Bir təhqirə necə cavab verə bilərəm

CAVAB: Artıq olmaz. Artıq olarsa zəkat məkruh olur. Əgər o kasıbın uşağı, xanımı varsa, məsələn, bir evdə üçü də kasıb isələr verilən zəkat üçə bölünər. Hər birinə verilən miqdar nisabı keçmirsə məkruh olmaz. Uşağın kiçik olmasının zərəri yoxdur. Yetər ki, kasıb olsun.

Necə yaza bilərəm və cavab verə bilərəm

�� “Ən vacib şərt rəssamın azad olmasıdır”

�� Fərhad Xəlilov: “İndiki dövrdə dövlət bizə hər bir cəhətdən yardım etsə də, işimizə qarışmır”

�� Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının sədri Fərhad Xəlilovun APA-ya müsahibəsi

�� – Son vaxtlar Rəssamlar İttifaqına üzv qəbul edilməməsi barədə fikirlər səslənir.

�� – Bu, yanlış fikirdir. Hazırda Rəssamlar İttifaqının 1500-ə yaxın üzvü var. Bu onu göstərir ki, Rəssamlar İttifaqı ən böyük yaradıcı təşkilatlardan biridir. İttifaqda 9 peşəkar bölmə fəaliyyət göstərir. Bu bölmələrin sədrləri üzv olmaq üçün kifayət qədər ərizə yığıldıqdan sonra Rəyasət Heyətinə müraciət edirlər və müzakirələrdən sonra gün təyin olunur, namizədlərin əsərlərindən ibarət sərgi açılır. Rəyasət Heyəti səsvermə yolu ilə həmin sərgidə bəyənilən işlərin müəlliflərini ittifaqa üzv qəbul edir. Demək olar ki, sərgiyə buraxılan namizədlərdən heç kimin sənədləri geri qaytarılmır. Səsvermə çox demokratik keçir. Çalışırıq ki, İttifaqda orta təbəqədən olan rəssamlar da geniş təmsil olunsun. Yaradıcılıq üçün mühit və rəqabət güclü faktordur. Özünüz şahid oldunuz ki, Gənclər Günü 38 gənc rəssam ittifaqın Gənclər Birliyinə qəbul olundu. Onlar yuxarı kurs tələbələridir, Gənclər Birliyinə üzv olmaq o deməkdir ki, təhsillərini bitirdikdən sonra avtomatik olaraq İttifaqın üzvü olacaqlar.

�� – Ümumiyyətlə, ittifaqa üzv qəbul ediləndə hansı keyfiyyətlər nəzərə alınır?

�� – Ən başlıcası rəssam istedadlı olmalıdır. Rəssamlar İttifaqı peşəkar bir qurumdur. İndiki dövrdə bir çox qeyri-peşəkar, həvəskar rəssamlar da var. Onların rəssamlıq təhsili yoxdur, amma aralarında bir çox maraqlı rəssamlar var. Bir vaxtlar onların bir təşkilatı var idi. Təşkilat dağıldıqdan sonra Rəyasət Heyətinin qərarı ilə onları öz ittifaqımızda birlik kimi qəbul etdik.

�� Bundan əlavə, İttifaqın tərkibində gənc, peşəkar rəssamların və karikaturaçı rəssamların birliyi fəaliyyət göstərir. Biz İttifaqın üzvü olmayan istedadlı rəssamlar üçün də sərgilər təşkil edirik . Onlar üçün hər zaman qapımız açıqdır. Mən bir vaxt Şəkidə bir rəssamla tanış olmuşdum . Çox istedadlı olduğu üçün onu İttifaqa qəbul etməyi təklif etdim . O özü çaşıb qaldı ki , “bəs mənim heç bir sərgim olmayıb axı, necə qəbul edəcəksiniz?” Yəni, o vaxtlar hansısa ittifaqa qəbul olmaq üçün gərək rəssamın bir neçə sərgisi keçirilməli və Moskvada Ümumittifaq sərgisində iştirak etməli idi . Bu isə çox çətin idi . Biz onu İttifaqa qəbul etdik və bu o vaxt üçün görülməmiş hadisə oldu . Mən indiyə kimi ikinci belə bir hadisəni yada sala bilmirəm . Bu, həmin rəssam üçün istisna hal idi . İndi Rəssamlar İttifaqının üzvü olmaq istəyən elə bir istedadlı rəssam varsa , biz istisna olaraq onu İttifaqa qəbul etməyə hazırıq . Yəni , istedad hər şeyin göstəricisidir .

