Видади, Молла Вели
Çeşmimdən tökülən qanın ucundan.
Molla Vali Vidadi
Molla Vali Vidadi (Azerbaijani: Molla Vəli Vidadi) (17 March 1709, Shamkir – 13 May 1809, near Gazakh) was an Azerbaijani poet.
Little is known about Vidadi. He spent most of his life in his native town of Shamkir (then called Shamkhor) where he taught at a religious school he had established himself. According to some sources, Vidadi spent some years in Tiflis, Georgia, where he served as a court poet for King Erekle II. Upon the death of the king’s son Levan in 1781 Vidadi wrote an elegy dedicated to the deceased. His court service did not last long, possibly due to his open criticism of the ruling class. At its early stage, Vidadi’s poetry expressed positive view on life, however as years passed, his poems began expressing a more pessimistic attitude. His was also known for his poetic dialogue with Molla Panah Vagif. [1] Vidadi’s simple and realistic (sometimes involving elements of mysticism) literary style resembled the traditional Azeri ashik genre. [2]
References
- ^ (in Russian) Literature of the 18th centuryArchived 14 October 2007 at the Wayback Machine. Fnkaa.ru
- ^ (in Russian) Molla Vali Vidadi. Great Soviet Encyclopædia
Epic and legends
- Izzeddin Hasanoglu
- Nasir Bakuvi
- Kadi Burhan al-Din
- Darir of Arzurum
- Jahan Shah Haqiqi
- Habibi
- Qasem-e Anvar
- Khasta Qasim
- Imadaddin Nasimi
- Yaqub bin Uzun Hasan
- Shah Ismail I
- Hagiri Tabrizi
- Kishvari
- Muhammad Fuzuli
- Shah Tahmasp I
- Mahammad Amani
- Saib Tabrizi
- Qovsi Tabrizi
- Roohi Bagdadi
- Masihi
- Tarzi Afshar
- Fatma Khanum Ani
Contemporary
- Suleyman Rustam
- Suleyman Rahimov
- Ali Nazem
- Ganjali Sabahi
- Ilyas Afandiyev
- Rasul Rza
- Nigar Rafibeyli
- Mirza Ibrahimov
- Almas Ildyrym
- Mirvarid Dilbazi
- Ismayil Shykhly
- Manaf Suleymanov
- Baba Punhan
- Anar Rzayev
- Fikrat Goja
- Bahar Shirvani
- Nusrat Kasamanli
- Elchin Afandiyev
- Khalil Rza Uluturk
- Bakhtiyar Vahabzadeh
- Gholam-Hossein Sa’edi
- Mammad Araz
- Magsud Ibrahimbeyov
- Rustam Ibragimbekov
- Chingiz Abdullayev
- Natig Rasulzadeh
- Afag Masud
- Farhad Ebrahimi
- Akram Aylisli
- Ramiz Rovshan
- Naser Manzuri
- Samad Behrangi
- Mohammad-Hossein Shahriar
- Madina Gulgun
- Samin Baghtcheban
- Jabbar Baghtcheban
- Sahand
- Yadollah Maftun Amini
- Mehdi Huseyn
- Isa Mughanna
- Vagif Samadoghlu
- Heidar Abbasi
- Qilman Ilkin
- Vidadi Babanli
- Elchin Safarli
- Hamid Notghi
- Gholamhossein Bigdeli
- Rasoul Yunan
- Hidayet
- Lala Hasanova
- Gasham Najafzadeh
- Ali Akbar
- Seymur Baycan
- Rovshan Abdullaoglu
Azerbaijani is the official language of the Republic of Azerbaijan and one of the official languages of the Republic of Dagestan. It is also widely spoken in Iran, particularly in Iranian Azerbaijan. It is also spoken in some parts of Turkey, Russia and Georgia.
- GND: 173827780
- LCCN: n2005089727
- VIAF: 212887867
- WorldCat Identities (via VIAF): 212887867
Видади, Молла Вели
Молла Вели Видади (азерб. Molla Vəli Vidadi ; 1709, Шамкир, ‒ 1809, Икинджи Шихлы) — азербайджанский поэт—просветитель XVIII века.
