Davlat va huquq tarixi. Odilqoriyev H, Azizov N, Madirimov X. Darslik

Davlat va huquq tarixi fani xorijiy mamlakatlar davlati va huquqitarixi fani bilan ham chambarchas bog‘liq. Ularning har ikkisi hamtarixiy-huquqiy fan oldida turgan vazifalarni birgalikda hal etadi, lekino‘rganadigan masalalari doirasi bo‘yicha bir-biridan farq qiladi. Davlat vahuquq tarixi o‘z predmeti doirasida xorijiy mamlakatlar davlati va huquqitarixini ham o‘rganadi.Davlat va huquq tarixi, shuningdek, umumiy tarix, falsafa, iqtisodnazariyasi, mantiq kabi ijtimoiy fanlar bilan ham yaqin aloqadorlikda ishko‘radi.Falsafa insonlarni tabiat va jamiyatga qarashlar tizimi bilanqurollantiradi. U tabiat, jamiyat va tafakkurdagi hodisa va jarayonlarrivojlanishining eng umumiy qonuniyatlarini ochadi. Bu fan ularningrivojlanishidagi eng umumiy qonuniyatlarni tushuntiradi. Falsafaningijtimoiy ongning materiyaga va borliqqa munosabati, bazis vaustqurmaning bir-biriga munosabati, ustqurmaning faol, ko‘makchilik rolito‘g‘risidagi va boshqa xulosalari davlat va huquq tarixiga bevositataalluqlidir. Falsafa davlat va huquqni umumiy tarzda, ijtimoiy kategoriyasifatida ko‘rib chiqadi.Davlat va huquq tarixi fani, o‘z navbatida, jamiyat iqtisodiy qonunlariningamal qilishini hamda moddiy ishlab chiqarishni rivojlantirishqonuniyatlarini o‘rganuvchi iqtisod nazariyasi bilan ham yaqindanaloqadordir. Moddiy hayot sharoitlari davlat va huquqni rivojlantirishdahal qiluvchi rol o‘ynaydi. Iqtisodiyot nazariyasi jamiyatning moddiynegizini o‘rgansa, davlat va huquq tarixi fani iqtisodiy bazisdan kelibchiqadigan davlat va huquqni o‘rganadi.Davlat va huquq tarixi mantiq fani bilan ham chambarchas bog‘liq.Chunki, davlat va huquqning kelib chiqishi va rivojlanishi, ularning birshakldan ikkinchi shaklga o‘tishi singari qonuniyatlar mantiq qoidalarigabo‘ysunadi.Shu o‘rinda davlat va huquq tarixi fanining arxeologiya va semantikafanlari bilan bo‘lgan aloqasini ham alohida ko‘rsatib o‘tish lozim. Davlatva huquq tarixi mazkur fanlar bo‘yicha olib borilgan ilmiy izlanishlar,arxeologik tadqiqotlar natijasida yangi ma’lumotlarga ega bo‘ladi vaularni tarixiy-huquqiy jihatdan tahlil qiladi.O‘zbek milliy davlatchiligini barpo etish va mustahkamlash, huquqiydemokratik, insonparvar jamiyat barpo etish, xalqning o‘zini o‘ziboshqarishga o‘tish milliy davlatchilik va huquq tarixini o‘rganish bilanchambarchas bog‘liq.10

Müasir dövlt v hüquq tarixi m.f.mlikova

(+994 12) 493 30 77

Fəlsəfə
Tarix
Azərbaycan tarixi
Sosiologiya
Etnoqrafiya
İqtisadiyyat
Dövlət və hüquq
Siyasət. Siyasi elmlər
Elm və təhsil

Mədəniyyət
Kitabxana işi
Psixologiya
Dilçilik
Ədəbiyyatşünaslıq
Folklor
Bədii ədəbiyyat
İncəsənət
Kütləvi informasiya vasitələri

Xarici ölkələrin dövlət və hüquq tarixi: qədim və orta əsrlər

Abunə

Lokal şəbəkədə oxucuların istifadəsinə “Rusiya Federasiyasının Qanunvericilik Bazası” təqdim olunur.

