SUMQAYİT MASİN BAZARİ – 2 Cİ HİSSƏ 24 dekabr 2021

Salam Allah qorusun sizleri haqqınızı halal edin əziyyət çəkirsiz çox sağol

Elektrik Maşınları: 2.ci Hissə

Bundan öncəki yazımızda (Elektrik Maşınları. 1-ci hissə) Transformatorlar barədə bilgilərə sahib olduq. İndi isə sənayedə geniş yayılmış olan digər elektrik maşını ilə tanış olacağıq. Bu elektrik maşının adı Dəyişən Cərəyan Elektrik Mühərrikidir. Adından göründüyü üzərə bu mühərrik Dəyişən Cərəyan (AC) ilə işləyir və adı da buradan gəlmişdir. Ancaq başqa-başqa ədəbiyyatlarda bu mühərrikin adını “İnduksiya Motoru”, “AC Motor” və s. olaraq da görə bilərsiz. Ancaq, ümümi məna eynidir. Sadəcə verilən adlar fərqlidir və bu fərqlilik əslində fiziki baxımdan səhv sayılmır. Çünki, birazdan bu mühərrikin çalışma prinsipini görərkən ona İnduksiya Motoru adı verilməsinində məntiqi anlayacağıq. İndi isə keçək Dəyişən Cərəyan Elektrik Mühərriki haqqında bilgiyə.

N.Tesla T.A.Edisonun Sabit Cərəyanına qalib gəldikdən sonra (Əlaqəli yazı: Cərəyan Müharibəsi) artıq bütün elektrikli sistemlər dəyişən cərəyana keçdi. Və bunun nəticəsi olaraq mühəndislər artıq Alternativ Cərəyan Motorlarına üstünlük verməyə başladılar. Və ilk dəfə N. Tesla Dəyişən Cərəyan Motorunun patentini aldı.

Dəyişən Cərəyan Elektrik Motoru. Öncəliklə bu motorlar Sinxron və Asinxron olmaq üzrə iki yerə bölünür. Sinxron və Asinxron Mühərriklər arasındakı fərq budur: statordan alınan elektrik enerjisi nəticəsində orada yerləşən maqnitlərdə bir qütblənmə yaranır və bu qütblənmə dönən hərəkət yaradır ki, bu hərəkət rotora verilir və beləcə rotor dönməyə başlayır. Sinxron ilə Asinxron arasındaki fərq burada ortaya çıxır. Yəni dönmə hərəkətinin sabit olmaması bunlar arasında təməl fərqdir. Yəni, qısaca asinxron mühərriklərdə stator “dövri” ilə rotor dövri arasında fərq var. Fırlanan hissə, maqnit sahəsinin dövründən fərqlənir. Ancaq sinxron mühərriklərdə bu yoxdur. Stator ilə rotor eyni dövrlə fırlanır.

İndi isə detalları tanıyaq, çalışma prinsipinə nəzər salaq.

Yuxarıda da qeyd etdiyim üzərə əsas olaraq sabit hissəli statordan və fırlanan hissəli rotordan ibarət olan motorda, rotorun çeşitlərinə görə fərqlər yaranır. Beləki, Sincab Qəfəsli və Sarğılı (Bilərzikli) olmaq üzrə iki çeşit rotor tipi vardır.

Bu təməl detalların yanında isə Gövdə, Qapaqlar, Rulman,yataqlar və soyuducu Pərvanə vardır.

Stator: Mühərrikin sabit, fırlanmayan hissəsidir. Burada keçirici bobin tellərindən ibarət sarğı yataqları var. Beləcə fırlanan maqnit sahəsi burada yaranır.

Rotor: Mühərrikin hərəkətli (fırlanan) hissəsidir.

Qapaqlar: Mühərrikin statoru iki qapaq ilə xaricdən izolə edilir. Qapaqların tam mərkəzində isə rotoru tutan rulmanlar və ya yataqlar yerləşir.

Rulmanlar və Yataqlar: Rotorun asanlıqla dönə bilməsi üçün Rulman və ya Metal yataqlar istifadə edilir. Xarab olan Rulman Mühərrikin keyfiyyətini aşağı salır.

Soyuducu Pərvanə: Asinxron Motorların sarğılarının isinməsi nəticəsində ortaya istənməyən hallar çıxa bilər. Ona görə də plastik və ya alüminumdan düzəldilmiş soyuducu pərvanələr istifadə edilir ki, isinmə çox olmasın.

Saydığım Detalları aşağıdakı rəsmdə görə bilərsiz.

