Baglanmis nomreni yeniden nece elde ede bilerem

Mammadli-Help cavab verdi – iban hesab nömrəmi tapa bilmirəm (8 gün əvvəl)

Ürək Xəstəliyinin 17 Əlaməti! Risk Altında Olduğunuzu Necə Anlayarsınız?

Bədənimizdə lazımi oksigen və qida maddələrini təmin edən ürəyimiz, müxtəlif səbəblərdən bu vəzifəni yerinə yetirə bilməyındə, ürəyin özündə və ya digər orqanlarda bir sıra pozuntulara səbəb olur.
Bunlar da xəstəlik əlamətləri olaraq, xəstələrin şikayətlərini yaradır.
Ümumiyyətlə xəstələrdə görünən qəlb xəstəliklərinin əlamətləri:

Ağrı
Nəfəs darlığı
Yorğunluq və halsızlıq
Döyüntü
Ayaqlarda və qarında şişmə (ödem ve asit)
Öskürək
Özündən getmə(senkop)
Mədə pozğunluğu, hıçqırıq və udma çətinliyi
Baş və boyun ağrıları
Göyərmə və.s

Ürək xəstəliklərinin ən mühüm və ən çox rast gələn əlamətlərindən biridir. Koronar arteriya xəstəliyi (yəni ürəyi qidalandıran damarların daralması və ya keçilməzliyi) kifayət qədər oksigen almayan ürək əzələsi, bunu ağrı ilə göstərir.

Ancaq, döşdə hiss edilən ağrıların hamısı ürəklə bağlı deyil. Əzələ, qabırğa, onurğa, yemək borusuna aid ağrılar da döşdə hiss edilə bilər.

Ağrı yorulanda və ya həyəcanlananda olur, dincələndə keçirsə koronar damarlarla bağlı olma ehtimalı çoxdur.

Aortal stenoz, hipertrofiya obstruktiv kardiomiopatiya, ciddi hipertoniya, aorta çatışmazlığı, ciddi qan azlığında, hipoksiya kimi səbəblər döşdə işemik (yəni qanın az gəlməsi) mənşəli ağrılara səbəb olur.

Aorta disseksiyası (ana damarın cırılması), perikardit (ürək pərdəsi iltihabı), mitral qapaq çatışmamazlığı işemik mənşəli olmayan ağrılara yol açır.

Ezofaqus spazma, qastroezofageal reflüks, ezofaqus(qida borusu) cırılması, trofik yaralar da mədə-bağırsaq mənşəli döş ağrılarına yol açır.

Qorxu, depressiya, ürək psixozu, şəxsi mənafe məqsədli psixoloji səbəblərlə də yaranan sinə ağrıları var.

Torasik çıxış sindromu, servikal-torasik fəqərədə degenerativ oynaq xəstəliyi, kostokondrit, herpes zoster (zonası), döş divarının ağrı və həssaslığı kimi neyrojenik, əzələ-skelet sisteminə bağlı səbəblər də sinə ağrılarını yarada bilər.

Ağciyər mənbəli, ağciyər infarktı ilə bərabər olan və ya olmayan ağciyər emboliyası, pnevmotoraks, plevranı (ağciyər pərdəsində) əhatə edən pnevmoniya (pnevmoniya) da sinə ağrısına səbəb olur. Plevrit (ağ ciyər pərdəsinin iltihabı, su toplaması) daha çox yan ağrısıyla özünü göstərir.

Angina pektoris dediyimiz, koronar damarların daralması və ya zəifləməsi nəticəsində yaranan sinə ağrısı, tez-tez ağır bir yeməkdən sonra və ya həyəcanlı, əsəbi, kədərli bir vəziyyətdə, bəzən də yorucu bir iş, yerişlə əlaqədar olaraq meydana gəlir.

Angina pektoris, əsasən tədricən artır və yayılır. Batıcı və ya saplanıcı tərzdə, ani olaraq maksimum gücdə yaranan ağrılar, adətən, ürəklə əlaqəsi olmayan, əzələ-skelet və ya sinir mənşəli ağrılardır.

Anginal ağrı, adətən retrosternal (iman taxtasının arxasında) və ya orta xəttin xəfif solunda, döşün altında hiss edilir. Nadir olaraq sol məmə altında ola bilər.
Miokard işemiya ağrısı, hər iki tərəfdən döşə və qollara (daha çox sol qol), boyuna və alt çənəyə yayılmağa meyllidirlər. Bəzən arxaya və boyuna doğru da yayıla bilər.

Perikardit, yəni ürək pərdəsi iltihabı vəziyyətində yaranan ağrı davamlıdır. Nəfəs alıb verməklə, sinə hərəkətləri artır. Kürək üstü yatanda artır, qarşıya doğru əyiləndə yavaşıyır. Adətən atəş, nəfəs darlığı, həyəcanla birlikdə görülür.

Ağciyər pərdəsi xəstəliklərində (plevrit) də oxşar tipdə ağrılar var.

