PR nədir və hansı PR növləri var

Tanınmış “sarı mətbuat” xüsusi bir insana diqqət çəkmək üçün qalmaqallar haqqında hekayələrə ixtisaslaşmışdır. Sarı PR, icad və ya saxta məlumatlar etibarlı olaraq verildikdə, faktlar hoqqabazlıq üsulları kompleksidir. Bu vəziyyətdə kiçik bir epizod şayiələr və dediklər ola bilər və əhəmiyyətli və ciddi bir şey kimi görünür. Siyasi elitanın və şou-biznes nümayəndələrinin müəyyən dairələrində metodların aşkar vicdansızlığını nəzərə alaraq, həmişə tələb olunur. Yellowness toxunuşu ilə PR geniş texnika bir arsenal istifadə edir:

Jurnalistika Dərsləri

Uzun illər işlədikdən sonra bir də ətrafa diqqət yetirib görürsünüz ki, sizin təşkilatınız artıq cəmiyyətdə və ya onun müəyyən dairələrində kifayət qədər tanınıb, lakin heç də hamı tərəfindən birmənalı qarşılanmır. Çoxları sizə hörmətlə yanaşır, lakin rəqiblər və bəzi «ağzıgöyçəklər» çalışırlar ki, sizin təşkilatınız və şəxsiyyətiniz haqqında pis fikir yaratsınlar, xoşagəlməz şaiyələr yaysınlar.

Belədə qarşınızda iki yol durur: birincisi, heç nəyə əhəmiyyət vermədən əvvəlki kimi vicdanla çalışmaq, necə deyərlər, xalqa xidmət etmək və inanmaq ki, «xalqın gözü tərəzidir»; ikincisi, təşkilatın imicini qorumaq və qaldırmaq üçün tədbirlər hazırlayıb həyata keçirmək – yayılan və yayıla biləcək şaiyələrin mənbəyini araşdırmaq, onların cəmiyyətdə hansı təsirlər doğura biləcəyini proqnozlaşdırmaq, əməkdaşların təşkilatda davranış qaydalarını müəyyənləşdirmək, iş prosesində əlaqədə olduğunuz işgüzar dairələri özünüz haqqında mümkün qədər çox məlumatlandırmaq və s.

Kimsə deyə bilər ki, Azərbaycanda pablik rileyşnz, imicmeykerlik səmərəsiz bir fəaliyyətdir. İlk baxışdan burada müəyyən məntiq var: pablik rileyşnz ictimai fikri öyrənmək, konkret məqsədlər və vasitələrlə ona təsir etmək sənəti və elmidir. Korrupsiyanın inkişaf etdiyi bir cəmiyyətdə isə ictimai fikrin rolu minimuma enir və onu özün üçün müsbət istiqamətdə formalaşdırmağa səy göstərmək əhəmiyyətsiz işə çevrilir.

Lakin bu, ictimaiyyətlə əlaqəyə səthi baxışdan irəli gələn məntiqdir. Əslində, pablik rileyşnz – korporativ diplomatiya deməkdir. Geniş ictimaiyyətə təsir etmək, hər hansı ideya və ya təşkilat haqqında onun fikrini müsbət istiqamətdə formalaşdırmaq bu diplomatiyanın yalnız bir hissəsidir. Burada əsas fəaliyyət məhz maraqlı dairələrlə, ayrı-ayrı qruplarla, dövlət qurumları ilə daim əlaqədə olaraq onlarda təşkilat, lider və onun fəaliyyəti haqqında müsbət fikir yaratmaqdan ibarətdir.

Bəs PR, nəyə lazımdır?

Hər bir təşkilatın tez-tez kreditə ehtiyacı olur – pul, mal və ya etimad kreditinə. Kredit vermək etibar etmək deməkdir. Cəmiyyət də, mal sahibi də, bank da krediti adətən o təşkilata (şəxsə) verirlər ki, onun cəmiyyətdə yüksək imici, işgüzar dairələrdə nüfuzu olsun. Tanınmamış təşkilatın maliyyə dəstəyi almaq məqsədilə təqdim etdiyi biznes-planın və ya layihənin son yeri çox zaman zibil yeşiyi olur. Müəyyən pablik rileyşnz kampaniyası aparmadan heç bir layihəyə uğur qazandırmaq olmaz.

