Muxtar kazımoğlu folklorda obrazın ikiləşməsi

2000-2003-cü illərdə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Bələdiyyəsində Sosial və ekoloji məsələlər daimi komissiyasının sədri olmuşdur. 2001-2003-cü illərdə AMEA “Folklor Sarayı” Elmi-Mədəni Mərkəzində böyük elmi işçı kimi çalışmış, Mərkəz 2003-cü ildə Folklor İnstitutuna çevrildikdən sonra Türk xalqları folkloru şöbəsinin aparıcı elmi işçisi kimi fəaliyyət göstərmişdir. 2011-ci ildən AMEA Folklor İnstitutunun direktorudur.

Çağdaş Azərbaycann romanının azmanı – “Ucubuluq” haqqında incələmələr | Günel Rəcəb

Azad Qaradərəlinin “Ucubuluq” romanı epik təfəkkürə söykənmiş müasir dastandır. Burada tarixi-etnoqrafik elemenetlərə, folklor motivlərinə, xalq danışıq dilinə bağlılıq var. Adı çəkilən bu postmodern romanda zamanın xəttilik prinsipindən imtina edilmiş, əvəzində isə mifoloji təfəkkürə xas qapalı təkrarlanan zamanın təsvir edilmişdir. “Ucubuluğ”a gətirən yollar “Ağcan və Qaragünə” radiopyesindən, “Şəhərcik” və “Şüşə ev” romanından keçir. Müəllif düz əlli ildir ki, bu romanı yazır. Bundan başqa, müəllifin bir neçə romanında Ucubuluq obrazı oxucuya epizodik də olsa təqdim edilir: “Bunların əli uzundu axı . Ucubulux kimi. eynən. ” (3); “- Ya axund, eşitmişəm ki, buralarda bir mağara olub. – Zadın. Ucubuluğun. Əşşi, bu mifdir. mifologiyadır. ” (3). Müəllif “Şüşə ev” romanından verilmiş bu nümunələrlə yetinməmiş, şair Qaim Qədimin dili ilə Ucubuluq haqqında rəvayətlərin tədqiqinə ehtiyac olduğunu, bunun ədəbiyyatımıza, tariximizə, mədəniyyətimizə böyük töhfə verəcəyini qeyd etmişdir. “Şəhərcik” romanında isə Xanqulunun zorla dəli damğası vurub dəlixanaya saldırdığı rəssam oğlu Nəsibin çəkdiyi rəsmdə Ucubuluq təsvir edilmişdi. Nənəsinin sözləri Xanqulunun yadına düşür: “- Nənə qurban, bu uzun-uzun qolları olan bədheybətin adı Ucubuluğ idi. Neçə-neçə uzun qolları onun qoşunları idi. Qollarına əmr eliyirdi ki, gedin, filan kəndin adamlarının nəyi var, silin, süpürün gətirin. yerlərinnən dururdular, acı bağırsaq kimi uzanırdılar. ” (2, 177). Bir sözlə, müəllif bütün yaradıcılığı boyu Ucubuluq obrazı və onun xaosu simvolizə edən semantikasından istifadə etmiş, son romanında isə sistemləşdirərək posmodern roman şəklində oxuculara təqdim etmişdir.
Mətnin alt qatına gedən yol mətnin dilindən başlayır. Romanın ilk səhifələrində qeyd edildiyi kimi, Təpəgöz, Qaradığırıq, Ucubuluq, Halbəndə haqqında əfsanələrlə, Qaçaq Nəbi, Qaçaq Fərzalı, Qaçaq İsrafil haqqında rəvayətlərlə böyüyən müəllifin əsərlərindəki xalq danışıq dilinə yaxınlıq etnosun təfəkkürünə yaxşı bələd olmasından irəli gəlir. Onun yaradıcılığında dilin funksional formulları mifin funksional məntiqinə tabedir. Təbiət və cəmiyyətdə harmoniyanın, təbii və mənəvi ekologiyanın pozulması xaosun yaranmasına səbəb olur. Müəllifin əsərlərində apokaliptik elementlər tez-tez rast gəlmək olar: “Şəhərcik”də tüklənmə, “Şüşə ev”də neft seli, “Ucubuluq”da isə tək uzun əlləri, dərya boyda ağzı, doymayan qarnı olan Ucubunuq yox, insan xislətinə xas yaltaqlıq, yamanlığın yayılması. Bəlkə də, kimsə Azad Qaradərəlini bütün Oğuz elini, elə indiki cəmiyyətimizi bu cür aşınmış mənəvi xislətlə verdiyinə görə qınayacaq. Lakin bu cür tarixi-realistik yanaşma yanlışdır. Çağdaş dövrün ədəbiyyatı, postmodernizmin tələbləri baxımından istənilən interpretasiya qəbulediləndir. Bir haşiyəyə çıxacam. Bu yaxınlarda gənc yazar Nicat Haşımzadənin “Fikir cinayəti” adlı kitabı çap olundu. Kitabın redaktoru olduğum üçün atalar sözləri ilə bağlı tənqidi fikirlərinə görə Nicatla mübahisə etdik. Düzdür, hər kəs öz fikrində qaldı və o fikirlər kitabda olduğu kimi də çap olundu. Azad bəyin yaradıcılığı ilə tanış olduqdan sonra Nicatın qismən haqlı olduğu ilə razılaşıram. “Şəhərcik” romanında Fərzəli müəllimin dediyi kimi: “. mən xalqımı çox, lap çox sevirəm. Amma bu sevgi gözüyumulu, kor-koranə olmamalıdır. Biz gərək xalqımıza qarşı da tənqidi mövqedə dayana bilək. Axı necə olur ki, xalqımız belə bir atalar sözü yaradır: “El üçün ağlayanın gözü kor olar?!”. Bu kimi atalar sözlərini toplayıb bir kitab buraxmaq, üstündə də “Oğraş ataların sözləri” yazmaq lazımdır” (2).

