Nadir şah

22.02.2023. Haaqa. BMT-nin Hollandiyada yerləşən Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi (Dünya Məhkəməsi) Ermənistanın Azərbaycana qarşı vəsatətini qismən qəbul etdi. Məhkəmənin qərarında deyilir: “Ermənistan Azərbaycana qarşı” işi üzrə yekun qərar .

Nadir şah əsəri

Ötən ilin sonunda “qış yuxusu”na gedən Brüssel prosesi Novruza doğru oyanmağa başlayıb. Azərbaycan-Ermənistan sülh danışıqlarına Qərbin himayədarlığı – Brüssel prosesi ötən il oktyabrın 6-da Praqada İlham Əliyev, Nikol Paşinyan və Aİ Ş.

Analitika

2 Mart 2023, 16:02

Abırsız diplomatiya: Lavrov getdi, suallar qaldı

Lavrov Bakıdan getdikdən bir gün sonra Qarabağda yaşayan erməni sakinlərlə təmaslar üzrə məsul şəxs, Milli Məclisin deputatı Ramin Məmmədov yerli ermənilərin təmsilçiləri ilə Xocalıda görüşdü. Yeni formatda keçirilən ilk görüş zamanı, ilkin məluma.

Media

25 Fevral 2023, 22:15

Rusdilli Boz Qurd.

Bu gün Azərbaycanın tanınmış televiziya jurnalisti, çox erkən itirdiyimiz Samir Əsgərxanovun 60 yaşı tamam olur… Samirlə dost idim, amma onunla dostluq edə bilməmişdim. Necə edəydim, harda edəydim – Samir dünyasını dəyişəndə cəmi 3.

Analitika

25 Fevral 2023, 19:24

Kremldə taxt oyunları: Don-donun qiyamı

Ötən il oktyabrın 5-də Putin Ramzan Kadırovun ad gününü ona general-polkovnik rütbəsi verməklə təbrik etmişdi. Bu il fevralın ortalarında “Don-don Ramzan” Çeçenistan Respublikasının Konstitusiyasına dəyişiklik edərək özünə “xalqın a.

Aktual

24 Fevral 2023, 17:54

“Tanrının cinsi” və ya Putinin “İncili”

Putinin fevralın 20-də Ruisyanın Federal Məclisinə müraciətini Yozef Göbbelsin (Paul Joseph Goebbels) 1943-cü ilin 18 fevralında etdiyi məşhur çıxışa bənzədirlər. Üçüncü reyxin təbliğat nazirinin Vermaxtın 6-cı ordusunun Stalinqrad döyüşündə məğlubiy.

Aktual

24 Fevral 2023, 09:30

Haaqa-Xankəndi-Laçın.

22.02.2023. Haaqa. BMT-nin Hollandiyada yerləşən Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi (Dünya Məhkəməsi) Ermənistanın Azərbaycana qarşı vəsatətini qismən qəbul etdi. Məhkəmənin qərarında deyilir: “Ermənistan Azərbaycana qarşı” işi üzrə yekun qərar .

Ölkə

23 Fevral 2023, 11:35

İcra başçılarının xüsusi poza verməkləri.

Son aylarda bir sıra rayon İcra hakimiyyətləri bəh-bəhlə başçıların səyyar qəbulları barədə məlumatları sosial media üzərindən paylaşırlar. Demək olar ki, paylaşılan şəkillərdə və məlumatın mətnlərində elə ciddi fərq olmasa da, bəzi icra başçılarının.

Analitika

22 Fevral 2023, 23:10

İran: situasiya var, inqilab yox.

İranda vəziyyət Leninin dediyi kimidir: yuxarılar əvvəlki kimi idarə edə bilmir, aşağılar isə əvvəlki kimi yaşamaq istəmirlər. Yəni, inqilabi situasiya var. Amma inqilab yoxdur. Molla rejimi ağacda quruyub qaxa dönən, qışı keçirib yaza kimi sallanan .

Analitika

22 Fevral 2023, 23:03

Missiyalı təxribat və təhdid

Avropa İtifaqının missiya qrupunun Ermənistanda yerləşməsi erməni silahlı birləşmələrini hərbi təxribatlara həvəsləndirir Bütövlükdə dünyanın hərb tarixinə öz damğasını vuran Vətən müharibəsindən sonra Ermənistan bir neçə dəfə təxribatlara əl atsa.

