Umumi tarix-8 son_Layout 1

Madde 123 – Frengi, belsoğukluğu ve yumuşak şankr ve cüzzama ve bir . yönetmelikte gösterilecek bir ücret alınabilirse de umumi kadınlardan şahsan her .

Hidoyat.uz

8 март қандай байрам, Исломда бу байрамни нишонлаш мумкинми?

Асосий саҳифа Мақолалар 8 март қандай байрам, Исломда бу байрамни нишонлаш мумкинми?

8 март қандай байрам, Исломда бу байрамни нишонлаш мумкинми?

Чоп этилди Mart 2, 2020 8 март қандай байрам, Исломда бу байрамни нишонлаш мумкинми? da fikr bildirishni o’chirish

Аёлни ҳурмат қилмайдиганлар ўқимасин!

Инсон – табиати қизиқ… Баъзан муҳим ва долзарб ишлар турганда, арзимас, майда-чуйда нарсалар билан овора бўлиб, атрофидагилар билан ўзаро баҳслашади, тортишади. Борди-ю, мунозарада ютқазса, қарши томонни айблайди, ҳатто уни динсизга чиқариб қўяди. Бу кеча ёки бугун пайдо бўлиб қолган ҳолат эмас. Бундай ҳолат, айниқса, муқаддас динимизнинг асл моҳиятини чуқур тушунмайдиган ёки бошқаларнинг маънавиятига тобе кишиларда кўпроқ учрайди.

Гапнинг индаллоси… 8 март яқин. Ҳар баҳорда шу бўлар такрор деганларидай, кўклам келиши билан мусулмонлар ўртасида бир мавзу такрорланади: “8 март – Халқаро хотин-қизлар кунини нишонласа бўладими?”

**Байрам қачон пайдо бўлган?

Аввало, ўқувчига тушунарли бўлиши учун ушбу байрам тарихи ҳақида тўхталсак. 8 март 1908 йил биринчи марта Америка Қўшма Штатларида байрам қилинган. 1909 йилдан 1913 йилгача, февраль ойининг охирги якшанбасида нишонланган. Дастлаб байрамнинг қайси куни нишонланиши борасида кўп чалкашликлар бўлган. 1911 йилдан Халқаро хотин-қизлар куни Германия, Австрия, Дания ва Швейцарияда 19 мартда нишонлана бошланган. Кейинчалик 12 май санасида нишонланган. 1914 йилдан 8 март байрам куни сифатида белгиланган.

Бу кун Ангола, Гвинея, Камбоджа, Хитой, Конго, Лаос, Македония, Непал, Жанубий Корея ва Уганда давлатларида дам олиш куни деб эълон қилинган. Ҳозир бу байрам кўпгина давлатларда дам олиш куни ва аёллар байрамидир.

8 март байрами ҳақида ҳамма ҳар хил фикрда… Кимлардир уни нишонласа, кимлардир нишонланиши керак эмас, деб ҳисоблашади. Лекин, ҳеч ўйлаб кўрганмизми, аслида оналаримиз, опа-сингилларимизни табриклашимиз, уларни кўнгилларини шод этиб, қадрлашимиз учун 8 мартни кутишимиз шартми? Уларга фақат йилда бир кун, 8 март кунигина эътибор қаратишимиз, ширин сўзлаб, табриклашимиз керакми? Улар учун ҳар бир кунни 8 март байрамидек завқли ва чиройли кунга айлантиришимиз шарт эмасми?!

Шу ўринда бир мулоҳаза. Баъзи мўмин-мусулмонлар ҳам 8 мартни байрам қилиш динимизда йўқ, дейишади. Лекин муҳтарама аёлни эъзозлаш, унга ҳурмат кўрсатиш – динимиз амри, Парвардигори оламнинг фармони, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатлари экан, нега энди биз айнан 8 март куни хотин-қизларни эъзозламаслигимиз керак экан.

8 март илк тарихи хотин-қизларнинг ҳуқуқлари ҳимоя қилиниб, тенг ҳуқуқлилик талаб этилган. Хўш, аёлларнинг ўзларини ҳам, ҳуқуқларини ҳам улуғлаш биринчи мартта Клара Цеткин томонидан жорий этилганми ёки Қуръони каримда Аллоҳ таоло томонидан ҳукм этилганми? Дастлаб Қуръони карим нозил бўлганми ёки Клара Цеткин шу таклиф билан чиққанми?!

Исломда аёл

Аллоҳ таоло инсоният наслини давом эттириш учун аёлга оналик имконини берди. Аёл эркак учун таскин, осойишталик ва либос тимсолига айланди. Бу ҳақда Қуръони каримда бундай дейилади: “У сизларни бир жондан яратган ва ором олсин учун ундан жуфтини яратган Зотдир”(Аъроф сураси 189-оят).Бошқа бир оятда эса: “Улар (Аёллар) сизга либосдир, сиз уларга либосдирсиз”(Бақара сураси 187-оят), деб марҳамат қилинган.

Қуръони каримнинг бир нечта оятларида онани эъзозлашга, унинг ҳаққини адо этишга буюрилган (масалан: Исро сураси 23-24 оятлар, Луқмон сураси 15-оят, Аҳқоф сураси 15-оят). Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам ҳадисларининг бирида: “Жаннат – оналар оёғи остидадур!”–деб марҳамат қилганлар. Ислом таълимотида оилали аёлнинг зиммасига қатор вазифалар юклатилиши билан баробар, оилада унинг ўз ҳақ-ҳуқуқлари ҳам борлиги айтилган (масалан: Бақара сураси 228-оят).

