Pensiya Kapitalı Necə Hesablanır

Pensiyaların indeksləşdirilərək artırılması isə hər ilin əvvəlində həyata keçirilir. Məqsəd pensiya məbləğinin alıcılıq qabiliyyətinin təmin edilməsidir. Ölkə qanunvericiliyinə görə, hər ilin əvvəlində ölkə başçısının müvafiq Sərəncamı ilə bütün növ əmək pensiyalarının sığorta hissəsi indeksləşdirilərək artırılır.

Pensiyamın nə qədər olacağını necə hesablaya bilərəm?

Xəəbər verdiyimiz kimi, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev əmək pensiyalarının sığorta hissəsinin Dövlət Statistika Komitəsi tərəfindən müəyyən edilən illik artım tempinə uyğun olaraq indeksləşdirilməsi haqqında sərəncam imzalayıb.

Qaynarinfo xəbər verir ki, əhalinin 2017-ci il üzrə gəlirlərinin nə qədər artdığı ilə bağlı yekun rəqəmlər açıqlanmadığı üçün pensiyaların nə qədər artdığı hələlik dəqiq bilinmir.

İqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli açıqlamasında bildirib ki, artımın 6,5- 7 faiz civarında olacağı gözlənilir:

“Bu vaxta qədər təqaüdlərin baza hissəsi indeksləşdirilirdi. Yəni, ölkədə yanvarın 1-nə qədər hansı inflyasiya səviyyəsi olurdusa, baza hissəsi də o qədər indeksləşdirilirdi.

Keçən ilin sonunda bu qaydalar dəyişdirildi. Artıq təqaüdlərin sadəcə baza hissəsinin yox, tamamının artırılması ilə bağlı qərar verildi. Yəni əhalinin nominal gəliri hansı səviyyədə olacaqsa, o qədər indeksləşəcək”.

N.Cəfərli qeyd edib ki, ötən ilin 11 ayına görə, əhalinin gəlirləri 6,5 faiz artıb. Doğrudur, hələ yekun rəqəm açıqlanmayıb, amma bunun 6,5- 7 faiz civarında olacağı gözlənilir:

“Obrazlı desək, 150 manat təqaüd alan şəxsin pensiyasına təqribən 10,50 manat artım gözlənilir. Yəni kim nə qədər pensiya alırsa, həmin rəqəm əhalinin gəlirlərinin faizinə (6,5- 7 faiz olacağı gözlənilir) vurulacaq”. ( Qafqazinfo)

Pensiya Kapitalı Necə Hesablanır

Pensiya kapitalı konsepsiyası 2002-ci il pensiya islahatından dərhal sonra təqdim edildi. Vətəndaşın pensiya hüquqlarını pulla əks etdirir, yəni təcrübəsi və qazancı nağd pula çevrilir. Beləliklə, hər bir vətəndaş pensiya alana qədər öz pensiya kapitalına sahib olacaqdır. Pensiya kapitalı necə hesablanır

Vacibdir

• – Pensiya Fonduna sığorta haqlarının məbləği;
• – kalkulyator;
• – qələm;
• – kağız.

Təlimat

Addım 1

Təqaüd kapitalının dəyəri bir neçə dəyərin cəmidir: 1 yanvar iki min iki yanvar tarixinə qədər təqdim olunan pensiya kapitalının birinci hissəsi və qiymətləndirmə məbləği. İlk iki dəyər, iki min iki yanvarın 1-dən etibarən Pensiya Fonduna sığorta haqları məbləğinə əlavə olunur. Təqaüd kapitalının birinci hissəsi Rusiya Federasiyası qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş və iki yüz iyirmi səkkiz aya vurulmuş 450 rubl olan əmək pensiyasının hesablanmış ölçüsü ilə pensiyanın əsas hissəsinin ölçüsü arasındakı fərqdir.. Təqaüd təqaüdünün təxmin edilən ölçüsünü hesablamaq üçün, altmış aylıq iş üçün orta aylıq qazancınızı, iyirmi ildən az təcrübəniz varsa 0,55 olan və hər il üçün 0,01 artan əmək stajına vurun. göstərilən staj rəqəmindən artıqdır.

Addım 2

Təqaüd kapitalının ilk hissəsinin ölçüsünü öyrənmək üçün, əmək pensiyasının hesablanmış həcmindən dörd yüz əlli rubl çıxartın (2002-ci ildə Rusiya Federasiyasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş pensiyanın əsas hissəsi). Yaranan fərqi iki yüz iyirmi səkkiz aya vurun (bu, Rusiya Federasiyası Pensiya Fondunun hesablamalarına görə pensiya ödənişlərinin orta müddəti).

Addım 3

Qiymətləndirmə miqdarını hesablayın. Bunu etmək üçün, pensiya kapitalının ilk hissəsinin dəyərinin yüzdə onunun nə qədər olduğunu tapmaq üçün bu dəyəri 0, 1-ə vurun. Nəticə dəyərinə birinci hissənin cəminin yüzdə birini əlavə edin. 1 yanvar 1991-ci ilədək hər xidmət ili üçün pensiya kapitalı.

Addım 4

Nəticədə qiymətləndirmə dəyərini Təqaüd Fonduna sığorta töhfələrinin miqdarı ilə əlavə edin və əldə edilən rəqəmə pensiya kapitalının birinci hissəsinin dəyərini əlavə edin. Nəticə tələb olunan miqdarda pensiya kapitalı olacaqdır.

