Müxtəsər elmihal

Bütün bunlardan sonra isə Nisə təvafı yerinə yetirilir.

Müxtəsər elmihal

İmsak dan yeri ağarmağa başlayandan (imsak vaxtından), iftar (axşam namazı) vaxtına qədər ibadət niyyəti ilə yemək, içmək, cinsi əlaqə və digər orucu pozan şeylərdən uzaq durmaq deməkdir. İmsakın ziddi iftardır.

67. 685 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

Ramazan orucu həqiqi və xalis, böyük və ümumi bir şükrün açarıdır. Çünki digər vaxtlarda insanların əksəriyyəti ac qalmağa məcbur olmadığı üçün bir çox nemətin qiymətini yaxşı anlamır.

2. 149 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

Namaz qılan şəxsin qabağından insanlar rahat keçsin deyə qoyuduğu maneəyə (kürsü, stul, çanta və s.) sütrə deyilir. Divar və ya sabit bir şey də (dirək, ağac, namaz qılan şəxs və s.) sütrə sayılır. Sütrəyə əməl etmək sünnədir.

2. 173 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

İmam xütbə oxuyarkən səssizcə xütbəyə qulaq asmaq lazımdır. Bu əsnada başqa işlərlə məşğul olmaq söhbət etmək olmaz. Allah Rəsulun (s.ə.s) adı çəkildiyi zaman səssizcə ona salavat gətirmək, imamın duasına “Amin” demək olar.

369 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

maddi cəhətdən həcc etmə imkanına sahib olmayan şəxslərin borc alaraq həccə getmələri şərt deyildir. Buna baxmayaraq borc alaraq həccə gedilərsə, həcc ibadəti məqbul sayılır

281 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

Gözə taxılan protezin özü dəstəmaza mane olmadığı kimi, protezə görə gözdən axan gözyaşı dinimizə görə təmiz sayıldığı üçün dəstəmazı pozmaz.

323 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

Səfərə, yolçuluğa, səyahətə çıxanda sədəqə veririk. “Az sədəqə çox bəlanı dəf edər.” deyirlər. Səfərə çıxarkən sədəqə verməni necə başa düşməliyik

226 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

Oturaq vəziyyətdə olan şəxs əgər səcdə ayəsini oxuyar və eşidərsə ayağa qalmadan təkbir gətirib səcdəyə gedə bilər ayağa qalxmadan da səcdəsini tamamladığı üçün tilavət səcdəsi ibadətini yerinə yetirmiş olar.

279 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

Dəstəmaz və qüsl almağa başlayarkən niyyət etmək və Bismillah deməyin hökmü sünnədir. Niyyət etmədən və Bismillah demədən alınan qüsl və dəstəmaz səhih olar. Unudularsa sünnət savabından məhrum qalmış olarıq.

188 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

Sual: Bəzi insanlar məscidin ortasında namaz qılırlar. İstər-istəməz digər insanlar onların önündən keçmək məcburiyyətində qalır. Namazda sütrə nədir və necə edilir?

4. 833 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

Qurani-Kərimdə on dörd səcdə ayəsi var. Bu ayələrdən hər hansı birini oxuyan və ya dinləyən səcdə etməlidir. Həmin səcdəyə tilavət səcdəsi deyilir.

11. 879 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

Kəsiləcək qurbanlıq heyvan cins (növü), yaş, çəki (neçə adama çatması) baxımından müəyyən xüsusiyyətlərə malik olmalıdır.

21. 072 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

Rəsulullah belə buyurmuşdur: “Üç ibadət mənim üçün fərz, sizin üçün isə nafilədir. Bunlar vitr namazı, qurban kəsmək və quşluq (duha) namazıdır”.

7. 518 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

Qurban bayramında qurban kəsməklə məsul olan hər bir kəsin, Allaha yaxınlaşmaq niyyəti ilə kəsdiyi qurbanın hökmü mövzusunda vacib və ya sünnə olmaqla iki rəy vardır.

7. 911 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

Həcc Məkkə şəhərindəki Kəbəni və ətrafındakı müqəddəs sayılan xüsusi yerləri, müəyyən vaxtda, əvvəlcədən həcc niyyəti ilə ehrama girərək üsuluna görə, yəni vəqfə və təvaf edərək ziyarət etməkdən ibarət, şərtlərindən biri sayılan mal və bədənlə yerinə yetirilən ibadətdir.

5. 934 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

Qurban “Allaha ibadət və yaxınlaşma niyyəti ilə müəyyən vaxtda, müəyyən bir heyvanı üsuluna uyğun kəsmək” deməkdir.

7. 068 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

İslam alimlərinin əksəriyyətinə görə, qurban ətini üç hissəyə bölmək müstəhəbdir.

19. 089 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

Sual: Həyat yoldaşım altı aylıq hamilədir. Ramazan ayının sonuna yaxınlaşırıq. Mən körpəmiz üçün fitrə verməliyəm?

Daha dünyaya gəlməmiş körpənin adına fitrə vermək vacib deyildir.

3. 476 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

Fitrə, ramazan ayının sonunda nisab miqdarı mala malik müsəlmanların verməklə mükəlləf olduqları vacib sədəqədir.

12. 302 dəfə oxunub 0 şərh yazılıb

Peyğəmbərimizin (s.a.s.) zamanında fitrə bir qayda olaraq həmin dövrün qida məhsullarından verilmişdir. Bu məsələ, yəni fitrənin o dövrün ərzaq məhsullarından verilməsi sonrakı dövrlərdə istər-istəməz insanların ağlına belə bir sual gətirmişdir: Fitrə illah da arpa, buğda, un, üzüm qurusu, xurma və s. qida məhsullarından, yoxsa hər bir ailə və ya ölkənin istehlak etdiyi əsas qida məhsullarından verilməlidir?

Həcc

Həcc Allahın evini ziyarət etmək və orada göstəriş verilən əməlləri yerinə yetirməkdir. Qurani-Kərimdə həccin vacib olduğu insanlar barəsində buyurulur: “Allah-taala bu evin ziyarətini Həccə getməyə qüdrəti olan şəxslərə vacib etmişdir.” [2] . Ümumiyyətlə quran və hədislərdə həccin ömrü boyu aşağıda göstərilən şərtlərə malik olan müsəlmana bir dəfə vacib olması qeyd olunur:

1. Hədd-büluğa çatmış olsun.

2. Aqil və azad olsun.

3. Həccə getməsi vasitəsilə tərk edilməsi şəriətdə həccdən daha böyük olan haram bir işi etmək məcburiyyətində qalmamalı və ya həccdən daha mühüm olan vacib bir əməli tərk etmək məcburiyyətində qalmamalıdır. Amma əgər bu halda həccə getsə, günah etməsinə baxmayaraq, həcci səhih olur.