Аёлларга чиройли муомала қилишда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам бутун инсониятга намуна бўладилар. Аёл номини улуғлаш, унинг шаънини кўтариш, хотин-қизларнинг ҳуқуқини белгилаб беришда нафақат Ислом оламига, балки бутун жамиятга ибратдирлар. У Зотнинг муборак охирги васиятларида бундай машҳур жумлалар бор эди: “Огоҳ бўлинглар, аёлларга яхши муомала қилинглар. ”(Имом Термизий ривоятлари).

Бошқа ҳадиси шарифларида: “Сизларнинг яхшиларингиз – хотинларига яхшилик қиладиганларингиздир!”(Имом Термизий ривоятлари);

“Кимнинг бир қизи бўлиб, унга чиройли одоб берса, Аллоҳ берган неъматларидан уни ҳам баҳраманд қилса, номаи аъмоли ўнг тарафдан берилишига ва дўзахдан осонгина қутулиб, жаннатга дохил бўлишига сабаб бўлади”;

“Мўминларнинг энг имони мукаммали – гўзал хулқлисидир! Сизларнинг энг яхшингиз – ўз аҳли аёлига яхши муносабатда бўладиганингиздир!”, дейилган.

Абу Умомадан ривоят қилинади: “Набий саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мўмин банда Аллоҳга бўлган имондан сўнг эришган яхши нарса солиҳа аёл бўлиб, унга амр қилса – итоат қилади, қараса – хурсанд қилади, қасам ичса– уни оқлайди ва ғойиб бўлса –ўз нафсида ва молида унга яхшиликда бўлади,”–дер эдилар” (Имом Ибн Можа ривоятлари).

Олмониялик таниқли олима Аннамарие Шиммелнинг “Жонон менинг жонимда” китобида бундай жумлалар келади: “Ислом жамиятида энг катта ҳурматга лойиқ зот – аёл, она ҳисобланади”.

Исломда Аллоҳ таолога ибодат қилишдан кейинги биринчи ўринга қўйилган амал силаи раҳм бўлиб, уни энг яқин жигарлардан, яъни оналар, фарзандлар, опа-сингил, амма ва холалардан бошлашга тарғиб этилади. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васалламнинг “Аёллар –эркакларнинг ажралмас қисмидирлар”, деган ҳадисларига биноан, аёл киши жамиятнинг ажралмас бир бўлаги экан, у ижтимоий ҳаётда ўз мавқеига эга бўлиб, илм олишга, касб-ҳунар қилишга ҳақлидир.

**Шикоятини Аллоҳ таоло эшитган аёл

Умар ибн Хаттоб разияллоҳу анҳу асҳоблар билан масжиддан қайтаётганларида бир аёл йўлларини тўсиб, таъна қила бошлади: “Эй Умар, сени бир вақтлар “Умарча” дейишарди, кейин “Умар” деб аталадиган бўлдинг. Бугун эса сени “мўминлар амири” дейишмоқда. Эй Умар, масъулият бобида Аллоҳдан қўрқ, ким Қиёмат кунидан қўрқса, ўша олис кун унга яқинлашиб қолади, ким ўлимдан қўрқса, ўткинчи нарсалар уни қўрқувга соладиган бўлади”. Ҳамроҳлари Ҳазрат Умарга: “Шу кампирнинг гапига қулоқ солиб ўтирибсизми?”–дейишди. Шунда Ҳазрат Умар: “Бу аёлнинг кимлигини билмайсизларми?У –Авс ибн Сомитнинг хотини Ҳавла бинти Саълаба бўлади. Унинг сўзини Аллоҳ таоло эшитган-у, Умар эшитмасинми?”–дедилар”.

Аёл билан маслаҳатлашинг!

Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам мушкул вақтларда аёллари билан маслаҳатлашганлар. Ҳудайбия сулҳи воқеасида мушриклар билан сулҳ тузилгандан кейин саҳобаларга: “Туринглар, қурбонликларингизни сўйинглар ва сочингизни олинглар”, –дедилар. Ана шу гапларини саҳобаларга уч марта такрорлаб айтсалар ҳам, бирор киши ўрнидан турмади.

Шунда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам завжалари Умму Салама разияллоҳу анҳонинг олдиларига кириб, воқеани айтдилар. Умму Салама разияллоҳу анҳо: “Эй, Аллоҳнинг Расули! Шундоқ қилишларини хоҳлайсизми? Чиқинг-да, улардан бирортасига бирор сўз айтмасдан, қурбонлигингизни сўйинг, соч олувчингизни чақиринг, сочингизни олсин”, –дедилар.

Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам завжалари Умму Салама разияллоҳу анҳо маслаҳат қилганларидек иш тутдилар. Саҳобалар У Зот саллаллоҳу алайҳи васалламни кўриб, қурбонликларини сўйдилар ва сочларини олдириб, У Зотга дарҳол эргашдилар (Имом Бухорий ривоятлари).

Ер юзида Ислом динини илк қабул қилган инсон айнан аёл (!) киши бўлгани аёлларнинг фахрланишлари учун етарлидир! Бу аёл – Хадича разияллоҳу анҳодирлар.

1500 га яқин китоб ёзган ҳиндистонлик буюк олим Ашраф Али Таҳонавий “Баёнул Қуръон” деб номланган тафсирни ёзаётган пайт аёли у кишига: “Қафасдаги қушга дон бериб, сўнг мадрасага кетинг”, –деди.

