Müvəffəqiyyətə nəzarət

Şifahi və müsahibə, metodları.

Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi ci IL tarixi saylı əmri ilə təsdiq edilmişdir

bağlamış arabaçının işi ilə müqayisə edir, ona bənzəyir.

Birliklərin şüurlu, problemli situasiya şəraitində mənimsənilməsi onların hayizədə uzun müddət

qalmasına imkan yaradır.

Öyrənilmiş məlumatların tətbiqi də biliklərin möhkəmləndirilməsi şərtlərindən biridir. Hər bir

müəllim, təlimatçı, dərnək rəhbəri öyrətdiyi məlumatların yadda qalması qaydasına qalmalı, bunun üçün

bütün vasitələrdən istifadə etməlidir. Belə səmərəli vasitələrdən biri təkrarlardır. Öyrənilmiş material

dəfələrlə təkrar etdirildikcə hafizədə özünə daha möhkəm yer edir. Təkrarlar rüblük və illik olmaqla üç yerə

ayrılır. Cari təkrarlar hər dərsdə müəyyən biliklərin yada salınmasıdır.

Rüblük və illik təkrarlar hər rübün və dərs illiyin sonunda aparılan yoxlama təkrarlarıdır. Problemi

təlim zamanı yeni öyrənilənin məlum əlaqələri təkrar müsahibələr vasitəsilə üzə çıxarılır. Burada təkrar

müsahibələr müəyyən mənada, yaradıcı müsahibə kimi çıxış edir.

Müstəqil iş üçün sual və tapşırıqlar:

1. Təlim prinsiplərinin mahiyyətini təhlil edin.

2. Mədəniyyət müəssisələrində təlim prinsiplərinin tətbiqi.

3. Təlim prinsipləri haqqında nəzəriyələr.

Məqsədə müvəffəqiyyətlə nail olmağın əsas və başlıca şərti fəaliyyət üsullarının düzgün

seçilməsidir. Fəaliyyətin bütün sahələrinin müvəffəqiyyəti məhz bundan asılıdır. Bu təlim fəaliyyətinə də

aiddir. Beləki öyrətmə, bilik, bacarıq və vərdişlərə səmərəli şəkildə yiyələndirmə əlverişli, səmərəli təlim

üsulu seçməkdən çox asılıdır. Öyrənənlər də, ümumiyyətlə insanlarda biliksizlikdən biliyə doğru irəlliləmə

obyektiv aləm hadisələri haqqında dərin elmi məlumatlara yiyələnmə, yaradıcılıq qabiliyyətlərinin

inkişafı, müstəqil işləmə bacarığı, başqaları ilə birgə çalışma qabiliyyətləri məhz düzgün seçilmiş təlim

üsulları vasitəsilə həyata keçirilir.

Təlim üsulları təlim məqsədlərini həyata keçirmək və təlim fəaliyyətini səmərəli təşkil etmək üçün

öyrədənlərin istifadə etdikləri yollardır. Müxtəlif dövrlərdə alimlər təlim üsullarını müxtəlif şəkildə

təsnif etmişlər. Pedaqoqlar bu təsnifatda müxtəlif mənbələrə istinad etmişlər. Məsələn M.Muradxanov

XX əsrin 60-cı illərində təlim üsullarını bilik mənbələrinə görə aşağıdakı şəkildə təsnif etmişdir:

Şifahi və müsahibə, metodları.

İllüstrasiyə və demonstrasiya, metodları.

Labalator məşğələləri, praktik məşğələlər və çalışmalar.

Kitab üzərində iş.

80-cı illərdə B. Əhmədov təlim üsullarını istifadə olunan vasitələr baxımından təsnif etmişdir: sözlü,

əyani, təcrübi metodlar olmaqla üç qrupa ayırmışdır.

90-cı illərdə N.Kazımov təlim üsullarını təlim mərhələlərinə görə müəyyənləşdirmişdir və təlim

üsullarını aşağıdakı şəkildə qruplaşdırmışdır.

1.Yeni tədris materiallarının, əsasən, qavranılmasına xidmət edən üsullar.

2.Bilik, bacarıq və vərdişlərin, əsasən, formalaşmasına xidmət edən üsullar.

3.Bilik, bacarıq və vərdişlərin, əsasən, tətbiqinə xidmət edən üsullar.

4.Təlimdə müvəffəqiyyətə nəzarət edən üsullar.