Aorta damarlarının yırtılmasında çox şiddətli bir ağrı duyulur. Xəstə damar yırtılmasını, yırtılma şəklindəki ağrıyla aydın hiss edə bilir. Ağrıyla birlikdə xəstədə tərləmə, göyərmə, təzyiq düşməsi, huşsuz olur; Qol və qıçlar göyərir.

Əsas ağciyər damarı və budaqları laxta ilə tutulduqda sinən ortasında şiddətli bir ağrı olur. Eyni zamanda, öskürək, qanlı bəlğəm, döyüntü və göyərmə də olur.

Nəfəs darlığı, insanın çətin və yorucu, çətinliklə nəfəs alıb verməsi deməkdir. Bir çox səbəbi var.

Xroniki astma, ürək çatışmazlığı, xroniki ağciyər xəstəliyi və ya fiziki vəziyyətin çatışmazlığına bağlı olarak (yaşlılar, köklər və ya daha çox oturaraq iş görən adamlar) inkişaf edə bilər.

Nəfəs qıtlığının ani artımı ağ ciyərdən çox ürək xəstəliyini düşündürür. Digər tərəfdən, həm ağciyər, həm də ürək xəstəliyi olanlar nəfəs darlığına hansının daha çox səbəb olduğunu ayırd etmək olduqca çətinləşir.

Yatılı mövqedə inkişaf edən nəfəs darlığı daha çox sol ürək çatışmamazlığı və ya mitral qapaq xəstəliyi olan insanlarda seyr edilir. Bununla bərabər öskürək də olur.

Gecə yatdıqdan 2-3 saat sonra inkişaf edən nəfəs darlığı, əsasən qalxıb oturduqda düzəlir. Ağrılar yüngül olduğu kimi, xırıltılı tənəffüs, öskürək, şiddətli nəfəs darlığı və bərabərində vahiməyə düşə bilmə də görülər. Bəzən ağciyər şişinə qədər gedə bilər. Sol ürək çatışmazlığı olan insanlarda, gecə yatanda mərkəzi qan həcminin artmasına bağlı olaraq inkişaf edir. Ayaqlarda yığılmış olan qan gecə mərkəzi qan sisteminə əlavə olunanda, onsuz da mərkəzdə işləyən ürək yaxşı çalışmaz.

İşləyərkən və ya istirahət zamanı gələn, quru, qıcıqşəkilli öskürək, ürək çatışmamazlığına bağlı ağciyər şişi ilə bağlı ola bilər. Nəfəs darlığı ümumiyyətlə olsa da, öskürək şikayəti daha ön plana keçər.

Kəskin ağciyər şişinə bağlı olan öskürəkdə çəhrayı, köpüklü bəlğəm görülərkən; Xroniki bronxitin bəlğəmi adətən ağ və sümüyü rəngdədir.

Nəfəs darlığı ilə birlikdə eşidilən fit sesi (wheezing) ağ ciyər və ya ürək xəstəliklərinə bağlı ola bilər.

Nəfəs darlığı, ürək xəstəliklərində olduğu kimi, çox müxtəlif tənəffüs sistemi xəstəliklərində, qan çatışmazlıqlarında, sinir sistemi xəstəliklərində də görülə bilər.

Yorğunluq və Halsızlıq

Bir çox səbəbə bağlı olaraq inkişaf edə bilər. Ən çox narahatlıq və depressiyaya bağlı olaraq görünər.

Qan azlığında, hipertireoz və digər xroniki xəstəliklər yorğunluq və halsızlığa səbəb ola bilər.

Ürək çatışmazlığı olan xəstələrə, verilən sidikqovucu dərmanlar və ürək çatışmazlığının getdikcə artması

Ürək xəstəliklərində görülən öskürək, yorulmaqla əlaqəli və qırıq-qırıqdır. Xırıltılı tənəffüs, döyüntü və nəfəs darlığı da birlikdə ola bilər. Öskürək quru və ya bəlğəmlə ola bilər. Bəlğəm köpük şəklində və çəhrayı isə, kəskin ağciyər şişinə işarə edə bilər.

Gecələr yuxudan oyadan və qalxıb oturmaqla keçən öskürək, ürək çatışmamazlığı təzahürüdür.

Bəzi dərmanların səbəb olduğu (ACE ləngidici) quru öskürək də mövcuddur.

Ağciyər xəstəliklərinin olar bilər ki, hamısında öskürək var. Bunlarda bəlğəm ağ, sarı, yaşıl, sümüyüdür. Ağciyərə laxta gəldiyi hallarda sinə ağrısı, öskürək, qanlı bəlğəm birlikdədir.

Kardiotonik bayılma , ürəyin döyüntüsündəki (atım həcmi) ani azalmaya bağlı olaraq inkişaf edən yetərsiz beyin qan cərəyanına bağlı müvəqqəti şüur itkisi olaraq tanınır. Özündəngetmə isə, xəstənin özünü pis hiss etməsi və zəiflik hissi, özündən getməsinə baxmayaraq, şüurunun itirməməsi ilə xarakterizə edilir.