İnsanlar kimi, təşkilatların da həyatında büdrəmələr olur. İctimaiyyətlə əlaqəyə etinasız yanaşan təşkilatlarda bu büdrəmələr bəzən iflasa gətirib çıxarır. Lakin pablik rileyşnz fəaliyyətini yüksək peşəkarlıqla quran təşkilatlar belə böhranları nisbətən asanlıqla keçirir, hətta bəzən bundan özlərinin xeyrinə də istifadə edirlər.

Cəmiyyətdə uğurla fəaliyyət göstərmək üçün onu yaxından tanımaq lazımdır. İnsanları hansı maraqlar birləşdirir, ölkədə bazar iqtisadiyyatı nə dərəcədə inkişaf edib, dövlət məmurlarının cəmiyyətdə rolu və mövqeyi nə dərəcədə güclüdür, korrupsiya hansı səviyyədədir və s. – pablik rileyşnz cəmiyyəti öyrənir, onun hər bir təbəqəsinə təsir üsullarını işləyib hazırlayır.

PR kimə lazımdır?

İlk baxışdan elə təsəvvür yarana bilər ki, pablik rileyşnz – cəmiyyətin həyatında mühüm rol oynayan iri təşkilatlara xas olan fəaliyyət növüdür. Kiçik təşkilatlar isə özünü və fəaliyyətini tanıtdırmaq üçün reklamın bir neçə sadə formaları ilə də kifayətlənə bilər. Lakin Qərbdə artıq formalaşmış pablik rileyşnz nəzəriyyəsi ictimaiyyətlə əlaqənin bir neçə səviyyəsini qeyd edir:

a) təşkilatdaxili əlaqələr;

b) maraqlı dairələrlə (vacib auditoriyalarla) əlaqələr;

c) dövlət qurumları ilə əlaqələr;

d) geniş ictimaiyyətlə əlaqə.

İnkişaf etmək və rəqabətə davamlı qalmaq istəyən hər bir təşkilat üçün birinci və ikinci tip əlaqələr vacibdir. İctimaiyyətlə əlaqənin yuxarıda qeyd edilən üçüncü və dördüncü səviyyələri isə, doğrudan da, daha çox iri təşkilatlara xasdır. Çox az təşkilat var ki, cəmiyyətdə onun analoqu olmasın və onun xidmətlərindən hamı qeyd-şərtsiz istifadə etsin. Və çox az layihə var ki, mənfi cəhətləri olmasın və hamı onun sərfəliliyinə inansın.

İstər kommersiya təşkilatı olsun, istər qeyri-kommersiya (peşəkar, xeyriyyə), dövlət və ya özəl – hər bir təşkilata fərdilik, şəxsi imic lazımdır. Yeni layihələri uğurla həyata keçirmək baxımından təşkilatın (bəzən isə rəhbərin) imici bir çox hallarda onun maliyyə vəziyyətindən daha böyük rol oynayır.

Ola bilər ki, sizin ştatda PR üzrə mütəxəssis saxlamağa imkanınız yoxdur. Lakin bu, o demək deyil ki, siz öz fəaliyyətinizdə ictimaiyyətlə əlaqəyə məhəl qoymamalısınız. Axı təşkilatın daimi ştatında hüquqşünasın olmaması heç də həmin təşkilatda qanun pozuntularına haqq qazandırmır. İstənilən təşkilat rəhbəri fəaliyyəti üçün lazım olan qanunları öyrənməklə yanaşı, həm də cəmiyyətdə imicinin formalaşdırılması və qorunub saxlanılması haqqında düşünməlidir.

Paylaş:

Twitter-də paylaşmaq üçün tıklayın (Yeni pəncərədə açılır)
Facebook-da paylaşmaq üçün tıkla (Yeni pəncərədə açılır)
Daha çox

PR nədir və hansı PR növləri var?

