Maliyyə vasitəçiləri: xüsusiyyətləri, funksiyaları, növləri, nümunələri

25 noyabr, Fineko/abc.az. Baxmayaraq ki, AccessBank üçüncü rübü zərərlə başa vurub, bankın əsas maliyyə göstəriciləri stabil artım nümayiş etdirir. Üstəlik, əmanətlərini AccessBank-a etibar edənlərin sayı günbəgün artır. Bankın menecmenti hesab edir ki, hər şey plan üzrə gedir. Hətta kredit portfelinin sağlamlaşdırılması templəri də bank rəhbərliyini sevindirir. Məhz bu məsələlər və digər planlar barədə AccessBank-ın İdarə Heyəti sədrinin birinci müavini Yevgeniya Qaşikulina ilə söhbətləşdik:

Netbank vasitəsilə məqsədli depozit əmanətlərini necə idarə edə bilərəm?

Lorem ipsum dolor sit amet. Lorem ipsum dolor sit amet. Lorem ipsum dolor sit amet. Lorem ipsum dolor sit amet. Lorem ipsum dolor sit amet. Lorem ipsum dolor sit amet. Lorem ipsum dolor sit amet. Lorem ipsum dolor sit amet.

AccessBank-ın İdarə Heyəti sədrinin birinci müavini Yevgeniya Qaşikulina : 2020 AccessBank üçün mənfəət ilidir

25 noyabr, Fineko/abc.az. Baxmayaraq ki, AccessBank üçüncü rübü zərərlə başa vurub, bankın əsas maliyyə göstəriciləri stabil artım nümayiş etdirir. Üstəlik, əmanətlərini AccessBank-a etibar edənlərin sayı günbəgün artır. Bankın menecmenti hesab edir ki, hər şey plan üzrə gedir. Hətta kredit portfelinin sağlamlaşdırılması templəri də bank rəhbərliyini sevindirir. Məhz bu məsələlər və digər planlar barədə AccessBank-ın İdarə Heyəti sədrinin birinci müavini Yevgeniya Qaşikulina ilə söhbətləşdik:

Yevgeniya xanım, üçüncü rübə yekun vurarkən bank açıqladığı press-relizdə qeyd edib ki, əsas maliyyə göstəriciləri artım nümayiş etdirir. Bu artım tempi bankın rəhbərliyini qane edirmi?

Bu suala obyektiv cavab vermək üçün biz biznes planla və ötən ilin analoji dövrü ilə müqayisə aparmalıyıq. Biznes planla müqayisə aparsaq, bizim əməliyyat göstəricilərimiz proqnozlaşdırdığımız rəqəmlərdən xeyli yüksəkdir. Belə ki, depozit portfelinin həcmi planlaşdırıldığından 133 milyon manat, kredit portfeli isə 35 milyon manat çoxdur. Sırf maliyyə indikatorlarına nəzər salsaq və onları ötən ilin müvafiq dövrü ilə qarşılaşdırsaq görərik ki, faiz gəlirlərimiz 50% artaraq proqnozlaşdırılan rəqəmləri üstələyib. Ehtiyatın yaradılması üçün ayırmalara qədər əməliyyat mənfəəti ötən ilin göstəricisindən 2 dəfə çoxdur ki, bu da planlarımıza uyğundur. Buna əsaslanaraq deyə bilərəm ki, bankın əməliyyat fəaliyyətinin effektivliyi bizim gözlənti və planlarımıza uyğundur.

O zaman bankın zərərini nə ilə əsaslandıra bilərsiniz?

Heç kəs üçün sirr deyil ki, manatın devalvasiyası digər banklar kimi AccessBank-a da ciddi təsir etdi. Zərər də məhz bunun nəticəsində formalaşdı. Bankın müştərilərinin əksəriyyəti kiçik, orta və iri sahibkar və ya başqa sözlə, krediti dollarla götürənlər idi. Şübhəsiz ki, devalvasiyadan sonra onların bir çoxu kreditlərinin ödənişi zamanı çətinliklə üzləşdi. Müvafiq olaraq, bank kreditlər üzrə potensial itkilərlə bağlı ehtiyat yaratmaq məcburiyyətində idi və söhbət ciddi məbləğdən gedirdi. Həmin dövrdə bankda mövcud olan kapitalın hesabına bunu etmək real deyildi. Buna görə, beynəlxalq maliyyə institutlarından ibarət AccessBank-ın cari kreditorları öz kreditlərini kapitala konvertasiya etmək barədə qərar qəbul etdilər və bunun nəticəsində bankın nizamnamə kapitalı 120 milyon manat artdı. Bu qərar sayəsində kreditlər üzrə zəruri ehtiyatlar yaradıldı. Söhbət təxminən 90 milyon manatdan gedirdi və bu məbləğ bankın hesabatında fevral-aprel ayları ərzində kreditlər üzrə mümkün zərərlərin ödənilməsi üçün məqsədli ehtiyatlarda göstərildi. Məntiqlidir ki, 2019-cu il ərzində bank bu zərəri bağlaya bilməyəcək və prinsipcə, bu, bizim planlarımıza daxil olan məsələdir. Biznes plana əsasən, kapitallaşmanın baş tutduğu il ərzində bankın zərəri təxminən 100 milyon manat təşkil edəcək. Təkrar edim ki, maliyyə nəticələrinə təsir göstərən əsas amil kreditlər üzrə ehtiyatların yaradılmasıdır və inanırıq ki, həmin kreditlərin qaytarılması hesabına ehtiyatların həcmi də azalacaq. Biz həmin müştərilərlə aktiv və konstruktiv şəkildə işləyirik, borclar qaytarılır. Uzunmüddətli perspektivdə həmin vəsaitlər banka gəlir formasında geri dönəcək, lakin bu bir qədər zaman tələb edən prosesdir. Əlavə olaraq qeyd etmək istərdim ki, zəruri ehtiyatlar yaradıldığı üçün gələcəkdə kapitalımız üçün heç bir təhlükə yoxdur. AccessBank 2020-ci ildə birmənalı şəkildə mənfəətə çıxacaq.