Aktual

22 Fevral 2023, 09:18

Putinin suyu quruyub.

Qəzənfər Həmidoğlu Patriotik komada ekstaz: Ukrayna olmasın, Belarus olsun! Putin Rusiya Federal Məclisinə müraciətində təzə bir şey demədi. Nitqində nə əvvəlki pafos vardı, nə alovlu-ehtiraslı patetika, nə də bir inandırıcılıq. Tribunada başın.

Mədəni̇yyət

21 Fevral 2023, 10:50

Çilləsi kiçik, çiləsi böyük boz gödək.

Qəzənfər Həmidoğlu Fevralı sevərdim çox-çox əvvəllər. Qısadır, tez bitir, həm də anamın doğulduğu aydı. Sonra heç sevmədim – anamı itirdiyim aya döndü qara fevral. Srağagün kiçik çillə bitdi, dünəndən boz ay başladı. Bu gün sevimli ak.

Ədəbi̇yyat

20 Fevral 2023, 11:36

Əkbər Qoşalı kimdir?

Mahir Qabiloğlu Əkbər Qoşalı bu il aprelin 3-də 50 yaşını qeyd edəcək şəxs – şair, tərcüməçi, ictimai xadim, Türk dünyası yazıçıları ilə Azərbaycan arasında körpü, ölkənin ictimai-siyasi həyatında yaxından iştirak edən vətənpərvərdir.

Ədəbi̇yyat

20 Fevral 2023, 09:24

Xuduoğlu və Putin.

Qəzənfər Həmidoğlu Şahbaz Xuduoğlunun “Türkiyə türkcəsini dövlət dili kimi qəbul etməliyik” çağırışı yadıma Rusiya prezidenti Vladimir Putinin 2021-ci ilin yayında dərc etdiyi “Rusların və ukraynalıların tarixi birliyi haqqında&r.

Mədəni̇yyət

20 Fevral 2023, 09:16

Ala Çillə və ya Boz Ay

İbrahim Nəbioğlu Bu gün Kiçik Çillə bitir. Üçüncü və sonuncu – Ala Çillə başlayır. Ala Çillədə havalar çox dəyişkən olur: gündüz isti, axşam soyuq və yaxud bir gün isti, bir gün soyuq. Elə bu dəyişkənliyə görə də xalq arasında A.

Aktual

16 Fevral 2023, 15:28

Zəlzələ, tarixi seçki və Ərdoğanın şansı.

Qəzənfər Həmidoğlu Zəlzələnin Türkiyədə mayın 14-də keçirilməsi planlaşdırılan prezident və parlament seçkilərinin nəticələrinə ciddi təsir edəcəyini təxmin etmək çətin deyil, amma seçikilər elan edilən tarixdə baş tutacaqmı? İndiki situasiyada.

Aktual

13 Fevral 2023, 16:46

Qəza qədərdirmi?

Qəzənfər Həmidoğlu Rəcəb Tayyib Ərdoğan zəlzələnin yerləbir etdiyi Qəhrəman Maraşda dağıntıları seyr etdi, fəlakətdən ziyan görən ailələrə 10 min lirə veriləcəyini açıqladı və dedi: “Bunlar qədər planının içərisində olan şeylərdir”. .

Aktual

13 Fevral 2023, 15:52

Məsuliyyət həmrəyliyi – Fazil Mustafa yazır

Türkiyədə zəlzələdən öncə böyük bir faciənin baş verəcəyi barədə həyəcanlı çağırışları sosial şəbəkədən diqqətimizə çatdırırlar. Bilavasitə Qəhrəmanmaraşda bu risqin böyük olduğu barədə təfsilatı ilə danışan şəxsin açıqlamasına diqqətlə qulaq asdım. .

Analitika

10 Fevral 2023, 17:16

Laçın dəhlizinin içində və çölündə.

Qəzənfər Həmidoğlu Xankəndi-Laçın yolunda keçirilən etiraz aksiyasının, Laçın dəhlizi üzərində “hibrid nəzarət”in iki ayı tamam olur. Dəhlizin “içində” problem yoxdur. Ekoloqlar, ictimai fəallar və başqaları sərt qışı orda .

Media

8 Fevral 2023, 13:56

Azərbaycanlı jurnalistdən Türk dünyasına ÇAĞIRIŞ

Elşad Eyvazlı Bu məktubu sonadək oxumağınızı xahiş edirəm 2023-cü ilin fevralı Türk tarixinə qanla yazıldı. Zəlzələ Türk toplumuna soyqırımı yaşatdı. Nə yazıq ki, bu tarixə düzəliş etmək, gedənləri geri qaytarmaq mümkünsüzdür və gücümüzdə deyil.