Lokal şəbəkədə oxucuların istifadəsinə bütün elm sahələri üzrə 5 000 e-kitabdan ibarət elektron kitabxana – Elektron Kitabxana Sistemi İPR Books təqdim olunur.

Polpred.com Medianin İcmalı. Hər gün minlərlə xəbərlər, Rus dilində tam mətn, son 15 ilin informasiya agentliklərinin və işgüzar nəşrlərin ən yaxşı milyon mövzusu.

Bannerlər

Əlaqə

Ünvan: AZ1005, Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri,
Nizami küçəsi 58

Tel.: (+99412) 596-26-13

İş vaxtı:
Bazar ertəsi – Cumə: 9:00-18:00
Fasilə: 13:00-14:00
İstirahət günləri: Şənbə, Bazar

Davlat va huquq tarixi. Odilqoriyev H., Azizov N., Madirimov X. Darslik.

No tags were found.

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Davlat va huquq tarixi fani xorijiy mamlakatlar davlati va huquqitarixi fani bilan ham chambarchas bog‘liq. Ularning har ikkisi hamtarixiy-huquqiy fan oldida turgan vazifalarni birgalikda hal etadi, lekino‘rganadigan masalalari doirasi bo‘yicha bir-biridan farq qiladi. Davlat vahuquq tarixi o‘z predmeti doirasida xorijiy mamlakatlar davlati va huquqitarixini ham o‘rganadi.Davlat va huquq tarixi, shuningdek, umumiy tarix, falsafa, iqtisodnazariyasi, mantiq kabi ijtimoiy fanlar bilan ham yaqin aloqadorlikda ishko‘radi.Falsafa insonlarni tabiat va jamiyatga qarashlar tizimi bilanqurollantiradi. U tabiat, jamiyat va tafakkurdagi hodisa va jarayonlarrivojlanishining eng umumiy qonuniyatlarini ochadi. Bu fan ularningrivojlanishidagi eng umumiy qonuniyatlarni tushuntiradi. Falsafaningijtimoiy ongning materiyaga va borliqqa munosabati, bazis vaustqurmaning bir-biriga munosabati, ustqurmaning faol, ko‘makchilik rolito‘g‘risidagi va boshqa xulosalari davlat va huquq tarixiga bevositataalluqlidir. Falsafa davlat va huquqni umumiy tarzda, ijtimoiy kategoriyasifatida ko‘rib chiqadi.Davlat va huquq tarixi fani, o‘z navbatida, jamiyat iqtisodiy qonunlariningamal qilishini hamda moddiy ishlab chiqarishni rivojlantirishqonuniyatlarini o‘rganuvchi iqtisod nazariyasi bilan ham yaqindanaloqadordir. Moddiy hayot sharoitlari davlat va huquqni rivojlantirishdahal qiluvchi rol o‘ynaydi. Iqtisodiyot nazariyasi jamiyatning moddiynegizini o‘rgansa, davlat va huquq tarixi fani iqtisodiy bazisdan kelibchiqadigan davlat va huquqni o‘rganadi.Davlat va huquq tarixi mantiq fani bilan ham chambarchas bog‘liq.Chunki, davlat va huquqning kelib chiqishi va rivojlanishi, ularning birshakldan ikkinchi shaklga o‘tishi singari qonuniyatlar mantiq qoidalarigabo‘ysunadi.Shu o‘rinda davlat va huquq tarixi fanining arxeologiya va semantikafanlari bilan bo‘lgan aloqasini ham alohida ko‘rsatib o‘tish lozim. Davlatva huquq tarixi mazkur fanlar bo‘yicha olib borilgan ilmiy izlanishlar,arxeologik tadqiqotlar natijasida yangi ma’lumotlarga ega bo‘ladi vaularni tarixiy-huquqiy jihatdan tahlil qiladi.O‘zbek milliy davlatchiligini barpo etish va mustahkamlash, huquqiydemokratik, insonparvar jamiyat barpo etish, xalqning o‘zini o‘ziboshqarishga o‘tish milliy davlatchilik va huquq tarixini o‘rganish bilanchambarchas bog‘liq.10