Siz qeyd etdiniz ki, bankın menecmentinin proqnozları özünü doğruldur və hər şey plan üzrə gedir. İlin əvvəlində bu proqnozlar səhmdarlara həddən artıq optimistik görünmürdü?

Bankın bu dərəcədə ciddi kapitallaşması qərarı həqiqətən səhmdarlarımız üçün heç də asan deyildi. Lakin proqnozlar özünü doğruldur və buna bir neçə amil təsir edir. Birincisi, biznes aktiv şəkildə inkişaf edir. Etiraf edim ki, bu proses hətta proqnozlaşdırdığımızdan da sürətlə gedir. Digər tərəfdən, banka etimad günbəgün artır. Biz 2020-ci ilə böyük optimizmlə baxırıq. Bunun üçün 2019-cu il ərzində yaxşı fundament qurulub. Mən biznesin, risk menecmentin yenidən təşkil olunması, müştərilərə xidmət prosesinin və prosedurunun asanlaşdırılması, “back office” əməliyyatlarının mərkəzləşdirilməsi və digər bu kimi amilləri nəzərdə tuturam. Səhmdarlarımız sayəsində biz ilkin mərhələdə gəlirli olmayan, lakin 2020-2021-ci illərdə gəlir gətirəcək layihələrin həyata keçirilməsinə start verdik.

Qayıdaq kredit portfelinin sağlamlaşdırılmasına. Hazırda qeyri-işlək kreditlərin ümumi portfeldə payı nə qədərdir?

Bank daxilində biz iki portfeli nəzərdən keçiririk – “köhnə” və “böhrandan sonrakı”. Gəlin, pozitivdən başlayaq. “Böhrandan sonrakı” portfeldə 30 gündən çox gecikmədə olan kreditlərin payı cəmi 0.3% təşkil edir. Başqa sözlə, söhbət kifayət qədər keyfiyyətli portfeldən gedir. “Köhnə”, yəni devalvasiya nəticəsində zərər görmüş portfel isə elə bir mərhələdədir ki, pozitiv dinamikanın əldə olunması üçün intensiv iş tələb edir. Onu da qeyd etmək istərdim ki, ilin əvvəlinə qeyri-işlək (90 gündən çox gecikmədə olan) kreditlərin ümumi portfeldə payı 25% təşkil edirdi ki, o, tamamilə “köhnə” portfel hesabına formalaşmışdı. Plana əsasən, ilin sonuna bu göstərici 15%-ə enməlidir. Biz buna olduqca optimistik yanaşırıq. Yeri gəlmişkən, 2019-cu il bu mənada bir sıra pozitiv məqamlarla yadda qaldı ki, onlar daxili və kənar amillərlə əlaqəlidir. Kənar amillərdən söz açsaq, ölkə başçısı İlham Əliyev tərəfindən imzalanan “Fiziki şəxslərin problemli kreditlərinin həlli ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında” fərmana toxunmaq lazımdır. Məhz bunun nəticəsində bank ehtiyatlarının bir hissəsini bərpa edə, borcalanlar isə öz maddi durumunu yaxşılaşdıra bildi. Daxili amilə də toxunmaq istərdim. Belə ki, müştərilərlə sistemli iş və qərarların qəbulu zamanı çeviklik nəticəsində problemli kreditlərin qaytarılması prosesi gözləntilərimizi üstələdi.

Bəs bankın zərərlə işləməsi depozit axınına səbəb oldumu?

Əksinə, biz pozitiv dinamika müşahidə edirik. Maraqlı fakt ondan ibarətdir ki, bank hətta formal kapitallaşmayadək böyüməyə başladı. Üstəlik, həmin dövrdə Əmanətlərin Sığortalanması Fondu elan etdi ki, əmanətlərin tam sığortalanmasını bir il də uzadır. Bununla yanaşı, AccessBank-ın xidmət keyfiyyəti də öz rolunu oynadı. Zərərin 90%-i cari ilin birinci yarısında qeydə alınıb. Buna baxmayaraq, sonrakı 6 ay ərzində AccessBank-ın depozit portfeli böyüməyə davam etdi. Bu isə bir daha sübut edir ki, müştərilərimiz AccessBank-a tam etibar edir.

AccessBank özünü biznesin dostu kimi təqdim edir. Bununla yanaşı, bankın rəhbəri Anar Həsənov qeyd edib ki, AccessBank-ı maliyyə tərəfdaşı kimi seçən müştərilərin sayı durmadan artır. Maraqlıdır ki, bir müddət əvvəl hökumətin iqtisadi blokunun nümayəndələrinin iştirakı ilə keçirilən müşavirədə prezident biznes kreditləşməsinin vacibliyini vurğuladı. Bu çağırış sizin planlarınıza və kredit portfelinin strukturuna təsir edəcəkmi?