Rus və digər ölkələrin pedaqoqları da təlim üsullarını müxtəlif konsepsiyalardan təsnif etmişlər. Bu

dərslikdə işə təlim üsulları tətbiqi sahəsi baxımından təsnif edilir. Yəni təlim üsullarının sırf təlim

müəssisələrində deyil, müəyyən mənada, pedaqoji gerçəklikdə tətbiqi baxımından təsnif ediləcək. Təlim –

tərbiyə müəssisələrində tətbiq edilən təlim üsullarının müxtəlif qeyri-təhsil müəssisələrindəki təlim

xarakterli işlərdə, fəaliyyət sahələrində tətbiqi baxımından yanaşılacaq. Bu fəaliyyət sahələrinə

mədəniyyət müəssisələrindəki təlim öyrətmə dərnəklərini, islah –əmək koloniyalarındakı dərnək tipli

təlim işlərini, istehsal müəssisələrindəki ustanın-şagirdi təlimi etməsi öyrətməsi və s. bu kimi

məşğələlərdə istifadə edilən təlim üsulları və tərzləri təhlil ediləcək. Bu məşğələlərdə təlimin bütün

üsulları tətbiq edilir. Həmin üsullar məşğələnin məzmunundan və məqsədindən asılı olaraq üsul və ya

tərz kimi çıxış edir. Tərz əsas öyrətmə üsulunda göməkçi kimi çıxış edən xırda epizodik yollardır.

Məqsəddən asılı olaraq bunlar rollarını dəyişdirirlər. Məsələn mühazirə metodunda əyani vəsaitlərdən

istifadə əyanilik tərzi kimi çıxış edir. İllistrasiya, demonstrasiya, əşya dərsləri zamanı isə əyanilik üsul, izah

ilə tərz kimi çıxış edir. Təlim üsullarının təsnifi və qruplaşmasında biz üsulları təlimin məqsədi, simvol və

motivləri, şüurluluğu, problemliliyi, nəzarət və özünə nəzarətə əsaslanması baxımından götürəcəyik. Bu

nöqteyi-nəzərdən təlim üsullarını aşağıdakı şəkildə təsnif etmək olar: Yeni biliyin öyrədilməsinə xidmət

edən sözlü üsullar; Yeni biliyin öyrədilməsi prosesində mustəqil fəaliyyət elementləri üstünlük təşkil edən

və bilik, bacarıq, vərdişlərin yaradılmasına xidmət edən üsullar (ekskursiyalar, labarator məşğələlər, kitab

üzərində müstəqil iş, oyunlar, məsələlər və s.); Müstəqil işlər; Problemli təlim, proqramlaşdırma üsulları;

Nəzarət və özünənəzarət metodları.

Yeni biliyin öyrədilməsinə xidmət edən sözlü metodlar.

Bu metodlar ənənəvi pedaqoqikada şərh üsulları kimi, gedir. Lakin burada şərhin bütün növləri deyil,

ancaq yeni biliyin öyrədilməsində daha çox rolu olan metodlardan bəhs ediləcəkdir: izah, nəql, mühazirə,

İzah təlimin ən geniş yayılmış usuludur. Bu öyrəniləcək yeni materialı şifahi söz vasitəsilə dəlillərlə

isbat etməkdir. İzah vasitəsilə öyrənənlər yeni fakt və ya hadisənin, elmi təlimatın səbəb və nəticə

əlaqələrini dərk edir, mənimsəyir. Bu zaman həm də yeni dərk olunan material əvvəl dərk olunmuşlarla

əlaqələndirilir, beləliklə də yeni öyrənilən məlum biliklər sisteminə daxil edilir. Məlum biliklərə istinad

edilərək öyrənilənin yeni cəhətləri aşkar edilir. Bu əlaqə mədəniyyət müəssisələrindəki texniki-yaradıcılıq

dərnəklərində daha qabarıq nəzərə çarpır. Problemli izah vasitəsilə «kəşf» edilmiş elmi məlumatları

insanlar daha yaxşı dərk edirlər. Belə dərk olunmuş elmi məlumatlar onların malına çevrilir. Öyrətmə

zamanı, daha döğrusu izah zamanı müxtəlif vasitələrdən də istifadə etmək olar. Yəni öyrədən öz fikirini

daha aydın izah etmək üçün müxtəlif əyani vasitələrdən, illüstrativ və demonstrativ vasitələrdən istifadə

müvəffəqiyyət

3. удача (счастливый, желательный исход чего-л.); müvəffəqiyyət qazanmaq добиться успеха, müvəffəqiyyət arzu etmək kimə, nəyə желать успеха к ому, чему; müvəffəqiyyət əldə etmək добиться успеха, müvəffəqiyyətə nail olmaq см. müvəffəqiyyət əldə etmək

◊ müvəffəqiyyətdən başgicəllənməsi головокружение от успеха

Azərbaycanca-rusca lüğət. Dörd cilddə. Bakı, “Şərq-Qərb” . M.T.Tağıyev . 2006 .