Ijtimoiy va yuridik fanlar bilan chambarchas aloqador bo‘lgan davlatva huquq tarixi fani Butun dunyo mamlakatlari davlati va huquqi tarixi,jumladan O‘zbekistonda qadim zamonlardan mavjud bo‘lib kelgandavlatlarning tashkil topishi va taraqqiy etishi, ijtimoiy-siyosiytuzumining o‘ziga xos xususiyatlari, boshqaruv tizimlari va an’analari,ijtimoiy munosabatlarni tartibga soluvchi huquq normalari, huquq tizimiva manbalarini o‘rganish bilan shug‘ullanadi.Davlat va huquq tarixi fani o‘tmishda jahonda, shuningdekO‘zbekiston hududida mavjud bo‘lgan davlat tuzilmalari va huquqiyinstitutlar haqida zaruriy bilimlarni hosil etish orqali huquqiy tafakkur vahuquqiy madaniyatni shakllantirish hamda yuksaltirishga bevosita xizmatqiladi.11

Page 2: O‘zbekiston Respublikasi IIV Akad
Page 6 and 7: Davlat va huquq tarixi fanining pre
Page 8 and 9: o‘rganilayotgan obyektning boshqa
Page 12 and 13: II BOB. O‘ZBEKISTON HUDUDIDA QADI
Page 14 and 15: uzganlik uchun javobgarlik turlari
Page 16 and 17: samara bermaydi. Miloddan avvalgi 3
Page 18 and 19: haqida ma’siy va iqtisodiy markaz
Page 20 and 21: Parfiya podsholigi tashkil topdi. K
Page 22 and 23: Doro I ayrim ishlarni shaxsan o‘z
Page 24 and 25: Eramizning birinchi asri birinchi c
Page 26 and 27: va Forslarda mavjud bo‘lgan adola
Page 28 and 29: (shahzoda) deb atalgan. «Tudun» u
Page 30 and 31: turkiylarning yurtni boshqarish, vo
Page 32 and 33: Yevropa bilan bog‘liq bo‘lgan j
Page 34 and 35: tenglashtiriladi. Nomlar qishloq ja
Page 36 and 37: Yuqori mansabdor shaxslar, harbiy b
Page 38 and 39: to‘g‘risidagi), yuk tashish va
Page 40 and 41: qabilalar guruhlari batamom qo‘sh
Page 42 and 43: mansabdor shaxslardan yana saroybon
Page 44 and 45: ajarmagan yoki bekor qilmoqchi bo
Page 46 and 47: Oilaga qarshi jinoyatlarga xotinnin
Page 48 and 49: III asrdan boshlab Gang vohasidagi
Page 50 and 51: tomonidan taftishchilarni jo‘nati
Page 52 and 53: Shartnomalarning qarz, oldi-sotdi,
Page 54 and 55: Aholi daryo bo‘yidagi kichik-kich
Page 56 and 57: Shan (In) podsholigining ijtimoiy t
Page 58 and 59: Qadimgi Xitoy huquqi dastlabki davr
Page 60 and 61: Jinoyat qonunlari jazolarning juda
Page 62 and 63: siyosiy-huquqiy sohalarda ham katta
Page 64 and 65: Sparta davlatining paydo bo‘lishi
Page 66 and 67: o‘yicha ilk bosqichlarda sharq ma
Page 68 and 69: Umuman olganda, Salon islohotlari k
Page 70 and 71: yig‘ilishdan oldin saylangan va u
Page 72 and 73: Yangi tug‘ilgan har bir chaqaloq
Page 74 and 75: Qo‘mondonlikni podsholar amalga o
Page 76 and 77: ustidan tushgan shikoyatlarni ko‘
Page 78 and 79: Siyosiy vaziyat keskinlashuvi natij
Page 80 and 81: Afinada sud ishlarini faqat to‘la
Page 82 and 83: Imperator Yustinian 150000 ga yaqin
Page 84 and 85: Bu davrda rim jinoyat huquqi butun
Page 86 and 87: musulmonlar muqaddas ilohiy qonun –
Page 88 and 89: VIII asrning oxiriga kelib Arab dav
Page 90 and 91: Damashq (Ummaviylar) xalifaligi dav
Page 92 and 93: Davlat boshlig‘i bo‘lgan Xalifa
Page 94 and 95: o‘ladilar, yoki musulmon huquq ti
Page 96 and 97: Arab xalifaligida tarkib topgan mul
Page 98 and 99: O‘g‘irlik paytida qo‘lga tush
Page 100 and 101: V BOB. IX-XIII ASRLARDA O‘ZBEKIST
Page 102 and 103: qudratli davlatiga aylangan Xorazms