Məsələ burasındadır ki, biznes, o cümlədən aqro kreditləşmə AccessBank-ın “qanın”dadır. Dediklərimi rəqəmlərlə əsaslandıra bilərəm – portfelimizin 95%-i biznes kreditlərinin payına düşür. Prezidentin çağırışı bir daha onu təsdiqləyir ki, AccessBank düzgün yoldadır. Biz ölkənin aktiv tələbatı üzərində fokuslanmışıq və səhmdarlarımız bu fokusu yekdilliklə dəstəkləyir. Bir çox ölkələrdə kiçik biznes iqtisadi artımın katalizatoru rolunu oynayır. Biz rolumuzu yalnız rəqəmlərdə görmürük, eyni zamanda öz sosial məsuliyyətimizi dərk edirik. Hazırda mikrokreditləşmə bazarında AccessBank-ın payı 50%-dən çoxdur. Bizim baxışımız ondan ibarətdir ki, mikro və kiçik bizneslə aparılan aktiv iş hesabına AccessBank bu seqmentdə lider mövqeyini qorumağa davam edəcək. Hesab edirəm ki, portfeldəki artımın 65%-nin regionların payına düşməsi isə bizim üçün əlavə pozitiv amildir.

Prezidentin çağırışına tənzimləyici də dəstək verdi və istehlak kreditləşməsinə bəzi məhdudiyyətlər tətbiq etdi. Başqa sözlə, biznes kretiləşməsi bazarında rəqabət güclənəcək. Razılaşın ki, artan rəqabət şəraitində AccessBank-a çətin olacaq. Bank bunun öhdəsindən necə gələ bilər?

Birincisi, AccessBank-ın portfelinin strukturunda istehlak kreditlərinin payı o qədər də böyük deyil. İkincisi, Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının yeni qaydalarında qeyd edildiyi kimi, biz istehlak kreditlərini uzun müddətə vermirik. AccessBank istehlak kreditlərini maksimum 3 ilə verir. Bundan savayı, bizim müştərinin tarixçəsi ilə bağlı daxili, kifayət qədər ciddi tələblərimiz var. Etiraf etməliyik ki, bizim üçün istehlak kreditləşməsi fiziki şəxslərə göstərdiyimiz kompleks xidmətlərin bir hissəsidir, üstəlik, bu növ kreditlər hər zaman əmanətçilərimiz üçün əlavə məhsul olaraq qalacaq.

Rəqabətə gəlincə, bu amil hər zaman ümumilikdə bazarın inkişafına müsbət təsir edir. Xüsusilə qeyd etmək istərdim ki, bundan ən çox istehlakçılar udur. Sağlam rəqabət bazarın yeni və daha keyfiyyətli bir mərhələyə çıxmasına səbəb olur. Biz bütün banklara hörmətlə yanaşırıq və rəqabətdən qorxmuruq, çünki bizim çox dəqiq və ixtisaslaşmış fokusumuz mövcuddur və biz bu istiqamətdə işləməyə davam edəcəyik. AccessBank ona nail olmaq istəyir ki, müştərilərimiz bizimlə işləməkdən zövq alsın və bunun üçün mütəmadi olaraq prosedurları və məhsulları daha əlçatan və asan edəcəyik, xidmət səviyyəsini artıracağıq, istehlakçılarla müxtəlif kommunikasiya kanallarını inkişaf etdirəcəyik. Ümumilikdə, məqsədimiz ondan ibarətdir ki, müştərilərimiz özünü bizimlə daha rahat hiss etsin. Bank müştəri üçün formal, bürokratik bir təşkilat olmalı deyil, əksinə, o əmin olmalıdır ki, burada onu hər cür dəstək göstərə biləcək tərəfdaşlar gözləyir. Söhbət həm biznes, həm də pərakəndə seqmentlərdən gedir.

Qarşıya qoyulan hədəflərə nail olmaq üçün kompleks yanaşma lazımdır. Bunu nəzərə alaraq, bankın Müşahidə Şurası tərəfindən bir sıra strateji məqsədlər təsdiqlənib ki, onların arasında mikro və kiçik biznes sahəsində lider mövqeyin qorunması, risklərin effektiv idarəolunması, əməliyyat effektivliyinin artırılması, əməkdaşlarımızın yüksək peşəkarlıq səviyyəsinin və mükəmməl xidmət səviyyəsinin təmin olunması üçün yatırımın edilməsini qeyd edə bilərəm.

Beynəlxalq maliyyə institutlarından ibarət səhmdarlarımız bizim qarşımızda əsas məqsəd kimi “triple bottom line” (“üç meyar”) konsepsiyasına əsasən işləməyi qoyub. Başqa sözlə, AccessBank yalnız maliyyə göstəricilərini deyil, eyni zamanda sosial və ekoloji nəticələrini də nəzərə alaraq biznesini qurur. Anladığınız kimi, biz məsuliyyətli kreditləşməni aktiv şəkildə inkişaf etdirməyi, əhalinin daha da böyük hissəsinin maliyyə sektoruna cəlb olunmasına, bankın ətraf mühitə müsbət təsirinin gücləndirilməsinə çalışacağıq.

Gələn illə bağlı kifayət qədər ambisiyalı planlarınız var. Bunun fonunda bank filial şəbəkəsini genişləndirəcəkmi?

Hələlik biz filial şəbəkəsinin genişləndirilməsi barədə düşünmürük, lakin, böyük ehtimalla, biz relokasiyanı (yerin dəyişməsi) nəzərdən keçirəcəyik. Həmçinin, biz filialların konseptinin dəyişdirilməsi üzərində işləyəcəyik. Bundan başqa, bank bütün distant kanallarını inkişaf etdirir və bu proses davam edəcək. AccessBank-ın qarşısında duran əsas məqsədlərdən biri də internet və mobil bankçılığın inkişaf etdirilməsidir. Biz onlayn kanallar vasitəsilə satışları xeyli artırmağı hədəfləyirik. Bank müştərilərlə kommunikasiyanı gücləndirmək niyyətindədir və bunun üçün ayrıca fokus qrupların yaradılması, sorğuların keçirilməsi, müştəri məmnuniyyətinin ölçülməsi və s. planlaşdırılır. AccessBank-ın planlarına həm də 24/7 zonalarının genişləndirilməsi, əsas biznes proseslərinin avtomatlaşdırılması, mobil və internet bankçılığın yenilənməsi, məhsulların və xidmətlərin təkmilləşdirilməsi də daxildir.

