdur!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Shr-shr hsrt iln gzirdim, Ct qa nar grdm iki sind. Birisi qz idi, birisi glin, Can qurban ylrm ikisin d. Glin bulaqda l, zn yuyur, Qz dyir: gl gdk, hriflr duyur, Bl gzl svn ldnmi qyur, Can qurban ylrm ikisin d. Glnin ddadr Tbrizin mti, lli-altm tmn qzn qiymti, Bl gzl svn nylr cnnti, Can qurban ylrm ikisin d. Glinin yaxas plad iynli, Qzn yaxasdr arpaz dymli. kisi d bir-birindn ymli, Can qurban ylrm ikisin d. Kababm layd, kzm layd, Yar yannda tkn szm layd, Vaqif dyir: iki gzm layd, Baxaydm bunlarn ikisin d.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** y canm cllad, mrm yas, Mgr snd, zalm, din-iman yxdur? Gc-gndz hsrtini ckmkdn zlbdr, mnd dxi can yxdur. Sg rgibin bir da dsn bana, Qymaz ki, yar iln laq ana, Hqdir, yanan xdur q atana, Mnim tk d tutub alan yxdur. y qalar hilal, yanaqlar gl, [y] zlflri ryhan, xallar flfl, An ldrn birhm bidil, Snin tk almd v yxan yxdur! Sni svn lur hmi dilad, Syun admidir, cinsin prizad, Qamtin r-rdir, qllarn mad, Bu n vktd hc insan yxdur. Vaqif, haln sitmkara dmy, Yalvarban vara-vara dmy, Bu xstnin rzin yara dmy, Mgr bu arada mslman yxdur!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Hr ytn gzl gzl dmnm, Gzld bir qyri lamt lur: Zlf bir yana dr, grdn bir yana, zn bilmz, bir zg babt lur. ynayanda prvaz dr nimtn, Zlf dalar, zd dnr xrmn, Srndazn ucu dr grdn, Alsa bl-buxun, qiyamt lur. Mjgan xun atar, yay qan kr, Dlr barm ban, ryim skr, Sz duzlu lur, dda kr, Hkayti irin hkayt lur. Grdnin mkin tllr dzlr, Hr qya baxanda canlar zlr, Srmlnmi siyah gzlr szlr, turub durma qiyamt lur. Gzl lan bl alian gzr, Niqab kr, zlf prian gzr, Shr syr xar, glan gzr, Svmyind tamam hrart lur. Vaqif qurban lsun qa tana, Zlf z yannda, z ana, Bl gzl d ay qabana, Tamaa ylyn bitaqt lur.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Bnf qxulu yardan ayrlan, Gnd yasa batar, gn zar lur, Cannda ixtiyar qalmaz zrrc, Gc bidar, gndz biqrar lur. Ayrlq bir yanar ddur, qazlar, Yazlmasn hrgiz bl yazlar. l gm bilklr , mad bazular Yada dr, iim ah zar lur. Bahadur dmzlr hrgiz sayana, Grm, lnt lsun yardan dyana, Gzl svn kims grk dayana, Dst ylunda vun lur, qar lur. Bax mst lur mi-xumarn, Cnntdn artqdr zvq didarn, A sinli, kr mmli yarn, Cfasn kmk irin kar lur. Vaqif, yar yan yaman aftdir, Ayrlq zlmdr, bir qiyamtdir, Gzllrd bl babt babtdir, Kimi dru, kimi biiqrar lur.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Qaynar gzlrindn, ux baxndan cayib fitnlr, fllr grnr. Sf-sf duran siyah kirpiklrindir, Yxsa ki, gzm millr grnr? Az piyalsn, qddi minasn, Nin turursan mndn yana sn? l sandm yal bal snasan, Snd tr cal tllr grnr! Gdn, gtm, bir bri bax, ay gdn, Gzm dymaz sn tk gzl kimsdn, Gah yaxadan l vrir a bdn, Gah lur ki, nazik llr grnr. Qddin tn vurar srvi-naza, Can qurban ylrm sn tk ahbaza, zn kimi, zlfn kimi tr-taza N lallr, n snbllr grnr. Vaqif, yad t sni yad ylyni, Dru sanma hr bir yaram dyni. Qymaz gz nndn svn svni. Knldn knl yllar grnr.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Hqdir, gzl xdur cahan iind, Gzld bir naz qmz grkdir. Didarn grmk iman tazlr, Qa qibl, z Kb grkdir. Byu mina grk, sinsi mrmr, Byaz la gl ndam srasr, lind al hna, zlfnd nbr, Qanda, gznd srm grkdir. Sallana sultani-dibapu kimi, zn dndr bir srx kimi, Sallana hrdm trlan qu kimi, Tamam smynd cilv grkdir. Barmanda xatm, guind tn, Girh-girh zlfn tk grdn, Glbtin kynk, ab nimtn, Yaxasnda qzl dym grkdir. Prvan tk zn da salmaa, Yaslanban iyind qalmaa, Bir bl gzl qurban lmaa, Vaqif kimi qlla kims grkdir.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Qasid, tzc yardan gtir bir xbr, l gli-xndanm nn alayr? Zalmn trundan xm knara, Xub tlk trlanm nn alayr? Bnf tr alr zlf muyundan, Baxan dymaz qamtindn, byundan, nsaf dyil, qurban dym qyundan, na qurban canm, nn alayr? Vaqif, xdur drdin, mn d bilrm, Bir gn grmynd, yqin lrm, Alasan alaram, glsn glrm, Xstym, drmanm nn alayr?