Page 104 and 105: lavozimga tayinlagan va lavozimdan
Page 106 and 107: Beklar jamoat tartibini saqlash, su
Page 108 and 109: ta’minoti uchun javob bergan. Dev
Page 110 and 111: Mo‘g‘ullar bosqiniga yaqin vaqt
Page 112 and 113: VI BOB. O‘RTA ASRLARDA YEVROPA MA
Page 114 and 115: taxtdan tushiradi. Bu o‘zgarish R
Page 116 and 117: – sen’orlik monarxiyasi davri – I
Page 118 and 119: dunyoviy zodagonlar (dvoryanlar) ha
Page 120 and 121: ularning o‘rinbosarlari lavozimi
Page 122 and 123: Davlat tuzumida ilk markazlashtiris
Page 124 and 125: Sud tizimida feodal sudlar (feodaln
Page 126: Angliyani egallashda Rim papasining
Page 129 and 130: Cherkov ustidan ham bu davrda qirol
Page 131 and 132: prinsiplari ko‘pincha o‘z huquq
Page 133 and 134: VII BOB. MO‘G‘ULLAR HUKMRONLIGI
Page 135 and 136: o‘g‘li O‘qtoyxon – mamlakat t
Page 137 and 138: hukmdorlik qilgan. Ulus XIV asrning
Page 139 and 140: Qo‘shin tizimli bo‘linmalarga b
Page 141 and 142: «Yaso»da mo‘g‘ullar ongiga ur
Page 143 and 144: noibining huzurida, uning nazorat o
Page 145 and 146: Prezident Islom Karimovning yana qu
Page 147 and 148: kuchayib, Chig‘atoy ulusida feoda
Page 149 and 150: voqealarga o‘z munosabatini bildi
Page 151 and 152: oshlig‘iga yetkazish, davlat ish
Page 153 and 154: va qishloqlarda bo‘lib, u yerda s
Page 155 and 156: soliqlar va majburiyatlarning aniq
Page 157 and 158: Shayboniyxon hokimiyatni mustahkaml
Page 159 and 160: Dargohda katta mavqega ega bo‘lga
Page 161 and 162: Ashtarxoniylar davlati. Shayboniy A
Page 163 and 164: Abdulfayzning o‘g‘li Abdulmo’
Page 165 and 166: nisbatan o‘zgarib borgan bo‘lsa
Page 167 and 168: ma’naviy-ruhiy rag‘batlantiruvc
Page 169 and 170: Davlatda oliy hokimiyat xon qo‘li
Page 171 and 172: X BOB. YANGI DAVR BUYUK BRITANIYADA
Page 173 and 174: asosida Angliyada respublika boshqa
Page 175 and 176: hokimiyat markazda ham, joylarda ha
Page 177 and 178: tamoyili o‘rnatiladi. Budjetni ta
Page 179 and 180: Ushbu davrda yangi islohotlar o‘t
Page 181 and 182: XVIII asrda Angliya tomonidan Kanad
Page 183 and 184: Bill; Taxt vorisligi haqidagi akt q
Page 185 and 186: Fransiyada yangi ma’muriy-hududiy
Page 187 and 188: 1794-yilning yoziga kelib, Fransiya
Page 189 and 190: Kommunani e’lon qilish 28 marta t
Page 191 and 192: 1875-yil 16-iyuldagi davlat hokimiy
Page 193 and 194: 2-§. Yangi davr Fransiya huquqiy t
Page 195 and 196: qurish uchun ota-onaning roziligi k
Page 197 and 198: Shunday qilib, Fransiya Jinoyat va
Page 199 and 200: egallangan hududlarda qayta ma’mu
Page 201 and 202: Ular asosan monarxlar tomonidan in
Page 203 and 204: Konstitutsiya bo‘yicha parlament
Page 205 and 206: Ittifoq iqtisodiy sohada rivojlanib
Page 207 and 208: ya’ni cherkov ishlari, maorif, so
Page 209 and 210: Keyingi yillarda davlat tizimi va P
Page 211 and 212: 1872-1876-yillarda imperiya va Prus
Page 213 and 214: XII BOB. AMERIKA QO‘SHMA SHTATLAR
Page 215 and 216: Mustamlakalarda konstitutsiyashunos
Page 217 and 218: manfaatlariga javob bermasa, xalq u
Page 219 and 220: vakolatlarni amalga oshirishi uchun
Page 221 and 222: faoliyatlari yuzasidan hisobot berm
Page 223 and 224: Dastavval ikki partiya – konstituts