Bir fenomen kimi, PR PR-in kommersiya mənbəyi kimi təqdim olunduğu İngiltərəyə köçürüldüyü üçün alıcıların təklif olunan məhsullara diqqətini cəlb etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Sözün özü, “ictimai əlaqələr” mənasını ifadə edən İngilis dili söz birləşməsinin ictimai əlaqələrindən meydana gələn bir kısaltmadir.

PR nə deməkdir?

Uzun müddətdir PR yalnız kommersiya konsepsiyası kimi istifadə edildi. İngilis sosiologu S. Qara, əhəmiyyətli həyat məsələləri haqqında həqiqətli və tam məlumatlara əsaslanan, qarşılıqlı anlaşma əldə etməklə cəmiyyətin uyğunlaşdırılmasında sənət və elmin qarşılıqlı əlaqəsi kimi PR olduğunu müəyyən etdi. Bu şərh ilə əlaqədar bu konsepsiyanın daha bir tərifi daha sonra ortaya çıxdı: İctimaiyyətlə əlaqələr ictimaiyyətlə əlaqədir. Daha sonra kütləvi informasiya vasitələri tərəfindən qəbul edildi.

PR üçün nədir?

PR xidmətlərini inkişaf etdirən və bu təbii bazarda təklif edən mütəxəssislər, PR-nə vacibdir və PR nə vacibdir. Onun əsas məqsədi uğurlu biznesin təşviqi üçün şirkətin müsbət imicini formalaşdırmaqdır. Bu üsullar təkcə birbaşa deyil, həm də “əksinə” istifadə olunur: bütün bunlar müvafiq şirkətləri həyata keçirərkən istifadə olunan PR növlərindən asılıdır, lakin nəticə gözlənilməlidir. Onun komponentləri aşağıdakılardır:

mövzunun müsbət nüfuzunu qoruyaraq;
media və hədəf auditoriya ilə qarşılıqlı əlaqə yaratmaqla imicinin formalaşması:
digər şirkətlərlə rəqabətdə liderliyə kömək edən ictimai rəyin yaradılması.

PR və reklam – oxşarlıqlar və fərqlər

Filistin fikrincə, PR və reklam bir və eyni. Ekspertlər PR və reklamın bir-birindən fərqlənə bilməsi üçün bilməli olduğunuz bənzərlik və fərqliliklərə sahib olduğunu iddia edirlər.

PR kampaniyalarının keçirilməsi həmişə birbaşa deyil, reklamdan fərqli olaraq malların və ya xidmətlərin dərhal təşviqi ilə əlaqələndirilir, lakin şirkətin imicini gücləndirmək məqsədi daşıyır, bu, “gecikmiş” reklam hərəkətidir.
Reklam müstəqil olaraq istifadə edilə bilər və ya ictimaiyyətlə əlaqələr şirkətinin ayrılmaz bir hissəsi ola bilər, əksinə bir seçim yoxdur.
Həmişə ödənilən reklamdan fərqli olaraq, PR bir populyarlaşdırma metodu istifadə edir. KİV bu prosesdə iştirak edir, lakin şirkətin maraqlarına uyğun olan şəxsdən ödəniş almır.
PR menecerləri adlanan ictimai əlaqələr üzrə mütəxəssislər böyük bir reklam dövrünün satın alınmasını qəbul etmirlər və PR bacarıqları ictimaiyyətin azad şəkildə formalaşması üçün media ilə qarşılıqlı əlaqədə olmağına inanırlar.

PR növləri

PR, məqsədlərinə, vəzifələrinə və həyata keçirilməsində çox yönlü və müxtəlifdir. İctimaiyyətlə əlaqələr kampaniyasını effektiv aparmaq üçün, bu profilin mütəxəssisləri tərəfindən uğurla sahib olan PR və PR qaydalarının sirlərini bilmək lazımdır. Hazırki mərhələdə bir sıra növlər aşkar edilərək aydın rənglənmə üçün “rəng xüsusiyyətləri” istifadə olunur:

qara;
ağ;
boz
sarı;
yaşıl;
çəhrayı;
qəhvəyi;
samopiar;
viral PR.