�� – Azərbaycanda rəssamlığın indiki vəziyyətini necə qiymətləndirirsiniz ?

�� – Ən vacib şərt rəssamın azad olmasıdır . İndiki dövrdə ən böyük üstünlüyümüz də budur . Sovet hakimiyyəti dövründə dövlət yaradıcılıq ittifaqlarının işinə çox qarışırdı . Rəssam azadfikirli olmalıdır . O vaxt kommunist ideologiyası çox güclü olduğundan , rəssamlar çox əziyyət çəkirdilər . Çünki onların hər bir əsəri sərgidən qabaq və ya sərgi zamanı yoxlanılırdı . İndiki dövrdə dövlət bizə hər bir cəhətdən yardım etsə də , işimizə qarışmır . Rəssamlar ürəklərində nə varsa , onu azad şəkildə təsvir edə bilirlər .

�� – Azərbaycanlı rəssamların əsərlərinin dünya hərraclarında satışa çıxarılması üçün əsas şərt nədir ?

�� – Əsər ilk növbədə maraq yaratmalıdır . Sənətin dəyərini bilən və dünya sənətində sözləri keçən insanlar bu əsər haqqında müxtəlif fikirlər söyləməlidir . Bundan sonra əsəri tanımış hərraclara çıxarmaq olar . Rəsm əsərlərinin satış biznesi dünyada ən güclü biznes sahələrindən biridir . Gərək rəssamın adı dünya bazarında tanınsın ki , əsər alqı-satqısı ilə məşğul olanlar da əsəri satmaqda maraqlı olsunlar . Əsəri dünya bazarına çıxarmaq isə çox çətin məsələdir . Bu, beş və ya on ilin işi deyil . Məşhur rəssamların dünya bazarlarında öz imici var. Düzdür , Azərbaycanın tarixində dahi rəssamlar olub , amma mədəniyyətimiz dünyada hələ yeni tanınmağa başlayır . Bunun üçün vaxt , mədəniyyət siyasəti və rəssamın uzun illər boyu çalışması lazımdır .

�� – Bəs bu istiqamətdə hansı işlər görülür ?

�� – Rəssam əsərini yaradır . Əsərin dünyada tanınması üçün bu işlə məşğul olan savadlı , təcrübəli menecer olmalıdır . Azərbaycanda isə belə menecerlər yenicə yetişməyə başlayır . Hazırda demək olmaz ki , bizim dünyada tanınmış menecerlərimiz var. Dünya hərraclarında sözükeçən menecerlərlə işləmək lazımdır . Bu menecerlərin yaranmasına savad , vaxt və təcrübə lazımdır . Biz istəyirik ki , bütün bunlar bir gündə əmələ gəlsin . Bu isə mümkün deyil .

� – Bu işdə professional olan xarici menecerlərlə işləmək olmaz ?

�� – Əlbəttə , olar . Yeni müstəqillik qazandığımız dövrdə bir neçə �

ölkədən menecerlər gəlmişdi . Onlar rəssamlarla müqavilə bağlamaq istəyirdilər . O vaxt rəssamların dünya bazarından xəbərləri yox idi . Həmin menecerlər də bundan istifadə etmək istəyirdilər . O dövrün sənət əsərləri alınıb-satıldıqdan sonra Sovet sənətinə də maraq soyudu . İndiki dövr dünya hərraclarında peşəkar kimi tanınmaq üçün yeni bir mərhələdir . Bunun üçün peşəkar menecerlərlə , sənətşünaslarla və digər bu işlə məşğul olan insanlarla çalışmaq lazımdır .

�� – Belə bir fikir var ki , rəssam ilk dəfə öz əsərinə hansı qiyməti versə , əsərləri həmişə həmin qiymətə satılacaq . Bu fikirlə razısınız ?

�� – Rəssam öz əsərlərinin satılması üçün bir siyasət qurmalıdır . Lakin əsərini nə qədər baha satmağa çalışsa da , əgər əsərə maraq yoxdursa , baha qiymət qoymaqla iş düzəlmir . Rəsm əsəri sənəti bilən və sevən insanlarda maraq yaratmalıdır .