Page 225 and 226: podshosi Aleksandr II AQSHga ulkan
Page 227 and 228: XIV BOB. ROSSIYA PODSHOLIGI MUSTAML
Page 229 and 230: xonligi quyidagi shartlarni bajaris
Page 231 and 232: sining Harbiy va Tashqi ishlar vazi
Page 233 and 234: o‘troq aholi o‘rtasidagi ishlar
Page 235 and 236: vositalar orqali mamlakatni boshqar
Page 237 and 238: qilish uchun 7 kishidan iborat tark
Page 239 and 240: XV BOB. OKTABR TO‘NTARISHIDAN SO
Page 241 and 242: kotibidan iborat tarkibda ijroiya q
Page 243 and 244: a’zodan iborat bo‘ldi. Xalq kom
Page 245 and 246: qismi sifatida Turkiston Sovet Sots
Page 247 and 248: murojaat qilib militsiya boshqarmas
Page 249 and 250: ko‘ngilli otradlarini tuzayotganl
Page 251 and 252: oradi. Ijroiya qo‘mitalari milits
Page 253 and 254: oshqarmasi qoshida jinoyat qidiruv
Page 255 and 256: armiya kuchi bilan amalga oshirilga
Page 257 and 258: erkinliklari, saylov huquqi (20 yos
Page 259 and 260: Konstitutsiya va boshqa qonunlar bi
Page 261 and 262: Konstitutsiyaga ko‘ra O‘zbekist
Page 263 and 264: O‘zbekiston SSRning 1927-yilgi Ko
Page 265 and 266: Respublikalarda Ichki ishlar xalq k
Page 267 and 268: joylarda) topshirilgan. Transport h
Page 269 and 270: o‘lgan. Mazkur nizom faqat tashqi
Page 271 and 272: XVI BOB. MUSTAQIL O‘ZBEKISTON DAV
Page 273 and 274: hisobga olgan holda respublikaning
Page 275 and 276: davlatimizning prezidentlik respubl
Page 277 and 278: o‘lishi kabilar qonunlashtirildi.
Page 279 and 280: Majlisining Qonunchilik palatasi to
Page 281 and 282: tuzish; O‘zbekiston Respublikasi
Page 283 and 284: qo‘mitalarining raislari, davlat
Page 285 and 286: siyosatini o‘tkazish, mehnatga ha
Page 287 and 288: qilish hamda O‘zbekiston Respubli
Page 289 and 290: Sud hokimiyati. Sud hokimiyati davl
Page 291 and 292: maqomi, tashkiliy tizimi va tuzilis
Page 293 and 294: Huquqiy tizim jamiyatda amal qiluvc
Page 295 and 296: Davlat uy-joy siyosatining asoslari
Page 297 and 298: institutlarni e’tirof qilish mumk
Page 299 and 300: dan ortiq holatda mazkur ehtiyot ch
Page 301 and 302: «Oliy Kengash va mahalliy kengashl
Page 303 and 304: o‘lish, Ahdlashuvlar va Konferens
Page 305 and 306: madaniyati ham o‘sib, islohotlar
Page 307 and 308: Biroq huquqiy davlatchilik g‘oyas
Page 309 and 310: Huquqiy davlat nazariyasining falsa
Page 311 and 312: davlatning asosini a’zolari qonun
Page 313 and 314: hech qanday aloqasi yo‘q. Huquqiy
Page 315 and 316: asosida tashkil etiladigan adolatli
Page 317 and 318: demokratik saylovlar yo‘li bilan
Page 319 and 320: ma’muriy pretsedentlar 1 yaratila
Page 321 and 322: huquqiy talablarga qat’iy rioya e
Page 323 and 324: irinchidan, shaxslar o‘z xususiy
Page 325 and 326: Fuqarolik jamiyati bilan huquqiy da
Page 327 and 328: o‘z aksini topishi kerak» 1 . Ma
Page 329 and 330: O‘zbekiston Respublikasi Konstitu
Page 331 and 332: ishtirok etishi lozimligini; hokimi
Page 333 and 334: O‘zbekiston «Adolat» sotsial de
Page 335 and 336: Ma’lumki, fuqarolik jamiyati yuks
Page 337 and 338: aholining ma’rifiy, ma’naviy yu
Page 339 and 340: nodavlat tashkilotlar faoliyat yuri
Page 341 and 342: tashkilotlarining ijtimoiy sherikli
Page 343 and 344: VI BOB. O‘RTA ASRLARDA YEVROPA MA
Page 345: Hojimurod To‘xtamurodovich ODILQO