Özünə məxsus evi olmadan ehtiyacını ödəməkdə çətinliyə düşən bir şəxsə, həcc, yalnız evin puluna sahib olduğu təqdirdə, vacibdir.

Məkkəyə gedə bilən qadın, qayıdandan sonra özünün malı olmasa və əri də məsələn, fəqir olub onun xərcini verə bilməsə və çətinliklə yaşamağa məcbur olsa, həcc ona vacib deyildir.

Yol azuqəsi və miniyi olmayan bir şəxsə, başqa birisi “sən həccə get, sənin həcc səfərində olduğun müddətdə sənin və ailənin tə`minatını mən ödəyəcəyəm” deyərsə, onun bu sözünə əmin oluna bilərsə, həcc ona vacib olar.

Bir şəxsə həccə getməsi üçün, həccə gediş-qayıdış məsrəflərini və bu müddət ərzində ailəsinin yaşayışını təmin edəcək qədər mal bağışlanarsa, hərçənd borclu olsa və həccdən qayıtdıqdan sonra yaşayışını təmin edəcək qədər malı olmasa da, həcc ona vacib olar. Amma əgər həcc günləri onun qazanc və iş günləri ilə eyni günlərə təsadüf olunarsa, belə ki, həccə getdiyi təqdirdə borcunu vaxtında qaytara bilməzsə və ilin digər günlərində məişət xərclərini, təmin edə bilməzsə, ona həcc vacib deyildir.

Əgər Məkkəyə gedib-gəlmə müddətində gedib-gəlməsinin və ailəsinin xərcini ona verib, ona “həccə get” desələr, lakin onun mülkü etməsələr, əgər geri almayacaqlarına xatircəm olarsa, həcc ona vacib olar.

Əgər bir şəxsə həccə kifayət edəcək qədər mal verilsə və Məkkə yolunda malı verənə xidmət etməsini şərt edərlərsə, həcc o şəxsə vacib olmaz.

Əgər birinə bir miqdar pul versələr və həcc ona vacib olsa, həccə getsə və gələndən sonra özündə mal tapsa, ona artıq həcc vacib deyil.

Ticarət üçün, məsələn; Cəddəyə qədər gedib orada bir miqdar mal əldə etsə, istədiyi təqdirdə, oradan Məkkəyə getməyə müstəti olarsa, həcc etməlidir. Bu şəkildə həcc etdikdən sonra vətənindən Məkkəyə gedəcək qədər malı olsa belə, ona artıq həcc vacib olmaz.

Əgər insan başqasının tərəfindən şəxsən özü həcc ziyarəti etməyə əcir olsa, belə ki, özü gedə bilməsə və başqasını öz tərəfindən göndərmək istəsə, gərək onu əcir tutmuş şəxsdən icazə alsın.

Əgər bir şəxs müstəti olsa və Məkkəyə getsə və göstərilmiş müəyyən vaxtda Ərəfata və Məşərül-harama çatmasa, belə ki, əgər sonrakı illərdə müstəti olmasa, həcc ona vacib deyil, lakin əgər qabaqkı illər müstəti olub və həccə getməyibsə, bu halda əgər zəhmət olsa belə, gərək həccə getsin.

Əgər müstəti olan bir şəxs həccə getməsə və sonra qocalığına, ya xəstəliyinə, ya zəifliyinə görə həccə gedə bilməsə və bundan sonra həccə getməsinə ümidi olmasa, gərək başqasını öz tərəfindən həccə göndərsin. Sonradan əgər qüdrəti olsa, özü də həccə getsin. Həmçinin birinci ildə həccə getməyə çatan qədər malı olduğu halda qocalıq, xəstəlik və ya gücsüzlük üzündən həccə gedə bilməzsə və sonradan müqtədir olmasından da ümidsiz olsa, hökm eynidir. Bu təqdirlərin hamısında öz tərəfindən naib tutulan şəxs kişidirsə, onun naibinin “sərurə”, yəni ilk dəfə həccə gedən şəxs olması müstəhəbb ehtiyatdır.

Başqası tərəfindən həccə getməyə əcir olunmuş şəxs, gərək onun tərəfindən nisa təvafını da yerinə yetirsin və əgər yerinə yetirməsə, qadın o əcirə haram olur.

Əgər nisa təvafını düzgün yerinə yetirməsə, ya unutsa, belə ki, bir neçə gündən sonra yadına düşsə və yarı yoldan qayıdıb yerinə yetirsə səhihdir, amma əgər qayıtmaq onun üçün çətin olsa, özünə naib tuta bilər.

Ümumiyyətlə həcc vaxtı ehramda olan vaxtı kişiyə öz arvadı haram olur. Bu barədə Allah buyurur: “Həccin müəyyən ayları vardır. Bu aylarda Həcci yerinə yetirən kəs (bilsin ki) Həcc əsnasında bir yatağa baş qoymaq, günah və münaqişə etmək olmaz.” [3] . İslamın qollarının bəzilərində bu hətta nisa təvafı yerinə yetirilib qurtarıncaya qədər davam edir.

Həcc ziyarəti

Quranda qeyd olunur: “Həcci və ümrəni Allah üçün kamil yerinə yetirin” [4] . Həcc ziyarəti üçün xüsusi günlər vardır. Ümumiyyətlə, ziyarət miqat adlanan 5 yerdən birində ehram bağlanma ilə başlayır. Azərbaycanlı zəvvarlar əsasən Mədinə yaxınlığında yerləşən Şəcərə məscidində ehram paltarı geyinirlər.

Birinci ehram ümreyi-təməttö üçündür.

Bundan sonra Məkkə şəhərinə köç edib, əvvəlcə Kəbəni 7 dəfə təvaf edib, təvaf namazı qılınır, sonra isə Səfa və Mərva dağları arasında 7 dəfə səy edilir. Bundan sonra təqsir edib ümreyi-təməttönü yekunlaşdırıb ehramdan çıxırsan. Bu əməllər Zihiccə ayının 9-u gecəsinə qədər yekunlaşmalıdır.