Layihələrimiz çox olsa da, məqsədimiz birdir – müştəri məmnuniyyətinin və loyallığının artırılması. Biz hər gün və istənilən səviyyədə əlimizdən gələni edəcəyik ki, müştərilərimiz bizim qayğımızı, diqqətimizi və dəstəyimizi hiss etsin.

Maliyyə vasitəçiləri: xüsusiyyətləri, funksiyaları, növləri, nümunələri

The Maliyyə vasitəçiləri maliyyə əməliyyatını asanlaşdırmaq üçün iki tərəf arasında vasitəçi rolunu oynayan şəxslər və ya təşkilatlardır. Ticarət bankçılığı, investisiya bankçılığı və aktivlərin idarə edilməsinə daxil olan təhlükəsizlik, likvidlik və miqyaslı iqtisadiyyatlar da daxil olmaqla orta istehlakçıya bir sıra üstünlüklər təqdim edirlər.

Maliyyə vasitəçiləri, fərqli bir şəkildə borc strukturları, kapital quruluşları və ya hibrid formalar yolu ilə başqa bir şəkildə məhsuldar şirkətlərə yatırılmayacaq kapitalı yenidən bölüşdürürlər.

Sərmayələri artıq olan, qənaətçilər adlanan, investorlar adlanan hər hansı bir işi həyata keçirmək üçün likvid fondlar tələb etdikləri insanların vəsaitlərini ayırırlar. Bu, kredit və ya ipoteka şəklində ola bilər.

Alternativ olaraq, pul birbaşa maliyyə bazarları vasitəsilə borc verilə bilər, beləliklə maliyyə vasitəçisi aradan qaldırılır. Bu, maliyyə fasiləsi kimi tanınır.

Əhəmiyyət

İnvestisiya kimi müəyyən sahələrdə texnoloji irəliləyişlər maliyyə vasitəçisini aradan qaldırmaqla təhdid etsə də, bankçılıq və sığorta kimi digər sahələrdə vasitəçilik daha az təhlükədir.

Ancaq maliyyə vasitəçiləri olmadığı təqdirdə insanlar gündəlik əməliyyatlar həyata keçirə bilməyəcək və böyük şirkətlər vəsait əldə etməkdə çətinlik çəkəcəklər. Buna görə rolunuzun nə dərəcədə uyğun olduğunu anlamaq vacibdir.

Maliyyə vasitəçisi vasitəsi ilə əmanətçilər öz vəsaitlərini bir yerə toplayaraq böyük investisiyalar qoymalarına imkan yaradır.

Bir ölkənin ümumi iqtisadi sabitliyi maliyyə vasitəçilərinin fəaliyyəti ilə nümayiş etdirilə bilər.

xüsusiyyətləri

Risk azaldı

Maliyyə vasitəçiləri, artıq nağd pulu olan şəxslərin risklərini yalnız bir nəfərə deyil, bir çox şəxsə borc verməklə yaya biləcəyi bir platforma təqdim edirlər. Bundan əlavə, borcalan diqqətlə yoxlanılır və yoxlanılır və borc ödəmə riskini azaldır.

Eyni model sığorta şirkətlərinə də aiddir. Müştərilərdən qəzalar, ölümlər və xəstəliklər kimi gözlənilməz hadisələr təsirlənirsə, müştərilərdən mükafat yığırlar və siyasət faydaları təmin edirlər.

Tənzimləmə

Maliyyə sisteminin mürəkkəbliyini və vasitəçilərin cəmiyyətin həyatına təsir göstərməsini nəzərə alaraq tənzimləmə zəruridir. “Subprime” böhranı kimi bir neçə keçmiş maliyyə böhranı, zəif tənzimləmələrin iqtisadiyyatı risk altında qoya biləcəyini göstərdi.

Vicdansız maliyyə vasitəçilərinə nəzarət etmək üçün mərkəzi bankın və ya pul qurumlarının rolu vacibdir.

İnvestorlara və ümumiyyətlə iqtisadiyyata ziyan vurmamaq üçün sistemdə kifayət qədər tarazlıq və nəzarətin mövcudluğunu təmin edən pul qurumlarıdır.

Miqyaslı iqtisadiyyat

Maliyyə vasitəçiləri miqyaslı iqtisadiyyatlara malikdirlər, çünki çox sayda müştəridən depozit götürə və bir çox borcalana borc verə bilərlər. Bu, bir neçə cəbhədə vaxta və xərclərə qənaət etməyə kömək edir.

Təcrübə normal iş qaydalarında yaranan əməliyyat xərclərini azaltmağa kömək edir.Bundan əlavə, maliyyə vasitəçisi olmadığı təqdirdə bir investorun etməli olduğu bir çox maliyyə əməliyyatının xərclərini azaldırlar.

Əhatə dairələri

Vasitəçilər tez-tez müştərilərə bir sıra ixtisaslaşdırılmış xidmətlər təklif edirlər. Bu, müxtəlif növ müştərilərin tələblərinə cavab vermək üçün məhsullarınızı yaxşılaşdırmağa imkan verir.

Məsələn, kommersiya bankları pul borc verdikdə, kredit paketlərini xüsusi ehtiyaclarına görə həm böyük, həm də kiçik borcalanlara uyğunlaşdıra bilərlər.

Eynilə, sığorta şirkətləri, sığorta paketləri təklif etməklə, kapital iqtisadiyyatından zövq alırlar. Xroniki xəstəlikləri olan insanlar və ya yaşlı insanlar kimi müəyyən bir müştəri kateqoriyasının ehtiyaclarını ödəmək üçün məhsulları yaxşılaşdırmağa imkan verir.