Hücum zamanı yaralanma, qəfil huşunu itirib yıxılma ilə olan daha ciddi bir vəziyyəti göstərir. Ürək ritm pozuqluğuyla inkişaf edən senkopta, qısa davamlı sıxılma ilə müşahidə edilə bilər.

Kardiojenik şokda xəstə sidik qaçırda bilər; ritm düzələndə şüur ani olaraq açılır. Nevroloji olanda, yuxulu hal davam edər.

Tez-tez görülən tip senkop(vazovagal senkop); Artıq azan sinirə aid xəbərdarlıqdan qaynaqlanan nəbz və təzyiq düşməsi səbəbindən inkişaf edir. Əksəriyyətlə, isti bir otaqda, ağır bir yemək kimi xəbərdaredici amillər var. Ürək bulanması, tərləmə, əsnəmə, bəzən görmə və eşitmə pozğunluğu kimi ön əlamətlər olur. Bunlardan sonra xəstədə nəfəs darlığı yaranır, tərli ola bilər və ürək sürəti yavaşıyır.
Boyundakı karotis boşluğunun həddən artıq həssaslığı nəbzi ləngidib huşsuz vəziyyətə yol aça bilər. Traş vaxtı, sıx qalstuk taxanda, boyun hədsiz çevriləndə inkişaf edə bilər. Tez-tez rast gəlinən bir vəziyyət deyil.

Adətən altda yatan ağciyər xəstəliyinə bağlı öskürək senkopa yol aça bilər.

Çox sürətli və ya yavaş aritmiya yüngül baş dönməsindən huşsuz vəziyyətə qədər şüur dəyişikliyi edə bilər. Müvəqqəti tam qəlb bloku, ürək dayanması, mədəcik taxikardiyası, huşsuz vəziyyətə yol aça bilər. Ön əlamət olmadan ani şüur itkisi olur və ritm düzələndə adam dərhal normala dönür.

Ürək boşluğu daxilindəki şiş və ya laxta tərəfindən ürək qapağının müvəqqəti keçilməzliyi, xəstənin vəziyyətinə bağlı olaraq bayılmaya (senkopa) səbəb ola bilən nadir bir haldır.

Çoxu normal xəstədə sürətli mövqe dəyişikliyinə bağlı müvəqqəti baş dönməsi ola bilər. Yaşlılarda daha çox görülür. Postural hipotenziya, xəstə uzanmışkən və adətən yatarkən və ya oturaq mövqedə ani şərtlərdə reallaşan bayılmanın əsas səbəblərindəndir. Buna da səbəb tez-tez periferik neyropatiya, avtonom disfunksiya pozğunluğu, maye itkisi və ya dərmanların yan təsiridir.
Mədə pozğunluğu, hıçqırıq və udma çətinliyi

Koronar çatışmamazlığına bağlı angina pektorisi olan bir çox xəstə, şikayətlərini mədə pozğunluğu və yanma ilə qarışdırır. Əksinə, spazma olan xəstələr də şikayətlərinin angina pektorisdən olduğunu düşünə bilər.

Hıçqırıq, infarktlı xəstələrdə nadir hallarda inkişaf edir; Ürək cərrahiyyəsi sonrası isə tez-tez görülür.

Udma çətinliyi, somatik sklerozlu, aorta arkus anomaliyası olan və ya həddindən artıq geniş sol atriumlu (qulakcıqlı) xəstələrdə inkişaf edə bilər.

Baş və boyun ağrıları

Arterial təzyiqin çox yüksəlməsiylə və ya çox düşməsində baş və boyun ağrısına tez-tez rast gəlinir. Ani yüksəlmələrdə, baş ağrısıyla birlikdə ürək bulanması da olur.

Qanın yaxşı oksigenlənmədiyi və ya ürək və ya böyük damarları səviyyəsində çirkli qanın təmiz qana qarışması yaranır.
Doğuşla əlaqədar ürək xəstəliklərində və ürək çatışmazlığında görülür.

Baglanmis nomreni yeniden nece elde ede bilerem?

Nömrənin müəyyən bir müdəti var təxmini 6 ay istifadə olunmadıqda nömrə istifadəçi adı silinib yenidən satışa çıxarılır. Əgər bu müddət dolmayıbsa nömrə kimin adınadırsa həmin şəxs şəxsiyyət vəsiqəsi ilə operatorun baş ofislərindən birinə yaxınlaşıb açdıra bilər

Cavablamaq üçün sağ sütundan hesaba daxil olmaq lazımdır

Satilmayibsa Mobil operatorun her hansi bir ofisine yaxinlasin orda acacaqlar.
Azercelde odenislidir. Hardasa 3 AZN olmalidir.

Cavablamaq üçün sağ sütundan hesaba daxil olmaq lazımdır
Bu suala aid öz sualım var:
Sual verin
Bu suala cavab vermək istəyirəm:
Cavab verin

Cavab verin

Cavab yazmaq üçün lütfən sağ sütundan və ya buradan hesaba daxil olun.