Analitika

7 Fevral 2023, 17:40

Türkmənçay triggeri – 200 il əvvələ doğru irəli!

Qəzənfər Həmidoğlu Fevralın 10-da Türkmənçay müqaviləsinin – Qacarlarla Rusiya imperiyası arasında Azərbaycanı iki əsrdir paramparça edən sülh traktatının imzalanmasının 195-ci ili tamam olur. Türkmənçay müqaviləsi 100 ildən artıqdır kağı.

Aktual

18 Yanvar 2023, 12:14

Arvad hesabına dolanmaq.

Qəzənfər Həmidoğlu Deyirik ki, adam kişi olar! Bunun alt anlamından absurd bir şey çıxır – yəni, adam qadın olmaz! Düzdür, bu ifadədə subyekti (adam) azərbaycanca, obyekti (kişi) Türkiyə türkcəsində anlasaq, “ortaq türkcə”də norm.

Dünya

17 Yanvar 2023, 18:38

Postimperiya sindromu: Putinin resentimenti.

Qəzənfər Həmidoğlu Rusiyanın Sverdlovsk vilayətində Serov adlı bir əyalət şəhəri var. Putinin aşpazı Yevgeni Priqojinin “Vaqner” özəl hərbi bandasının Ukraynada gəbərdilmiş döyüşçüsü Molodsovun həmin şəhərdə dəfn mərasimi keçir.

Aktual

16 Yanvar 2023, 10:14

İcra başçılarının vətəndaş qəbulları – Pis və yaxşı məqamlar.

Vüqar Tofiqli İcra başçılarının vətəndaş qəbulları, habelə səyyar görüşləri barəsində müəyyən zaman kəsiyində fikirlərimi ötəri də olsa bildirmişəm. Ancaq indi sizə təqdim etdiyim yazıda bu mövzuya bir qədər geniş mənada toxunacağam. Belə.

Analitika

12 Yanvar 2023, 16:39

Brüssel prosesi “rəhmətə getdi”.

Qəzənfər Həmidoğlu 2023-cü ilin postsavaş narrativləri Prezident İlham Əliyev yerli telekanallara müsahibəsində Zəfərin 3-cü ilində və sonrakı illərdə postsavaş meydanında atılacaq addımların, hərbi-siyasi və diplomatik “yol xərit.

Təhsil

12 Yanvar 2023, 13:44

“Əsrin kəndi”, təhsil və ayaqyolu

Qəzənfər Həmidoğlu 4 min nəfərlik Aranlı Azərbaycanın ən məşhur və tarixi kəndləri arasında özünə əbədi yer etdi. Bundan sonra İmişlinin bu kəndində XXI əsrin ən müasir məktəb binası tikilsə və ya Zəngilanın Ağalı kəndi ilə yarışa girib .

Mədəni̇yyət

4 Yanvar 2023, 08:26

Üzeyir bəyə, Məhəmməd Əmin bəyə ayaqqabı atan nəsil.

Fazil Mustafa Üzeyir bəyə ayaqqabı atan nəsil yetişdi. O, yəni ayaqqabını atan Azərbaycan gənci Üzeyir bəyi tanımırdı. O, heç müstəqilliyi də tanımırdı. O, 44 günlük savaşda qazanılan qələbənin də nə olduğunu bilmirdi. O, Üzeyir bəyin vaxtilə Şuşa.

Nadir şah

ӘHLİ-MӘCLİS

Şah Sultan Huseyn xan– 1717-ci ildә fars padşahı, padşahlığa layiq olmayan bir zat, 60 yaşında.
Ә d h ә m– onun müqәrrib vәzirlәrindәn.
Ş a h T ә h m a s– Hüseyn xanın oğlu, 25-35 yaşında.
C ә f ә r x a n, M ә h ә m m ә d x a n — vәzirlәr.
R z a x a n, G ü r c ü b ә y –sәrkәrdә.
N a d i r– 30-47 yaşında.
G ü l c a h a n– Nadirin övrәti.
R z a q u l u– onun oğlu, 15-20 yaşında.
C a v a d– Nadirin dayısı, 70 yaşında.
Ә v v ә l i n c i y o l ç u– 70 yaşında.
İ k i n c i y o l ç u– 50 yaşında.
Y a r a q l ı q a ç a q l a r v ә k ә n d a d a m l a r ı.
M i r z ә M e h d i x a n– 40 yaşında, Nadirin müqәrrәblәrindәn.
E l ç i S e y i d S ә t a n– türkmәn paltarında.
H e y d ә r x a n– 40 yaşında, Şah Tәhmasibin müqәrrәb vәzirlәrindәn.
S a l e h b ә y, M u s a b ә y, Ә l i Ә ş r ә f b ә y, F ә r r a ş– Nadiri öldürәn xanlar.