Смотреть что такое “müvəffəqiyyət” в других словарях:

müvəffəqiyyət — <ər.> 1. is. Bir şeyi əldə etmə, istəyinə, məqsədinə nail olma, işdə əldə edilən yaxşı nəticə; uğur, nailiyyət. Müvəffəqiyyət qazanmaq. Müvəffəqiyyət əldə etmək. – Usta Zeynal Mirzə Səfərin oğluna xeyir dua verib, yaxşı yol ilə… … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
müvəffəqiyyətsizlik — is. Müvəffəqiyyət olmadığı hal; uğursuzluq, baş tutmama. Müvəffəqiyyətsizliyə uğramaq. İş müvəffəqiyyətsizliklə bitdi. – Ancaq bu müddətdə yalnız su quşları ovuna getdiyimdən turac qırqovul ovunda bu ilk müvəffəqiyyətsizlik təbii idi. M. Rz … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
müvəffəqiyyətli — sif. Müvəffəqiyyət qazanan, müsbət nəticə verən, arzu və məqsədə müvafiq olan; yaxşı. Müvəffəqiyyətli əsər. Müvəffəqiyyətli tamaşa … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
müvəffəqiyyətsiz — sif. Müvəffəqiyyət qazanmayan, müsbət nəticə verməyən, arzu edilən kimi olmayan, pis, uğursuz qurtaran. Müvəffəqiyyətsiz əməliyyat … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
müvəffəqiyyətlilik — is. Müvəffəqiyyətli olma, müsbət nəticə vermə; yaxşılıq … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
müvəffəqiyyət — ə. uğur, nailiyyət … Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti
iş — is. 1. Fəaliyyət, çalışma, zəhmət, əmək. Əqli iş. Fiziki iş. İş görmək. Elmi iş. İşlə məşğul olmaq. – İş insanın cövhəridir. (Ata. sözü). İş rəncbərin, güc öküzün, yer özününkü; Bəyzadələri, xanları neylərdin, ilahi! M. Ə. S.. İş nə qədər qızğın… … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
qələbə — is. <ər.> 1. Qalibiyyət; müharibədə, döyüşdə tam müvəffəqiyyət. Qələbə bayramı. Düşmən üzərində qələbə. Qələbə ilə qayıtmaq. 2. Bir şey uğrunda mübarizədə əldə edilən müvəffəqiyyət, mübarizə nəticəsində bir şeyin tam həyata keçirilməsi. Tam … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
uğur — is. Bəxt, səadət, xoşbəxtlik. <Sərətan Afətə:> Uğurlar dilərəm ürəkdən sizə; Görüm çatasınız məqsədinizə! M. R.. Rübabə baxıb fərəhlənir, uğura doğru getdiyinə inamı artırdı. M. C.. <İsmayıl:> Uğrumuza əcəb şey çıxdı! P. M.. // Bir… … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
zəfəryab — sif. <ər. zəfər və fars. . . . yab> klas. tənt. Müvəffəqiyyətə çatan, müvəffəqiyyət qazanan. // Qalib, qələbə çalan, qalib gələn. Zəfəryab olmaq – müvəffəqiyyət əldə etmək; // qələbə çalmaq, qalib gəlmək … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
arxayınlaşmaq — f. 1. Əldə edilən müvəffəqiyyətlərdən sonra rahat olmaq, daha fəaliyyət göstərməmək. Əldə edilmiş müvəffəqiyyətlərlə arxayınlaşmaq olmaz. Arxayınlaşmaq üçün heç bir əsas yoxdur. 2. Arxayın olmaq, xatircəm olmaq, əmin olmaq. <Rayon işçiləri> … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

Motivasiya kitabları

Uğur əldə etmək üçün kifayət qədər bilik və güclü motivasiya etmək lazımdır. Müvəffəqiyyətin bu komponentləri ixtisaslaşdırılmış ədəbiyyatdan əldə edilə bilər. Müvəffəqiyyətə təşviq edən kitablar şüurun genişləndirilməsinə və yeni üfüqlərə çatmağın mümkünlüyünə inandırmağa kömək edə bilər.