Muxtar İmanov

Muxtar İmanov (İmanov Muxtar Kazım oğlu; 28 may 1955 ( 1955-05-28 ) , Axura , Naxçıvan MSSR ) — folklorşünaslıq sahəsində tanınmış Azərbaycan alimi, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Folklor İnstitutunun direktoru, Azərbaycan Respublikası İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şurasının sədri. AMEA-nın həqiqi üzvü (2017). [1]

Mündəricat

Akademik Muxtar Kazım İmanov 28 may 1955-ci ildə Naxçıvan MR Şərur rayonunun Axura kənədində anadan olmuşdur. 1977-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) Filologiya fakültəsini bitirmişdir. 1980-1983-cü illərdə AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun “Ədəbiyyat nəzəriyyəsi” ixtisası üzrə əyani aspiranturasında təhsilini davam etdirmişdir. 1984-cü ildə “Müasir Azərbaycan nərsində psixologizm” mövzusunda namizədlik, 2007-ci ildə “Azərbaycan folklorunda gülüşün genezisi və poetikası” mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.

2009-cu ildə dosent, 2016-cı ildə professor elmi adını almışdır. 2014-cü ildə “Ədəbiyyatşünaslıq” ixtisası üzrə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, 2017-ci ildə həqiqi üzvü seçilmişdir. M.K.İmanov əmək fəaliyyətinə Naxçıvan MR Şərur rayonunun Həmzəli kənd səkkizillik məktəbində Azərbaycan dili və ədəbiyyat müəllimi kimi başlamışdır (1977-80). Aspirantura təhsilindən sonra, 1983-1992-ci illərdə AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Mifologiya şöbəsində kiçik elmi işçi, elmi işçi və böyük elmi işçi vəzifələrində çalışmışdır. 1992-2000-ci illərdə “Yazıçı” nəşriyyatının baş redaktoru olmuşdur. 1999-cu ildə Bələdiyyə seçkilərində iştirak etmiş və Bakı şəhəri Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Bələdiyyəsinə üzv seçilmişdir.

2000-2003-cü illərdə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Bələdiyyəsində Sosial və ekoloji məsələlər daimi komissiyasının sədri olmuşdur. 2001-2003-cü illərdə AMEA “Folklor Sarayı” Elmi-Mədəni Mərkəzində böyük elmi işçı kimi çalışmış, Mərkəz 2003-cü ildə Folklor İnstitutuna çevrildikdən sonra Türk xalqları folkloru şöbəsinin aparıcı elmi işçisi kimi fəaliyyət göstərmişdir. 2011-ci ildən AMEA Folklor İnstitutunun direktorudur.

M.K.İmanov 2011-ci ildən “Folklorşünaslıq” ixtisası üzrə Dissertasiya Şurasının və Folklor İnstitutu Elmi Şurasının sədridir. 2011-2015-ci illərdə folklorşünaslıq sahəsi üzrə Azərbaycanda nüfuzlu elmi məcmuə olan “Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatına dair tədqiqlər” jurnalının baş redaktoru olmuşdur. Hazırda “Türkologiya” beynəlxalq elmi jurnalının redaktor müavini, Azərbaycanda və Türkiyədə nəşr olunan bir sıra başqa elmi jurnalların redaksiya heyətinin üzvüdür.

2011-2019-cu illərdə M.K.İmanov Azərbaycan Respublikası Dövlət İmtahan Mərkəzində (əvvəlki Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyası) Ədəbiyyat fənni üzrə Elmi-metodiki seminarın rəhbəri və Ekspert şurasının sədri kimi fəaliyyət göstərmişdir. 2012-ci ildə İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkəti Yayım Şurasının üzvü seçilmişdir. 2017-ci ildən həmin şuranın sədridir.