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Bir bl cavann qli km lsa, Baxrsan ki, svgisin naz ylr, Can qurban dni qyar burada, Gdr zglri srfraz ylr. zl z dyr: di dur gl bri, Sn durarsan, ayaq qyar gri. N zn yardr, n svnlri, Bir para adam krkvaz ylr. Duruzarsan, zn divara tutar, Fikr dib, fikr dib mrglr yatar, Dindirrsn, dinmz, arlq satar, Sinsind q-q pul avaz ylr. znn ha bar landa kabab, Gc ylr adam grnd hicab, Naqis-naqis kr zn niqab, Yngl-yngl qaar, tiraz ylr. Svni svirm can banan, Gzm dmnidir qab yanan, Bir yar ki, dana gz qanan, Vaqif na cann payndaz ylr.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** y simas trlan, sinsi tpun, Sna tk tllrin calanbdr. Bana dnmkdn lmi gtrrm! Can mr zlfnd yuvalanbdr. Yxdur brabrin insanda snin, Hurisn, prisn bhit msknin, mad kimi kilibdir grdnin, Srahya dnb minalanbdr. Tutilr sz thrin dansa yz gz, Bl irin-irin dana bilmz. A llrin lub cayib glgz, Qana batb yxsa hnalanbdr? Qan cllad, gzn uxi-sitmkar, Hr baxanda yz qan ylr aikar, Yn can almaa xyalnm var? Mstan gzlrin alalanbdr. Vaqif, y snm, cvr az yl, Xyaln xyalma saz yl, Bundan bl bizi srfraz yl, Canm x ylunda cfalanbdr.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Bir ala gzlnn, srvi-rvann, Grk qulluunda durasan drst, Hnal llrin, nazik barman Ytirib dstindn tutasan drst. Qymayasan xa yarn ssini, ynindn syasan ty libasn, psn, qucasan a sinsini, Mk-nbr iyin batasan drst. Yaxasnn ba bndin zsn, nglyib a mmsin zsn, l uzadb ba bzyin pzasan, Hr birin bir yana atasan drst. Vaqif dyir, gzl svmk arst, psn, qucasan, dsn xst, zn qyasan znn st, Mst lub yannda yatasan drst.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Bir ayna qabaql, tr sinli yar, x mtaqdr sizin cmala Vaqif, Hsrtin kmkdn yanb dlara, Grgnn, dbdr n hala Vaqif. Hsrtindn lif qddi lal lub, Mat qalbdr, irin dili lal lub, Bir drd dbdr xsthal lub, x blay lur hval Vaqif. Cmaln mtaqi ah zar kr, Drdini bir kmz, sd hzar kr, zn grmy intizar kr, N gl drmk istr, n lala Vaqif. lsa yz min tuba bylu gl bdn, Hzz ylmz sndn qyri kimsdn, Snin cann n, ln gncn Hrgiz dmz zg xyala Vaqif. Hr ksin yx is al, kamal, Dnyada albdr sahib camal, nki bl imi dnyann hal, bs ki, ytidin kmala, Vaqif.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Nylmim, mndn z dndribsn? Allah svirsn, bir gz bri bax! A stn qaban zr qsabnin, Zlfn txtsini grkz, bri bax! y gzlri cllad, kirpiyi almas, Gr n drm, bir szm qulaq as! Axr sn mn ylrm iltimas, Burayatk naz istmz, bri bax! Syl grm, n dmim sn mn, Bidma lubsan bs yr sn? Bu qdr incitmz svni svn, Dstluq ylu bl lmaz, bri bax! Mn snin vsfini, y mahi-krm, Hafizdn, Camidn artq sylrm, Haqq bilir ki, sni nc istrm, Ay bivfa, qdirbilmz, bri bax! Bu nc adtdir, nc rkandr, Dmzsn filan biz mhmandr, Vaqif z qulundur, sn qurbandr, ldrsn d, vallah, dinmz, bri bax!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Ala gzl, srv bylu dilbrim, Hsrtin kdiyim canan, bri bax! Gc-gndz fikrim-zikrim, zbrim, zld taqtim, aman, bri bax! Kim dzr mnim tk bl firqt, Rnc mqqt, bari-mhnt, Haandr dmm tari-zlmt, kilsin stmdn duman, bri bax! Payibndm, qmi-q giriftar, Hicran atindn can ldu bimar, Razi-dilim d bilmm aikar, krm drdini pnhan, bri bax! Gnbgn knlmn artr qubar, Priandr, tapmaz qmksar, lsn, itkin lsun bl yar, Gzmsin arada yaman, bri bax! x kir hicrini Vaqifi-xst, Lyl nahar, am shr pyvst, y yana lal, lblri pst, Az nabat, kkr zban, bri bax!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** ki dn cb xsrvi-ahi, Ltf ylyib lbi-irin gndrmi, Gzllik banda myv ytirmi, nun biz x nvbrin gndrmi. vi abad lblri nabatn, Candr tlafisi bu iltifatn, Bilir ki, bilirm qdrin svqatn, Barkallah, tapm yrin, gndrmi. Gdin dyin lblri Ymn, Buxa bllura, sdri smn, lc ad ldum, sanasan mn Yrin, gyn sim zrin gndrmi. Allaha kr lsun, mlkzada Adam bilib bizi salbdr yada, fqti var biz hddn ziyada, Hl indi mxtsrin gndrmi. Yarb, la, canana kim dmi, Flan xstdir myv istmi, ki, biz myv nam ylmi, Vaqif na pk srin gndrmi.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** N gzldir bu cavann camal, Qa, gz qabana yaram. Siyah kirpiyind cvahir srm, Ala gzn qrana yaram. Mn aiq lmuam x sfata, Grkdir biziml ixtilat qata, Dananda az dnr nabata, Dili, dii ddana yaram. San calar nimtnsind, Mrmr mmlri tr sinsind, Hlq-hlq birk a nsind in-in lmu buxana yaram. Srasr batbdr mk glaba, Hsrtindn barm dnd kababa, A z hrsind qzl qullaba Al arqatn qrana yaram. Vaqif ta ki, dura tamaasna, Bilmz baxa bzyinin hansna. Bllur bilklri khrbasna, Gl lind qlbana yaram.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** y yana lal kimi al gzl, Siyah zlfn znxdan yaram. Gl bdnin, gm cmaln snin, Byaz mmn giriban yaram. Sz yx dananda irin szn, Nrgiz qurban lsun xumar gzn, Buxana, grdnin, zn Xrda xallar dan-dan yaram. Grmmim sn tk gzl kimsn, Ta ki, grdm hyran ldum mn sn, Sa qucaq il db grdn Ucu n x l miyan yaram. A sindir txti-Slyman kimi, Sallanrsan sultan kimi, xan kimi, Prian zlf sn yaraan kimi, N mly, n insan yaram. Bl gtmz, dvran axr-zldir, Bizim iln aral dzldir. Vaqif, bunun z nki gzldir, Hr n gymi nvcvan yaram.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Yn sni grdm, barm xland, y fi baxl, haval srx! zn gyk, qan cllad, gzn ux, Grmdim snin tk maral srx! Didarna mtaq lub qalmal, Bana dnmli, drdin almal, Bir ayna qabaql, yri almal, lvan kalaayl, sfal srx! Gzlri srmli, yana xall, Bir lan svdal, trlan xyall, Qllar bzbndli, bynu hyklli, A llri lvan hnal srx! turuu irin, duruu Lyli, Qmzsi sitmli, yar gilyli, Gc-gndz zvq sfad myli, Hm z, hm fikr xyal srx! qlin aldn, yaram, dyin Vaqifin, Yanltdn lifin, byin Vaqifin, z gstrdin, yxdn vin Vaqifin, la bilmz sn tk blal srx!