Üzvlər üçün giriş

Elan qutusu

Son cavablar və şərhlər

123589 cavab verdi – PC üçün tövsiyə (1 gün əvvəl)

Valeh Abishov cavab verdi – Aliexpress telefon (3 gün əvvəl)

Valeh Abishov cavab verdi – 1-dən ədəddən çox əşya sirariş etmə (3 gün əvvəl)

Valeh Abishov cavab verdi – Poçta əlavə pul (3 gün əvvəl)

gul56 cavab verdi – Vöen və bank hesabı (5 gün əvvəl)

E. Hacı cavab verdi – Vöen və bank hesabı (5 gün əvvəl)

Mammadli-Help cavab verdi – iban hesab nömrəmi tapa bilmirəm (8 gün əvvəl)

Mammadli-Help cavab verdi – İxtisasla bağlı (8 gün əvvəl)

Cənab cavab verdi – TOEFL vs IELTS (16 gün əvvəl)

yusifmemmedov2004 cavab verdi – Amerikadan Gomruk daxil Kargo (26 gün əvvəl)

Только Бог cavab verdi – PC üçün tövsiyə (30 gün əvvəl)

Zikr nədir

Sual: Zikr nədir və necə edilir?
CAVAB
Seyid Abdülhakim Arvasi həzrətləri buyurur ki:
Zikr, xatırlamaq, anmaq deməkdir. Xatırlamaq da qəlblə olur, söyləməklə olmaz. Üç cür zikr bilirik:
1- Dillə, söyləməklə edilən zikrdir. Söyləyərkən, qəlb birlikdə xatırlamaz. Yalnız dillə söylənən zikrin qəlbi təmizləməkdə faydası az olur. İbadət savabı əmələ gəlir. Aşağıdakı ayəti-kərimə qəlbən zikr etməyənlər üçündür:
“Qəlbləri Allahü təalanı zikr etməyənlərə əzab vardır.” [Zümər 22]

2- Yalnız qəlblə olunan zikrdir. Dil söyləməz. Üç ayə məalı belədir:
“Rəbbinizi, yalvararaq, gizli və səssiz çağırın!” [Əraf 55]

“Qəlblər, ancaq Allahı zikr etməklə itminana [sükuta, rahatlığa] qovuşar” [Rad 28]

“Rəbbini daxilindən zikr et!” [Əraf 205]

Daha başqa bir çox ayəti-kərimədə, saysız hədisi-şəriflərdə və din böyüklərinin kitablarında bu zikr bildirilmişdir.

3– Dillə qəlbin birlikdə etdiyi zikrdir. Allah adamları, Övliyayi-kiram, yüksəklərə çatdıqdan sonra bu cür zikri edə bilərdilər. Qəlblə edilən zikr, birinci dəfə Fəxri-aləm əfəndimizin hicrət gecəsində, Sevr dağındakı mağarada, Həzrəti Əbu Bəkr Siddiqə diz üstünə otuzdurub, gözlərini yummasını əmr edərək səssiz etdirdiyi zikrdir. İki ayəti-kərimənin məalı:
“Həmişə sadiqlərlə birlikdə olun!” [Tövbə 119]

“Rəblərini istəyənlərlə birlikdə olmağa çalış!” [Ənam 52]

Bu iki ayəti-kərimə məalı böyüklərlə rabitəni bildirir. Bu rabitəni etmək, “Allahü təalanın sevdiklərini xatırlamaq rəhmət etməsinə səbəb olur” hədisi-şərifinə tabe olmaqdır. Bunlar kimi başqa ayəti- kərimələr və hədisi-şəriflər də vardır.

Məzhəri-Canı Canan həzrətləri buyurur ki:
Üç cür zikr vardır:
1- Qəlb qarışmadan, yalnız dil ilə söyləməkdir. Bunun faydası yoxdur.

2- Ağızla söyləməyib, yalnız qəlblə edilən zikrdir. Təsəvvüfdə buna, Zikri-xəfi deyilir. Bu da, yalnız Zatı-ilahiyyə zikridir. Yaxud sifətlərini düşünərək edilir. Nemətlər də düşünülsə ona Təfəkkür deyilir.