Xüsusiyyətləri

Kredit verin

Maliyyə vasitəçiləri, iqtisadi agentləri özlərinə borc vermək istəyən artıq vəsaitləri ilə, kredit almaq istəyən vəsait çatışmazlığı olan qurumlarla bir araya gətirmək üçün həyati rol oynayırlar.

Bununla menecer səhmdarlara varlıq, şirkətlərə kapital və bazara likvidlik təmin edir.

Qisa və uzunmüddətli kreditlərin verilməsi maliyyə vasitəçilərinin əsas işlərindən biridir. Artıq nağd pul ilə əmanətçilərdən borc pul götürmək istəyən təşkilatlara yönəldirlər.

Borcalanlar, ümumiyyətlə, iş yerləri, avtomobillər və istehsalat vasitələri kimi kapital tələb edən aktivləri almaq üçün borc alırlar.

Vasitəçilər faizlə kredit verirlər, bunun bir hissəsi vəsaitləri istifadə olunmuş əmanətçilərə verilir. Qalan faiz qalığı mənfəət kimi saxlanılır.

Borcalanlar kredit qabiliyyətini və krediti ödəmək qabiliyyətini təyin etmək üçün qiymətləndirilir.

Aktiv saxlama

Kommersiya bankları həm nağd pulun (notlar, sikkələr), həm də digər likvid aktivlərin (qızıl və gümüş kimi qiymətli metalların) təhlükəsiz saxlanması üçün şərait yaradır.

Əmanətçilər pullarına çatmaq üçün istifadə edə biləcəkləri depozit sənədləri, çeklər və kredit kartları alırlar. Bank, əmanətçilərə icazə verdikləri çəkilmə, depozit və birbaşa ödəmə qeydlərini də təqdim edir.

İnvestisiya barədə məsləhət verin

Qarşılıqlı fondlar və investisiya bankları kimi bəzi maliyyə vasitəçiləri müştərilərinə investisiyalarını artırmağa kömək edən daxili investisiya mütəxəssisləri işləyirlər.

Gəlirləri maksimum dərəcədə artıran və riski azaltan doğru investisiyaları tapmaq üçün şirkətlər sənayedə və onlarla investisiya portfelindəki təcrübələrindən istifadə edirlər.

İnvestisiya növləri səhmlərdən və daşınmaz əmlakdan, xəzinədəki borclara və digər maliyyə törəmələrinə qədərdir. Vasitəçilər müştərilərinin vəsaitlərini yatırır və əvvəlcədən razılaşdırılmış bir müddət üçün illik faizlərini ödəyirlər.

Müştəri fondlarını idarə etməklə yanaşı, ideal investisiyaları seçmələrinə kömək etmək üçün maliyyə və investisiya məsləhətləri də verirlər.

Növlər

Banklar

Bunlar dünyanın ən populyar maliyyə vasitəçiləridir. Bu qurumların vasitəçi kimi fəaliyyət göstərmələrinin ən köhnə yolu borc verənlər və borcalanları birləşdirməkdir.

Depozit qəbul etmək, kredit vermək və xalqa bir çox digər maliyyə xidmətləri təklif etmək üçün lisenziyaları var. Bir ölkənin iqtisadi sabitliyində mühüm rol oynayırlar. Buna görə güclü qaydalarla qarşılaşırlar.

İnvestisiya fondları

Səhmdarların cəlb etdikləri kapitalın aktiv idarə edilməsini təmin edirlər. Fərdi investorların əmanətlərini maliyyə bazarlarına yatırmağa kömək edirlər.

Pensiya fondları

Bu tip vasitəçi milyonlarla işçi tərəfindən əmanətlərini pensiyaya yatırmaq üçün istifadə edən vasitədir.

Kimsə qeydiyyatdan keçəndə maaşından nə qədər qənaət olunacağını seçirlər. Bütün bu pullar yaxşı fəaliyyət göstərəcək aktivlər almaq üçün istifadə olunur.

İşçi təqaüdə çıxdıqdan sonra qazandığı qazancla birlikdə bütün töhfələrini alacaq.

Sığorta şirkətləri

Demək olar ki, hamısı eyni şəkildə fəaliyyət göstərir. Birincisi, avtomatik, ev və ya sağlamlıq olsun, bir növ əhatə dairəsi almaq üçün çox sayda müştəri tapırlar. Bu müştərilər sığorta təminatını satın aldıqdan sonra, bu fondlar böyük bir pul yığını əlavə edirlər.

Birinin ödəniş tələb etmək üçün bir iddia qaldırması lazım olduqda, vasitəçi bu pul hovuzuna girəcəkdir. Bu o deməkdir ki, bazara nəğd pul axını yoxdur.

Maliyyə məsləhətçiləri

Şəxsi məsləhətlər verirlər. Ən yaxşı sərmayəni tapmaq üçün maliyyə bazarlarının bütün çətinliklərini başa düşməkdən xilas olurlar.

İnvestorlara maliyyə hədəflərinə çatmalarına kömək etmələrini tövsiyə edirlər. Bu məsləhətçilər ümumiyyətlə xüsusi təlim alırlar.

Kredit ittifaqları

Xüsusi olaraq həmin icmaya bank xidmətləri göstərmək üçün bir icma tərəfindən yaradılan bir bank növüdür. Xalqa deyil, üzvlərinə xidmət etmək üçün çalışırlar. Mənfəət üçün fəaliyyət göstərə bilərlər və ya olmaya bilərlər.

Digər insanların əmanət olaraq qoyduqları puldan istifadə edərək şəxsi kredit şərtləri təklif edirlər. Birinin kreditə ehtiyacı olduqda, onu alacaq, çünki digər insanların kooperativə təqdim etdiyi fondlar var.