Zihiccə ayının 9-u Ərəfə günüdür. Buna qədər Həcci-təməttö üçün ehram geyilir. Zəvvarlar zilhiccə ayının 9-u günorta azanından şam azanına qədər Ərəfat çölündə vüquf edirlər. Şam azanından sonra isə Müzdəlifə çölünə köç edirlər. Burada hər bir zəvvar böyük, orta və kiçik əqəbələrə atmaq üçün ən azı 49 ədəd noxud böyüklüyündə daş yığır. Zihiccənin 10-u Müzdəlifə çölündə sübh azanından gün çıxana qədər vüqüf edib, Minaya köç edirlər. Həmin gün Minada Böyük cəmərəyə 7 daş atıb, qurban kəsir və həlq etdirirlər. Bundan sonra ehram paltarından çıxırlar.

Daha sonra isə zilhiccənin 11-i növbə ilə kiçik, orta, böyük cəmərənin hər birinə 7 daş atılır. zilhiccənin 12-i də bu əməl günorta azanına qədər təkrar olunur. Azandan sonra zəvvarlar yenidən Məkkəyə köç edirlər. Daha sonra Kəbəni təvaf edib, təvaf namazı qılır, Səfa və Mərva arasında səy edib namaz qılırlar.

Bütün bunlardan sonra isə Nisə təvafı yerinə yetirilir.

Müstəhəbdir ki, Məkkəni tərk etmədən öncə vida təvafı yerinə yetirilsin.

Müqəddəs yolçuluq — həcc

Məqbul olan həccin qarşılığı cənnətdən başqa bir şey deyildir. (Hədisi-şərif)

Həcc ilin müəyyən günlərində müəyyən yerləri, müəyyən üsullarla ziyarət etməkdir. Bu ziyarət həcc niyyəti ilə ehrama girib, Ərafatda vəqfədə olmaq və Kəbəni təvaf etməkdən ibarətdir. Ehram həccin şərti, vəqfə və təvaf isə onun rüknləridir (əsasları).

İstər kişi, istərsə də qadın olsun, həccin şərtlərini daşıyan, yəni sağlamlıq və sərvət baxımından həcc etmə imkanına sahib olan hər müsəlmanın ömründə bir dəfə həccə getməsi fərzdir. İmkan ələ keçincə, gecikdirilmədən yerinə yetirilməsi gərəkdir.

Həccin fərz olmasının şərtləri

Bir şəxsə həcc ibadətinin fərz ola bilməsi üçün aşağıdakı şərtlər vacibdir.

• Müsəlman olmaq
• Yetkinlik çağına girmək
• Ağıllı olmaq
• Azad olmaq
• Əsas ehtiyaclarına və evinə dönüncəyə qədər ailə fərdlərinə yetəcək, yol və vasitə məsrəflərini ödəyəcək qədər pula sahib olmaq.

HƏCCİN RÜKNLƏRİ

1. ƏRƏFAT VƏQFƏSİ

Ərəfat vəqfəsi edilməzsə, həcc səhih olmaz. Bu Məkkənin təxminən 25 km cənub-şərqində yerləşən və haram bölgəsi xaricində qalan, sərhədləri işarələnmiş olan Ərəfat bölgəsində yerinə yetirilir. Həcc əsnasında Ərəfata çıxmayan zəvvarın Həcci səhih olmaz. Çünki hədisdə də buyuruldugu kimi: “Həcc Ərəfatdır!”.

Vəqfənin səhih olmasının şərtləri bunlardır:

• Həcc etmək niyyəti ilə ehramlı olmaq.

• Vəqfəni Ərəfat hüdudları içində və Ərəfə günü zəval vaxtından (zöhr namazının giriş vaxtı) bayram səhəri “fəcr-i sadiq”ə, yəni dan yerinin ağarmasına (səhər namazının giriş vaxtı) qədərki zaman içində yerinə yetirmək.

2. ZİYARƏT TƏVAFI

Ziyarət tavafı edilmədən də həcc ibadəti tamam olmaz. Təvaf Həcərül-əsvədin olduğu küncdən və ya eyni sırada başlayaraq, Kəbənin ətrafında saat əqrəbinin əksi istiqamətində yeddi dəfə dönməkdir. Hər dəfə dönməyə “şavt” deyilir və 7 şavt bir təvaf sayılır. Təvafın səhih olmasının şərtləri bunlardır:

• Təvaf vaxtında edilməlidir. Ziyarət tavafına “ifada təvafı” da deyilir. Ziyarət tavafının vaxtı bayramın ilk günü fəcri-sadiqdən etibarən başlayır. İlk vaxtından etibarən ömrün sonuna qədər edilə bilərsə də, bayramın üçüncü günü günəş batana qədər edilməsi daha fəzilətlidir.

• Niyyət

• Şavtların çoxu edilməlidir. Hənəfi məzhəbinə görə, şavtlardan ən azı dördünü etmək təvafın səhih ola bilməsinin bir şərtidir.

Həccin vacibləri

Həccin rükn və şərtləri ilə yanaşı bir də vacibləri vardır. Bunların tərki ilə həcc batil olmaz. Fəqət, üzrsüz tərk edilməsi təhrimən (harama yaxın) məkruhdur. Bu vaciblər beşdir:

1. Səfa-Mərvə təpələri arasındakı səy

Kəbənin şərq tərəfində olan Səfa-Mərvə təpələri arasında Səfadan başlayaraq Mərvədə tamamlamaq üzrə dörd gediş, üç gəliş, cəmi 7 dəfə gedib-gəlməkdən ibarətdir. Səfadan Mərvəyə hər fedişə və Mərvədən Səfaya hər dönüşə “bir şavt” deyilir.

• Səyi ehrama girdikdən sonra etmək.

• Həcc səyini həcc ayları başlandıqdan sonra etmək.

• Mötəbər bir təvafın ardınca edilməsi.

• Şavtların çox hissəsinin, yəni ən azı dördünün edilmiş olması.

• Səyə Səfa təpəsindən başlamaq.

2. Müzdəlifədə vəqfə

Həccdə Ərəfə gününü bayram gününə bağlayan gecəni Mina ilə Ərəfat arasında Hərəm hedudları içərisində, Müzdəlifə bölgəsində keçirmək sünnət, Qurban bayramının birinci günü fəcr-i sadiqdən günəşin doğuşuna qədər orada vəqfədə durmaq isə vacibdir.

Vəqfənin səhih olmasının şərtləri:

• Həcc niyyəti ilə ehramlı olmaq.

• Ərafat vəqfəsini yerinə yetirmiş olmaq.

• Bəlli olan məkanda, yəni Müzdəlifə hüdudları içində etmək. Məşari-Haram yaxınlığında etmək sünnətdir.

• Müəyyən zaman içərisində etmək.