�� – Azərbaycanda rəssamların əsərlərini satmaq üçün yetərincə şərait varmı ?

�� – Təşkil olunan hər bir sərgi demək olar ki , satış sərgisidir . Eyni zamanda , Bakıda bir çox qalereyalar mövcuddur . Əsərlərin emalatxanalarda satılmasına da pis baxmıram . Əsərlər yaradılır və satış yerləri də mövcuddur . Bizim bir arzumuz var ki , sənətsevərlərin və əsər alanların sayı çoxalsın .

�� – Bir neçə ay öncə İçərişəhərdə yerləşən Miniatür Sənət Mərkəzini özəlləşdirdiyiniz haqda xəbərlər yayılmışdı .

�� – Sovet dövlətinin süqutu ərəfəsində belə anonim müəllif tərəfindən yazılan yazıların çap olunması və ərizələrinin qəbulu qadağan idi . İndi isə belə deyil . Bu ittihamlar müəllifsiz çap olunduğuna görə , naməlum müəllifin sözlərini ciddi qəbul etmədim . Ona görə ki , mən boşluğa cavab verə bilmərəm . Lakin bu sizi maraqlandırırsa , Sizə cavab verə bilərəm . Qalereya özəlləşdirilməyib və hazırda orada Rəssamlar Klubu , Miniatür Mərkəzi və Müasir İncəsənət Mərkəzi fəaliyyət göstərir . O vaxt oranı özəlləşdirə bilərdik , lakin buna ehtiyac yox idi . Oranın təmirə ehtiyacı vardı , böyük çətinliklə imkan tapdıq və təmir etdirdik . Ora bu gün rəssamların ən sevimli yeridir .

�� – İndiki dövrdə hansı rəssamların yaradıcılığını bəyənirsiniz ?

�� – Azərbaycanda hər zaman istedadlı rəssamlar olub və bu gün də var. Məsələn , Adil Yusifov , onun həyat yoldaşı Zərnişan Yusifova , Emin Əsgərov , Anar Hüseynzadə , Rəşad Babayev , gənc rəssamlar Fərəc Rəhmanov , Arif Əmirov , Fərhad Fərzəliyev , Budunoy Haqverdiyev və Həsən Haqverdiyev qardaşları çox istedadlıdırlar . Adlarını çəkdiyim və çəkmədiyim bir çox rəssamların tanınmasında Rəssamlar İttifaqının da əməyi var. Bu yaxınlarda Rəssamlar İttifaqı İçərişəhərdəki qalereyada çox istedadlı rəssam Arzu Rzayevin fərdi sərgisini təşkil etdi . O bir rəssam kimi formalaşsa da , çox təvazökar olduğu üçün tanınmır . Bizim üçün də yeni bir rəssam idi .

�� – Artıq neçə ildir ki , İttifaqın sədrisiniz . Bu hələ də Sizə qəribə gəlmirmi ?

�� – Məni o vaxt rəssamlar seçib . Əvvəllər Rəssamlar İttifaqının sədri postuna namizəd həmişə Mərkəzi Komitə tərəfindən irəli sürülürdü . Sonra həmin namizəd Rəssamlar İttifaqının partiya təşkilatı vasitəsilə qurultayda irəli sürülür və ona səs verilməsi təşkil olunurdu . İlk dəfə mən dediyim inqilabi qurultayda isə belə olmadı . Bütün gecə səsvermənin nəticələrini gizli deyil , səhnədə apardılar ki , heç bir saxtakarlıq baş verməsin . Birinci katib və Mərkəzi Komitənin üzvləri birinci sırada oturub səsverməyə nəzarət edirdilər . Baxmayaraq ki , Mərkəzi Komitənin namizədi var idi , rəssamlar məni seçdilər . Mən seçilən zaman 1987-ci ilin axırı idi . Bu hadisə demokratiyanın ilk addımları idi . Qurultayımız Moskva başda olmaqla bütün SSRİ ölkələrini çaşdırmışdı . O vaxt mən seçiləndə , dövlət rəssamları demişdilər ki , Fərhad sədrlikdə bir il qalsa , adımızı dəyişərik . Onlar fikirləşirdilər ki , uzunsaçlı azad bir adam sədrlikdə necə qala bilər ? Amma onlar bir şeyi nəzərdən qaçırmışdılar ki , hər bir insanın məsuliyyət hissi var. Hər şey onun dərəcəsindən asılıdır . Mən belə seçildiyimə görə fəxr edirəm .