Mündəricat [ redaktə ]

• Birinci məclis
• İkinci məclis
• Üçüncü məclis
• Dördüncü məclis

Naviqasiya menyusu

• Bu səhifə sonuncu dəfə 18 avqust 2016 18:47 tarixində redaktə edilib.
• Mətn Creative Commons Attribution-ShareAlike lisenziyası altındadır, bəzi hallarda əlavə şərtlər tətbiq oluna bilər. Ətraflı məlumat üçün istifadə şərtlərinə baxın.

• Gizlilik siyasəti
• Vikimənbə haqqında
• Məsuliyyətdən imtina
• Mobil görüntü
• Tərtibatçılar
• Statistikalar
• Kuki məlumatı

Nadir şah Əfşar

Azərbaycan tarixinin obyektiv tədqiq olunmamış dövrlərindən biri də cəmi 59 il ömür sürmüş, 37 yaşından Şəfəvi şahının yanında sərkədə kimi fəaliyyətə başlamış, 44 yaşından faktiki hakimiyyətə yiyələnmiş, 49 yaşında şah seçilərək 11 il şahlıq etmiş Nadir şah Əfşarın (1736-1747) hakimiyyəti illəridir.

İşğalçı yadelli, yoxsa milli qəhrəman

Rus və sovet tarixşünaslığında Azərbaycanın digər görkəmli şəxsiyyətləri və dövlət xadimləri kimi Nadir şahın fəaliyyəti də saxtalaşdırılmış, ona işğalçı, yadelli damğası vurulmuşdur. Çox təəssüf ki, həmin səhvlər çağdaş Azərbaycan tarixşünaslığında da davam etməkdədir. Hazırda Nadir şaha münasibətdə tarixçilər və əhali arasında müxtəlif fikirlər mövcuddur. Bəziləri onu Səfəvilər sülaləsinə xəyanətdə, bəziləri mərkəzi hakimiyyətə tabe olmaq istəməyən, müstəqillik əldə etməyə çalışan Azərbaycan xanlarına düşmən münasibətdə, bəziləri işğalçılıqda ittiham edirlər.
Onun haqqında özünün sifarişi ilə «Tarix-i Nadir» kitabı və Hind şairi Məhəmməd Əli bəyin «Şahnamə-yi Nadir» poeması yazılmışdır. Bundan başqa Abasqulu ağa Bakıxanovun «Gülüstan-i İrəm», Nəriman Nərimanovun «Nadir şah» əsərləri Nadir şahın fəaliyyətinin öyrənilməsi üçün əhəmiyyətlidir.
Son vaxtlar bəzi qərb müəlliflərinin Nadir şah və digər şəxsiyyətlər haqqında yazdıqları kitabların təcrümə olunması müsbət qiymətləndirilməlidir. Məsələn, Kembric Universitetinin professoru Loupensi Lokkartın 1938-ci ildə yazdığı «Nadir şah. İlkin mənbələr əsasında tənqidi tədqiqat» kitabının 2005-ci ildə rus dilinə tərcümə edilməsi və həmin kitabın müəyyən ixtisarlala azərbaycan dilinə tərcümə edilərək «525-ci qəzetin» 2005-ci ilin aprel-may aylarının şənbə saylarında dərc olunması Nadir şah haqqında oxucuların obyektiv məlumatlar almasına kömək göstərmişdir. Lakin buna baxmayraq son illər Azərbaycan tarixinə aid nəşr olunan və hazırda dərslik kimi istifadə olunan kitablarda Nadir şah haqqında sovet tarixşünaslığündan qalma səhv yanaşmalar davam etməkdədir. Məsələn, Nadir şahın 1735-ci ilin 8 iyununda Eçmiədzin yaxınlığındakı döyüşdə osmanlıları məğlub etməsi və onların Azərbaycanı tərk etməsinin Z.Bünyadov və Y. Yusifovun redaktorluğu ilə 1994-cü ildə nəşr olunmuş «Azərbaycan tarixi» kitabında şərhi rus və sovet taixşünaslığından fərqlənməyərək demək olar ki, onların təkrarıdır. Kitabda bu barədə belə yazılıb: «1735-ci ilin sonunda türk qoşunu büsbütün Ön Qafqazdan qovuldu. Lakin bu, heç də yerli xalq kütlələrinin azadlığa çıxması deyildi. Türk qoşununun Ön Qafqazdan qovulması ilə Azərbaycan xalqının İran müstəbidliyinə qarşı azadlıq mübarizəsinin yeni dövrü başladı. Azərbaycanda İran hakimiyyətinin bərpa olunması xalqı yenidən İran zülmünə düçar etdi» (s.513) Fikrimizcə Nadir şahın mərkəzləşmiş dövləti möhkəmləndirmək istiqamətindəki fəaliyyətini bu cür qiymətləndirmək obyektivlikdən tamam uzaqdır və məsələyə bu cür yanaşılması kökündən səhvdir.
Azərbaycan tarixinin şərəfli səhifələrini təşkil edən Eldəgizlər, Qaraqoyunlar, Ağqoyunlular, Səfəvilər kimi Əfşarlar və Qacarların da hakimiyyət dövrləri bizə yad olmayıb xalqın tarixinin tərkib hissəsidir. Hər bir vətəndaş bu tarixi dərindən öyrənib bu cür qüdrətli dövlətlərin varisi olduğu ilə fəxr etməlidir.