Həcc edənlərin bayram günlərində Minada birinci gün yalnız Əqəbə cəmrəsinə, digər günlərdə sırayla Kiçik, Orta və Əqəbə cəmrəsinə öncədən hazırlanmış olan xüsusidaşları atmalarıdır. Şeytan daşlama günləri bayramın birinci günü fəcr-i sadiqdən dördüncü günü günəş batıncaya qədər keçən müddətdir.

Şeytan daşlamağın səhih olmasının şərtləri:

• Cəmrələrə daşlar əl ilə atılır.

• Atılan şeylər daş, qurumuş palçıq və bu kimi təyəmmüm edilməsi caiz olan bir maddə olmalıdır.

• Daşların hər birisi ayrı-ayrı atılmalıdır.

• Daşlar müəyyən edilmiş yerlərə atılmalıdır, yəni daşlardan hörülmüş sütuna və ya çevrəsindəki hovuzun içinə düşməlidir.

• Daşların atılması lazım olan yerə daş atanın şəxsən atması nəticəsində hədəfə çatmalıdır.

• Daş atmağa gücü çatan daşları şəxsən özü atmalıdır.

• Daşlar təyin olunmuş vaxtlarda atılmalıdır.

4. Saçları dibdən qırxdırmaq və ya qısaltmaq

5. Vida təvafı

Harəm bölgəsi hüdudları çərçivəsində yaşamayan, uzaqlardan gəlmiş ziyarətçilərin məmləkətlərinə dönməzdən əvvəl etdikləri təvafdır.

• Müxtəsər Elmihal. İslamın beş təməl şərtinin qısa izahı Osman Bilgen

İstinadlar

Noyabr 26, 2021
Ən son məqalələr

Əmir Əli Sərdari İrəvani

Əmir Əliyev (coğrafiyaçı)

Əmir Əliyev (hüquqşünas)

Əmir Əliyev (professor)

Əmir əl-Səffar

Əmir əl-möminin

Əmirabad (Çaroymaq)