Yaradıcılığı

M.K.İmanov ədəbiyyatşünaslıq və folklorşünaslığa aid çoxsaylı dəyərli əsərlərin müəllifidir. Onun Azərbaycan nəsrində psixologizm probleminin nəzəri əsaslarının müəyyənləşdirilməsinə, Azərbaycan xalq gülüş mədəniyyəti ilə bağlı elmi konsepsiyanın yaradılmasına, eləcə də folklorşünaslığın bir sıra aktual problemlərinə həsr edilən 10 monoqrafiyası (Müasir Azərbaycan nəsrində psixologizm. Bakı, Elm, 1991; Gülüşün arxaik kökləri. Bakı, Elm, 2005; Xalq gülüşünün poetikası. Bakı, Elm, 2006; Folklorda obrazın ikiləşməsi. Bakı, Elm, 2011; Epos.Nəsr.Problemlər. Bakı, Elm və təhsil, 2011; Portretlər. Bakı, Nurlan, 2013; Folklor həm keçmiş, həm də bu gündür. Bakı, Elm və təhsil, 2014; Sənət qayğıları. Bakı, Elm və təhsil, 2015; Azərbaycan folklorunda gülüşün genezisi və poetikası. Bakı, Elm və təhsil, 2017 (rus dilində); Söz haqqında söz. Bakı, Elm və təhsil, 2020), 200-dən artıq elmi məqaləsi, eləcə də çoxsaylı publisistik yazıları nəşr olunmuşdur. Onun Azərbaycan xalq gülüş mədəniyyəti ilə bağlı elmi konsepsiyası humanitar-filoloji elmimizdə böyük rezonans doğurmuşdur.

Folklorun toplanması, tərtib və nəşr olunması ilə də ardıcıl məşğul olan alim bu sahədə bir çox kitabların, o cümlədən “Bu yurd bayquşa qalmaz” (Bakı, Yazıçı, 1995), “Zəngəzur folkloru” (Azərbaycan folkloru antologiyası. VII kitab. Bakı, Səda, 2005), “Şərur folklor örnəkləri” (I kitab, Bakı, Elm və təhsil, 2016), “Gədəbəy folklor örnəkləri” (I kitab, Bakı, Elm və təhsil, 2016), 10 cildlik “Qarabağ: folklor da bir tarixdir” (Bakı, Zərdabi LTD, 2012-2017) və 10 cildlik “Güney Azərbaycan folkoru” (Bakı, Elm və təhsil, 2013-2020) toplularının layihə rəhbəri və tərtibçilərindən biridir.

M.K.İmanovun bir çox əsərləri xarici ölkələrdə çap edilmişdir. O, Almaniya, Fransa, Rusiya, Türkiyə, Gürcüstan, Kipr və digər ölkələrdə keçirilən çox sayda beynəlxalq elmi simpozium, konfrans və konqreslərdə məruzə ilə çıxış etmişdir.

M.K.İmanov Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu və YUNESKO üzrə Azərbaycan Respublikasının Milli Komissiyasının beynəlxalq xarakterli 2-ci “Şuşa qrantı” birgə müsabiqəsinin (2013) qaliblərindən olmuşdur. Onun rəhbəri olduğu “Türk xalqlarında dövlət simvol, etiket, mərasim və bayramlarının folklor baxımından genezisi” layihəsi (2015-2016) AMEA Rəyasət Heyətinin 21 fevral 2015-ci il tarixli, 5/3 saylı qərarı ilə elmi-tədqiqat proqramları sırasına daxil edilmiş və uğurla icra olunmuşdur. M.K.İmanovun rəhbərliyi altında 10 fəlsəfə doktoru, 1 elmlər doktoru yetişmişdir.

M.K.İmanov Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarının, Nazirlər Kabinetinin qərarları və Dövlət proqramlarının icrası sahəsində AMEA-da həyata keçirilən bir çox tədbirlərin təşkilatçısıdır.

M.K.İmanovun ictimai, elmi və elmi-təşkilati fəaliyyəti dövlət qurumlarının, eləcə də elmi və ictimai təşkilatarın (o cümlədən AMEA Rəyasət Heyətinin) fəxri fərmanları, diplom, mükafat, təşəkkür və tərifnamələri ilə qeyd edilmişdir. M.K.İmanov elmin inkişafındakı xidmətlərinə görə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fəxri diplomuna (2015) və AMEA Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanına (2015) layiq görülmüşdür. Mahmud Kaşğari adına Beynəlxalq Fondun “Mahmud Kaşğari” medalı (2018), Qazaxıstanın Əl-Fərabi adına Milli Universitetinin yubiley medalı (2018), “Bakı Dövlət Universitetinin 100 illiyi” Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı (2019) ilə təltif edilmişdir.