3- Qəlblə və dillə birlikdə olan zikrdir. Dillə özü eşidəcək qədər söylənərsə, buna da Zikri-xəfi deyilir. Ayəti-kərimədə emr olunan, bu zikri-xəfidir. Başqası da eşidərsə Zikri-cəhri deyilir. Ayəti-kərimələr və hədisi-şəriflər, zikri-xəfinin zikri-cəhridən üstün olduğunu göstərir. Rəsulullahın həzrəti Əliyə öyrətdiyi zikri-cəhri, özü eşidəcək qədər olan zikrdir ki, həqiqətdə zikri-xəfi deməkdir. Zikrdən əvvəl qapını bağlatdırması da, belə olduğunu göstərir. (Məqamati-Məzhəriyyə 11-ci məktub)

Zikr etmək, Allahtan başqa şeylərin sevgisini, onlara düşkün olmağı qəlbdən çıxarmaq üçündür. Qəlbin məxluqlara bağlılığını yox etmək üçün ən yaxşı əlac zikrdir. Hədisi-şərifdə, “Zikr edərək, qəlblərinin yükünü yüngülləşdirənlərin yolunda olun!” buyuruldu. Bunun üçün “Allaha”, Allahü təalanın sevgisinə qovuşmak üçün, qəlbin məxluqlara olan əlaqələrini kəsmək, onu dünya səfasına düşkün olmaqdan xilas etmək lazımdır. Qəlbi xilas etmək üçün də, zikrdən daha faydalı bir əlac yoxdur” demişlər. (Təfsiri-əzizi)

Allahü təalanı xatırlamaq, Onun adını söyləməklə və ya çox sevdiyi bir Vəlisini görməklə olur. Çünki hədisi-şərifdə, “Onlar görüldüyü zaman Allah xatırlanır” buyuruldu. Adını eşidərkən, söyləyərkən başqa şey düşünülə bilər. Onu xatırlamaq şübhəli olur. Onu davamlı xatırlamaq üçün, hər gün minlərlə kərə söyləmək lazımdır. Övliyanı sevərək, inanaraq gördükdə, mütləq xatırlanacağı müjdələndi. Görmək gözlə olduğu kimi, Vəlinin simasını, surətini qəlbinə, xəyalına gətirməklə də, görmüş kimi sayılır, Allahü təalanı xatırlamağa səbəb olur. Bu qəlblə görməyə rabitə deyilir. Qəlbi, Allahü təaladan başqa şeyləri sevməkdən, onları düşünməkdən qurtaran vasitə və təmiz qəlbə, ixlasa qovuşduran yoldur.

İmam Rabbani həzrətləri, 23-ci və 266-cı məktublarında, yüksək səslə zikrin bidət olduğunu bildirmişdir.

Xətmi-xacəgan nədir?
Sual: İmam Rabbani həzrətlərinin xətmi-xacəganı necədir?
CAVAB
Xacə xoca, xacəgan isə xocalar deməkdir. Xətm, Qurani-kərimi və ya bir zikri başdan sonuna qədər oxuyub bitirmək deməkdir. Xətmə, xatim və ya xətmə də deyilir. Xətmi-xacəgan, Nəqşibəndi yolunda oxunan bəlli bir zikr deməkdir. Buna xətmeyi-xacəgan da deyirlər.

Hər gün beş yüz dəfə kəliməyi-təmcid, yəni “La havlə və la quvvətə illa billah” oxumaq, başlayarkən və bitirdikdə yüz dəfə salavatı-şərifə gətirmək İmam Rabbani həzrətlərinin xətmi-xacəganıdır. Əhli sünnət etiqadında olan bir müsəlman, bu böyük şəxsi sevən, bu təsbehi özünə dərs qoymalı, hər gün mütəmadi oxumalıdır.

İmam Muhamməd Məsum həzrətləri buyurur ki:
Dərdlərdən qurtulmaq və murada qovuşmaq üçün 500 dəfə “La havlə və la quvvətə illa billah” demək, oxumağa başlayarkən yüz dəfə və oxuduqdan sonra yüz dəfə salavatı-şərifə oxuyub dua etmək lazımdır. (2/33)

“La havlə və la quvvətə illa billah” kəliməyi-təmcidini bir dəfəyə 500 kərə oxumaq şərt deyil. Hissə-hissə də oxumaq olar. Dəstəmazlı oxumaq da şərt deyil, ancaq dəstəmazlı oxunması əlbəttə daha fəzilətli olar.

Dilək və istəklərimizin yerinə gəlməsi və sıxıntılardan qurtulmaq üçün kəliməyi-təmcidi 500 kərə oxumalıyıq. Bu, İmam Rabbani radıyallahü anhın xətmi-xacəganıdır. (Qiymətsiz Yazılar)

Dinimizə, dünyamıza gələ biləcək zərərlərdən qurtulmaq üçün hər gün 500 dəfə kəliməyi-təmcid oxunmalıdır! (Təfsiri-Məzhəri)

İmam Rabbani həzrətləri, cindən qorunmaq üçün və qorxulu zamanlarda, “La havlə və la quvvətə illa billah-il-aliyyil azım” oxunmasını əmr edərdi. (Bərakat-S. Əbədiyyə)

Bir hədisi-şərif:
“ “La havlə və la quvvətə illa billah-il aliyyil azım” oxumaq, 99 dərdə dəvadır. Bunların ən yüngülü sıxıntıdan qurtulmaqdır.” [Hakim, Əbu Nuaym]

Kəlmeyi-təmcid oxumaq, bu qədər dəyərli olduğu kimi, salavatı-şərifə oxumaq da çox dəyərlidir. Bir hədisi-şərif:
“Hər gün yüz dəfə salavatı-şərifə gətirən, münafiqlikdən və Cəhənnəm atəşindən uzaqlaşar və Qiyamətdə şəhidlərlə birlikdə olar.” [Tabərani]

Xətmi-xacəgan oxunduqda, həm salavatı-şərifə gətirilmiş, həm də kəliməyi-təmcid oxunuş oluruq.