Биография
Видади родился в 1709 году в городе Шамкир Гянджинского ханства. Жил в Карабахе, а затем в Тифлисе. Служил писарем у грузинского царя Ираклия II.
Творчество
Своими лирическими стихами Видади обогатил азербайджанскую поэзию, был мастером особой формы стихов с парной рифмой – “гошма”.
Реалистическая лирика поэта близка к ашугской поэзии. Произведения Молла Вели Видади написаны в духе исламистского суфизма. Он критиковал междоусобные войны и феодальные жестокости. Так, в известном стихотворении «Мусибат-наме», являющемся отзвуком на убийство Гусейн хана Муштага, друга Видади, поэт передает ужасы кровопролитных феодальных распрей, клеймит невежественных и жестоких ханов, их злодейства и преступления перед народом:
Аллаху не верны, с кораном не дружны,
И шаха, что ни день, менять себе вольны.
Молла Вели Видади был близким другом известного азербайджанского поэта Молла Панах Вагифа [1] [2] . Заметное место в творчестве Видади занимает его стихотворная переписка-диалог c Молла Панах Вагифом, которая содержанию напоминает состязания ашугов. В отличие от Вагифа, в произведениях которого преобладают мажорные тона, в стихах Молла Панах Видади просматривается грусть и безысходность. Пессимистические настроения поэта нашли отражение в стихотворениях «Журавли», «Послания поэту Вагифу», «Поплачешь». Считается последователем творчества Физули [3] .
Некоторые из его газелей и гошма переведены на русский язык: «Мусаддас», «Ряд за рядом», «Там, где любви напрасно сердце ждет…». Большая заслуга в переводе произведений Молла Вели Видади принадлежит Константину Симонову:
Мы жить не можем, смерть поправ, – как тяжко умирать!
На жизнь имея столько прав, как тяжко умирать!
Огонь любви в моей крови, тебя желаю я.
Мечтанья о тебе прервав, как тяжко умирать!
Потомки
Молла Вели Видади являлся дедом по материнской линии российского и азербайджанского генерала Али-Ага Шихлинского.
Примечания
- ↑Видади, Молла Вели — статья из Большой советской энциклопедии
- ↑ Махмуд Исмаил, История Азербайджана (Краткий обзор с древнейших времен до 1920 г.). – Б.: Азернешр,1995.108 с.
- ↑Видади, Молла Вели — статья из Большого Энциклопедического словаря
Ссылки
См. также
- Персоналии по алфавиту
- Писатели по алфавиту
- Родившиеся в 1709 году
- Родившиеся в Шамкире
- Умершие в 1809 году
- Умершие в Казахском районе
- Поэты Азербайджана
- Столетние долгожители
Wikimedia Foundation . 2010 .
Molla vəli vidadi
Molla Vəli Vidadi
(1708-1808)
XVIII əsrdə yaşayıb-yaratmış Azərbaycan şairi. Əvvəl Şəmkirdə, sonra Qazaxda təhsil alıb, ərəb və fars dillərini mükəmməl öyrənib. Əruz və heca vəznində, əsasən qoşma və qəzəl janrında yazıb. Bədii irsinin çox az qismi əldə olunub. Vidadi lirikası yüksək bədii sənətkarlıq nümunəsi hesab edilir. Şairin böyük ustalıqla qələmə alınmış “Dəli könül, gəl əylənmə qürbətdə”, “Xəstə düşdüm, gələn yoxdur üstümə”, “Ağlamazmı”, “Durnalar” və sair şeirləri Azərbaycan dilinin və klassik poeziyasının inciləri sırasına daxil edilib.
Ey məni qınayan, ağlama deyib,
Ağlar yan gedən bəs ağlamazmı?
İllər ilən həmdəmindən ayrılıb,
Xoş nigarı gedən bəs ağlamazmı?
Olmaya yanında yarı, cananı,
Puça çıxıb gedə ömri-cavanı,
Günbəgün əksilib sövkəti, şanı
İxtiyarı gedən bəs ağlamazmı?