Əmirallar

Əmiraslan ovdanı

Əmiraslanov

Ən çox oxunan

Viola hederacea

Viola hirta

Viola ocellata

Viola odorata

Viola lobata

həcc, səhifənin, neytrallığı, şübhə, doğurur, məqalədə, tərəf, tutma, pisləmək, məqsədi, daşıyan, doğruluğu, sübut, edilməyən, fikirlər, olduğu, iddia, edilir, xahiş, olunur, məsələ, ilə, əlaqədar, müzakirələrdə, iştirak, edəsiniz, məqalənin, bəzi, məlumatları. Bu sehifenin neytralligi subhe dogurur Meqalede teref tutma ve ya pislemek meqsedi dasiyan ve dogrulugu subut edilmeyen fikirler oldugu iddia edilir Xahis olunur bu mesele ile elaqedar muzakirelerde istirak edesiniz Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz noyabr 2021 Bu meqalede yalniz ilkin ve ya onunla elaqeli menbelerden istifade olunur Melumatlar musteqil ikinci menbelere esaslanmalidir eks halda meqalenin neytralligi ve ya ehemiyyeti ile bagli subheler yarana bunun neticesinde de siline biler Meqaleye etibarli istinad ve menbeler elave etmekle onu tekmillesdire bilersiniz Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Hecc ereb ح ج Islam dinin sutunlarindan biri Qurani Kerimde qeyd olunur Camaati Hecce cagir ki piyada ya develerin ustunde uzaq yerlerden senin yanina gelsinler 1 Mundericat 1 Heccin hokmleri 2 Hecc ziyareti 3 Muqeddes yolculuq hecc 4 Heccin ferz olmasinin sertleri 5 Menbe 6 IstinadlarHeccin hokmleri RedakteHecc Allahin evini ziyaret etmek ve orada gosteris verilen emelleri yerine yetirmekdir Qurani Kerimde heccin vacib oldugu insanlar baresinde buyurulur Allah taala bu evin ziyaretini Hecce getmeye qudreti olan sexslere vacib etmisdir 2 Umumiyyetle quran ve hedislerde heccin omru boyu asagida gosterilen sertlere malik olan muselmana bir defe vacib olmasi qeyd olunur 1 Hedd buluga catmis olsun 2 Aqil ve azad olsun 3 Hecce getmesi vasitesile terk edilmesi serietde heccden daha boyuk olan haram bir isi etmek mecburiyyetinde qalmamali ve ya heccden daha muhum olan vacib bir emeli terk etmek mecburiyyetinde qalmamalidir Amma eger bu halda hecce getse gunah etmesine baxmayaraq hecci sehih olur 4 Musteti olsun Ozune mexsus evi olmadan ehtiyacini odemekde cetinliye dusen bir sexse hecc yalniz evin puluna sahib oldugu teqdirde vacibdir Mekkeye gede bilen qadin qayidandan sonra ozunun mali olmasa ve eri de meselen feqir olub onun xercini vere bilmese ve cetinlikle yasamaga mecbur olsa hecc ona vacib deyildir Yol azuqesi ve miniyi olmayan bir sexse basqa birisi sen hecce get senin hecc seferinde oldugun muddetde senin ve ailenin te minatini men odeyeceyem deyerse onun bu sozune emin oluna bilerse hecc ona vacib olar Bir sexse hecce getmesi ucun hecce gedis qayidis mesreflerini ve bu muddet erzinde ailesinin yasayisini temin edecek qeder mal bagislanarsa hercend borclu olsa ve heccden qayitdiqdan sonra yasayisini temin edecek qeder mali olmasa da hecc ona vacib olar Amma eger hecc gunleri onun qazanc ve is gunleri ile eyni gunlere tesaduf olunarsa bele ki hecce getdiyi teqdirde borcunu vaxtinda qaytara bilmezse ve ilin diger gunlerinde meiset xerclerini temin ede bilmezse ona hecc vacib deyildir Eger Mekkeye gedib gelme muddetinde gedib gelmesinin ve ailesinin xercini ona verib ona hecce get deseler lakin onun mulku etmeseler eger geri almayacaqlarina xatircem olarsa hecc ona vacib olar Eger bir sexse hecce kifayet edecek qeder mal verilse ve Mekke yolunda mali verene xidmet etmesini sert ederlerse hecc o sexse vacib olmaz Eger birine bir miqdar pul verseler ve hecc ona vacib olsa hecce getse ve gelenden sonra ozunde mal tapsa ona artiq hecc vacib deyil Ticaret ucun meselen Ceddeye qeder gedib orada bir miqdar mal elde etse istediyi teqdirde oradan Mekkeye getmeye musteti olarsa hecc etmelidir Bu sekilde hecc etdikden sonra veteninden Mekkeye gedecek qeder mali olsa bele ona artiq hecc vacib olmaz Eger insan basqasinin terefinden sexsen ozu hecc ziyareti etmeye ecir olsa bele ki ozu gede bilmese ve basqasini oz terefinden gondermek istese gerek onu ecir tutmus sexsden icaze alsin Eger bir sexs musteti olsa ve Mekkeye getse ve gosterilmis mueyyen vaxtda Erefata ve Meserul harama catmasa bele ki eger sonraki illerde musteti olmasa hecc ona vacib deyil lakin eger qabaqki iller musteti olub ve hecce getmeyibse bu halda eger zehmet olsa bele gerek hecce getsin Eger musteti olan bir sexs hecce getmese ve sonra qocaligina ya xesteliyine ya zeifliyine gore hecce gede bilmese ve bundan sonra hecce getmesine umidi olmasa gerek basqasini oz terefinden hecce gondersin Sonradan eger qudreti olsa ozu de hecce getsin Hemcinin birinci ilde hecce getmeye catan qeder mali oldugu halda qocaliq xestelik ve ya gucsuzluk uzunden hecce gede bilmezse ve sonradan muqtedir olmasindan da umidsiz olsa hokm eynidir Bu teqdirlerin hamisinda oz terefinden naib tutulan sexs kisidirse onun naibinin serure yeni ilk defe hecce geden sexs olmasi mustehebb ehtiyatdir Basqasi terefinden hecce getmeye ecir olunmus sexs gerek onun terefinden nisa tevafini da yerine yetirsin ve eger yerine yetirmese qadin o ecire haram olur Eger nisa tevafini duzgun yerine yetirmese ya unutsa bele ki bir nece gunden sonra yadina dusse ve yari yoldan qayidib yerine yetirse sehihdir amma eger qayitmaq onun ucun cetin olsa ozune naib tuta biler Umumiyyetle hecc vaxti ehramda olan vaxti kisiye oz arvadi haram olur Bu barede Allah buyurur Heccin mueyyen aylari vardir Bu aylarda Hecci yerine yetiren kes bilsin ki Hecc esnasinda bir yataga bas qoymaq gunah ve munaqise etmek olmaz 3 Islamin qollarinin bezilerinde bu hetta nisa tevafi yerine yetirilib qurtarincaya qeder davam edir Hecc ziyareti RedakteQuranda qeyd olunur Hecci ve umreni Allah ucun kamil yerine yetirin 4 Hecc ziyareti ucun xususi gunler vardir Umumiyyetle ziyaret miqat adlanan 5 yerden birinde ehram baglanma ile baslayir Azerbaycanli zevvarlar esasen Medine yaxinliginda yerlesen Secere mescidinde ehram paltari geyinirler Birinci ehram umreyi temetto ucundur Bundan sonra Mekke seherine koc edib evvelce Kebeni 7 defe tevaf edib tevaf namazi qilinir sonra ise Sefa ve Merva daglari arasinda 7 defe sey edilir Bundan sonra teqsir edib umreyi temettonu yekunlasdirib ehramdan cixirsan Bu emeller Zihicce ayinin 9 u gecesine qeder yekunlasmalidir Zihicce ayinin 9 u Erefe gunudur Buna qeder Hecci temetto ucun ehram geyilir Zevvarlar zilhicce ayinin 9 u gunorta azanindan sam azanina qeder Erefat colunde vuquf edirler Sam azanindan sonra ise Muzdelife colune koc edirler Burada her bir zevvar boyuk orta ve kicik eqebelere atmaq ucun en azi 49 eded noxud boyukluyunde das yigir Zihiccenin 10 u Muzdelife colunde subh azanindan gun cixana qeder vuquf edib Minaya koc edirler Hemin gun Minada Boyuk cemereye 7 das atib qurban kesir ve helq etdirirler Bundan sonra ehram paltarindan cixirlar Daha sonra ise zilhiccenin 11 i novbe ile kicik orta boyuk cemerenin her birine 7 das atilir zilhiccenin 12 i de bu emel gunorta azanina qeder tekrar olunur Azandan sonra zevvarlar yeniden Mekkeye koc edirler Daha sonra Kebeni tevaf edib tevaf namazi qilir Sefa ve Merva arasinda sey edib namaz qilirlar Butun bunlardan sonra ise Nise tevafi yerine yetirilir Mustehebdir ki Mekkeni terk etmeden once vida tevafi yerine yetirilsin Muqeddes yolculuq hecc RedakteMeqbul olan heccin qarsiligi cennetden basqa bir sey deyildir Hedisi serif Hecc ilin mueyyen gunlerinde mueyyen yerleri mueyyen usullarla ziyaret etmekdir Bu ziyaret hecc niyyeti ile ehrama girib Erafatda veqfede olmaq ve Kebeni tevaf etmekden ibaretdir Ehram heccin serti veqfe ve tevaf ise onun ruknleridir esaslari Ister kisi isterse de qadin olsun heccin sertlerini dasiyan yeni saglamliq ve servet baximindan hecc etme imkanina sahib olan her muselmanin omrunde bir defe hecce getmesi ferzdir Imkan ele kecince gecikdirilmeden yerine yetirilmesi gerekdir Heccin ferz olmasinin sertleri RedakteBir sexse hecc ibadetinin ferz ola bilmesi ucun asagidaki sertler vacibdir Muselman olmaq Yetkinlik cagina girmek Agilli olmaq Azad olmaq Esas ehtiyaclarina ve evine donunceye qeder aile ferdlerine yetecek yol ve vasite mesreflerini odeyecek qeder pula sahib olmaq HECCIN RUKNLERI1 EREFAT VEQFESIErefat veqfesi edilmezse hecc sehih olmaz Bu Mekkenin texminen 25 km cenub serqinde yerlesen ve haram bolgesi xaricinde qalan serhedleri isarelenmis olan Erefat bolgesinde yerine yetirilir Hecc esnasinda Erefata cixmayan zevvarin Hecci sehih olmaz Cunki hedisde de buyuruldugu kimi Hecc Erefatdir Veqfenin sehih olmasinin sertleri bunlardir Hecc etmek niyyeti ile ehramli olmaq Veqfeni Erefat hududlari icinde ve Erefe gunu zeval vaxtindan zohr namazinin giris vaxti bayram seheri fecr i sadiq e yeni dan yerinin agarmasina seher namazinin giris vaxti qederki zaman icinde yerine yetirmek 2 ZIYARET TEVAFIZiyaret tavafi edilmeden de hecc ibadeti tamam olmaz Tevaf Hecerul esvedin oldugu kuncden ve ya eyni sirada baslayaraq Kebenin etrafinda saat eqrebinin eksi istiqametinde yeddi defe donmekdir Her defe donmeye savt deyilir ve 7 savt bir tevaf sayilir Tevafin sehih olmasinin sertleri bunlardir Tevaf vaxtinda edilmelidir Ziyaret tavafina ifada tevafi da deyilir Ziyaret tavafinin vaxti bayramin ilk gunu fecri sadiqden etibaren baslayir Ilk vaxtindan etibaren omrun sonuna qeder edile bilerse de bayramin ucuncu gunu gunes batana qeder edilmesi daha feziletlidir NiyyetSavtlarin coxu edilmelidir Henefi mezhebine gore savtlardan en azi dordunu etmek tevafin sehih ola bilmesinin bir sertidir Heccin vacibleriHeccin rukn ve sertleri ile yanasi bir de vacibleri vardir Bunlarin terki ile hecc batil olmaz Feqet uzrsuz terk edilmesi tehrimen harama yaxin mekruhdur Bu vacibler besdir 1 Sefa Merve tepeleri arasindaki seyKebenin serq terefinde olan Sefa Merve tepeleri arasinda Sefadan baslayaraq Mervede tamamlamaq uzre dord gedis uc gelis cemi 7 defe gedib gelmekden ibaretdir Sefadan Merveye her fedise ve Merveden Sefaya her donuse bir savt deyilir Seyi ehrama girdikden sonra etmek Hecc seyini hecc aylari baslandiqdan sonra etmek Moteber bir tevafin ardinca edilmesi Savtlarin cox hissesinin yeni en azi dordunun edilmis olmasi Seye Sefa tepesinden baslamaq 2 Muzdelifede veqfeHeccde Erefe gununu bayram gunune baglayan geceni Mina ile Erefat arasinda Herem hedudlari icerisinde Muzdelife bolgesinde kecirmek sunnet Qurban bayraminin birinci gunu fecr i sadiqden gunesin dogusuna qeder orada veqfede durmaq ise vacibdir Veqfenin sehih olmasinin sertleri Hecc niyyeti ile ehramli olmaq Erafat veqfesini yerine yetirmis olmaq Belli olan mekanda yeni Muzdelife hududlari icinde etmek Mesari Haram yaxinliginda etmek sunnetdir Mueyyen zaman icerisinde etmek 3 Seytan daslamaHecc edenlerin bayram gunlerinde Minada birinci gun yalniz Eqebe cemresine diger gunlerde sirayla Kicik Orta ve Eqebe cemresine onceden hazirlanmis olan xususidaslari atmalaridir Seytan daslama gunleri bayramin birinci gunu fecr i sadiqden dorduncu gunu gunes batincaya qeder kecen muddetdir Seytan daslamagin sehih olmasinin sertleri Cemrelere daslar el ile atilir Atilan seyler das qurumus palciq ve bu kimi teyemmum edilmesi caiz olan bir madde olmalidir Daslarin her birisi ayri ayri atilmalidir Daslar mueyyen edilmis yerlere atilmalidir yeni daslardan horulmus sutuna ve ya cevresindeki hovuzun icine dusmelidir Daslarin atilmasi lazim olan yere das atanin sexsen atmasi neticesinde hedefe catmalidir Das atmaga gucu catan daslari sexsen ozu atmalidir Daslar teyin olunmus vaxtlarda atilmalidir 4 Saclari dibden qirxdirmaq ve ya qisaltmaq5 Vida tevafiHarem bolgesi hududlari cercivesinde yasamayan uzaqlardan gelmis ziyaretcilerin memleketlerine donmezden evvel etdikleri tevafdir Menbe RedakteMuxteser Elmihal Islamin bes temel sertinin qisa izahi Osman BilgenIstinadlar Redakte Hecc suresi 27 Ali Imran suresi 97 Beqere suresi 197 Beqere suresi 196 Menbe https az wikipedia org w index php title Hecc amp oldid 6168043, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.