Müasir dövrün tarixi

Birinci dünya müharibəsindən sonra dünyanın siyasi mənzərəsi və ən son dövrün tarixi.

Yaradılıb 10 iyun 2012 Topik 54 Abunəçi 14 Reytinq 15.64

Administratorlar (2):
luminat Apollon

Moderatorlar (0):
Moderator yoxdur

SSRİ niyə dağıldı?

Müasir dövrün tarixi
5 yanvar 2021, 00:10

1960-cı illərdən etibarən Sovetlərdə sosializmə yad olan elementlər cəmiyyətin həyatında görünməyə başladı. ÜDM artımının zəifləməsi və iqtisadi durğunluq Sovet cəmiyyətinə təsirsiz ötüşə bilməzdi. Mənfi tendensiyalar sosial sahəyə ciddi təsir göstərirdi. Xalqın ideoloji və əxlaqi dəyərlərinin tədricən aşınması başlamışdı. İstehsalatda adi işçilərin və geniş ictimaiyyətin ehtiyacları və fikirləri nəzərə alınmırdı. Sosial elmlərdə sxolastik nəzəriyyə təşviq edilir və inkişaf etdirilirdi, yaradıcı düşüncə sahibləri isə sosial elmlərdən uzaqlaşdırılırdı. İnsanlarda sözdə və əməldə elan olunan şüarlara passivlik və ictimai inamsızlıq yaranmışdı. İctimai əxlaq da tənəzzül edirdi, ilk beşillik planlarda, Böyük Vətən müharibəsində və müharibədən sonrakı reabilitasiya dövründə cəmiyyətdə yaranan böyük həmrəylik hissi zəifləməyə başlamışdı. Dəyişikliklərə ehtiyac yalnız həyatın maddi sahəsində deyil, həm də ictimai şüurda yaranırdı.

Müsəlman aləminin intibahı niyə tez bitdi, müsəlmanlar niyə belə oldular?

Müasir dövrün tarixi
26 avqust 2020, 16:39

Ekklesiast Kitabı haqlıdır: “İzafi bilik izafi kədərdir”. Nə nə qədər çox oxuyursansa, nə qədər çox bilirsənsə, o qədər qüssələnirsən.
Əzizlər, bilik çox qəribə nəsnədi. Həmişə sevindirmir insanı.
Məsələn, bu dəqiqəyədək bəlkə də bilmirdiniz ki, Litvada «klumpakoyis» adlı xalq rəqsi var. Bu rəqs zamanı taxta başmaqlar geyinilir və «Bax, bax, ayağımı yerə vururam!» oxunur, tərəf-müqabilə barmaq silkələnir.