�� Ekspress.-2013.-9-11 fevral.-S.20.

Bir təhqirə necə cavab verə bilərəm?

Təəssüf ki, hətta ən dost insanlar hətta kobudluq və kobudluqdan immun deyil. Buna görə, bir təhqirə necə cəlb və düzgün cavab verəcəyini bilmək çox vacibdir.

Bir təhqirə necə cavab verə bilərik?

Çoxları, haqsızlığa səliqəli və səmimiyyətlə cavab vermək sualına cavab verməkdə maraqlıdır və bu düzgündür, yumor münaqişənin vəziyyətini həll edə və kobud sükutla bilər. Çünki tez-tez təhqirlərə çevrilən insanlar, yetişməməsi səbəbi ilə deyil, yalnız bunu etmək istəyirlər. Belə adamlar həmsöhbətin qəzəbini görüb, özləri üçün özlərini kənarlaşdırmaq sevincini gözləyirlər. Buna görə də, nə qədər gülünc bir təhqirə cavab vermək lazım olduğunu bilirsinizsə, cinayətkar bu cür davranışları ürəyincə atacaq. Axı, əgər onun hücumlarına gülürsənsə, hələ də qəzəblənmək istəmirəm. Ruffian sizin istədiyinizi ala bilməyəcəyini və yeni qurbanı axtaracaqlarını başa düşəcəkdir.
Hesab etdiyiniz ünsiyyət səviyyəsini nəzərə aldığınızdan əmin olun – təhsilsiz bir kobud insan çox mürəkkəb ifadələr anlamır. Kəmərin altındakı yumor və sadə cümlələr – budur. Amma intellektual (və ya özünü təsəvvür edən) belə bir ünsiyyət üsulu təhqir üçün yeni bir fürsət ola bilər.
Bir təhqirə necə cavab vermək düzgündür? Bir insanın bunu niyə başa düşməyinə çalışın. Bədbəxt günlər hər kəsə baş verə bilər, bəlkə də, işdə uğursuzluqların səbəbi kəskindir. Bu vəziyyətdə “pis gün” ifadəsi kifayətdir. Yetər insana bunu təsdiq edəcək və sərtlik üçün sizə üzr istəyirik. Amma bir real “cüce” ilə məşğul olursanız, belə bir sual onun yanından daha təhqir təhqirinə səbəb olacaq.
Amma təhqirə necə cavab verməyinizə baxmayaraq, bunu nəzakətlə edin. Bir şəxs sizi təqsirsizcə təhqir etsə, dünya sizi parçalamağa kömək edəcək. Əgər peşəkar bir qayda ilə qarşılaşırsınızsa, o zaman səmimiyyətiniz ona göstərəcək ki, burada özünə yemək yeməyəcəkdir.

Bir təhqirə nə deyə bilərəm?

“Troll” ilə ünsiyyət qurmaq istəmirsinizmi? Bunu etməyin, səssiz olun. Və onun hücumu “Nə deyirsiniz, demək nə deməkdir?”, Siz həmişə cavab verə bilərsiniz. Məsələn, ona çox şey söyləyə biləcəyinizi söyləyin, amma qorxusunuz ki, onun fikrincə sizin bəyanatınızı anlaya bilməyəcək.
Görünüşü ilə əlaqədar qeyri-adi bir qeyd etdiniz mi? Onlara işə tələsik olduqlarını və güzgara baxmaq üçün vaxt vermədiklərini deyin. Daha sonra mübahisəni bir gözlə baxaraq xoşbəxtliklə “Ey, görəsən, siz də aynaya baxmağı xoşlamırsınız” deyirlər.
Ucuz paltar geyindiyinizi söylədinizmi? Rəqsinizin hətta dilənçi paltarı bir axşam paltar kimi görünəcək “qəhrəman” cavab.
Siz əsassız olaraq qeyri-səlahiyyətinizə işarə edirsiniz? Hər şeyi öyrətməyinizi xahiş edin və bu fenomenal bir vəziyyət ola biləcəyini unutmayın, çünki tələbə daha çox müəllim bilir.
İşiniz tənqid olunurmu? Boynuna bir tənqid atın, amma boğmadın, amma öp, kucakla və təşəkkür edin. Sürpriz olaraq cavab verin ki, əgər sənin işini sevməsə, onda bütün başqalar mütləq sevinəcəklər.
Tənqiblərə başqa bir şəkildə cavab verilə bilər. Bratın işi necə düzəltmək üçün xüsusi təkliflər verdiyini soruş. Ham xeyir-dua edəcək və burun ucuyla, vəziyyətin ustasını nəzərə alaraq, uzaqlaşın. Düzgün bir insan danışdıqları halda kifayət qədər bir şəxs, düzəliş variantları təklif edərək, öz fikrini doğrultmağa çalışacaq.