İslam

Hicri II və III əsrdə meydana gələn, yuxarıda müxtəsər məlumat ver- diyimiz dörd fiqh məzhəbi imamı və tələbələri ilə yanaşı, çox sayda bö- yük və müstəqil müctəhidlər də yetişmiş və bunların adı ətrafında qismən qruplaşmalar da olmuşdur. Bunların məşhurları aşağıdakılardır:

Məkkədə Süfyan İbn Üyeynə (v. 198/813), Kufədə Süfyan əs-Sövri (v. 161/778), İbn Əbi Leyla (v. 148/765), İbn Şübrümə (v. 144/761), Bağdad- da Əbu Səvr (v. 240/854), Davud əz-Zahiri (v. 270/883), İbn Cərir ət-Tə- bəri (v. 310/922), Misirdə Leys İbn Səd (v. 175/791), Bəsrədə Həsən əl-Bəsri (v. 110/728), Dəməşqdə Övzai (v. 157/774), Nişaburda İshaq İbn Rahuyə (v. 238/853). Bu müctəhidlərin özlərinə məxsus ictihad metodları və çox sayda fitvaları olmasına baxmayaraq mənsubları qalmadığı üçün məzhəb kimi formalaşmamışdır. Ancaq İslam hüquq doktrinasında və qanunvericilik proseslərində onların rəyləri mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Dövrümüzdə mənsubları qalmamaqla birlikdə, rəy və ictihad hərə- katına qarşı sərt tənqidi və fərqli baxışı ilə tanınan Zahiriyyə cərəyanı və bunun iki təmsilçisi Davud əz-Zahiri (v. 270/883) və İbn Həzmi (v. 456/1064) ayrıca qeyd etmək məqsədəuyğun olardı. Qiyas və rəy icti- hadına qarşı çıxaraq, ayə və hədislərin zahiri mənasının əsas alınmalı olduğunu müdafiə edən bu cərəyan, hicri IV əsrdən etibarən bir müddət təsirli olsa da, daha sonra bəzi cəhətlərdə ona uyğun olan Şafei məzhəbi çərçivəsində ərimişdir.

İslam Dininin Xüsusiyyətləri (4-cü hissə)

12. Bir İslam ölkəsində müsəlmanlar və qeyri-müsəlmanlar hər bir xalq hakim qarşısında bərabər hüquqa malikdir. Zimmət əhli olan qeyri-müsəlman vətəndaşlar, öz dinlərinin tələb etdiyi formada yaşama hüququna malikdir. İbadət və ayinləri, ailədaxili münasibətləri öz dinlərinə görə yerinə yetirmək baxımından azaddırlar.