Bəxti çönüb, çünki zəmanə dönüb,
Şadü xürrəm işi fəğanə dönüb,
Ömrünün gülzarı xəzanə dönüb,
Novbaharı gedən bəs ağlamazmı?
Ərz elərəm sən xasların xasına,
Səbr eləyim mən bu dərdin hasına,
Göz yollarda, can gedincə ta sinə
İntizarı gedən bəs ağlamazmı?
Vidadi xəstəni gəl indi tanı,
Hanı o sən görən şəklü nişanı?
Rəngü, rüyi, cismi, taqəti, canı,
Külli-varı gedən bəs ağlamazmı?
Dəli könül, gəl əylənmə qürbətdə,
Bir gün olur vətən deyib ağlarsan.
Yadlar ilə ömür çürür həsrətdə,
Bir gün olur vətən deyib ağlarsan.
Yaxşı gündə yarü yoldaş çox olur,
Yaman gündə heç bulunmaz, yox olur.
Yad ellərin tənə sözü ox olur,
Bir gün olur vətən deyib ağlarsan.
Mən görmüşəm bu qürbətin dadını,
Yanıb-yanıb çox çəkmişəm odunu.
Qəmlənirsən hər görəndə şadını,
Bir gün olur vətən deyib ağlarsan.
Oxuduqca qəmgin şeri-qəzəli,
Köhnə yaraların bir-bir təzəli,
Yada düşər keçən günün əzəli,
Bir gün olur vətən deyib ağlarsan.
Yada düşər bağçaların, bağların,
Ala qarlı, boz dumanlı dağların,
Qocalarsan, keçər cavan çağların,
Bir gün olur vətən deyib ağlarsan.
Keçən günü bir-bir xəyal eylərsən,
Dolar qəm könlünə məlal eylərsən.
Gələndən-gedəndən sual eylərsən,
Bir gün olur vətən deyib ağlarsan.
Hər məzara düşər olsa güzarın,
Yada düşər ata-ana məzarın.
Vidadi, xəstə tək artar azarın,
Bir gün olur vətən deyib ağlarsan.
Gecə-gündüz oda düşüb yanaram,
Siyah telli bir sonanın ucundan.
Nə dil deyə bilir, nə qələm yazır
Hər nə ki çəkmişəm onun ucundan.
Qəm ki gəlir mənə firqəbəfirqə,
Nə Məcnun çəkibdir, nə görüb
Vərqə, Neçə mərdümləri vermişəm qərqə
Çeşmimdən tökülən qanın ucundan.
Nə xoş olur eşq əhlinin bu halı,
Şəmə yanan pərvanənin misalı,
Gəldikcə xəyala yarın xəyalı
Yanar odlar düşər canın ucundan.
Könül düşüb hər havadan enərmiş,
Şişə təki hər nə dəysə sınarmış,
Səməndərtək özbaşına yanarmış
Hicran günü can cananın ucundan.
Bivəfa dünyada, dəhri-fənada,
Fələk məni yetirmədi murada.
Vidadi xəstəyəm, ömrümü bada
Verdim axır bu sevdanın ucundan.
Qatar-qatar olub qalxıb havaya,
Nə çıxıbsız asimana, durnalar!
Qərib-qərib, qəmgin-qəmgin ötərsiz,
Üz tutubsuz nə məkana, durnalar?
Təsbih kimi qatarınız düzərsiz,
Havalanıb ərş üzündə süzərsiz,
Gah olur ki, danə-xuriş gəzərsiz,
Gah düşərsiz pərişana, durnalar!
Ərz eyləyim, bu, sözümün sağıdır,
Yollarınız haramıdır, yağıdır,
Şahin-şonqar sürbənizi dağıdır,
Boyanarsız qızıl qana, durnalar!
Əzəl başdan Bəsrə, Bağdad eliniz,
Bəylər üçün ərməğandır teliniz.
Oxuduqca şirin-şirin diliniz,
Bağrım olur şana-şana, durnalar.
Bir baş çəkin dərdməndin halına,
Ərzə yazsın, qələm alsın əlinə.
Vidadi xəstədən Bağdad elinə,
Siz yetirin bir nişana, durnalar!
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.