Ҳазрат “Баёнул Қуръон” нинг хаёлида аёлининг гапини эсдан чиқариб, мадрасага кетаверибди. У зотнинг шогирдларидан Шафеъ Усмоний айтади:

“Агар бир одамнинг 1500 та китоб ёзишига кимки шубҳа қиладиган бўлса, унга ўзим кўрганимни айтиб берай: “Мен Таҳонавийнинг қаламини қўли тегмаган ҳолда китобнинг устида айланиб ёзаётганини кўрганман”.

Ўша куни тафсирни давом эттирмоқчи бўлган олимнинг қалами қимирламабди. Ҳарчанд уриниб, уни юргизишга ҳаракат қилмасин, қалам жойида қотиб тураверибди. Шунда Яратганга “Ё Аллоҳим, мен ҳар доим ёзишга ўтирганимда, қалам ўзи ёзишни бошларди, мендан нима гуноҳ содир бўлдики, бугун қаламим ёзмаяпти?”, деб нола қилибди. Шунда уйдан чиқаётганида аёли қушга дон беришни айтгани эсга тушиб, қаламни ташлаганча, уйга югуриб кетибди.

Уйга бориб, қушга дон бериб келганидан сўнггина қалам қимирлаган экан.

Қалам ёзишни бошлаган жой эса Қуръони каримнинг Нисо сурасидаги “Аёлларингиз билан яхши муомалада бўлинглар!” деган оят экан.

Модомики шундай экан, Онага, Аёл зотига юксак эҳтиром кўрсатиш –азалий қадриятларимиздан биридир. Соҳибқирон Амир Темурнинг: “Аёлларга имкон қадар илиқ муомалада бўлишга ҳаракат қилдим”, деган ҳикматли сўзи асрлар ошса-да, ўз моҳиятини йўқотмаган. Қадимдан аёлни эъзозлаган давлат гуллаб яшнаган, равнақ топган. Аёлни ардоқлаган оила эса бу дунёнинг жаннатига эришган.

Хулоса

Динимизда аёлга эътибор нақадар юксак эканини бугун ҳамма эътироф этади. Қуръони каримда ҳам аёлларга эҳтиром кўрсатиш эркаклар зиммасига юкланган, Жаноби Пайғамбаримиз Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам аёлларни эъзозлаган эканлар, наҳотки биз бу ишни бир кунга – 8 мартга хослаб олган бўлсак. Шундай экан, ҳар куни аёлларни эъзозлашимиз, улар учун ҳар кунни “8 март” қилишимиз керак эмасми?!

Она ўрнин ато тутмас ўғилға,
Ки мумкиндур ўғил бўлмоқ атосиз,
Масиҳо бирла Марямдин қиёс эт,
Ки имкон йўқтурур бўлмоқ аносиз
(Алишер Навоий).

Клара Цеткин исмли аёл 1910 йил Копенгагенда ўтказилган Иккинчи халқаро аёллар конференциясида хотин-қизлар ҳуқуқларини ҳимоя қилиб чиққан бўлса, динимизнинг асосий манбаси Каломуллоҳда 14 асрдан зиёдроқ вақт аввал аёлни эъзозлаш илоҳий амр билан буюрилган.

Ҳақиқий бахт эса, аёлни асл маскани – оиласи бағрига, фарзандлари қучоғига, эркакларнинг ардоғига қайтаришда! Унга оналик бахтини, аёл мукаррамлигини ва гўзаллигини, назокатини, ҳаё ва иффатини қайтариб беришда. Шундай экан, аёлни эъзозлаш, улар учун ҳар кунни 8 март қилиш зарур!

Иброҳимжон ИНОМОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари

МАҚОЛАЛАР

Одамлар ғафлатда қоладиган ой фазилатлари Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм Алҳамдулиллаҳ вассолату вассаламу аъла Расулиллаҳ ва аъла аалиҳи ва соҳбиҳи ажмаъийн Ражаб ойи ниҳоясига етиб, Шаъбон ойи ҳам кириб …

Бобурнинг советлар яширган фиқҳий рисоласи Тарихий китобларда Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг шоҳлик, саркардалик ва олимлик истеъдодидан ташқари фиқҳ …

Заҳириддин Муҳаммад Бобур ҳақида 14 факт Ҳар бир халқнинг тарихий, маданий-миллий қиёфасини аниқ белгиловчи улуғ шоҳлари, …

Интернет луғати. BitTorrent BitTorrent – Торрент – Интернет фойдаланувчилари компьютерлари ўртасида тўғридан-тўғри маълумот …

Алишер Навоий – миллат фахри Ватан, миллат, истиқбол учун қайси насл ва авлод қандай эзгу …

Маънавият мулкининг мутафаккири Сўз мулкининг султони Ҳазрат Алишер Навоий ижоди мисли бир уммонки, …

САВОЛИМ БОР

Ислом ақидаси бўйича бу дунё инсон учун синов майдони холос. Ўлим инсоннинг бу фоний дунёдан боқий дунёга кўчишидир. Биз яшаётган дунёда ҳамма нарса бир кун келиб ниҳоясига етади. Адолатли зот Аллоҳ таоло инсоният бу дунёда қилиб ўтган амалларининг мукофот ёки жазосини тўлиқ олиши учун уни қайта тирилтиради. Ўшанда танамиз ва руҳимиз бирлашиб худди ҳозирги кўринишига келади.