Birjalar

Korporativ səhmlərin alınması uzun müddət asanlaşdırırlar. İnsanların səhmlərini sifariş edə biləcəyi böyük platformalar kimi çıxış edirlər.

Bu sifarişləri ödədikdən sonra birja bu pulu şirkətlərin səhmlərini almaq üçün istifadə edəcəkdir.

Müştəri istədiyi varlıqları alır, şirkətlər isə vəsait alır. İnvestisiya dünyasının maliyyə vasitəçisi sayılırlar.

Nümunələr

Kommersiya bankları

Biri bankdan ipoteka alanda, başqasının yığmaq üçün həmin banka qoyduğu pulu verirlər.

Fərz edək ki, xanım Andrea ev işləyir və əmanətlərini hər ay XYZ bank hesabına yatırır. Digər tərəfdən, Boris işinə başlamaq üçün kredit axtaran gənc bir iş adamıdır. Borisin borcdan yararlanmaq üçün iki yolu var.

Birincisi, investisiya imkanları axtaran insanları tapıb inandıra bilməkdir. İkincisi, kredit tələb etmək üçün bank XYZ-yə yaxınlaşmaqdır.

İnvestorların tapılması çox vaxt aparacağı üçün ilk seçimin qeyri-müəyyən olduğu görülür. Bununla birlikdə, ikinci seçim daha sürətli və daha rahatdır.

Beləliklə, maliyyə vasitəçisi geniş miqyasda borc vermə və borc alma proseslərini asanlaşdırır.

Kreditorlar

Bir tekstil işinə başlamaq istədiyinizi və başlanğıc xərclərini ödəmək üçün 20.000 dollara ehtiyacınız olduğunu düşünək. Tanıdığınız hər kəsdən pul borc verməsini istəyə bilərsiniz, amma yəqin ki, bu məbləği ödəməyə hazır olan az adam olacaq.

Əlavə olaraq, təsadüfi bir kredit axtarışı prosesi həm vaxt həm də enerji sərf edir. İşə başlamaq üçün lazım olan vəsaiti əldə etmək üçün borc verənə müraciət etmək ən yaxşısıdır.

Buna görə borc verənlər mövcuddur – pulu olanları ehtiyacı olanlarla bağlamağa kömək etmək üçün.

Avropa Komissiyası

2016-cı ilin iyul ayında Avropa Komissiyası, Avropa struktur və investisiya fondundan investisiyalar üçün iki yeni maliyyə aləti əldə etdi.

Məqsəd şəhərsalma layihələri inkişaf etdiriciləri üçün maliyyələşməyə daha asan giriş yaratmaq idi.

Dotasiya almaqla müqayisədə maliyyə vasitəçiliyi dövlət və özəl maliyyələşdirmə mənbəyi olaraq daha yaxşıdır, çünki bir çox dövr ərzində yenidən investisiya edilə bilər.

Avropa Komissiyası kiçik və orta müəssisələr üçün dövlət və özəl mənbələrə ümumi sərmayəni 16,5 milyon dollar səviyyəsində proqnozlaşdırmışdır.

İstinadlar

1. James Chen (2019). Maliyyə vasitəçisi. İnvestopedia. Buradan götürülmüşdür: investopedia.com.
2. Wikipedia, pulsuz ensiklopediya (2019). Maliyyə vasitəçisi. En.wikipedia.org saytından götürülmüşdür.
3. Prateek Agarwal (2019). Maliyyə vasitəçiləri. Ağıllı İqtisadçı. Buradan götürülmüşdür: intelligenteconomist.com.
4. Sanjay Borad (2019). Maliyyə vasitəçiləri – mənası, funksiyaları və əhəmiyyəti. Maliyyə maliyyələşdirilməsi. Buradan götürülmüşdür: efinancemanagement.com.
5. Ən yaxşı mühasibat dərəcələri (2019). 5 Maliyyə Vasitəçiləri Növləri. Buradan götürülmüşdür: topaccountingdegrees.org.
6. CFI (2019). Maliyyə vasitəçisi nədir? Buradan götürülmüşdür: Corporatefinanceinstitute.com.
7. Chelsea Levinson (2018). Maliyyə vasitəçisinin rolu nədir? Zəngin. Buradan götürülmüşdür: bizfluent.com.

Depozit nədir və əmanətlər üzrə necə pul qazanmaq olar?

Maliyyə sahəsinin ilk qanunu göstərir ki, pul artırmaq üçün işləməlidir. Pulun dövriyyəyə buraxılması üçün ən sərfəli və düzgün yol banka depozit etməkdir. Bu, pulunuzu təmin etmək üçün bir üsul deyil, həm də daimi gəlir (maraq) əldə etmək imkanıdır.

Depozit – nədir?

Belə bir pul əməliyyatını depozit kimi maksimal düzgün şəkildə və xarakterizə etmək üçün maliyyə terminlərinə müraciət etməlisiniz. Depozit xüsusi kredit növüdür. İstehlakçı krediti bir müştəriyə bank krediti olarsa, bank depozitləri müştərilərin faiz dərəcəsi əldə etməklə öz banklarına göndəriş verdiyi kreditlərdir.

Belə bir maliyyə əməliyyatı, hər iki tərəf üçün də, əmanətçiyə və banka qarşı faydalıdır. Depozit nə deməkdirsə, əmanətçi fürsət alır:

• qanuni olaraq dövriyyəyə sərbəst pul qoydu;
• pul təhlükəsizliyi təminatını almaq;
• faiz dərəcəsini istifadə etmək.

Banka fürsət verir:

• maliyyə dövriyyəsini artırmaq;
• əhalinin ehtiyacları üçün kredit fondlarının həcmini artırmaq;
• maliyyə bazarında mövqeyini gücləndirmək.