Sovetlər Birliyinin bütün məkanlarında, o cümlədən Azərbaycandakı uşaq bağçalarında daim bu rəqs ifa olunurdu. Amma uşaqlar bilmirdilər bu sadə, ən tənbəl cocuğun belə asanlıqla öyrəndiyi rəqsin adını.

Böyük Britaniya tarixi. İkinci Dünya müharibəsindən sonra

Müasir dövrün tarixi
9 dekabr 2019, 09:54

Milli sərvətinin 25%-ni itirmiş Böyük Britaniya üçün müharibə “zəfər və faciə” (U.Çörçill) ilə nəticələndi. 1945-ci ildə keçirilən növbədənkənar parlament seçkilərində qalib gələn leyboristlər bir sıra müəssisələri dəyəri sahibkarlara ödənilməklə milliləşdirdi. Yeni sosial sığorta sistemi yaradıldı və dövlət əhalini ölkə tarixində ilk dəfə pulsuz tibbi yardımla təmin etdi.

1951-ci ildə parlament seçkilərində qalib gələn mühafizəkarlar leyboristlərin iqtisadi və sosial sahədə həyata keçirdikləri siyasəti qismən dəyişdirdilər.

ABŞ tarixi. İkinci Dünya müharibəsindən sonra

Müasir dövrün tarixi
1 dekabr 2019, 10:12

İkinci Dünya müharibəsindən sonra Qərb dövlətləri arasında əsaslı yerdəyişmə baş verdi. Qaliblər sırasında müharibədən yalnız ABŞ iqtisadi və hərbi cəhətdən qüdrətli dövlət kimi çıxmışdı. ABŞ Qərb dünyasını sovet təcavüzündən müdafiə etməyi özünün başlıca missiyası elan etdi və tezliklə lider oldu.

1945-ci ilin aprelində F.Ruzveltin qəfil vəfatından sonra onu bu vəzifədə vitse-prezident Harri Trumen əvəz etdi. “Yeni xətt”i davam etdirən Harri Trumen Konqresə sonralar “Ədalətli xətt” adlandırılan geniş liberal islahatlar proqramını təklif etdi. Müharibədən sonra güclənmiş iri kapital dairələri isə iqtisadiyyatın dövlət tərəfindən tənzimlənməsi siyasətinə qarşı çıxaraq “prosperiti dövrü”nün qaydalarına qayıdılmasını tələb edirdilər.

Fransanın ən yeni tarixi

Müasir dövrün tarixi
30 noyabr 2019, 22:45

Fransanın işğaldan azad edilməsi mərhələsində fransızların “xilaskar” adlandırdıqları general Şarl de Qollun başçılığı ilə Müvəqqəti hökumət təşkil olundu. Şarl de Qoll Fransanın əvvəlki qüdrətini bərpa etməyə ümid edirdi. O, hökumət dövlət aparatında çalışan satqın məmurlara qarşı irimiqyaslı təmizləmə işləri apardı. Dünyada ən mükəmməl sosial sığorta sistemlərindən biri Fransada yaradıldı. İşğalçılarla əməkdaşlıq etmiş sahibkarların mülkiyyətləri 1944–1946-cı illərdə müsadirə olundu, iqtisadiyyatın bəzi sahələrində isə müəssisələr mülkiyyətçiyə dəyəri ödənilməklə milliləşdirildi.

Almaniya Federativ Respublikası

Müasir dövrün tarixi
30 noyabr 2019, 22:23

Müharibədən sonra viran qoyulmuş Almaniyanın mənəvi cəhətdən tamamilə düşkün vəziyyətdə olan əhalisi üçün ən vacib məsələ gündəlik qida və yaşayış yeri ehtiyaclarının təmin edilməsi idi. Ölkənin maliyyə sistemi iflasa uğramışdı. ABŞ siqaretləri qara bazarlarda əsas “valyuta” hesab olunurdu. Qaçqın düşmüş və deportasiya olunmuş almanların sayı 12 mln. nəfərə çatmışdı.