Қиёматда инсонларнинг қайта тирилиши бор эканига имон келтириш динимиздаги энг катта асослардан бири бўлиб, уни инкор қилган киши мўмин ҳисобланмайди. Қуръони каримнинг йигирмадан ортиқ ўринда қайта тирилиш кунига ишониш Аллоҳ таолога ишониш билан ёнма-ён зикр қилинган ва мантиқий жиҳатдан унинг ҳақ экани исботланган. Аллоҳ таоло шундай дейди:

وَضَرَبَ لَنَا مَثَلًا وَنَسِيَ خَلْقَهُ قَالَ مَنْ يُحْيِي الْعِظَامَ وَهِيَ رَمِيمٌ *قُلْ يُحْيِيهَا الَّذِي أَنْشَأَهَا أَوَّلَ مَرَّةٍ وَهُوَ بِكُلِّ خَلْقٍ عَلِيمٌ

яъни: “У Бизга: «Чириб кетган суякларни ким ҳам тирилтира олур?»– деб, нақл келтирди-ю, (аммо) ўзининг (қандай) яралганини унутиб қўйди”. (Эй, Муҳаммад!) Айтинг: «У (чириган суяк)ларни дастлаб пайдо қилган зотнинг Ўзи қайта тирилтирур. У турли хил яратиш(лар)ни билувчидир»” (Ясин сураси, 78-79 оятлар).
XX асрга келиб табиий фанлар, хусусан, биологиянинг бугунги ривожи одамнинг қачондир қайта тирилиши мумкинлигини илмий жиҳатдан исботламоқда. Аллоҳ таоло Қуръони каримда нафақат инсон суякларини йиғишга қодир эканини, балки унинг бармоқ учларигача қайта тиклашга ҳам қодир эканини таъкидлаган:

أَيَحْسَبُ الْإِنْسَانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظَامَهُ * بَلَى قَادِرِينَ عَلَى أَنْ نُسَوِّيَ بَنَانَهُ

“Инсон унинг (чириб кетган) суякларини сира тўплай (тиклай) олмайди, деб Биздан гумон қилурми?! Йўқ, Биз (ўша куни) унинг бармоқларини (ҳам тиклаб) текислаб қўйишга қодирмиз!”

Қуръон карим нега айнан бармоқ учлари ҳақида тўхталмоқда? 1880 йилда, Сер Франсис Голт олиб борган тадқиқотдан сўнг, бир кишининг бармоқ излари дунёдаги бошқа ҳеч кимники билан айнан бир хил бўлмас экани, ҳаттоки эгизакларда ҳам бу ҳол фарқланиши аниқланди.

Шундан сўнг бармоқ изларидан фойдаланиш кишилар шахсини тасдиқловчи илмий усулга айланди. Жиноятчиликни аниқлаш борасида ҳам айнан бармоқ изларидан фойдаланиш йўлга қўйилди. Ваҳоланки, Бундан ўн тўрт аср илгари, илм-фан ҳеч қандай ютуққа эришмаган бир пайтда ҳар бир кишининг бармоқ изларигача бус-бутун қайта яратишга урғу берилиши, Қуръоннинг нақадар ҳақ эканини яна бир карра илмий жиҳатдан исботлайди.

Қолаверса, Жобир разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда айтилади: “Набий саллаллоҳу алайҳи ва саллам “Ҳар бир банда қандай ҳолда ўлган бўлса, шундай тирилтирилади”, деганлар” (Имом Муслим ривояти).

Сизга ушбу мавзуга доир эътиқод ҳақидаги китоблардан кенгроқ маълумот олишингизни тавсия қиламиз. Аллоҳ тавфиқ берсин.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.

Шаръий никоҳдан холи бўлган ҳолда жинсий яқинлик қилиш зинодир. Зино – шариатимизда катта гуноҳ ва ҳаром ишдир. У ким билан бўлишидан қатъий назар жирканч иш саналади. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларининг ҳадисларида: “Зинокор зино қилаётганда мўмин ҳолда зино қилмайди…” деганлар (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоятлари).
Банданинг ҳалолни ҳаром, ҳаромни ҳалол дейиши куфрдир. Қуръон ва суннатда зинодан нафақат қайтарилган, балки унга яқин йўламасликка даъват қилинган. Аллоҳ таоло шундай дейди:

وَلَا تَقْرَبُوا الزِّنَا إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَسَاءَ سَبِيلًا

“Зинога яқинлашмангиз! Чунки у фаҳш ва ёмон йўлдир” (Исро сураси, 32-оят).

Самура ибн Жундуб разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда пайғамбар алайҳиссалом зинокорлар қандай азобланиши ҳақида кўрганларини хабарини бериб, жумладан шундай деганлар: “… юриб бориб, тандирга ўхшаган бир нарсанинг олдига етдик. Унинг ичидан шовқин-сурон ва ҳар ҳил овозлар келарди, унинг ичига қарадик, унда кўплаб қип-яланғоч эркак ва аёлларни кўрдик. Уларнинг остларидан аланга келади, аланга уларга етганида улар чинқириб юборар эдилар. Мен “булар кимлар”, деб сўрадим… улар (яъни, фаришталар) менга: “тандирсимон бинодаги эркак ва аёллар зинокор эркак ва аёллардир…” дейишди” (Имом Бухорий ривояти).

Зинонинг зарари зинокорларнинг ўзига чекланиб қолмай, бутун жамиятга ҳам таъсир қилади. Чунки, зино кенг тарқалган жамиятга Аллоҳнинг азоби келади, уларда бедаво касалликлар вужудга келади ва ўлим кўпаяди. Ибн Аббос разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Агар зино ва рибо бирон қавмда тарқалса, улар ўзлари учун Аллоҳнинг азоби келишига йўл қўйибдилар”, деганлар (Имом Ҳоким ривояти, санади саҳиҳ).

Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам бизга юзланиб дедилар: “Ҳой Муҳожирлар… Бирон қавм ўртасида фоҳишалик ёйилса ва улар буни ошкор қилиш даражасига етсалар, албатта уларда вабо ва ота-боболарида бўлмаган касалликлар тарқайди…” (Ибн Можа ривояти). Бугунги кунда дунё олимларининг бошини қотираётган бедаво дард “спид”нинг асосий сабаби “зино” экани ҳаммага маълум.

Ушбу катта гуноҳга мубтало бўлиб қолмаслик учун унга олиб борувчи барча омиллардан воз кечиш, жумладан, номаҳрамга қараш, суҳбатлашиш ва у билан ёлғиз қолишдан сақланиш лозим. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Намоздан кейин ўқиладиган Оятал курси ва зикрлар Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васалламнинг бизга қилган тавсиялари бўлиб, мустаҳаб даражасидаги амаллардир (Мустаҳаб ҳақида бу ерда ўқинг: https://t.me/diniysavollar/468). Уларга доимий амал қилиб юриш катта ажрлар ҳосил бўлишига сабаб бўлади. Лекин унга амал қилмаган киши катта имтиёз ва савоблардан қуруқ қолса-да гуноҳкор бўлмайди.
Намоздан кейинги тасбеҳлар ҳақида Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам қуйидагича марҳамат қилганлар:

مَنْ سَبَّحَ اللَّهَ دُبُرَ كُلِّ صَلَاةٍ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ وَحَمِدَ اللَّهَ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ وَكَبَّرَ اللَّهَ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ فَتْلِكَ تِسْعَةٌ وَتِسْعُونَ وَقَالَ تَمَامَ الْمِائَةِ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ غُفِرَتْ خَطَايَاهُ وَإِنْ كَانَتْ مِثْلَ زَبَدِ الْبَحْرِ (رواه الامام مسلم عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه)

яъни: “Ким ҳар намоздан кейин ўттиз уч марта “Субҳаналлоҳ”, ўттиз уч марта “Алҳамдулиллаҳ”, ўттиз уч марта “Аллоҳу акбар”, деса бу тўқсон тўққизта бўлади, юзинчисида “Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ, у яккаю ягонадир, унинг шериги йўқ, мулк уникидир, мақтов унгадир, у ҳамма нарсага қодирдир”, деса, агарчи гуноҳлари денгиз кўпигича бўлса ҳам кечирилади” (Имом Муслим ривоятлари).
Шуни ҳам эслатиб ўтиш керакки, юқоридаги зикрларнинг адад ва иборалари турли ҳадисларда турлича келган ва уларнинг ҳар бирига амал қилиш мумкин. Юртимизда эса намоздан кейин мазкур ҳадисда келтирилган зикрларни қилиш урфга айланган.
Пайғамбаримиз алайҳиссалом фарз намозлардан кейин “Оятал курсий”ни ўқишнинг фазилати ҳақида шундай дейдилар:

من قرأ آية الكرسي في دبر الصلاة المكتوبة كان في ذمة الله إلى الصلاة الأخرى (رواه الامام الطبراني عن الحسن بن علي رضي الله عنه)

яъни: “Ким ҳар бир фарз намозидан кейин Оятал курсини ўқиса, кейинги намозгача Аллоҳ таолонинг зиммасида бўлади” (Имом Табароний ривоятлари).
Бошқа ҳадиси шарифда шундай дейилади:

من قرأ أية الكرسي دبر كل صلاة مكتوبة لم يمنعه دخول الجنة إلا أن يموت (رواه الامام النسائي عن أبي أمامة رضي الله عنه)

яъни: “Ким ҳар бир фарз намознинг ортидан Оятал курсини ўқиса, уни жаннатга киришдан фақатгина ўлим тўсиб туради” (Имом Насоий ривоятлари).
Хулоса қилиб айтганда зикру тасбеҳлар ҳеч қандай харажат талаб қилмайдиган, инсонга машаққат юкламайдиган амаллардир. Лекин улар тилга осон бўлишига қарамай, қиёмат куни амаллар тарозусини тўлдириб, оғир босади. Бу Аллоҳ таолонинг биз Ислом умматига берган катта имтиёзи ва марҳаматидир. Диёримизда қадимдан ушбу гўзал Набавий тавсияларга амал қилиб келинмоқда ва бунинг баъзилар даъво қилгани каби шариатимизга зид келадиган жойи йўқ. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Мунажжимлар осмон жисмлари ва уларнинг жойлашув буржларига қараб кишилар тақдирини аниқлаш, эртанги кун ҳақида маълумот бериш, ғайбни билишни даъво қилишади. Мунажжимларнинг ушбу қилмишлари фолбинликнинг бир тури бўлиб, шариатимизда қатъий таъқиқланган. Ғайбни билиш ва инсонларнинг тақдири борасидаги илмлар фақатгина Аллоҳ таолога хосдир. Аллоҳ таоло ўзини васф этиб, шундай дейди:

عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا

«(У) ғайбни билувчидир. Бас, Ўз ғайбидан бирор кимсани хабардор қилмас» (Жин сураси, 26-оят).
Бошқа оятда шундай дейилган:

قُلْ لَا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعًا وَلَا ضَرًّا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ وَلَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لَاسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِيَ السُّوءُ إِنْ أَنَا إِلَّا نَذِيرٌ وَبَشِيرٌ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ

яъни: “Айтинг: “Аллоҳ хоҳлаганидан ташқари ўзим учун (бирор) фойда ва зарар (келтириш)га эга эмасман. Агар ғайб (илми)ни билсам эди, хайрли ишларни кўп қилган бўлур эдим ва менга ёмонлик (ҳам) етмаган бўлур эди. Мен фақат имон келтирадиган қавм учун огоҳлантирувчи ва хушхабар берувчидирман” (“Аъроф” сураси, 188-оят).