Asinxron Elektrik Mühərrikin Çalışma Prinsipi. Transformatorlarda olduğu kimi bu elektrik maşınlarında da bir induksiyalanma hadisəsi olduğuna görə , bu maşınlara İnduksiya Mühərrikləri də deyilir. Stator sarğılarına tətbiq edilən 3 fazalı Dəyişən Cərəyan bu sarğılarda bir Fırlanan Maqnit sahəsi yaradır. Bu fırlanan sahə də nəticə etibarı ilə rotorda bir Gərginlik İnduksiyalayır. İnduksiyalanan bu gərginlik rotorda İnduksiya Cərəyanın yaranmasına səbəb olur. Və bu induksiya cərəyanları rotorda fırlanan maqnit qütblərinin (-N-S-) yaranmasına təkan verir. Daha sonra isə rotorun qütbləri fırlanan sahənin qütblərindən təsirlənərək hərəkət etməyə başlayır. Bu təsirin nəticəsi olaraq orada heç bir elektrik bağlantı olmamasına rəğmən bir dönmə momenti yaranır. Yaranan bu moment ilə rotor fırlanan sahə yönündə dönməyə başlayır. Rotorun fırlanan sahəsi həmişə statorun fırlanan sahəsinin gerisində qalır və ondan az dövr edir. Beləcə sinxronluq pozulmuş olur. Bu pozulmanın nəticəsidir ki, rotor hərəkət etməyə başlayır və verilən elektrik enerjisini mexaniki enerjiyə çevirir. Rəsmdə stator sarğılarınındakı sahəni və rotora necə təsir etdiyin görə bilərsiz.

Elektrik Mühərriklərinin sənayedə yeri əvəz edilməzdir. Hər fabrikada ən az bir ədəd də olsa Elektrik Mühərriki görə bilərsiz. Ancaq bunlar içində Asinxron Mühərrikin yeri başqadır. İndi isə niyə bu qədər istifadə edilir, səbəblərinə nəzər salaq:
1) Asinxron Mühərriklər davamlı texniki baxış gərəkdirmirlər.
2) Yük altında dövr sayıları dəyişmir.
3) Asixnron mühərriklər çalışma zamanı volta qövsü ortaya çıxarmırlar.
4) Qiyməti digər mühərriklərə görə daha sərfəlidir.
5) Güc Elektronika dövrələri ilə Mühərrikin dövr sayısın asanlıqla dəyişdirmək mümkündür.
Yuxarıda saydığım özəlliklərdən ötrü sənayedə ən çox bu tip mühərriklər istifadə edilir.

Son olaraq isə Asinxron Elektrik Mühərriklərinin tarixinə qısa nəzər salaq və yazımızı sonlandıraq.

* İlk Asinxron Motoru N.Tesla icad etmişdi və 4 qütblü idi.
* İlk dəyişən cərəyan motoru olaraq qəbul edilir.
* Teslanın bu icadı dünyada kəşf olunmuş icadlar içərisində Ən yaxşı 10 icaddan birisidir.
* Fırlanan Maqnit sahəsini təməl alan praktiki İnduksiya Mühərrikini bir-birlərindən xəbərsiz Galileo Ferraris və Nikola Tesla tərəfindən icad edilmişdir.
* Daha sonra Tesla bu mühərrik üçün US 381968 Patentini aldı .
* Tesla 1915-ci ildə yazdığı avtobioqrafiyasında qeyd edirdi ki, 1882-ci ildə fırlanan maqnit sahəsini dizayn edib, daha sonra 1883-cü ildə isə fırlanan maqnit sahəsini təməl alan ilk İnduksiya Motorunu kəşf etmişdir.

SUMQAYİT MASİN BAZARİ – 2 Cİ HİSSƏ 24 dekabr 2021

Если вам понравилось бесплатно смотреть видео sumqayi̇t masi̇n bazari̇ – 2 ci̇ hi̇ssə 24 dekabr 2021 онлайн которое загрузил YEVLAX MASIN BAZARİ 2021 24 декабря 2021 длительностью 00 ч 12 мин 50 сек в хорошем качестве, то расскажите об этом видео своим друзьям, ведь его посмотрели 992 раза.

Sübhan Hüseynov

1 год назад

salam qardas xaiseliyirem danışanda sözleri uzatma yorucu olur xaiş olaraq qebulelə

Sahib Agayev

1 год назад

Sala bilen varsa yasın gencede maşın bazRı necenci gündü.

Sonsuz Umudler

1 год назад

Evvela cesqa multi rul deyil. Dediyi kilometrajda mumkun deyil. Cixartdirasan bazardan kilometrajin dala cekildiyin soxasan gozune seyfini qoyasan beline. Kisi kimi duz danismaq lazim

Mirze Baxsiyev

1 год назад

Cekliscun sagol yuk masinlarinida ceksen ela olar

komp.isk.electronics

1 год назад

Cəkiliş super saqol qardaş . Amma bir şey maraqlıdı kim nən şoeuşursan deirlərki vuruq udar yoxto ����

Yaşar Osmanov

1 год назад

Salam Allah qorusun sizleri haqqınızı halal edin əziyyət çəkirsiz çox sağol

Anar Memmedov

1 год назад

Çeşqa multi rol deyil

__K__E__N__A__N_

1 год назад

Xeyyam Eyvazli

1 год назад

Hamya salamlar sizden bir söz soruşum 6000 min manata avtomatnkarobka dözümlü ve berk maşın tapmaq olar

Yadigar Aqayev Masalli

1 год назад

Ne daniwire e bu onucmin yetduyuze pirus özudeki ikimin dokuz