“Müasir Azərbaycan nəsrində psixologizm” Bakı, Elm, 1991. 116 səh.
Bu yurd bayquşa qalmaz. Folklor nümunələri. Toplama və tərtib işi. (V.Nəbioğlu və Ə.Əsgərlə birlikdə) Bakı, Yazıçı, 1995. 240 səh.
Azərbaycan folkloru antologiyası. VII kitab. Zəngəzur folkloru. Toplama və tərtib işi. (Ə.Əsgərlə birlikdə) Bakı, Səda, 2005. 463 səh.
Gülüşün arxaik kökləri (monoqrafiya). Bakı, Elm, 2005. 186 səh.
Xalq gülüşünün poetikası (monoqrafiya). Bakı, Elm, 2006. 266 səh.
Ədəbiyyat. Dərs vəsaiti. Bakı. “Abituriyent”. 2010, 680 səh. (Kollektivlə birlikdə)
Folklorda obrazın ikiləşməsi (monoqrafiya). Bakı, Elm, 2011. 228 səh.]
Epos.Nəsr.Problemlər. Bakı, Elm, 2011.]
Portretlər / Kazımoğlu-İmanov M.; məqalələr toplusu; redaktoru İsayeva S. – Bakı: Nurlan, 2013. – 184 s.]
Folklor həm keçmiş, həm də bu gündür / Kazımoğlu-İmanov M.; məqalələr toplusu; elmi redaktoru İsayeva S. – Bakı: Elm və təhsil, 2014. − 194 s.]
Sənət qayğıları / Kazımoğlu-İmanov M.; məqalələr toplusu; redaktoru İsgəndərova V. – Bakı: Elm və təhsil, 2015. − 192 s.]
http://www.mukhtar-kazimoglu.com/kitab/Muxtar-Kazimoglu-genezis. pdf Генезис и поэтика смеха в азербайджанском фольклоре] / Казымоглы-Иманов М. − Баку, Элм ве техсил, 2016. − 360 с.]
Söz haqqında söz. Bakı. Elm və təhsil, 2020.

İstinadlar

↑ AMEA-nın həqiqi və müxbir üzvlüyünə keçirilən seçkilərin nəticələri açıqlanıb

Xarici keçidlər

Avqust 12, 2021
Ən son məqalələr

Çaxırlı (Masallı)

Çaxırlı bələdiyyəsi

Çay

Çay çınqılotu

Çay şəbəkəsi

Çay (Afyonqarahisar)

Çay (coğrafiya)

Çay (bitki)

Çay (içki)