________________________Milli Kitabxana______________________* ** y camal gn, zlflri dilk, Cana saldn at, xanda srx! Qaldm yana-yana misli prvana, lmuam divana, gtdi ql hu. min ald can, zlfn iman, Kirpiklrin qan tkr pnhan. y Yusifi-sani, mlaht kan, Sana bnzr han dilbr lbinu. Zhi pripykr, qddi snubr, Alm sn yksr qulami-kmtr, Snsn cb srvr, srdari-tkr, Sultani-zifsr, ahi-dibapu. Hicrind bizarn, zlil xarn, Mtaqi-didarn, xidmtkarn, kib ahu zarn x intizarn, Qvln yarn gl ylm gu. Byun srvi-cnnt, gln zint, Qan mddi ayt, qaban tat, Vaqifi, prmhnt, x kib hsrt, Ta sninl xlvt la hmau.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** ahmar kimi grdm san ucunu, Hlqlnmi miyanna tklm. Qnd nbat, kr, hdi-msffa Ddana, dhanna tklm. Kuyin glstani-bhit bnzr, Alm drd yanda gllr srasr, vin, iyindir tamam mttr, Mk nbr yvanna tklm. Sn xanda srx dvltxanadan, Qalarn can alr mn divanadan. Nmli zlfn taz xm anadan, Bu yanna, yanna tklm. N gzl adamsan, y gli-xndan, Sn qurban lsun huriyi-qlman, Yz Zlyxa, yz min Yusifi-Knan Qul lmaa mydanna tklm. Qddin mvzun, san misli-slasil, Bir kz grn lur hsnn mayil. N Vaqif kimi aiqi-kamil, l ati-suzanin tklm.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Xublarn yasmn qxulu zlf Dxi mnd din iman qymad. Mstan gzlri, xumar bax, Apard qlimi, aman. qymad. Valh lmasaydm yanaa, xala, lbtt ytrdim ql kamala, Mn ha dndrmdim qddimi dala, Nylyim, bir qa kaman qymad. xtilatm dd bir yar iln, Gc-gndz yandm ah zar iln Yax bir lmudu knl yar iln, Dd arala yaman qymad. Duydular barmn an lduunu, Yanar d iind can lduunu, Kim bilrdi ciyr qan lduunu, Bl gzlrimdn daman qymad. Vaqif mgr badan kmrk idi, Bl ha dyildi, , bir bk idi, Bu gn canan biz glck idi, nu yn rqib, gman, qymad.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Ay aalar, siz bir rz ylyim: Bu gn qar yabdr, diz xbdr. Bir gzlin hsrtini krdim, Tz-tz glib biz xbdr. Baxdm tvarin bir tlk trlan, Baxn grnd mn ldum hyran, Duruu marald, yrii cyran, Ya bir mst ahudur, dz xbdr. Bir mlaht kan, Yusifi-sani, Grmmidi gzm bl insan, kr tqdirin krmin kan, Sanasan bir ayd, tz xbdr. Qya baxd mn, qrq ldum qm, Glmdi kmnd, shbt, dm, l atdm grdn, ald mm Srudu Vaqifdn: mz xbdr?