Pensiyamın nə qədər olacağını necə hesablaya bilərəm?

İlin sonuna doğru yaxınlaşdıqca 2023-cü ildə pensiyaların nə qədər artacağı haqda məsələ aktuallaşır. Artıq bununla əlaqədar müxtəlif rəqəmlər də səsləndirilir.

Bəs, ümumiyyətlə, əmək pensiyaları hansı mexanizmlə artırılır? Yüksək pensiya artımı gözləməyə dəyərmi?

“Qafqazinfo”nun məlumatına görə, Azərbaycanda pensiyaların artımı dedikdə iki hal başa düşülür. Bunlardan biri minimum pensiya məbləğinin, digəri isə pensiyaların məbləğinin indeksləşdirilməklə artırılmasıdır.

Birinci halda artım ancaq əmək pensiyasının minimum həddinə şamil olunur. Sonuncu dəfə minimum pensiya məbləği “Əmək pensiyaları haqqında” Qanunda edilən dəyişiliklə bu il artırılıb. Beləliklə, minimum pensiya məbləği 20 faiz artırılaraq 200 manatdan 240 manata yüksəldilib. Bu o deməkdir ki, ölkədə hazırda əmək pensiyasının məbləği minimum 240 manatdır.

Pensiyaların indeksləşdirilərək artırılması isə hər ilin əvvəlində həyata keçirilir. Məqsəd pensiya məbləğinin alıcılıq qabiliyyətinin təmin edilməsidir. Ölkə qanunvericiliyinə görə, hər ilin əvvəlində ölkə başçısının müvafiq Sərəncamı ilə bütün növ əmək pensiyalarının sığorta hissəsi indeksləşdirilərək artırılır.

Hazırda yalnız xüsusi şərtlərlə pensiya alan şəxslərin pensiyaları istisnalıq təşkil edir. Cari ildə bu qrupdan olan şəxslərin pensiyalarına 10 faiz nisbətində maddi yardım əlavə edilib. Qanunvericiliyə edilən dəyişikliklə gələn ildən onların pensiyalarının da əməkhaqqının illik artımına uyğun indeksləşdiriləcəyi gözlənilir.

Pensiyaların indeksləşdirilərək artırılması hər ilin 1 yanvar tarixinə ondan əvvəlki il üzrə muzdla çalışanların Dövlət Statistika Komitəsinin (DSK) açıqladığı orta aylıq əməkhaqqının illik nominal artımına uyğun olaraq reallaşdırılır. Yəni, əvvəlki il əməkhaqları nə qədər artıbsa, növbəti il bütün növ pensiyalar da o qədər artırılır. Məsələn, 2021-ci il orta aylıq əməkhaqqı artımı 3,4 faiz olduğundan bu il pensiyalar da bu qədər artırılıb. Bununla belə, ötənilki inflyasiya göstəricisi nəzərə alınaraq cari il ərzində pensiyaçılara 3,4 faizlik artımdan əlavə 200 manat maddi yardımın edilməsi nəzərdə tutulub. Növbəti il isə bu məbləğ hər ay 16,7 manat (200/12 ay) olmaqla pensiyalara əlavə ediləcək. İndeksləşmə də bu məbləğin əlavə ediləndən sonra alınan göstəriciyə tətbiq ediləcək.

2021-ci ildə əməkhaqlarındakı artıma uyğun olaraq pensiyalar 11,4 faiz artırılmışdı. Eyni zamanda, 2020-ci ilin əvvəlində əmək pensiyaları indeksləşdirilərək 16,6 faiz artırılıb. Bu, son illərdə qeydə alınan ən yüksək göstəricidir. Eyni zamanda, 2018-ci ildə 5,7 faiz, 2019-cu ildə isə 3 faiz artım olub.

Bu baxımdan gələn il pensiyaların nə qədər artacağı da bu ilin yekununda əməkhaqlarının artım göstəricisindən asılıdır. DSK-nın məlumatına görə, bu ilin yanvar-avqust aylarında muzdla çalışan işçilərin orta aylıq nominal əməkhaqqı əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 14,3 faiz artıb. İlin sonuna qədər bu göstəricidə ciddi dəyişikliyin olmayacağını nəzərə alsaq, 2022-ci il üzrə əməkhaqlarının 14 faiz səviyyəsində artacağını ehtimal etmək olar. Belə olan halda gələn il pensiyaların 14 faiz səviyyəsində artacağını demək mümkündür. Nəticədə cari ildə aylıq 250 manat pensiya və hər rüb 50 manat (illik 200 manat) maddi yardım alan şəxsin pensiyası gələn il 37,3 manat artaraq 304 manat təşkil edəcək.

Həmçinin xüsusi şərtlərlə pensiya alanların cari ildə aldığı aylıq pensiya və bu məbləğin 10 faizi həddində maddi yardımın toplanaraq indeksləşdiriləcəyi gözlənilir. Misal üçün, bu il əməkhaqlarının orta hesabla 14 faiz artacağı təqdirdə, cari ildə aylıq 700 manat pensiya və onun 10 faizi məbləğində maddi yardım alan belə kateqoriyadan olan şəxsin pensiyası gələn il 107,8 manat artaraq 877,8 manat təşkil edəcək.

Ceyhun Həmid