Bəs Nadir şah Əfşar kim olmuşdur?

XVIII əsrdə dünyanın ən görkəmli hökümdarlarından biri Nadirqulu İmamqulu oğlu Əfşar 22 oktyabr 1688-ci ildə Xorasanın Dərəgəz vilayətinin Dəstgird kəndində anadan olmuşdur. O, Azərbaycan xalqının tərkib hissəsini təşkil edən türk tayfalarından biri olan Əfşarlar tayfasına mənsubdur. Tarixçi Rəşidəddin Fəzlullah əfşarları «düzənlikdə yaşayan türk xalqları» kimi səciyyələndirmişdir. Avşar sözünün « öz işini cəld görən» mənası verdiyni də iddia edənlər var. Afşarlar tayfasının adı türklərin əfsanəvi əcdadı Oğuzun ordusunun sağ cinahında vuruşmuş igid sərkərdə Avşarın adından götürüldüyü də etimal olunur.
1738-ci ilin dekabrında Nadir şahla Osmanlılar arasında bağlanmış müqavilədən sonra, o, türk Sultanına məktub yazaraq türklərlə türkmanlar arasında doğmalıq olduğunu bildirir və özünü birmənalı olaraq ikincilərə aid edirdi. Nadir danışıqlarda türk dilindən (cağatay yaxud, şərqi türk dilindən) istifadə etməyə üstünlük verirdi, amma eyni zamanda fars dilini də mükəmməl bilirdi.
Şah II Təhmasibin qoşununda 1726-cı ildə sərkərdə kimi fəaliyyətə başlamış Nadir xanın komandanlığı altında qoşunların müqəddəs Məşhəd şəhərini düşmənlərdən azad etməsi, daha sonra Heratı tutması onun nüfuzunu daha da artırmışdı.
Nadir 1732-ci ilin avqusunda şah II Təhmasibi devirərək onun azyaşlı oğlu III Abbası şah elan etməklə real hakimiyyəti ələ keçirir. O, 1733-cü ildə Bağdad yaxınlığında osmanlıları məğlub etmiş, 1735-ci ilin martında Gəncə yaxınlığındakı düşərgədə Rusiya səfiri Sergey Qolitsınla müqavilə imzalamışdı. Bu müqaviləyə əsasən Bakı və Dərbənddən rus qoşunları çıxarıldı.
Nadir xan 1736-cı ilin fevralında Muğan qurultayında özünü şah elan etdi. Nadirin şah seçilməsini qanunuz sayan Qacar Ziyadoğlular soyundan olan Qarabağ-Gəncə bəylərbəyləri ona qarşı çıxdılar. Onlar iki yüz ilə yaxın irsən Xram çayının üstündəki «Sınıq körpü» («Qırmızı körpü»)-dən Xudafərin körpüsünə kimi uzanan torpaqları, Gəncə şəhəri də daxil olmaqla idarə edirdilər. Nadir Ziyadoğlularına qarşı açıq cəza tədbiri həyata keçirməkdən çəkinsə də, onların gücünü, gəlir və qazanc mənbələrini sarsıtmağa çalışdı. O, Qazax və Borçalı əhalisini Gürcüstan valisinin tabeliyinə verdi. Qarabağ-Gəncə bəylərbəylərinin arxası olan Cavanşir, Otuziki, Kəbirli mahallarının əhalisini Xorasana sürgün etdi. Qarabağın xristian (Vərəndə, Crabert, Gülüstan, Dizak və Xaçın) məliklərini bəylərbəylik tabeliyindən çıxarıb birbaşa şah idarəçiliynə qatdı. Tarixçi Mirzə Adıgözəl bəy bu münasibətlə yazırdı: «Beləliklə, Gəncə xanlarının ixtiyarları tamamilə əllərindən çıxdı. Səlahiyyətləri alındığından, qol qanadları sındı və çox pərişan oldular.»
Səfəvilər sülaləsinin hakimiyyətinə son qoyulması və Nadirin özünü şah elan etməsilə mərkəzləşmiş dövlətin öz nüfuzunu bərpa etməsi uğrunda mübarizənin yeni dövrü başlandı.