Мунажжимлар башоратининг на динга, на илмга, на тараққиётга алоқаси бор. Бу ишларнинг ғирт бемаънилигини турли соҳа олимлари ҳам, дин уламолари ҳам қайта-қайта таъкидлашларига қарамай, «мунажжим башоратлари»нинг мухлислари камайиш ўрнига тобора ортиб бормоқда.

عَنْ أَبِيْ هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: “مَنْ أَتَى عَرَّافًا أَوْ كَاهِنًا فَصَدَّقَهُ بِمَا يَقُولُ فَقَدْ كَفَرَ بِمَا أُنْزِلَ عَلَى مُحَمَّدٍ” (رَوَاهُ الامَامُ التِّرْمِذِيُّ).

яъни: Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким фолбинга ёки башоратчига борса ва унинг айтган гапини тасдиқласа, Муҳаммадга нозил бўлган нарсага кофир бўлибди”, деганлар (Имом Термизий ривояти).

Шариатимиз қоралаган ва мусулмонларни четланишга буюрган юлдузларга қараб фол очиш ва буни инсонлар тақдирига боғлаш ёлғон эканини ҳозирги замон етакчи олимлари ва мутахассислари ҳам исботлаб беришмоқда.

عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: ” مَنِ اقْتَبَسَ عِلْمًا مِنَ النُّجُومِ اقْتَبَسَ شُعْبَةً مِنَ السِّحْرِ زَادَ مَا زَادَ ” (رَوَاهُ أَحْمَدُ وَأَبُو دَاوُد وَابْنُ مَاجَةْ).

Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким юлдузлардан бирор илм эгалласа, сеҳрдан бир парча олган бўлади. Зиёда бўлгани зиёда бўлаверади”, деганлар” (Имом Аҳмад, Имом Абу Довуд ва Имом Ибн Можа ривояти).

Ушбу ривоятда юлдузларга қараб ғайб илмини, бировларнинг тақдирини, келажакда бўладиган ишларни билишни даъво қиладиган мунажжимлар ҳақида сўз кетмоқда.

عَنْ زَيْدِ بْنِ خَالِدٍ الْجُهَنِيِّ قَالَ صَلَّى بِنَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ صَلاةَ الصُّبْحِ بِالْحُدَيْبِيَةِ فِي إِثْرِ السَّمَاءِ كَانَتْ مِنْ اللَّيْلِ فَلَمَّا انْصَرَفَ أَقْبَلَ عَلَى النَّاسِ فَقَالَ هَلْ تَدْرُونَ مَاذَا قَالَ رَبُّكُمْ قَالُوا اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ قَالَ قَالَ أَصْبَحَ مِنْ عِبَادِي مُؤْمِنٌ بِي وَكَافِرٌ فَأَمَّا مَنْ قَالَ مُطِرْنَا بِفَضْلِ اللَّهِ وَرَحْمَتِهِ فَذَلِكَ مُؤْمِنٌ بِي كَافِرٌ بِالْكَوْكَبِ وَأَمَّا مَنْ قَالَ مُطِرْنَا بِنَوْءِ كَذَا وَكَذَا فَذَلِكَ كَافِرٌ بِي مُؤْمِنٌ بِالْكَوْكَب” (أَخْرَجَهُ البُخَارِيُّ وَمُسْلِمٌ)

Зайд ибн Холид ал-Жуҳаний розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ҳудайбийяда тунги ёмғир сўнггидан бомдод намозини ўқиб бердилар. Ўқиб бўлгач одамларга юзландилар-да: “Раббингиз нима деганини биласизларми?” дедилар. Одамлар: “Аллоҳ ва Унинг расули билувчироқ”, дейишди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “(Аллоҳ): “Бандаларимдан Менга мўмин ва кофир ҳолда тонг оттирганлар бўлди. Ким “Аллоҳнинг фазли ва раҳмати сабабли ёмғир ёғдирилди”, деган бўлса, Менга мўмин бўлиб, юлдузларга кофир бўлибди. Аммо ким юлдуздаги ундай ёки бундай нарса сабабли ёмғир ёғдирилди, деган бўлса, Менга кофир, юлдузга мўмин бўлибди”, деди”, дедилар” (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).

Демак, борлиқда юз бераётган ҳодисалар, инсон ҳаётидаги ўзгаришлар юлдузлар алмашуви сабабли эмас, балки Аллоҳнинг бандаларига бўлган илми, ҳикматига кўра бўлар экан. Журнал ва газеталарда чоп этилаётган мунажжимлар башоратига мурожаат қилиб, унга ишониш кишининг имонига путур етказиб қўйиши мумкин. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Фиқҳ китобларида амали касир нималиги ҳақида уч хил таъриф берилган:
Биринчиси, намоздан ташқарида икки қўл билан қилинадиган ишни, масалан, салла ўраш каби ишларни амали касир дейилади ва уни намознинг ичида бир қўл билан бажарса ҳам намоз бузилади. Аммо дўппи кийиш ёки уни ечиш каби бир қўл билан бажариладиган ишлар намозни бузмайди. Аммо узрсиз шундай қилса, макруҳ бўлади.

Иккинчиси, намоздаги киши ўзини кўп иш қилдим, деб ўйласа, амали касир бўлади.