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Tamam gzllrdn sni ba bildim, nun n knlm sn baland. Xyalndan zmk lmaz xyal, N yllar dn-dn baland. Biz mylin zlki tk ndn yx, Sni ha snradan bir yrdn yx, Xyli vaxtdr sizdn glib-gdn yx; Aralq n yaman yn baland?! vvl sal vrdin siyah tl sn, A zndn ta qyasan bl sn, Bir cayib grnr ki, l sn, Gl dstsi yasmn baland. Sn ha mnim ldym itdin, Glmdin stm, n yana gtdin? Sbb nldu birdn mni trk tdin; Mgr mylin zgsin baland? Vaqifm, mn rxsarn grmnm, Bu yana bir gzarn grmnm, N gndr didarn grmnm, Ruzigarm qara gn baland.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** Bir-birin hmdm iki nvcavan, Biri gldr, biri glgz yanaql. Biri tr sinli, ayna ndaml, Biri nar mmli, nsrin buxaql. Biri lan gzl, trlan qmzli, Biri qr bal, sna cilvli, Biri kkr szl, irin klmli, Biri qnd azl, qaymaq ddaql. Biri srasr a, hm siyah tlli, Biri budaydr, amma killi; Biri x qlql, mlk misilli, Biri srv bylu, mad budaql. Biri bst bylu, narnc rtkl, Biri ux baxl, xncr kirpikli, Biri dal grdnli, szgn smkl, Biri uzun qal, hm gn qabaql. Axr cana ytirrsiz Vaqifi, Alayban gtrrsiz Vaqifi, Bir gn lur, itirrsiz Vaqifi, qdr gzrsiz li raql.