13. İslam hər bir müsəlmandan əlehinə də olsa doğruluqdan ayrılmamağı tələb etmişdir. Hz.Peyğəmbər (s.ə.s) Allahn hökmlərini tətbiq etmədə insanlar arasında heç bir vəchlə ayrı-seçkilik etməmişdir. Belə ki, köklü bir nəslə nəslə mənsub Əsvəd qızı Fatimə oğurluq etmişdi.Qureyşlilər ona cəza verilməsindən çəkindi və əhv edilməsi üçün Allah Elçisinə çox istədiyi Üsamə bin Zeydi vasitəçi kimi göndərdilər. Buna etiraz edən Allahın Rəsulu belə buyurdu: “Sizdən əvvəlkilər bu səbəbdən həlak olmuşlar: Köklü nəsildən biri cinayət etdikdə onu əhv etdilər, kimsəsiz biri cinayət etdikdə isə onu cəzalandırdılar. Allaha and olsun ki, Məhəmmədin qızı Fatimə də oğurlasa şübhəsiz əlini kəsərdim.”[1]

Hz.Əbu Bəkr xəlifə seçildiyi gün vəzifəyə başlarkən möminlərə belə xitab etmişdi: “Sizin ən zəifiniz başqası üzərində olan haqqını alıb ona verincəyə qədər yanımda ən güclünüzdür. Ən güclünüz də onun üzərində olan bir haqqı alıb sahibinə verilincəyə qədər yanımda ən zəifinizdir.”[2]

14. İslam bütün möminləri qardaş elan etmişdir. “Həqiqətən, möminlər (dində) qardaşdırlar. Buna görə də (aralarında bir mübahisə düşsə) iki qardaşınızın arasını düzəldin və Allahdan qorxun ki, bəlkə, (əvvəlki günahlarınız bağışlanıb) rəhm olunasınız!”[3] ayəsi bunu açıq-aydın ifadə edir. Eyni zamanda Məkkədən Mədinəyə hicrət edən müsəlmanlara qapılarını açan yerli müsəlmanlar, onlarla malını paylaşmış, doğma qardaşdan da irəli yardımlaşma nümunələri sərgiləmişlər. Qan qardaşlığı iman qardaşlığı ilə birləşdirmədiyi təqdirdə, onların yolları ayrılır. Dünyada dost ola bilmədikləri kimi, axirətdə də öz sıxıntıları ilə tək başına qalarlar. “O gün insan qaçacaq öz qardaşından; Anasından, atasından; Zövcəsindən və oğullarından!”[4] ayələri bundan xəbər verir.

İman qardaşlığı səmimi qəlbdən olan istəyə əsaslanır və dostluq əmələ gətirir. Allah üçün sevməyi və sevilməyi öyrədir. İnsan axirətdə sevdiyi ilə bərabərdir.[5] Məhz əshabi-kiram bir-birini sevmədə və Allah Rəsulunun ətrafında cəmləşmədə bir binanın kərpicləri kimi bir-birlərinə bağlanmışlar. Bu birlik və qardaşlıqdan qüvvə əmələ gəlir, özlərindən qat-qat üstün düşmənə qalib gəlirdilər. Çünki onlar Allahın yardımına nail olmuş, seçilmiş bir cəmiyyət idi.

Odur ki, yuxarıda qeyd olunan xüsusiyyətlər İslamın bir din olduğuna dəlalət edir. İnsan Hüquqları Beynəlxalq Bəyannaməsində mövcud olan prinsiplər və buna oxşar çox sayda prinsip hələ VII əsrdə İslamiyyət tərəfindən car çəkilmişdir. Bəşəriyyətin bu gün çata bilmədiyi; irq, rəng, dil və din kimi fərqliliklərdən ötrü insanların qınanması və müxtəlif müamilələrə məruz qalmaması əsasını İslam müvəffəqiyyətlə həyata keçirmişdir. Qaradərilinin bəyazla, ərəbin ərəb olmayanla, varlının kasıbla, başçının məmurla yan-yana və çiyin-çiyinə beş vaxt və cümə namazında eyni cərgədə görüşməsi, dünyanın müxtəlif ölkələrindən ildə bir dəfə Məkkəyə həcc üçün gələn müsəlmanların bu bərabərliyi beynəlxalq miqyasda həyata keçirilməsi mümkün olmayan qardaşlıq təzahürləridir.

[1] Buxari, Fəzail, 18; Müslim, Hüdud, 2, H. No: 8.

[2] Bax. İbn Səd, Təbəqat, III, 178 vd. ; İbnul-Əsir, əl-Kamil, Beyrut 1400/1980, 220 vd.; Şibil Əsri-Səadət, IV, 33-40.

[5] Buxari, Ədəb, 96; Müslim, Birr, 165; Tirmizi, Zöhd, 50; Dəəvat, 98.

İslam Dininin Xüsusiyyətləri (3-cü hissə)

9. İslamda əməllərin məqbul olması üçün azad iradəyə sahib olmaq labüddür. Qorxu və təhdid altında işlənən əməldən ötrü məsuliyyət yoxdur. Bu zorakılıq imanla bağlı olsa əziyyətə məruz qalan rüxsət hüququna malikdir. Belə ki, Məkkə müşikləri əziyyət verilərək öldürülən ilk İslam şəhidləri Yasir və Sümeyyədən sonra, oğulları Əmmar İbn Yasirə zorla dindən dönməsini tələb etdilər. Əzab-əziyyətə dözə bilməyən Əmmar (r.a) onların istəyini yerinə yetirdi. Sonra gəlib vəziyyəti bildirdikdə, Hz.Peyğəmbər (s.ə.s) ona; “Ey Əmmar! Arxanda nə vardı?” -deyə soruşdu, o da; “pislik vardı; səni pisliklə, onların tanrılarını da yaxşılıqla anmadıqca məni buraxmadılar” -deyə cavab verdi. Hz.Peyğəmbər; “qəlbini necə gördün” -dedi; Əmmar isə “İmanla dolu olduğunu gördüm” -deyə cavab verdikdə, Hz.Peyğəmbər (s.ə.s); “Onlar bir də sənə eyni şeyi etsələr, sən də yenə eyni şeyi təkrar edə bilərsən”[1] buyurmuşdur. Silahla zorakılığa məruz qalan şəxsin söylədiyi sözlərdən ötrü məsuliyyət daşımadığı Qurani-Kərimdə belə izah edilir: “Qəlbi imanla sabit olduğu halda (küfr sözünü deməyə) məcbur edilən (dil ilə deyib ürəyində onu təsdiq etməyən) şəxs istisna olmaqla, hər kəs iman gətirdikdən sonra küfr etsə (onu ağır təhlükə gözləyir). Lakin qəlbən küfrə razı olanlara (qəlbində könüllü surətdə küfrə yer verənlərə) Allahın qəzəbi tutar və onlar şiddətli bir əzaba düçar olarlar!”[2]