Motivasiya və fərdi inkişaf haqqında ən yaxşı kitablar

Stephen R. Covey “Yüksək təsirli insanların yeddi bacarığı”. Bu kitab qlobal bestsellerdir və motivasiya üzrə ən yaxşı kitablardan biridir. Burada müəllif uğurun mühüm komponentləri barədə danışır. O vəziyyətdən asılı olmayaraq müşahidə edilməli olan bir neçə davranış prinsipini təklif edir. Stephen R. Covey tərəfindən təsvir olunan yeddi bacarıq, bir insana müvəffəqiyyət yolunda intizam kömək etməsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Napoleon Hill “Zəngin düşünün və böyümək” . Bu kitab ən yaxşı motivasiya edən kitablardan biridir. Müəllif müxtəlif milyonerlərlə ünsiyyət qurduqdan sonra etdiyi nəticələr barədə danışır. Napoleon Hill, insanı müvəffəqiyyətə və ya müvəffəqiyyətə aparan adamın düşüncələrinə diqqət yetirir. Üstəlik, müəllif insan düşüncəsinin gücünün heç bir sərhəd olmadığını göstərə bildi, buna görə də doğru motivasiya və böyük arzusu varsa, insanın düşünülə bildiyi hər şeyə nail ola bilər.
Anthony Robbins “Nəhəng oyan”. Bu kitabda yalnız hisslər və emosiyalar yox , sağlamlıq və maliyyə də nəzarəti təmin edən üsullar təsvir edilmişdir. Müəllif insanın taleyini sakitləşdirmək və hər hansı bir maneəni aradan qaldırmaq qabiliyyətinə malik olduğunu inandırır.
Og Mandino “Dünyanın ən böyük taciri”. Ticarətlə məşğul olanlar bu kitabı öyrənmək lazımdır. Ancaq burada göstərilən fəlsəfi nümunələr yalnız biznesmenə deyil, həyatlarını dəyişməyə və daha da doymuş hala gətirmək istəyənlərə də maraqlı olacaqdır.
Richard Carlson “Məzlumlar haqqında narahat olmayın”. Anksiyete və emosiyalar, faydalı bir şeylərə xərclənə biləcək böyük bir həyəcan enerjisi olan bir insandan uzaqlaşır. Richard Carlson göstərir ki, təcrübə bir şəxsin altına çəkən bir maneə və yükdir. Kitab oxuduqdan sonra, həyatınıza təzə bir baxmağı və bu hadisənin baş verdiyini yenidən nəzərdən keçirmək mümkün olur.
Norman Vincent Peale “Pozitiv düşüncənin qüvvəsi” . Bütün kitab vasitəsilə işləyən əsas fikir hər hansı bir hərəkətin hərəkətsizliyindən çox yaxşıdır. Ağlamayın və ağlamayın – siz gülümsəyərək problemin həllinə başlamalısınız. İrəli bir addım çətin ola bilər, amma bu, daha yaxşı bir həyat sürəcək bir yolun başlanğıc deməkdir.
Robert T. Kiyosaki, Sharon L. Lecter “Siz işə başlamazdan əvvəl . “ Ən motivasiya edən kitabların siyahısı tanınmış milyoner kitabını əhatə edir. Bir işə başlamaq çox çətindir, xüsusilə də bir şəxs bu sahədə əlaqə görmür. Müəlliflər, işin uğurla inkişaf etməsi üçün necə başlanacağı və nə üçün nəzərdə tutulacaqları barədə tövsiyələr verir.
Michael Ellsberg “Bir diplomasız milyonçu.Ənənəvi təhsil olmadan necə nail olmaq olar ? “ Michael Ellsberg kitabında nəyə görə ənənəvi ali təhsilə güvənməyini izah edir. Zənginlərin həyat yolunun təhlili əsasında, problemlərin həllində qeyri-ənənəvi bir yanaşmanın əhəmiyyəti barədə nəticəyə gəlir. Bu yanaşma adi yüksək təhsili olan insanlar üçün xarakterik deyil, onlar öyrətdikləri yolu izləmək üçün çalışırlar. Cəmiyyətə və ümumiyyətlə qəbul edilən standartlara meydan oxu müvəffəqiyyətə və zənginliyə gətirib çıxara bilən yoludur.
Kelly McGonigal “Willpower.Necə inkişaf və gücləndirmək olar ? “ Qüvvəyə və arzuya malik olmadıqda belə bir insanı hərəkətə gətirən iradə olmadan müvəffəqiyyətə nail olmaq mümkün deyil. Müəllif göstərir ki, qəfil impulslar, hisslər və emosiyaların nəzarəti altında saxlamaq lazımdır. Daxili dünyaya nəzarət etmək bacarığı həyatın uğurunun vacib bir hissəsidir.

Motivating kitabları uğur üçün güclü bir təşviqdir. Bununla birlikdə, öz güclərini tam şəkildə göstərmək üçün kitab oxuduqdan dərhal hərəkət etmək lazımdır. Uğur və hərəkətin bir olduğunu unutma.

Stresslə mübarizə yolları

Psixologiya və münasibətlər