________________________Milli Kitabxana______________________* ** yibdir qddimi, dlib barm Bir kirpiyi xlu, qa kamanl, Gzlri can alan clladi-srmst, Bax hrami, qmzsi qanl. Bir nazik kamall, bir nazik ili, ir

“Molla Pənah Vaqifin şeirləri” iki dildə

Bu günlər Tbilisidə gürcü və Azərbaycan dillərində “Molla Pənah Vaqifin şeirləri” adlı kitab işıq üzü görüb.

AZƏRTAC xəbər verir ki, kitab Azərbaycanın Gürcüstandakı səfirliyinin dəstəyi ilə çap olunub. Bu ideya-layihə kitabın tərcüməçisi və tərtibçisi Gürcüstan Yazıçıları Milli Akademiyasının Azərbaycan bölməsinin rəhbəri Mirzə Məmmədoğluna məxsusdur.

M.Məmmədoğlu AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri ilə söhbət zamanı deyib: Bu kitab Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin “Molla Pənah Vaqifin anadan olmasının 300 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında” 12 yanvar 2017-ci il tarixli Sərəncamına əsasən çap olunub. Kitabda Vaqifin gürcü dilində nəşr olunan kitablarında, eləcə də jurnal və qəzetlərdə dərc olunan şeirlərinə paralel olaraq onların orijinalı da yer alıb. Həmçinin gürcü dilində bu böyük şair barədə çap olunmuş məqalələr gürcü və Azərbaycan dillərində təqdim olunub. Bu kitabın M.P.Vaqifin 300 illik yubileyinə qiymətli töhfə olacağı qənaətindəyik. Ümidvaram ki, kitab gürcü və azərbaycanlı oxucuları bir-birilərinə daha da yaxınlaşdıracaq. Bu kitab Azərbaycan dilini öyrənmək istəyən gürcülər, gürcü dilini öyrənmək istəyən azərbaycanlılar üçün, ümumiyyətlə, poeziyasevərlər üçün bir ərməğan olacaq. Gürcüstan-Azərbaycan ədəbi əlaqələrinə də töhfələrini verəcək. Kitabın tezliklə, Tbilisidə, eləcə də Bakıda təqdimatlarının keçirilməsi planlaşdırılır.