Çay terrasları

Ən çox oxunan

Mirzə Ələkbər Sabir

Mirzə Ələkbər Sabir adına Mərkəzi Şəhər Kitabxanası

Mirzə Ələkbər Sabirin ev-muzeyi

Mirzə Ələkbər Sabirin heykəli

Mirzə Ələsgər Məmmədov

muxtar, imanov, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, avqust, 2021, imanov, mux. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Muxtar Imanov Imanov Muxtar Kazim oglu 28 may 1955 1955 05 28 Axura Naxcivan MSSR folklorsunasliq sahesinde taninmis Azerbaycan alimi Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin Folklor Institutunun direktoru Azerbaycan Respublikasi Ictimai Televiziya ve Radio Yayimlari Surasinin sedri AMEA nin heqiqi uzvu 2017 1 Muxtar ImanovMuxtar Kazim oglu ImanovDogum tarixi 28 may 1955 1955 05 28 66 yas Dogum yeri Axura Norasen rayonu Naxcivan MSSR Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi SSRI AzerbaycanElm sahesi filologiya folklorsunasliqElmi derecesi filologiya elmleri doktoruIs yeri AMEA Folklor InstitutuTehsili BDU Filologiya fakultesiUzvluyu AMEA Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Yaradiciligi 3 Kitablari 4 Istinadlar 5 Xarici kecidlerHeyati RedakteAkademik Muxtar Kazim Imanov 28 may 1955 ci ilde Naxcivan MR Serur rayonunun Axura kenedinde anadan olmusdur 1977 ci ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinin indiki Baki Dovlet Universiteti Filologiya fakultesini bitirmisdir 1980 1983 cu illerde AMEA Nizami adina Edebiyyat Institutunun Edebiyyat nezeriyyesi ixtisasi uzre eyani aspiranturasinda tehsilini davam etdirmisdir 1984 cu ilde Muasir Azerbaycan nersinde psixologizm movzusunda namizedlik 2007 ci ilde Azerbaycan folklorunda gulusun genezisi ve poetikasi movzusunda doktorluq dissertasiyasi mudafie etmisdir 2009 cu ilde dosent 2016 ci ilde professor elmi adini almisdir 2014 cu ilde Edebiyyatsunasliq ixtisasi uzre Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu 2017 ci ilde heqiqi uzvu secilmisdir M K Imanov emek fealiyyetine Naxcivan MR Serur rayonunun Hemzeli kend sekkizillik mektebinde Azerbaycan dili ve edebiyyat muellimi kimi baslamisdir 1977 80 Aspirantura tehsilinden sonra 1983 1992 ci illerde AMEA Nizami adina Edebiyyat Institutunun Mifologiya sobesinde kicik elmi isci elmi isci ve boyuk elmi isci vezifelerinde calismisdir 1992 2000 ci illerde Yazici nesriyyatinin bas redaktoru olmusdur 1999 cu ilde Belediyye seckilerinde istirak etmis ve Baki seheri Mehemmed Emin Resulzade Belediyyesine uzv secilmisdir 2000 2003 cu illerde Mehemmed Emin Resulzade Belediyyesinde Sosial ve ekoloji meseleler daimi komissiyasinin sedri olmusdur 2001 2003 cu illerde AMEA Folklor Sarayi Elmi Medeni Merkezinde boyuk elmi isci kimi calismis Merkez 2003 cu ilde Folklor Institutuna cevrildikden sonra Turk xalqlari folkloru sobesinin aparici elmi iscisi kimi fealiyyet gostermisdir 2011 ci ilden AMEA Folklor Institutunun direktorudur M K Imanov 2011 ci ilden Folklorsunasliq ixtisasi uzre Dissertasiya Surasinin ve Folklor Institutu Elmi Surasinin sedridir 2011 2015 ci illerde folklorsunasliq sahesi uzre Azerbaycanda nufuzlu elmi mecmue olan Azerbaycan sifahi xalq edebiyyatina dair tedqiqler jurnalinin bas redaktoru olmusdur Hazirda Turkologiya beynelxalq elmi jurnalinin redaktor muavini Azerbaycanda ve Turkiyede nesr olunan bir sira basqa elmi jurnallarin redaksiya heyetinin uzvudur 2011 2019 cu illerde M K Imanov Azerbaycan Respublikasi Dovlet Imtahan Merkezinde evvelki Telebe Qebulu uzre Dovlet Komissiyasi Edebiyyat fenni uzre Elmi metodiki seminarin rehberi ve Ekspert surasinin sedri kimi fealiyyet gostermisdir 2012 ci ilde Ictimai Televiziya ve Radio Yayimlari Sirketi Yayim Surasinin uzvu secilmisdir 2017 ci ilden hemin suranin sedridir Yaradiciligi RedakteM K Imanov edebiyyatsunasliq ve folklorsunasliga aid coxsayli deyerli eserlerin muellifidir Onun Azerbaycan nesrinde psixologizm probleminin nezeri esaslarinin mueyyenlesdirilmesine Azerbaycan xalq gulus medeniyyeti ile bagli elmi konsepsiyanin yaradilmasina elece de folklorsunasligin bir sira aktual problemlerine hesr edilen 10 monoqrafiyasi Muasir Azerbaycan nesrinde psixologizm Baki Elm 1991 Gulusun arxaik kokleri Baki Elm 2005 Xalq gulusunun poetikasi Baki Elm 2006 Folklorda obrazin ikilesmesi Baki Elm 2011 Epos Nesr Problemler Baki Elm ve tehsil 2011 Portretler Baki Nurlan 2013 Folklor hem kecmis hem de bu gundur Baki Elm ve tehsil 2014 Senet qaygilari Baki Elm ve tehsil 2015 Azerbaycan folklorunda gulusun genezisi ve poetikasi Baki Elm ve tehsil 2017 rus dilinde Soz haqqinda soz Baki Elm ve tehsil 2020 200 den artiq elmi meqalesi elece de coxsayli publisistik yazilari nesr olunmusdur Onun Azerbaycan xalq gulus medeniyyeti ile bagli elmi konsepsiyasi humanitar filoloji elmimizde boyuk rezonans dogurmusdur Folklorun toplanmasi tertib ve nesr olunmasi ile de ardicil mesgul olan alim bu sahede bir cox kitablarin o cumleden Bu yurd bayqusa qalmaz Baki Yazici 1995 Zengezur folkloru Azerbaycan folkloru antologiyasi VII kitab Baki Seda 2005 Serur folklor ornekleri I kitab Baki Elm ve tehsil 2016 Gedebey folklor ornekleri I kitab Baki Elm ve tehsil 2016 10 cildlik Qarabag folklor da bir tarixdir Baki Zerdabi LTD 2012 2017 ve 10 cildlik Guney Azerbaycan folkoru Baki Elm ve tehsil 2013 2020 toplularinin layihe rehberi ve tertibcilerinden biridir M K Imanovun bir cox eserleri xarici olkelerde cap edilmisdir O Almaniya Fransa Rusiya Turkiye Gurcustan Kipr ve diger olkelerde kecirilen cox sayda beynelxalq elmi simpozium konfrans ve konqreslerde meruze ile cixis etmisdir M K Imanov Azerbaycan Respublikasi Prezidenti yaninda Elmin Inkisafi Fondu ve YUNESKO uzre Azerbaycan Respublikasinin Milli Komissiyasinin beynelxalq xarakterli 2 ci Susa qranti birge musabiqesinin 2013 qaliblerinden olmusdur Onun rehberi oldugu Turk xalqlarinda dovlet simvol etiket merasim ve bayramlarinin folklor baximindan genezisi layihesi 2015 2016 AMEA Reyaset Heyetinin 21 fevral 2015 ci il tarixli 5 3 sayli qerari ile elmi tedqiqat proqramlari sirasina daxil edilmis ve ugurla icra olunmusdur M K Imanovun rehberliyi altinda 10 felsefe doktoru 1 elmler doktoru yetismisdir M K Imanov Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin ferman ve serencamlarinin Nazirler Kabinetinin qerarlari ve Dovlet proqramlarinin icrasi sahesinde AMEA da heyata kecirilen bir cox tedbirlerin teskilatcisidir M K Imanovun ictimai elmi ve elmi teskilati fealiyyeti dovlet qurumlarinin elece de elmi ve ictimai teskilatarin o cumleden AMEA Reyaset Heyetinin fexri fermanlari diplom mukafat tesekkur ve terifnameleri ile qeyd edilmisdir M K Imanov elmin inkisafindaki xidmetlerine gore Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Fexri diplomuna 2015 ve AMEA Reyaset Heyetinin Fexri fermanina 2015 layiq gorulmusdur Mahmud Kasgari adina Beynelxalq Fondun Mahmud Kasgari medali 2018 Qazaxistanin El Ferabi adina Milli Universitetinin yubiley medali 2018 Baki Dovlet Universitetinin 100 illiyi Azerbaycan Respublikasinin yubiley medali 2019 ile teltif edilmisdir Kitablari Redakte Muasir Azerbaycan nesrinde psixologizm Baki Elm 1991 116 seh Bu yurd bayqusa qalmaz Folklor numuneleri Toplama ve tertib isi V Nebioglu ve E Esgerle birlikde Baki Yazici 1995 240 seh Azerbaycan folkloru antologiyasi VII kitab Zengezur folkloru Toplama ve tertib isi E Esgerle birlikde Baki Seda 2005 463 seh Gulusun arxaik kokleri monoqrafiya Baki Elm 2005 186 seh Xalq gulusunun poetikasi monoqrafiya Baki Elm 2006 266 seh Edebiyyat Ders vesaiti Baki Abituriyent 2010 680 seh Kollektivle birlikde Folklorda obrazin ikilesmesi monoqrafiya Baki Elm 2011 228 seh Epos Nesr Problemler Baki Elm 2011 Portretler Kazimoglu Imanov M meqaleler toplusu redaktoru Isayeva S Baki Nurlan 2013 184 s Folklor hem kecmis hem de bu gundur Kazimoglu Imanov M meqaleler toplusu elmi redaktoru Isayeva S Baki Elm ve tehsil 2014 194 s Senet qaygilari Kazimoglu Imanov M meqaleler toplusu redaktoru Isgenderova V Baki Elm ve tehsil 2015 192 s http www mukhtar kazimoglu com kitab Muxtar Kazimoglu genezis pdf Genezis i poetika smeha v azerbajdzhanskom folklore Kazymogly Imanov M Baku Elm ve tehsil 2016 360 s Soz haqqinda soz Baki Elm ve tehsil 2020 Istinadlar Redakte AMEA nin heqiqi ve muxbir uzvluyune kecirilen seckilerin neticeleri aciqlanibXarici kecidler Redakte Vikianbarda Muxtar Imanov ile elaqeli mediafayllar var Muxtar Imanov Vikianbarda commons Category resmi sayti Muxtar Imanov ile elaqeli mediafayllar var 1 Menbe https az wikipedia org w index php title Muxtar Imanov amp oldid 6030620, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.