Əmanət depoziti – bankın əmanətçiyə olan borcu və müəyyən müddətdən sonra sahibinə məcburi qaytarılmalıdır. Pulunuzu banka götürməzdən əvvəl hansı növ töhfəni verməyə qərar verin. Depozit faizindən banka sadə bir əmanətin fərqli olduğunu bilmək lazımdır.

Depozit və depozit arasındakı fərq nədir?

Depozit miqyaslı bir tərifə daxildir və töhfə onun əsas növlərindən biridir. Depozit və əmanət arasında ilk fərq yalnız nağd kredit kimi çıxış edə bilər. Yəni bankın müştəri bir hesab açır, müəyyən bir məbləğdə pul yatırır və bu bank təşkilatının sərəncamında müəyyən bir (və ya daimi, tələb olunan) vaxt üçün yerləşdirir. Göstərilən müddət ərzində bank bu vəsaitləri öz mülahizəsinə əsasən çıxarmaq hüququnu özündə saxlayır.

Depozit tipləri

Bankdakı depozit maliyyə qurumu ilə müştəri arasında müqavilənin şərtlərinə əsasən bir neçə növə malikdir. Beləliklə, bank aşağıdakı şərtlərlə pul yerləşdirməyi təklif edə bilər:

• yığım əmanəti – depoziti artırmaqla;
• xətt qənaət hesabı;
• tələb şərtinə əmanət;
• qənaət;
• multivitual depozit;
• kapitallaşma ilə əmanət;
• təhlükəsizlik depoziti;
• pensiya;
• investisiya.

Müqavilənin hər bir növü öz xüsusiyyətlərinə, eləcə də nüanslarına malikdir. Əvvəllər bu pul vəsaitlərinə üstünlük vermək üçün müştərinin (əmanətçisinin) hansı hüquq və öhdəlikləri, bankın özü bu razılaşma əsasında hansı üstünlükləri və hüquqlarını aldığı daha ətraflı öyrənmək lazımdır.

Ümumi depozit

Banklarda bütün sərmayə əmanətlərini nəzərə alsanız, əmanət depoziti təcili olaraq yaxşı bir alternativdir. İlk seçimdən, əsas hesaba yatırılan vəsaitlərin daimi “infüzyonu” – qabiliyyətli əmanət qazanma imkanı ilə xarakterizə olunur. Yəni bankda müəyyən bir məbləği bir faizlə yerləşdirməklə, müştəri öz mülahizəsinə əsasən, əmanətin cismini tədricən artıraraq bu hesabda yeni depozitlər yerləşdirə bilər.

Bu halda, müqavilədə və ya tələb olunan depozitlər dövründə ciddi şəkildə nəzərdə tutulmuş müddətə pul qoyulması şərtləri də tətbiq olunur. Müştərinin müqavilədə göstərilən müəyyən bir məbləğdə (daha çox, lakin daha az ola bilər) hesabını daim artırmaq üçün borc götürən yeganə nüansdır. Belə depozitin dərəcəsi bankın müştəriyə göstərdiyi şərtlərdən asılı olaraq fərqlənəcəkdir.

Qısamüddətli depozitlər

Bankın təklif etdiyi bütün məhsullar arasında digər gəlirli depozitə də diqqət yetirmək lazımdır – qısamüddətlidir. Onun etibarlılıq müddətində belə bir töhfənin xüsusiyyətidir. O, çox qısa müddətə çox miqdarda pul qoymaq deməkdir. Belə bir töhfənin əsas ideyası, müştərinin ciddi pul əməliyyatları arasında böyük miqdarda pul qazanma imkanıdır. Əksər hallarda belə bir əmanət əhali tərəfindən istifadə olunur:

• İstənilən halda, tez bir zamanda böyük miqdarda əlavə gəlir əldə edin;
• oğrulardan böyük miqdarda pul təmin edir;
• bahalı və daşınmaz əmlakı satarkən və satarkən.

Bir əməliyyatın izlənməsi üçün ən asan yol bu nümunədir. Fərdi bir mənzillərin satılması ilə məşğul olur. Ödəniş nağd hesab edilir, yəni bir şəxsin əlində böyük miqdarda pul var. Evdə nağd pulun nə qədər təhlükəsiz olduğunu saxlamaq üçün müştəri banka töhfə vermək niyyətindədir. Yaxın gələcəkdə əmanətçi böyük bir satın almağı planlaşdırırsa, müəyyən bir müddətə müqavilə bağlamağı qətiyyətli olmayacaq və sonra bank müştərinin bir neçə gün ərzində hesab aça biləcəyi məhsulla təmin edir.

Tələb olunan depozitlər

Bank vasitəsilə nağd pul dövriyyəsinin digər populyar növləri də depozitlər üzrə gəlirdir. Beləliklə, böyük miqdarda pul müştərisi hesab aça bilər və istənilən vaxt maliyyədən istifadə edə bilərsiniz. Belə depozit xüsusilə təcili əmanət əmanət növlərindən və ya kapitallaşma ilə bir töhfə kimi məşhurdur. Beləliklə, müştəri hesaba böyük məbləğdə pul yatırdı, faizlə bir müddət sonra müəyyən bir məbləği geri çəkmək və ya əlavə etmək imkanı var idi.

Belə bir bank məhsulu, fərdi, böyük bir miqdar varsa, yaxın gələcəkdə böyük alış-veriş etməyi planlaşdırmırsa rahatdır. Pul hesabın orijinal şəklindədir, müştəri obyektin hesabına əlavə edə bilər (yaxşı və ya əlavə etmir), istənilən vaxt faizləri geri ala bilir. Bütün töhfəni və ya hissəsini istənilən vaxt istifadə etmək imkanı var.