Qeyd edək ki, XVIII əsr Azərbaycan şairi, məşhur siyasi və ictimai xadim Molla Pənah Vaqif Gürcüstanda da çox sevilir. O, vaxtilə bir diplomat kimi İbrahim xan tərəfindən II İraklinin yanına göndərilmiş, burada gürcü çarı ilə dostluq əlaqələri yaratmışdır. Onun oğluna tərifnamə yazması, Tiflisə, onun gözəlliyinə, gürcü qızına şeirlər həsr etməsi hamıya məlumdur. Vaqifin bədahətən söylədiyi şeirlərinin axıcılığını, şirinliyini gürcü şairləri də öz şeirlərində sevə-sevə qeyd ediblər. Baqrationlar sülaləsindən olan Petre Qruzinski şeirlərinin birində belə bir ifadə işlədir: “Mən Vaqifin şirin dilində oxuyuram. ”.

Vaqifin gürcü dilində ilk kitabı Konstantine Çiçinadzenin tərcüməsində Tbilisidə “Sovet yazıçısı” nəşriyyatında 1948-ci ildə “Gürcüstan barədə şeirlər” adı ilə nəşr olunub. Qısa “Ön söz”ü olan kiçikhəcmli bu kitabda şairin üç şeiri: Tbilisiyə, gürcü qızına, İraklinin oğlu şahzadə Leona həsr olunmuş şeirləri verilib. Kitabın redaktoru Simon Çikovanidir. 1968-ci ildə Molla Pənah Vaqifin anadan olmasının 250-ci ildönümü ilə əlaqədar “Literaturuli Sakartvelo” (“Ədəbi Gürcüstan”) qəzetində gürcü şairlərindən Karlo Kaladze, Şota Nişnianidze və Zezva Medulaşvilinin tərcüməsində onun şeirləri və məşhur türkoloq, Azərbaycan ədəbiyyatının yaxın dostu Georgi Şağulaşvilinin “Vaqif və Gürcüstan” adlı sanballı yazısı dərc olunub. Elə həmin il tanınmış alim, gənclik çağlarını Tiflisdə keçirən Əziz Şərifin “Ön söz”ü ilə Vaqifin ikinci, bu dəfə sanballı kitabı işıq üzü görmüşdür. Kitabda onun xeyli qoşması, qəzəli, müxəmməsi verilmişdir. Bu şeirləri tanınmış gürcü şairləri Paolo İaşvili, Konstantine Çiçinadze, Karlo Kaladze, Şota Nişnianidze, Vaxtanq Cavaxadze, Moris Potsxişvili, Zezva Medulaşvili, Otar Şalamberidze tərcümə etmişlər.

Qeyd etmək lazımdır ki, “Koroğlu” dastanımızı, min bir bayatımızı, Füzulidən tutmuş müasir dövrə qədər bir çox Azərbaycan şairlərinin şeirlərini gürcü dilinə tərcümə edən, ruhumuzun tərcümanı Zezva Medulaşvilinin tərcümələri orijinala yaxınlığı ilə, dilinin rəvanlığı ilə seçilir. Zezva Medulaşvili bir ildən sonra, yəni 1969-cu ildə “Sisartğela” (“Göy qurşağı”) jurnalında Vaqifin dörd irihəcmli şeirini dərc etdirib.

Bütün bu sadalananlar və yeni çap olunan kitab bir daha göstərir ki, Gürcüstanda Vaqif yaradıcılığına sevgi tükənməzdir.

Xətayi Əzizov

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Tbilisi