Zikr çəkmək çürükçülük imiş
Sual: “Təkcə Quran” deyən bir professor, “Allahı anmaq üçün, əlinə təsbeh və ya zikrmatik alıb Allah, La ilahə illəllah demək çürükçülükdür! Allahı xatırladacaq çox şey var. Bu, lazımsızdır” deyir. Zikr çəkməyə, yəni Allahı xatırlamağa çürükçülük demək olarmı?
CAVAB
Çox çirkin bir bənzətmədir! Allahı xatırladacaq çox şey var. Namaz, oruc, Quran oxumaq Allahı xatırladır. Amma namaz qılan birinə, “Allahı xatırladan başqa şey var, namaz qılma!” və ya Quran oxuyan birinə, “Allahı xatırladan çox şey var, Quran oxuma” demək olarmı? Zikr çəkənə də, “Allahı xatırladan çox şey var, zikr çəkmə!” demək olarmı? Qoy bacardığı qədər hamısından etsin. Zikr, Allahı anmaq, xatırlamaq deməkdir. O insanın zikr çəkməsinin, hər hansı bir yolla Allahü təalanı xatırlamasının, kimə nə zərəri ola bilər? Çürükçülük deyərək zikrə, Allahı anmağa qarşı çıxmaq, mömin insanın imanına zərər verə bilər.

İmam Rabbani həzrətləri buyurur ki:
Qəlbi rahatlığa qovuşduran tək yol vardır. Bu da, Allahü təalanı zikr etməkdir. Ağılla qəlb itminana qovuşma bilmir, yəni təmin olunmur. Bir ayəti-kərimə məalı:
“Qəlblər, ancaq Allahı zikr etməklə itminana [sükuta, rahatlığa] qovuşar.” [Rad 28]

Göründüyü kimi, zikri Allahü təala əmr edir. Bir ayəti-kərimə məalı da belədir:
“Ey möminlər, Allahı çox zikr edin!” [Əhzab 41]

Məzhəbsiz İbn Teymiyyə “Əl-Ubudiyyət” kitabında, Allahü təalanın ismini zikr etməyin bidət və dəlalət olduğunu bildirib. Görəsən, bu professor İbn Teymiyyəçidir? Azğınlardan öyrəndikləri yanlış şeyləri, dinin əmri imiş kimi Müsəlmanların beyninə yeritməyə çalışırlar. Müsəlmanlar etiketə aldanmamalıdırlar.

Zikr, Allahü təalanı xatırlamaqdır
Sual: Dövrümüzdə zikr edirik deyərək, təriqət adı altında, yallı gedər kimi hərəkətlər edənlər, əl çalanlar, hətta oynayanlar olur. Bunların din ilə, İslamiyyətlə bir əlaqəsi vardırmı?
Cavab: Zikr etmək, Allahü təalanı xatırlamaq deməkdir. Bu da, qəlblə olur. Çünki zikr edərkən qəlb təmizlənir. Yəni qəlbdən dünya sevgisi çıxır və o qəlbə Allah sevgisi yerləşir. Bir çox kimsələrin, bir yerə yığışaraq oynaması, dönməsi, zikr deyildir. Son yüz ildə, təriqət deyərək bir çox şey uyduruldu. Din böyüklərinin, Əshabı-kiramın yolu unuduldu. Cahillər, hətta fasiqlər şeyx olaraq zikr və ibadət adı altında günah işlədilər. Hələ son zamanlarda haram girməyən, rafizilik, məzhəbsizlik qarışmayan bir təkkə, dərgah qalmamışdı. Bu gün nə ölkəmizdə, nə İstanbulda, nə Anadoluda və nə də Misir, İraq, İran, Suriya və Hicazda, yəni heç bir İslam məmləkətində, təsəvvüf alimi yox kimidir. Ancaq saxta mürşidlər, Müsəlmanları istismar edən təriqətçilər çoxdur. Din böyüklərinin keçmişdən qalma, xalis, doğru yazılmış kitablarını oxuyub, ibadətləri bunlara uyğun doğrultmaq lazımdır. Təriqətçilik, şeyxlik, müridlik kimi adların pərdəsi altında iş görən zındıqlara, mal və din oğrularına aldanmamalı, bunlardan qaçmalıyıq. İmam Rabbani həzrətləri buyurur ki:
“İmanı, etiqadı düzəltdikdən və İslamiyyətə uyğun ibadətləri etdikdən sonra, vaxtlarımızı, qəlbi təmizləməklə məmur etməliyik. Allahü təalanı xatırlamadan bir an keçirməməliyik. Bədənimiz, əllər, ayaqlar dünya işləri ilə məşğul olarkən, qəlb həmişə Allahü təala ilə olmalı, Onu xatırlamaqla ləzzət duymalıdır. Qəlbin təmiz olmasından məqsəd, Ondan başqasının sevgisini qəlbdən çıxarmaqdır. Qəlbin xəstə olması, bu cür çeşidli bağlılıqlardandır. Bu bağlılıqlar kəsilib atılmadıqca, həqiqi iman nəsib olmaz. İslamiyyətin əmrlərini və qadağalarını yerinə yetirmək asan və rahat olmaz.”