Üstünlükləri:

• əmanətin məbləğinə heç bir məhdudiyyət qoyulmur;
• müştərinin tam fəaliyyət azadlığı.

Dezavantajları:

• şərtlər kiçik miqdarda zərərsizdir;
• faiz dərəcəsi azdır.

Belə bir məhsulun maliyyə tərəfindən sərf yalnız müştəriyə çox böyük miqdarda pul qoyulacaqdır. Faiz yığımı üçün təvazökar bir əmanət miqdarı ilə başqa bir bank məhsulunu seçməyə dəyər. Tələbi depozit uzunmüddətli yığım və ya uşaqların “yetkinlik yaşına çatmışdır” üçün əlverişli olacaqdır.

Əmanət depozitləri

Depozitin nə olduğunu anlamaqla bir növ xidmətə daha çox diqqət yetirmək lazımdır. Bir əmanət əmanəti kimi bir bank məhsulu yalnız hesaba böyük miqdarda pul qoyulduqda sərfəlidir. Bu halda əmanətçinin məqsədi depozitdən faiz gəliridir. Depozit orqanı müqavilədə nəzərdə tutulan müddət ərzində sabit olmalıdır. Belə əmanət istənilən vaxt, yalnız müqavilə üzrə müddəti bitdikdən sonra bankdan çıxarıla bilməz. Depozitin bu seçimi qaydalara ciddi riayət edilməsini tələb edir.

Çox vadeli əmanət

Depozitin çox valyutada seçimi olduğunu bilmək vacibdir. Pul vahidlərinin qeyri-sabit mövqeyi bankları axtarmaq üçün müştərilər üçün yeni gəlirli təkliflər yaradır. Beləliklə, çoxmərtəbəli əmanət müştəri depozit daxilində valyuta konvertisiyasını öz mülahizəsinə əsasən istifadə etməyə imkan verəcəkdir. Maliyyə təcrübəsi göstərir ki, xarici valyutada olan depozitlər ən sərfəli investisiyalardır.

Kapitallaşdırma ilə əmanət

Təcili əmanət depoziti – faiz dərəcəsi ilə banka pul qoymaq üçün müştəri variantları üçün ən rahat və asan kateqoriyaya aiddir. Bu seçimin əsas üstünlükləri aşağıdakılardır:

• müştərinin depozitlə bütün əməliyyatları müşahidə etmək bacarığı;
• depozitin istənilən vaxt öz mülahizəsinə əsasən çıxarılması hüququ;
• bankın daha yüksək faizini alır;
• istənilən vaxt pul çəkmək imkanı;
• maraqların hesablanması hesabdakı real məbləğə (faizlərin sabit məbləği) baş verir.

Müvəkkil pul vəsaitləri və uzunmüddətli faizləri çıxarmazsa, daimi faizlərin kapitallaşdırılması şərti ən gəlirli əmanətdir. Daha sonra qatqının bədənində tədricən artımla, faiz də artır. Məbləğin artırılması zamanı əmanət hesabına faizlərin artması müşahidə olunur.

Təhlükəsizlik depoziti

Girov siyasətinin görünüşünü tam şəkildə qiymətləndirmək üçün depozit əmanətinin yalnız depozit depoziti deyil, eyni zamanda depozit depoziti ilə bağlı olduğu barədə fikir sahibi olmalıdır. Belə ki, depozit depozitinin tərifini müəyyən bir nümunə ilə asanlaşdırmaq olar. Tez-tez bu cür əmanət mənzil və ya digər daşınar və daşınmaz əmlakın icarəsi zamanı istifadə olunur. Əmlak sahibinin, ev sahibinin əmlakını insan amilinə (əmlaka ziyan, kommunal ödəniş ödəməməsi və s.) Qarşı sığortalamaq üçün.

Pensiya əmanəti

Bir şəxsin uzunmüddətli depozitlərdən istifadə etməsi lazım olan variantlar var. Pensiya depoziti nədir – bir neçə ildən sonra belə bir bank məhsulu yarana bilər. Yenilənmə ilə ən sərfəli əmanətdir. Təqaüddən bir neçə il əvvəl bankın müştərisi kartdan ödənişlər (əmək haqqı) üçün qalıcı ayırmalar olan bir əmanət hesabı açır.

Təqaüdçü olduqda, müştəri hüququna malikdir:

• Təqdimətinizi təqdirdə istifadə edin;
• əmanət orqanını təqdirdə əlavə edin;
• ayda bir dəfə maraq görürsən.

Pensiya depoziti, müştərinin pensiya kartına ayda bir dəfə faizlərin çıxılmasını nəzərdə tutur. Depozitin bu seçimi bankın təklif etdiyi bütün şərtlərlə tam bir tanışlıq tələb edir. Depozitlərin sığortalanması şərtlərinə diqqət yetirmək vacibdir. Risk, bankın “yanmaq” ola biləcəyi və sonra əmanətçidən əmanətlərin yalnız yaxşı dizayn edilmiş sığorta ilə xilas ediləcəyi.

İnvestisiya əmanəti

Müştəri depozitlər üzrə pul qazanmaq məsələsində maraqlı olduqda, ona növbəti məhsul – bankın investisiya yatırması təklif edir. Bu postsovet məkanında maliyyə bazarında nisbətən yenilikdir. Belə əmanətin əsasları odur ki, müştərinin investisiya fondunun payını almaq öhdəliyi götürdüyü şərtləri əhatə edir. Belə əmanətin üstünlüyü ondan ibarətdir ki, bazar artmaqda, müştəri gəlir əldə edir, lakin bazar azalırsa, müştəri pul itirir. Depozitin bu seçimi yalnız müştəri birja oynayan üstünlükləri və riskləri bildiyi halda qəbul edilə bilər.