Təhqirlərə düzgün cavab vermək üçün necə öyrənmək olar?

Hamımız bir kobud söhbətdə düzgün cavab tapmaq üçün necə bilirik. Bundan sonra stresdən uzaqlaşırıq, indi necə haqlaya biləcəyimizi və gözəl təhqirə necə cavab verəcəyimizi düşünürük, amma an artıq itirdi. Nə etməliyəm? Səhvlərinizdən məlumat əldə edin.

Bilirsiniz ki, insanlar tez-tez sözləri ilə nümunəvi ifadələrdən istifadə edirlər? “Trolls” bunu da etmək istəyir. Buna görə də, növbəti dəfə hava qaçırmaq üçün, sahildə bir balıq kimi, əvvəlcədən məşq et. Ən ümumi rudimentlərin siyahısını verin və onlara layiqli cavablar verin.
Çox vaxt insanlar öz utancından və qeyri-müəyyənliyindən dolayı kobudca cavab verə bilmirlər. Bu keyfiyyətlərdən qurtarın, aynanın qarşısında qürurlu bir vəziyyətlə məşq edin və sonra cadlar sizi atlayacaq.

Kobud insanlarla və yolda daha az qəzəbli insanlara qarşı uğurlar arzulayıram!

Zəkat kimlərə verilər

CAVAB: Anaya, ataya, babaya, nənəyə, övlada, nəvəyə, arvada və kafirə zəkat verilməz. Kasıb olmaq şərti ilə gəlinə, kürəkənə, qayınanaya, qayınataya, qayına, ögey uşağa zəkat verilər. Xala, əmi, dayı, bibi kimi qohum-əqrabaya zəkat vermək daha çox savabdır. İmameynə görə borclu və kasıb kimsəyə, xanımı zəkat verə bilər. (Məvkufat)

Sual: Kasıb bir uşağa zəkat vermək istəyirəm. Yaşı kiçik olduğu üçün zəkatı atasına verə bilərəm

CAVAB: Bəli.

Sual: Zəkat verən zəngin birisi zəkatını başqa zəngin bir kimsənin kasıb uşağına və ya kasıb xanımına, yaxud zənginin kasıb atasına verə bilərmi

CAVAB: Bir kimsə zəkatını başqa bir zənginin kiçik oğluna verə bilməz, amma zənginin böyük uşağına, zənginin xanımına və ya zənginin atasına kasıb isələr zəkat verə bilər. (S.Əbədiyyə)

Burada böyük demək həddi-buluğa çatmış deməkdir. Kiçik isə hələ ki, həddi-buluğa çatmamış deməkdir.

Sual: Qızımın övladlığa götürdüyü uşağa zəkat verə bilərmi

CAVAB: Qızınızın övladlığa götürdüyü uşaq onun uşağı olmadığı kimi, sizin də nəvəniz deyil. Ona zəkat verə bilərsiniz. Hətta, qızınız da ona zəkat verə bilər.

Sual: Kasıb qardaşa zəkat verilərmi

CAVAB: Bəli.

Sual: Bacıma zəkat verə bilərəm

CAVAB: Bacınız və ya onun uşaqları əgər zəngin deyillərsə, zəkatınızı onlara verməyinizdə hər hansı bir maneə yoxdur.

Sual: Bir kasıb aldığı zəkatı hər hansı bir zənginə və ya birbaşa zəkat verən zənginə hədiyyə etsə, zənginin o pulu istifadə etməsi caiz olar

CAVAB: Kasıb aldığı zəkatı zənginə verə bilər. Verdiyi hədiyyə olar. Zənginin bunu alması halal olur. Çünki kasıb öz şəxsi mülkündən vermişdir. Bir hədisi-şərif məalı belədir

Bu beş Müsəlman zəngin zəkat ala bilər

1- Allah yolunda cihad edən,

2- Zəkat toplamaqla vəzifəli olan,

3- Borclu və borcunu ödəyə bilməyən zəngin,

4- Öz məmləkətində zəngin olduğu halda, olduğu yerdə pulsuz qalan və çox alacağı varsa da, ala bilməyib möhtac qalan.