SSRİ və Şərqi Avropa ölkələri

Müasir dövrün tarixi
30 noyabr 2019, 22:21

İkinci Dünya müharibəsindən sonra SSRİ-də Stalinin totalitar rejimi daha da gücləndi. Hər cür azadlıqların məhdudlaşdırılması, Kommunist Partiyasının diktaturası, iqtisadiyyat və mədəniyyət üzərində dövlət nəzarəti bu rejimin mahiyyəti idi. 1953-cü ildə Stalinin ölümündən sonra sovet cəmiyyətində tədricən yumşalma prosesi başladı.

Müharibə Sovet İttifaqına böyük iqtisadi zərbə vurmuşdu. Şəhərlər, kəndlər dağıdılmış, sənaye müəssisələri və kənd təsərrüfatı böyük zərər görmüşdü. Dördüncü beşillik planın (1946–1950) məqsədi ölkə iqtisadiyyatının bərpa edilməsi idi.

İran tarixi İkinci Dünya Müharibəsindən sonra

Müasir dövrün tarixi
30 noyabr 2019, 22:18

İkinci Dünya müharibəsində İran özünü bitərəf elan etsə də, şah hökumətinin Almaniya ilə yaxınlaşması onun ərazisinin 1941-ci ildə SSRİ və İngiltərə qoşunları tərəfindən işğal edilməsinə səbəb oldu. Rza şah devrildi və onun oğlu Məhəmməd Rza (1941–1979) şah elan edildi. Razılaşmaya əsasən, müharibə bitdikdən sonra bu dövlətlər qoşunlarını geri çəkməli idilər. Ona görə də ABŞ və İngiltərə qoşunları 1945-ci ildə İranı tərk etdilər. Lakin sovet qoşunları işğal bölgəsi olan Cənubi Azərbaycanda qalırdı. Cənubi Azərbaycan məsələsi Soyuq müharibənin başlanmasına təsir edən amillərdən biri oldu. Bu məsələ 1945-ci ildə yaradılmış BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasında müzakirə edilən ilk hadisə idi.

Rusiya XX əsrin 90-cı – XXI əsrin ilk onilliklərində

Müasir dövrün tarixi
30 noyabr 2019, 14:27

1991-ci ilin sonundan dünya xəritəsində tərkibində 89 subyekt, o cümlədən 21 muxtar respublika olan yeni dövlət — Rusiya Federasiyası meydana gəldi. Bu yeni dövlətin yalnız adı idi, qarşıda duran əsas vəzifə dövlətin və cəmiyyətin dəyişdirilməsindən ibarət idi. Əsaslı islahatların birinci mərhələsi yeni dövlətçiliyin formalaşması, sosialist plan iqtisadiyyatının bazar iqtisadiyyatına keçməsindən ibarət olub xronoloji cəhətdən 1992-1993-cü illəri əhatə edir. İqtisadi islahatlarla başlayan birinci mərhələ köhnə dövlət quruluşunun dağılması, sovet respublikalarının demokratik respublikalarla əvəz edilməsilə nəticələndi.

Belarus 1991-2015-ci illərdə

Müasir dövrün tarixi
30 noyabr 2019, 13:36

Müstəqil Belarus dövlətinin yaranması.80-ci illərin ortalarında 15 müttəfiq respublikanın, o cümlədən Belarusiyanın daxil olduğu SSRİ-də 270 milyondan çox insan yaşayırdı ki, onlar da 100-dən çox millət və xalqları təmsil edirdi. Ölkə rəhbərliyinin rəsmi iddiasına görə SSRİ-də prinsip etibarı ilə milli məsələ həll edilmişdir, respublikalar isə faktiki olaraq siyasi, sosial-iqtisadi və mədəni cəhətdən bərabər səviyyəyə çatmışdır. Ancaq rəsmi nöqteyi-nəzərdən fərqli olaraq ölkədə milli münasibətlər sahəsində çoxsaylı ziddiyyətlər mövcud idi. M.S.Qorbaçovun elan etdiyi aşkarlıq şəraitində bu ziddiyyətlər açıq münaqişələrə çevrildi. Bütün xalq təsərrüfatı kompleksin bürüyən böhran millətlərarası gərginliyi daha da dərinləşirdi.