Учинчиси, намоз ўқиётган кишига ташқаридан қаралганда “у намоз ўқимаяпти шекилли”, деб хаёл қилинадиган даражадаги ҳаракатлар ҳам амали касир бўлади ва намозни бузади (манба: “Фатавои Оламгирия”, “Табйинул ҳақоиқ”, ва “Фатавои Қозихон” китоблари). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Umumi tarix–8 son_Layout 1

komplek ti Azerbaycan Respublikasının ümumtehsil mektebleri üçün hazırlanmış. VIII sinif «Ümumi tarix» fenn proqramı (kurikulumu) esasında tertib edilmişdir.

Umumi tarix–8 son_Layout 1- İlgili Belgeler

Umumi tarix–8 son_Layout 1

komplek ti Azerbaycan Respublikasının ümumtehsil mektebleri üçün hazırlanmış. VIII sinif «Ümumi tarix» fenn proqramı (kurikulumu) esasında tertib edilmişdir.

Umumi Tarix 6 Metodik_Layout 1 – Tədris resurslarının idarə .

6-cı SİNİF «ÜMUMİ TARİX» FƏNN KURİKULUMUNUN. MƏZMUN STANDARTLARI. 6-cı sinfin sonunda şagird: tarixdə il hesabından istifadə edir;.

Pedagogika_tom_5_ son_Layout 1

лельно на землю, клали 4 и 6 скрещённых мечей, сверху 2 или 3 щита, . Озерний, мордовского – Эркай, латышского – Эзериэтис и русского – Озеров. . и получился загадочный Алькофрибас Назье (François Rabelais – Al-.

tarix-son-1.qxd

İbrahimov, “Vətəndaş və tarix”. Bakı-Qanun-2009, 720 s. Kitabda Azərbaycan və onu əhatə edən dost və dost olmayan ölkələrin tarix- ləri yeni baxımdan verilib, .

kitap calismasi son_Layout 1 – TOÇ BİR-SEN

Doğumun bir damla su, ölümün bir avuç toprak değil mi?” Şems-i Tebrizi . tiğimde kuşun tek saçma ile belleğime yerleşecek bir şekilde ciğerinden vurulduğunu .

Yanvar son_Layout 1 – Azyb.Az

yt stn, cid di bir mtk tub idi. Üzü gülürdü. Knyaz yo xa çn xan dan son ra ilk dt fty di üzündt tt btss – üm görürdüm. St ht ri gün Nas ta si ya Fi lip pov na sübh tez -.

tarix – President.az

TARİX. XX yüzilliyin sonunda yenidən müstəqilliyinə qovuşan Azərbaycan xalqı qədim və zəngin dövlətçilik tarixinə malikdir. Tarixi Azərbaycan torpaqları müasir .

mahmudov – Tarix institutu

12 Yan 2020 . için bu halkın çıkarları, Türk dünyasının çıkarları herşeyden değerli ve enstitü . Parliamentin sesi TV» for the successful implementation of the .

Tarix üzrə test – Naec.GE

Tarix üzrə test. Müəllimin səlahiyyətinin təsdiqlənməsi noyabr, 2019. Sonrakı səhifəyə keçmək və geri qaytarmaq üçün klaviaturadakı düymədən istifadə edə .

CİNAYƏT HÜQUQUNDA CƏZA PROBLEMİ: TARİX VƏ MÜASİRLİK

ahəngdar həyat – qədim Stoizm fəlsəfi təliminin mahiyyətini təşkil etmişdir. 26. *. Ümumiyyətlə, «ədalətlilik» təbiətdə baş verən. «tənləşmə» prosesinin idrakı ilə .

Dünya əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin S İ .

Bakı şəhəri. “İçəri şəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu. 66. Qala divarları. XII-XIX əsrlər. İçəri şəhər. 67. . Cin məscid. XIV əsr. Qala döngəsi, 7/9. 68. Yaşayış evi.

Azerbeycan Tarix Fənninin Tədrisində İncəsənətlə . – DergiPark

Öz. Bizi əhatə edən və tarixin tədrisində təlqin olunan estetik tərbiyə çox qədim bir tarixə malikdir. Estetik və etik tərbiyə insanın bir şəxsiyyət kimi hərtərəfli və .

tibbin tarix və fəlsəfə ilə əlaqəsi – Elektron kitabxana

Elə buradan da nozoloji vahidlər ortaya çıxdı. Lakin sonrakı tədqiqatlar göstərdi ki, amillərin bədən də olması hələ xəs- təlik demək deyildir. Bir sıra xəstəliklərdə .

“Daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin bərpası, qorunması .

ölkədir. “Tarix və mədəniyyət abidələrinin qorunması haqqında” Azərbaycan . abidəsi dövlətin mühafizəsindədir, 27 dövlət tarix-mədəniyyət, memarlıq, bədii və.

Tarix və Arxeologiya departamentinin müdiri: Roza Arazova Təsdiq .

“Avropanın orta əsrlər tarixi” Azərbaycan Respublikasının ali tarix təhsili sistemində tədris olunan zəruri fənnlərdəndir. Fənnin tədrisini zəruri edən əsas amillər .

Page 1 Müasir dövr 83 Tarix və onun problemləri, No 1 2012 MƏŞDİ .

Monqolustanın cənubunda vu-huan və siyenpi etnosları daxildir. Nəhayət Avrasiya köçərilərinin üçüncü böyük etnogenez dalğası XII əsrdə yüksəlişə keçən və .

UMUMİ MAĞAZALAR

vedia akdi, tasarruf edildiği anda ise bir beyi akdi husule gelmek, tedir (13). c) Vedia akdinin çok kullanılan bir nevi de, muhtelif şahıslara ait ayni cins eşyanın .