5- Kasıb aldığı zəkatı zənginə hədiyyə edərsə, zəngin bunu ala bilər. [Əbu Davud]

Sual: Zəkatı hər kasıba vermək olar

CAVAB: Malını israf edənə, haramda istifadə edənə zəkat və fitrə vermək uyğun deyildir. Verilərsə savabı az olar.

Saleh olmayan kasıb Müsəlmana da zəkat vermək səhihdir. Fəqət salehlərə verib, onları üstün tutmaq çox savabdır. Fasiqə zəkat vermək quraq yerə əkin əkməyə bənzər, birə 3-5 alına bilər. Salehlərə vermək isə münbit torpağa əkin əkməyə bənzər. “Sulaq”, verimli torpağa toxum atılarsa daha çox məhsul alınar.

Kafir digər ibadətlər kimi zəkat verməklə də mükəlləf deyildir. Qeyri-müsəlmana zəkat vermək caiz deyildir. Rəsulullah (sallallahu aleyhi və səlləm) Muaz ibn Cəbəl həzrətlərini Yəmənə göndərərkən zəkatın və uşrun kimlərdən alınıb, kimlərə veriləcəyini belə buyurmuşdu “Müsəlman zənginlərindən al, kasıblarına ver”.(Buxari)

Bu hədisi-şərifi açıqlayan alimlər zəkatın Müsəlman zənginlərdən alınacağını və onların (Müsəlmanların) kasıblarına veriləcəyini, qeyri-müsəlmana verilməyəcəyini bildirmişlər.

Sual: Qohum-əqrabaya sədəqə, zəkat vermək çox savabdır deyirlər. Amma mənim qohumlarım fasiqdirlər. Verdiyim pula gedib içki içəcəklər. Onlara da zəkat və sədəqə vermək lazımdır

CAVAB: Saleh qohumlara verib, onları üstün tutmaq lazımdır. Çünki zəkatı saleh olan kasıb qohuma vermək daha savabdır. Hədisi şərifdə “Kasıb qohumu var ikən başqalarına verilən zəkatı Allahu təala qəbul etməz” buyruldu. Yəni, zəkat borcundan qurtulsa da, zəkatdan hasil olan böyük savaba qovuşa bilməz.

Sual: Zəkat verilərkən saleh olmayan yaxın qohumamı, yoxsa qohum olmayıb saleh olan başqa birisinəmi vermək daha yaxşıdır

CAVAB: Saleh olanı seçmək lazımdır.

Sual: “Harbi” və ya “zimmi” olan qeyri-müsəlmana zəkat verilərmi

CAVAB: “Zimmi” İslam idarəsi altında yaşayan qeyri-müsəlman vətəndaşa deyilir. “Harbi” zimmi olmayan qeyri-müsəlman deməkdir. Dörd məzhəbdə də qeyri-müsəlmana zəkat verilməz. (Məzahibi Ərbəa)

Sual: Məmur fitrə, zəkat ala bilərmi

CAVAB: Dinən zəngin olmayan kimsə, dolğun maaşlı məmur da olsa fitrə və zəkat ala bilər. Ehtiyacı olan əşya və borclarından artıq olan zəkat nisabı qədər malı, pulu olan Müsəlmanın fitrə verməsi vacib olur. Fitrə, zəkat alması haram olur.

Fitrə nisabına qatılacaq malın ticarət üçün olması şərt olmadığı kimi, əlində bir il qalmış olması da lazım deyil. (Dürrül muxtar)

El arasındakı zənginliklə, dinin bildirdiyi zənginlik fərqlidir. Nisab miqdarı malı və ya pulu olmayan bir kimsənin lyuks avtomobili olsa da zəngin sayılmaz. Əksinə, evi olmayan, kirayədə qalan bir kimsə nisab miqdarı pula, qızıla və ya ticarət malına sahib isə dinən zəngin sayılır. Belə bir kimsənin zəkat verməsi lazımdır və zəkat alması caiz olmaz.