Çətin yol və uğurlu addımlar – Muxtar Kazımoğlu yazır

Tanınmış ədəbiyyatşünas Nizami Məmmədov-Tağısoyun yetmiş yaşı tamam olur. Bu münasibətlə onun barəsində yazı yazmaq istərkən söhbətə ali məktəblərimizin filologiya fakültələrində tədris olunan türk xalqları ədəbiyyatı fənnindən başlamağı vacib bildim. Bu həmin fəndir ki, sovet dövründə SSRİ xalqları ədəbiyyatı fənninin tərkib hissəsi idi. Türk xalqları ilə yanaşı, Qafqaz, Pribaltika və slavyan xalqlarının da ədəbiyyatını əhatə edən o fənnin professor Pənah Xəlilov tərəfindən hazırlanmış dolğun proqramı və dərsliyi vardı. Həmin proqram və dərslik Pənah Xəlilovun çalışdığı Bakı Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsi ilə öz sərhədini məhdudlaşdırmır, digər ali məktəblərdə də filoloji təhsil üçün kifayət qədər gərəkli olurdu. SSRİ-nin süqutundan sonrakı dövrdə türk xalqları ədəbiyyatının ayrıca və daha geniş miqyasda tədris olunmasında Pənah müəllimin “SSRİ xalqları ədəbiyyatı” dərsliyi əvəzsiz rol oynadı. Pənah müəllimin başladığı o əhəmiyyətli işi davam və inkişaf etdirən ədəbiyyatşünaslar arasında isə filologiya elmləri doktoru, professor Nizami Tağısoy öz elmi-pedaqoji fəaliyyəti ilə xüsusi fərqləndi.