Ümumi geologiya

Kehkeşan (Qalaktika) haqqında ümumi anlayış. Yer, Kainat adlanan vahid materiyanın çox kiçik hissesidir. Yerin daxilinde ve xaricinde geden prosesleri yaxşı .

BAYEZİT UMUMİ KÜTÜPHANESİ

Halen Bayezit Umumi Kütüphanesi, eskilerin Kütüphane-i. Umumi . Kütüphaneye kedi pisliği ve kokusundan giri- . kedili kütüphaneyi pâk etmeye çalıştı.

Umumi Havuz Kum Filtreleri

Kod. Fiyat›. Euro. Stand. Paket. A¤›rl›k. Kg. Hacim m3. Ürün. Havuz Pompalar› . 20. 10. 6,950. 4,470. 1,636. 0,042. 0,028. 0,008. 8,50. 7,50. 26,00. 23,00. 8,50 .

Umumi Hıfzıssıhha Kanunu

TBMM’nin kuruluşundan sadece dokuz gün sonra, 2 Mayıs 1920 tarih ve 3 sayılı kanun ile. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı (SSYB) kurulmuştur. 2. Yasemin .

Viliyet Umumi Meclisi

. f~un.unla beraber Hitler- f erid a ılesınde görülen bu mün- turnu ~: 1.•c~lcnnıedik tasfiye du- tar af. Qlftırmck fÖyle durıun,. Ilı. rn . . dildi6 • ernlcketıerın tehdıt e·.

ANONİM ŞİRKETLERDE UMUMİ HEYET

360) Umumî heyet anonim şirketin en yükf-k karat organı olup it, münasebette . Lâk»n bu müddet geçmiş oka dahi İhtilafsız Kaza Hakkı Ka nununun 144 üncü .

türk ebediyatına umumi bir bakış

“Okuyacağınız yazı, Türk edebiyatı tarihi üzerinde, geniş araştırmalarla elde edilmiş . Fuad Köprülü bu mühim konferansını, Ankara’da toplanan Birinci. Tarih .

BORÇLAR HUKUKUNUN UMUMÎ NAZARİYELERİ

da ya alacaklı, ya borçlu, veyahut her ikisi müteaddit olabilir. . aktif teselsül, ve buna mukabil müteaddit borçlunun bir alacaklıya karşı . borç var demektir.

UMUMİ HIFZISSIHHA KANUNU (1) (2) – Mevzuat

ve aşıları murakabe hariç olmak üzere her nevi serum ve aşıları murakabe (2). . Madde 154 – Hükümet ve belediye tabipleri ve ebeleri fakir kadınların .

umumi hıfzıssıhha kanunu – Mevzuat

Madde 123 – Frengi, belsoğukluğu ve yumuşak şankr ve cüzzama ve bir . yönetmelikte gösterilecek bir ücret alınabilirse de umumi kadınlardan şahsan her .

ANDLAŞMALARDA DEVLETLER UMUMİ HUKUKU

Maamafih vazih olan bir husus vardır, o da, özel olarak zikredilmiş olsun olmasın, andlaşmaların evveldenbeti mev cut olan hukuka dayandırılmak suretiyle .

ümumi meteorologiya – Milli Aviasiya Akademiyası

Hindistanın Çerapunci msntsqssinds 1 avqust 1860-31 iyul. 1861-ci ilds müşahids olunmuş vs 26462 mm tsşkil etmişdir. Bir sutka srzinds düşsn maksimal .

ÜMUMİ MÜDDƏALAR Obsessiv-kompulsiv pozuntu (OKP)

21 May 2015 . sevpram 10 mq həb; medolapram 10 mq; 20 mq həb. 10. 10-20. Sertralin(A)4,11 zoloft 50 mq örtülü həb; stimuloton 50 mq, 100 mq örtülü həb.

Umumi Duyuru – Dünya Kardeşlik Birliği

Bizler, Dünya Kardeşlik Bütünlüğü Kozmoz Evrensel Birleşim Derneği ve Dünya Kardeşlik Birliği Mevlâna Yüce Vakfı Kadroları olarak, aldığımız müşterek karar .

FENERLER VE TAHLİSİYE ÜCRETLERİ TARİFESİ UMUMİ .

Fener ücretlerine esas olan hizmetler, fenerler, radyofar, sis düdükleri,ışıklı – ışıksız şamandıralar, geçit şamandıraları ve umumiyetle fener hizmetlerine giren .

EKSOGAMİ MESELESİ ETRAFINDA UMUMİ SOSYOLOJİK .

Tatbiki Hukuk sosyolojisinin bir sosyal hâdiseyi nasıl tetkik etmesi ve derinleştirmesi lâzım . âyetini okuyor. Alanyada yapılmış bir . Idlse de memleketti- vahdet, muhabbet husule uetlrreeftlnılen iyi bir sevdi Bu yanak lar, sonra Rum unsuru .

Standartlaşdırma və sertifikatlaşdırma haqqında ümumi arayış

WPO (World Packaging Organization) – Qeyri-kommersiya və qeyri- hökumət təşkilatı olan WPO milli qablaşdırma institutlarından, assosiasiyalarından, regional .

umat-umumi mağazalar türk a.ş. – TOBB

Şubemiz antrepoları İzmir Gümrükleri. Başmüdürlük hizmet binası ve İzmir Li- manı’na 200–250 metre mesafede kendi mülkümüz olan arsa üzerine kurulu 6 bin .

İçəri şəhər tarixdə – tarix İçəri şəhərdə – Icherisheher

“İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsi. Elmi-Mədəni Mərkəz. İçəri şəhər tarixdə – tarix İçəri şəhərdə. Elmi-praktik konfrans. (Məqalələr toplusu).