Nisaba malik olmayan hər kəs kasıb sayılır və zəkat ala bilər. Nisaba maliksə fitrə verməsi vacib olur. Məmur 600 manat maaş alırsa, fəqət nisaba malik deyilsə, yəni borclarını çıxdıqdan sonra nisab miqdarı pulu, malı qalmırsa kasıb sayılır. Əksinə yüksək maaş alan bir kimsə, borclarını çıxdıqdan sonra nisaba malik isə zəngin sayılır və fitrə verməsi lazımdır. (Rəddül Muxtar)

Sual: Zəkat olaraq verəcəyim miqdar, borcu olmayan bir kasıba nisab miqdarından artıq verilə bilər

CAVAB: Artıq olmaz. Artıq olarsa zəkat məkruh olur. Əgər o kasıbın uşağı, xanımı varsa, məsələn, bir evdə üçü də kasıb isələr verilən zəkat üçə bölünər. Hər birinə verilən miqdar nisabı keçmirsə məkruh olmaz. Uşağın kiçik olmasının zərəri yoxdur. Yetər ki, kasıb olsun.

Sual: Kasıba 100 qr. qızıl zəkat verilsə, səhih olarmı

CAVAB: Kasıba verilən qızıl onu zəngin edəcək qədər artıq olmamalıdır. Borcsuz kasıba nisab miqdarı və ya daha çox zəkat vermək məkruh olur. Borclu kasıba borcunu ödəyib nisaba çatmayacaq qədər zəkat verilə bilər. Məsələn; kasıbın 80 qr qızıl borcu var isə o kasıbın 170 qr qızılı alması məkruh olmaz. Çünki borcunu ödədikdən sonra əlində nisab qədər pulu qalmır.

Sual: 1 kq. qızıl borcu olan kasıba 1 kq qızıl zəkat vermək caizdir

CAVAB: Bəli.

Sual: Zəkat və fitrə eyni insana verilə bilər Zəkat bir neçə şəxsə bölünərək verilə bilərmi

CAVAB: İkisinə də olar.

Sual: Əldəki pul nisabdan aşağı düşərsə zəkat almaq caiz olar

CAVAB: Qurban nisabına malik isə zəkat ala bilməz.

Sual: Zəkatı verib kasıb olan il dolmadan zəkat ala bilər

CAVAB: Qurban nisabına malik olmadığı gün zəkat ala bilər.

Sual: Dükanları, evləri olan zəkat nisabına malik deyilsə zəkat ala bilər

CAVAB: Ala bilməz.

Sual: Üç evini kirayə vermiş olan zəkat verməlidir Verməli deyilsə zəkat ala bilər

CAVAB: Birdən artıq ev zəkat nisabına daxil deyilsə də, qurban nisabına daxildir. Qurban nisabına malik olanın da zəkat alması haram olur. (Rədd-ül Muxtar)

Sual: Uşağa və dəliyə zəkat verilərmi

CAVAB: Atası zəngin isə uşağa zəkat verilməz. Atası kasıb isə kasıb olan uşağa zəkat verilər. Dəliyə də kasıb isə zəkat verilər.

Uşağa, dəliyə veriləcək zəkat atasına, vəlisi olan qohumuna və ya qəyyumuna verilər. Zənginin kiçik oğluna kasıb olsa da zəkat verilməz; amma həddi-buluğa çatmış oğlu kasıb isə verilər. (S. Əbədiyyə)

Sual: “Dini elm öyrənən tələbəyə zəngin də olsa zəkat verilər” deyilir. Mən hər gün dini kitab oxuyub, dinimi öyrənməyə çalışıram. Zəngin də olsam zəkat ala bilərəm

CAVAB: Dinini öyrənmək hər Müsəlmanın vəzifəsidir. Dini elm təhsil alan tələbə fərqlidir.

Sual: Şafii məzhəbində qadın kasıb olan ərinə zəkat verə bilər

CAVAB: Bəli, verə bilər. (Mizan)

Sual: Atası və ya anası zəngin olan həddi-buluğa çatmamış uşağa zəkat verilə bilər

CAVAB: Atası zəngindirsə zəkat verilə bilməz. Atası kasıb, anası zəngin isə ona zəkat verilə bilər. Çünki həddi-buluğa çatmamış bir uşaq anasının malı ilə zəngin sayılmaz. (Rədd-ül muxtar)