Türk xalqları ədəbiyyatının tədrisi və araşdırılması mütəxəssisdən çox şey tələb edir: dil bilmək, söz xiridarı olmaq, folklora, klassik ədəbiyyata, çağdaş ədəbi prosesə, tərcüməçilik sənətinə, bütövlükdə sənətin nəzəri məsələlərinə dərindən bələd olmaq və s. Bütün bu cəhətləri özündə cəmləşdirməyin hesabınadır ki, Nizami Tağısoy türk xalqları ədəbiyyatının öyrənilməsi sahəsində mühüm işlər görür və bu sahə ilə bağlı sanballı kitablar ortaya qoyur.

Əlbəttə, Nizami Tağısoyun türk dünyasına ədəbiyyatşünas marağı öz başlanğıcını Azərbaycan ədəbiyyatına münasibətdən götürür. Nizami Tağısoy zaman məhdudiyyəti tanımadan Azərbaycan ədəbiyyatının bu günündən danışdığı məhəbbət və səriştə ilə dünənindən də danışır. Məsələn, Elçinə, onun son vaxtlar yazdığı “Baş” romanına monoqrafiya həsr edən Nizami Tağısoy çox keçmir ki, Nəsimiyə həsr etdiyi monoqrafiya ilə oxucuların görüşünə gəlir.

Azərbaycandan başlanan yolun türk dünyasına uzanıb getməsini Nizami Tağısoyun folklor sahəsindəki araşdırmaları üzrə də izləmək mümkündür. Nizami Tağısoy doğulub boya-başa çatdığı Şilyan kəndinin folklor və etnoqrafiyası ilə bağlı, Azərbaycanda ədəbiyyatşünaslar tərəfindən heç də birmənalı şəkildə qəbul edilməyən meyxana janrı ilə bağlı ayrıca kitablar çap etdirib. Həm tarixi-etnoqrafik oçerkdən və toplama materiallarının tərtibindən ibarət olan birinci kitab (“Şilyan: özü, sözü – çeşmənin gözü”), həm də Zülaim Zakariyya adlı bir müəlliflə birlikdə yazılan, nəzəri və bədii materialları əhatə edən ikinci kitab (“Meyxanənin poetikası”) Nizami Tağısoyun folklorşünaslıq sahəsindəki səmərəli fəaliyyətindən xəbər verir. Folklor mətnini necə var, o şəkildə toplayıb tərtib etməyin, ona çağdaş folklorşünaslıq prinsipləri baxımından qiymət verməyin nəticəsidir ki, Nizami Tağısoy qazax, qaqauz, qaraqalpaq, qaraçay, malkar və başqa türk xalqlarına məxsus folklor örnəklərindən bəhs etmək, həmin örnəklərdən bir qismini Azərbaycan oxucusuna çatdırmaq imkanı və səlahiyyəti qazanır. Bəli, Nizami Tağısoy tərcüməçiliklə də məşğul olur və bu çətin iş onun türk xalqları ədəbiyyatının tədrisi, tədqiqi və təbliği sahəsindəki səmərəli fəaliyyətinin mühüm bir tərəfini təşkil edir.

Məlumdur ki, folklor milli ol0duğu qədər bəşəri, bəşəri olduğu qədər milli olan mədəniyyət hadisəsidir. Folklorda beynəlxalq süjet, motiv və obrazların özünü göstərməsindən çox danışılıb. Ümumtürk folklorundan, xüsusən bu folklorun epik qolundan bəhs edərkən Nizami Tağısoyun da əsaslı şəkildə toxunduğu məsələlərdən biri xalq ədəbiyyatında oxşarlıq, ortaqlıq məsələsi olub. Bu öz yerində. Amma folklorda millilikdən danışılanda qeyd etmək vacibdir ki, bu millilik, hər şeydən əvvəl, dildə öz ifadəsini tapır. Hər xalq şifahi ədəbiyyat örnəklərini məhz özünəməxsus frazeoloji sistemi olan bir dildə yaradır. Elə bir dildə ki, onu başqa dillərə tərcümə etmək xeyli dərəcədə çətin olur. Bəs başdan-başa nəzmlə ifa olunan “Koblandı-batır” dastanını qazax dilindən sətri yox, bədii tərcümə edən Nizami Tağısoy bu çətinliyin öhdəsindən necə gəlir? Çətinliyi aradan qaldırmaqda Nizami Tağısoya, ilk növbədə, onun şairlik və nasirlik səriştəsi yardımçı olur. Bəli, Nizami Tağısoy nəzm və nəsr əsərlərinin də müəllifidir, şairlik və nasirlik yalnız “Koblandı-batır” dastanının yox, həm də qaraqalpaq nağıllarının, qaraqalpaq şairi Hacıniyazın bir sıra şeirlərinin dilimizə çevrilməsində ona yaxından kömək edir.