Həmçinin Məkkə müşrikləri iki müsəlmanı ölümlə təhdid etmişdilər, birini dindən dönmədiyi üçün öldürmüşdülər, digəri zahirən küfrü qəbul edərək ölümdən xilas olmuşdu. Vəziyyət Rəsulullaha (s.ə.s) bildirildikdə, öldürülən şəxs haqqında; “O, şəhidlərin ən üstünü və cənnətdə mənim dostumdur”[3] buyurmuşdur.

10. İslama dəvət metodunda zorakılıq, təzyiq, qorxutma və əziyyət vermə yoxdur. İnsanların sevgi və təbliğ yolu ilə İslama yönəlməsi əsasdır. Hz.Peyğəmbərin təbliğ əsnasında ona sərt, təhqiramiz və hörmətsiz davrananlara qarşı belə mülayim, mərhəmətli və xoş davrandığı məlumdur. Quranda onun gözəl rəftarı belə bildirilir: “(Ya Rəsulum!) Allahın mərhəməti səbəbinə sən onlarla (döyüşdən qaçıb sonra yanına qayıdanlarla) yumşaq rəftar etdin. Əgər qaba, sərt ürəkli olsaydın, əlbəttə, onlar sənin ətrafından dağılıb gedərdilər. Artıq sən onları əfv et, onlar üçün (Allahdan) bağışlanmaq dilə, işdə onlarla məsləhətləş, qəti qərara gəldikdə isə Allaha təvəkkül et! Həqiqətən Allah (Ona) təvəkkül edənləri sevər!”[4]

Allah elçisi Məkkə dövründə İslamı təbliğ etmək üçün Taifə getdikdə çox pis qarşılanmışdı. Qayıdan zaman daşlanmasına və ayaqları qan-rəvan içində qalmasına baxmayaraq, onların həlakı üçün qarğış etməmiş və onları həlak etmək üçün gəlmiş mələyə; “Mən insanları həlak etmək üçün yox, onlara rəhmət olaraq gəldim. Onlar həqiqəti bilmirlər. Bəlkə də onların nəslindən Allaha ibadət edənlər olacaq.”[5] -deyə cavab vermişdir.

Qurani-Kərimdə İslama dəvət metodu belə müəyyən edilir: “(Ya Rəsulum!) İnsanları hikmətlə (Quranla, tutarlı dəlillərlə), gözəl öyüd-nəsihət (moizə) ilə Rəbbinin yoluna (islama) dəvət et, onlarla ən gözəl surətdə (şirin dillə, mehribanlıqla, əqli səviyyələrinə müvafiq şəkildə) mübahisə et. Həqiqətən, Rəbbin yolundan azanları da, doğru yolda olanları da daha yaxşı tanıyır!”[6] İslama dəvətin zorakılıqla və təzyiqlə yox, insanların ağıllarına xitab edərək yerinə yetirilməsinin vacibliyi bu ayədə açıq-aşkar ifadə edilmişdir: “Dində məcburiyyət (zorakılıq) yoxdur. Artıq doğruluq (iman) azğınlıqdan (küfrdən) ayırd edildi. Hər kəs Taqutu (Şeytanı və ya bütləri) inkar edib Allaha iman gətirsə, o, artıq (qırılmaq bilməyən) ən möhkəm bir ipdən (dəstəkdən) yapışmış olur. Allah (hər şeyi olduğu kimi) eşidəndir, biləndir!”[7]

11. İslam cəmiyyətin sağlamlığı və daimiliyi üçün “yaxşılığı əmr və pisliyi qadağan etmə” prinsipini qorumuşdur. Müsəlman cəmiyyətində müsəlman daima yaxşı, gözəl və xeyirli olan işlərin tərəfdarıdır. Pis, çirkin və zərərli olan işlərin də təbii olaraq qarşısındadır. Beləcə İslam cəmiyyətində yaxşılıqlar özü-özlüyündən güclənir və yayılır. Qurani-Kərimdə belə buyurulur: “…Yaxşılıq etməkdə və pis əməllərdən çəkinməkdə əlbir olun, günah iş görməkdə və düşmənçilik etməkdə bir-birinizə kömək göstərməyin…”[8] “Mömin kişilərlə mömin qadınlar bir-birinə dostdurlar (hayandırlar). Onlar (insanlara) yaxşı işlər görməyi əmr edər, pis işləri yasaq edər, namaz qılıb zəkat verər, Allaha və Peyğəmbərinə itaət edərlər. Allah, əlbəttə ki, onlara rəhm edəcəkdir. Allah, həqiqətən, yenilməz qüvvət sahibi, hikmət sahibidir!”[9] “(Ey müsəlmanlar!) Siz insanlar üçün ortaya çıxarılmış ən yaxşı ümmətsiniz (onlara) yaxşı işlər görməyi əmr edir, pis əməlləri qadağan edir və Allaha inanırsınız…”[10] Başqa bir ayədə, tarixdən İsrail oğullarının etdikləri pisliklərdən bir-birini çəkindirməmələri, üsyan etməmələri və həddi aşmaları üzündən lənətə uğradıqları bildirilir.[11]

Pisliyin qarşısını almada nümunəvi yolu Rəsulullah (s.ə.s) belə müəyyən etmişdir: “Sizdən hər kim bir pislik görərsə əli ilə dəyişdirsin (müdaxilə etsin). Buna gücü çatmazsa dili ilə onun pis olduğunu desin. Buna da gücü çatmazsa qəlbi ilə o işi pis görsün. Bu axırıncısı imanın ən zəif dərəcəsidir.”[12]

Davamı ən qısa zamanda yerləşdiriləcək inşəallah.

[1] Sərəxsi, Məbsut, Qahirə 1324/1331, XXIV, 43.

[3] Buxari, Kəşful-əsrar əla Üsulil-Pəzdəvi, İstanbul 1308, II, 636, 637; Sərəxsi, e.a.ə., XXIV, 44.

[4] Ali-İmran, 3/159.

[5] Kamil Miras, Tecrid-i Sarih Terc., IV , 314.