Nadirin xidmətləri

Nadir şah hakimiyyəti ələ aldıqdan sonra mərkəzləşmiş dövləti möhkəmləndirmiş, onun sərhədlərini daha da genişləndirmişdir. O, 1737-1739-cu illərdə Əfqanıstana yürüş etmiş, Hindistanda Dehlini tutmuş, 1742-ci ildə Buxara və Xarəzmi ələ keçirmişdi.
Nadir şahı qərb tarixçıləri Napoleon Bonapart, Böyük Fridrix, Hannibal, Velinqtonla, şərq tarixçiləri isə Makedoniyalı İsgəndər, Əmir Teymurla müqayisə edirlər.
Onun həyata keçirdiyi müsbət işlərə konkret olaraq aşağıdakıları aid etmək olar:
— Keçmiş inzibati ərazi bölgüləri – Şirvan, Qarabağ, Çuxur – Səd və Təbriz bəylərbəyiklərini ləğv edərək ilk dəfə olaraq Azərbaycan adı altında vahid inzibati bölgü yaratmışdı;
— Osmanlılarala məzhəb ayrılığna son qoymaq və düşmənçiliyi aradan qaldırmaq üçün bütün əhli sünnət üçün İmam Cəfəri Sadiq məzhəbinin qəbul edilməsini təklif edirdi. (Nadirin din islahatı təkcə Azərbaycan üçün deyil, bütün İranın gələcəyi üçün böyük rol oynaya bilərdi. Abbasqulu ağa Bakıxanov təəssüflə yazırdı: « Lakin bu məsələ dəfələrlə Osmanlı dərbarına təqdim edilsə də qəbul olunmadı»);
-Erkən yaşlarından böyük fiziki qüvvəyə və dözümə malik olmuş, ömrünün 37 ilindən artığını xarici işğalçılara və ölkə daxilində mərkəzi hakimiyyətə tabe olmayan yerli əyanlara qaşı 120-dən artıq müharibə apararaq Səfəvilər hakimiyyətinin sonlarında dağılmaqda olan mərkəzləşmiş dövlətin ərazilərini daha da genişləndirmiş, onu qoruyub saxlamış və nüfuzunu daha da artırmışdı;
— Yürüşlərdə bütün döyüşçülər kimi sadə şəraitdə yaşamışdı;
-Yeni Şamaxı, Nadirabad, Xivaqabad şəhərlərini, Dəstgirdəki mövludxananı Kelatda xəzinəni, Qəzvində və Mazandarandakı Əşrəfdə sarayları tikdirmiş, Məşhəddəki İmam Rza məqbərəsini genişləndirmişdir;
— Məşhədin İmam Rza məscidinin Şah kitabxanasına ən çox ianə vermiş və bura 400 əlyazma bağışlamışdır;
— Özünün xristian təəbələrinə çox dözümlə yanaşırdı, onların azad etiqad hüquqa hörmət edirdi;
— İncili, Tövratı və Quranı təcrümə etdirmişdir və s.