Yeri gəlmişkən xatırladım ki, tərcümə əsərlərini araşdırmaq Nizami Tağısoyun elmi yaradıcılığında ardıcıl özünü göstərən istiqamətlərdən biridir. “XX əsr rus poeziyası Azərbaycan tərcümələrində”, “Əslin milli özünəməxsusluğu və tərcümə”, “Səməd Vurğun dramaturgiyası rus dilində”, “Poetik tərcümə” kimi kitablarında Nizami Tağısoy mövcud ədəbi faktlar əsasında Azərbaycan tərcümə sənətinin problemlərinə diqqəti yönəldir. Orijinala sadiq qalıb-qalmamaq Nizami Tağısoyun xüsusi olaraq toxunduğu tərcümə problemlərinin ən başlıcasıdır. Nizami Tağısoyun tərcümədə başlıca qayğısı orijinalın “üslubi açar”ını tapmaq, mətnin ruhunu dərindən duyub onun sözlə ifadəsinə nail olmaqdır. Bu məqsədə çatmaq üçün şair Tağısoy tədqiqatçı Tağısoyla baş-başa verməli, çiyin-çiyinə çalışmalı olur.

Tədqiqatçı-folklorşünas kimi Nizami Tağısoyun Orta Asiya, eləcə də qazax eposunda xüsusi diqqət yetirdiyi məsələlərdən biri şifahi ifaçılıq prosesidir. Nizami Tağısoy yaxşı bilir ki, akın adlanan el sənətkarlarının heç bir kağıza-dəftərə baxmadan, musiqinin müşayiəti ilə dastanı sinədən söyləməsində nəzərə alınması vacib olan xüsusi cəhətlər var. Söz, ifadə, cümlə, abzas, epizod, əhvalat. təkrarı belə cəhətlərdən biridir. Bu cür təkrarlar hesabına mətni yadda saxlayıb dinləyici auditoriyasına lazımi şəkildə çatdıran akınlar müxtəlif formullar ortaya qoymuş olurlar. Nizami Tağısoy “Koblandı-batır” dastanının, həmçinin qaraqalpaq nağıllarının tərcüməsində formulların təbii qarşılığını axtarıb tapmağa xüsusi səy göstərir və əksər məqamlarda istəyini reallaşdıra bilir.

Nizami Tağısoyun folklor araşdırmaları nağıl və dastanla yanaşı, şifahi xalq ədəbiyyatının bir çox digər janrlarını da əhatə edir. Aydınlıq naminə deyim ki, onun “Qazax ədəbiyyatı”, “Qaraqalpaq ədəbiyyatı” və “Qaraçay ədəbiyyatı” adlı kitablarında böyük bir hissə həmin xalqların folkloruna həsr olunub. Müəllif qazax, qaraqalpaq və qaraçay folklorunun mifoloji köklərini araşdırmaq, janr təsnifatını verməklə bu xalqların yazılı ədəbiyyatından bəhs etmək üçün əlverişli elmi zəmin yarada bilib.

Folklor və yazılı ədəbiyyat araşdırmaları Nizami Tağısoyun elmi yaradıcılığında qoşa xətdir və bu xətlərin tez-tez kəsişməsi təbii bir haldır. Nizami Tağısoy folklor və yazılı ədəbiyyat əlaqələrinin az görünən və heç görünməyən tərəflərinin üzə çıxarılmasını bir ədəbiyyatşünas kimi özünün yaradıcılıq qayğılarından birinə çevirir. Məsələn, o, Elçin və Kamal Abdulla kimi yazıçıların folklorla bağlılığını üzdə yox, dərin qatlarda axtarır. Elçinin “Mahmud və Məryəm” romanında folklor, Nizami Tağısoyun fikrincə, keçmiş, bu gün və gələcək kimi zaman fərqlərini aradan qaldırmağın mühüm bədii vasitəsidir. Kamal Abdullanın “Yarımçıq əlyazma” romanında folklor, Nizami Tağısoyun fikrincə, bütlərə ironik yanaşa bilməyin mühüm bədii vasitəsidir. Bu kimi faktlar bir daha onu təsdiq edir ki, Nizami Tağısoyun folklor araşdırmaları onun yazılı ədəbiyyat araşdırmalarına rəvac verir. Eyni zamanda yazılı sənətin inkişaf qanunauyğunluqlarına dərindən bələd olması Nizami Tağısoyun şifahi ədəbiyyat sahəsindəki elmi axtarışlarının miqyasını genişləndirir. Nəticədə oxucu Nizami Tağısoyu çoxcəhətli yaradıcılıq imkanları olan bir ədəbiyyatşünas kimi tanıyır.

Nizami Tağısoyun yetmiş yaşı mübarək olsun. Həmişəki şövqlə yazıb-yaratsın, çətin və şərəfli yolu həvəslə davam etdirsin və yeni-yeni uğurlar qazansın.