Bazarda, işdə Allahü təalanı zikr etmək

Sual: İşə gedərkən, işdən gələrkən, iş arasında, bazar və dükanlarda, kəlmeyi-tövhid, salavat və bənzəri təsbehləri oxumağın, söyləməyin zərəri varmı?
Cavab: Mövzu ilə bağlı olaraq Kimyayi-səadət kitabında buyurulur ki:
“Müsəlman bazarda, işdə Allahü təalanı zikr, təsbeh çəkməli, hər an Onu xatırlamalıdır. Dili və qəlbi boş qalmamalıdır. Yaxşı bilməlidir ki, o anda əldən buraxdığını bütün dünyanı versə, bir daha geri qaytara bilməz. Qafillər arasında xatırlamağın savabı çox olur. Rəsulullah əfəndimiz buyurdu ki: “Qafillər arasında Allahü təalanı zikr edən şəxs, qurumuş ağaçlar arasında olan yaşıl fidan kimidir və ölülər arasındakı canlı kimidir və müharibədə qaçanlar arasında aslan kimi döyüşənlər kimidir.” Bir dəfə də buyurdu ki: “Bazara gedərkən, la ilahə illəllah, vahdə hü la şərikə ləh, lə hül mülkü və lə hül hamdü, yuhyi və yümit, və hüvə hayyün la yəmut, bi yədi-hil-xayr, və hüvə ala külli şey’in qadir, deyən şəxsə iki milyon savab yazılır.” Bu hədisi-şərifdə olduğu kimi savab və ya günah miqdarını, göylərin böyüklüyünü, uzaqlıqlarını və axirətdəki zamanları, dünyanın yaradılışını, məxluqların sayını bildirən hədisi-şəriflərdəki müxtəlif rəqəmlər miqdar sayını göstərmək üçün deyil, miqdarın çoxluğunu izah etmək üçündür. Məsələn, bir adama, bir neçə dəfə, zəhmət çəkərək gedib tapa bilməyərək ürəyi sıxılan biri, o şəxsi gördükdə, səni on dəfə axtardım, tapa bilmədim, deməsi kimidir. Cüneyd Bağdadi həzrətləri buyurdu ki: “Bazarda çox kimsə vardır ki, sofilər halqasında oturanlardan daha qiymətlidir.” Bir kərə də buyurdu ki: “Elə bir kimsə tanıyıram ki, bazarda hər gün üç yüz rükət namaz qılır və otuz min təsbeh oxuyur.” Bəziləri demişdir ki, bu kimsə, elə özüdür. Xülasə, dininə, ibadətinə yardım niyyəti ilə dünya üçün işləyənə daima belə savab vardır. Yalnız pul qazanıb, dünya malı yığmaq üçün çalışanlar savabdan məhrum qalırlar. Hətta onlar, məsciddə, namazda ikən də qəlbləri dükanın haqq-hesabındadır, fikirləri dağınıqdır.”

İnsan, sevdiyini çox zikr edir
Sual: Allahü təalanı və Onun sevdiklərini sevməyin əlaməti, onların yolunda olmaq və onları çox xatırlamaqdırmı?
Cavab: Qəlb xəstəliyinin əlacı İslamiyyətin əmrlərinə tabe olmaq, qadağan etdiklərindən çəkinmək və Allahü təalanı çox zikr etmək, yəni ismini və sifətlərini xatırlamaq, qəlbə yerləşdirməkdir. Çünki insan sevdiyini heç vaxt unutmaz.

Bir vaxtlar bir adam, Muhamməd Şüveymi həzrətlərinin yanına gələrək sıxıntıda olduğunu, buna görə ona yardımcı olmasını rica edir və çox yalvarır. Bu şəxs bir qadınla evlənmək istəyir, lakin o qadın bunu qəbul etmir. Gələn şəxsin dərdini dinləyən Muhamməd Şüveymi həzrətlər, ona səssiz bir otaq göstərərək;
-Bu otağa gir, qapını bağla və davamlı olaraq o qadının adını söylə! buyurur. Orada olanlar əvvəlcə bu işə bir məna vermədilərsə də, xocalarının sözlərində bir hikmət olduğunu düşünüb, nəticəni gözləməyə başladılar. O şəxs gecə-gündüz durmadan evlənmək istədiyi qadının adını təkrarlamağa davam edir. Bir müddət keçdikdən sonra qaldığı otağın qapısı döyülür və:

-Mən filan qadınam, sənin üçün gəldim, qapını aç, deyir. Adam bu qadının əvvəlki halını, bir də indiki halını fikirləşir və birdən qəlbi dəyişir, öz-özünə:
“Madam ki, sevdiyinə ismini çox anmaqla qovuşmaq olur. O halda mən niyə başqa şeylərlə məşğul oluram ki? Rəbbimin ismini zikr etməklə məşğul olub, Ona çatmağı seçərəm” deyə düşünür. Qadını geri göndərir, özü isə Allahü təalanın ismini zikr etməklə məşğul olmağa başlayır. Beləcə, qəlb gözü açılır və övliyalık yolunda irəli gedir. Bu halı görənlər, Muhamməd Şüveymi həzrətlərinin o şəxsi, o otağa salmasının hikmətini beləcə anlamış olurlar.

İnsanın səadətə qovuşması üçün adətlərində, ibadətlərində, qısaca hər işində din və dünya böyüklərinin rəhbərinə bənzəməsi lazımdır. Bədən və qəlblə nail ola biləcək bütün yüksək dərəcələr Rəsulullah əfəndimizi sevməyə bağlıdır. Bunun üçün ibadətlərin ən dəyərlisi Allahü təalanın dostlarını sevmək və düşmənlərini sevməməkdir. Dostun sevdiklərini sevmək, düşmənlərini sevməmək insanda öz-özünə əmələ gəlir. Sevən əgər sevgisində səmimidirsə, sevdiyinə hər mövzuda itaət edər və onu heç vaxt unutmaz. Peyğəmbər əfəndimiz buyurdu ki:

“İnsan, sevdiyini çox zikr edər, xatırlayar.”

Zikr, insanın özünü qəflətdən qurtarmaqdır.

Sual: Zikr, sadəcə Allah ismini çox söyləməkdirmi, başqa şəkildə zikr olmazmı?
Cavab: Zikr, Allahü təalanı xatırlamaq deməkdir. Bu da, qəlb ilə olur. Zikr etdikdə qəlb təmizlənir, qəlbdən dünya sevgisi çıxır və Allah sevgisi yerləşir. İmam Rabbani həzrətləri buyurur ki:
“Zikr, insanın özünü qəflətdən qurtarmaq deməkdir. Qəflət, Allahü təalanı unutmaq deməkdir. Zikr, yalnız Kəlmeyi-tövhidi söyləmək və təkrar-təkrar Allah demək deyildir. Hər nə şəkildə olursa-olsun özünü qəflətdən qurtarmaq zikr sayılır. İslamiyyətin əmrlərini yerinə yetirmək və qadağalarından çəkinmək hamısı zikrdir. İslamiyyətin əmrlərinə riayət edərək edilən alış-veriş, İslamiyyətə uyğun olaraq edilən nikah, boşanma zikr sayılır. Çünki, bunları edərkən əmrlərin, qadağaların sahibi həmişə xatırlanmaqda, qəflət getməkdədir. Allahü təalanın isimləri və sifətləri ilə olunan zikr tez təsir edir, sevgisini əmələ gətirir və tez qovuşdurur. Əmrlərə, qadağalara sarılmaqla əmələ gələn zikr belə deyildir. Bununla yanaşı belə zikrlərdən bəzisinin də tez nəticə verdiyi az halda görülmüşdür. Bundan başqa isim və sifət ilə edilən zikr, İslamiyyətə tabe olmaqla olan zikrə səbəb olur. Çünki, dinin sahibini tam sevmədikcə hər işdə İslamiyyətə riayət etmək çox çətin olur. Tam məhəbbəti, sevgini əldə etmək üçün də, isim və sifətlə olan zikr lazımdır. O halda, İslamiyyətə tabe olaraq zikr ilə şərəflənmək üçün əvvəlcə isim və sifətlə olan zikr lazımdır. Bəli, cənab Haqqın lütfü və ehsanı ayrıdır. Heç bir səbəb olmadan dilədiyini dilədiyinə ehsan edir. Şura surəsində, 13-cü ayəti-kərimədə məalən: “Allahü təala dilədiyini seçərək Özünə qovuşdurur” buyruldu.”

Sual: Zikr, sadəcə Allahü təalanın ismini çox söyləməkdir?
Cavab: Məktubat kitabında buyurulur ki:
“Rəsulullah əfəndimizə uyğun olan hər iş, hətta alış-veriş belə zikr sayılır. O halda, hər hərəkət, hər vəziyyət Rəsulullah əfəndimizə uyğun olmalıdır. Beləliklə hamısı zikr sayılar. Zikr, qəfləti öldürmək, Allahü təalanı xatırlamaqdır. İnsan hər hərəkətində, hər işində, Allahü təalanın əmr və qadağasına riayət etdikdə, əmr və qadağaların sahibini unutmaqdan qurtular və daim zikr etmiş olar.”