Qara PR

Qara PR-nin ev səviyyəsində konsepsiyası hər kəsə aydındır. Bu konsepsiyaya daha dərindən yanaşsaq, bazarda sərt rəqabətin əks olunmasıdır, onun məqsədi bazarda ən sərfəli konsolidasiya üçün rəqabət aparan şirkətləri ləğv etməkdir. Qara PR-nin üsulları şirkətin işi əhəmiyyətsiz qaldıqda və öz müştərilərini itirə bilər.

Qara PR adamlarının hücum qurbanları möhkəm bir ünsürü olan şirkətlərdir. İstifadə edilən mübarizə metodları təhlükəlidir: qara PR-nin mütəxəssisləri yalnız şirkətin yaxşı adını zəiflətməklə yanaşı məhv etməyi və ya tamamilə məhv edə bilər. Belə bir təcrübə yalnız fərdi qara PR adamlarının görünməyəcəyi, hətta ödənişli olaraq qara PR xidməti göstərən bütün şirkətlər də iş dünyasında geniş yayılmışdır. Rəqibin etibarlılığını pozmaq və onu uzlaşdıra biləcək bütün mümkün “qızardılmış” faktlar işığa çıxarılır:

şəxsi həyatın detalları;
gənc səhvlər;
karyera nərdivanının təşviqi ilə əlaqəli məlumatlar.

Ağ PR

Çox fərqli PR praktik iştirakçıları və hədəf auditoriyası arasında əlaqə yaratmaq üçün əlverişli bir fürsət kimi istifadə olunan ağ PR. Bu vəziyyətdə məlumat olduqca müsbətdir və yalnız etibarlı məlumat ictimaiyyətin məlumatına çevrilir. Ağ PR-nin klassik nümunəsi 1964-65-ci illərdə Ford Mustangın kütləvi istehsalında başlamışdır. Daha sonra D. Ford şirkətinin sahibi bir PR-aksiyası olaraq DJ-lərin yeni Mustangs-a gəldiyi potensial alıcılar üçün bir sıra partiyalar təşkil etdi ki, bu da yeni avtomobillə maraq doğurdu.

Gray PR

Qara və ağ rəngli elementləri birləşdirən PR prinsipi məlumatların yayılmasının bir yolu olaraq istifadə olunur. Beləliklə, konkret şəxs və ya şirkətə müraciət hər zaman olmur. Gri PR’nin ortaya çıxmasının səbəbi həyatın müxtəlif məsələləri haqqında etibarlı məlumatların olmamasıdır. Ərizənin məqsədləri arasında:

ədalətin bərpası;
hüquq və azadlıqlara riayət etmək;
Rəqibə qanunu pozmadan zərər.

Gri PR-in nümunəsi olaraq, alıcının münaqişəsini məşhur pərakəndə zəncirlərdən birinə daxil olan mağazanın işçiləri ilə birlikdə nəzərdən keçirə bilərsiniz. Xain şəxs problemin mahiyyətini kütləvi informasiya vasitələrinə təqdim edir. İctimai proseslər müştərilərin hüquqlarını bərpa etmək məqsədi qoyarkən, ticarət şəbəkəsinin nüfuzuna zərər verən yeni məlumat axını meydana gətirir. Beləliklə, təbii bir şəkildə və ya xüsusi hazırlanmış bir xarakterə malik olmaq mümkündürsə, münaqişələr yarana bilər.

PR bu cür tez-tez şou biznes nümayəndələri tərəfindən istifadə olunur, bir rəqibin qarşısını almaq üçün, müvəqqəti və ya tamamilə aradan qaldırmaq üçün çalışır. Onun tətbiqinin parlaq bir nümunəsi Alla Puqaçeva və Sofiya Rotaru arasındakı münaqişənin yaxın keçmişdə yayılmasıdır. Pugaçevanın adı həmçinin istedadlı müğənnilər Olga Kormuhina, Anastasiya və Katya Semenovadan rəqabətin aradan qaldırılması faktları ilə əlaqələndirildi.

Brown PR

Qəhvəyi PR ilə əlaqəli olaraq, faşist və neo-faşist ideologiyanın təbliğatı ilə əlaqəli olur. Qəhvəyi PR PR faşizm və misanthropy təbliğat elementidir. Ancaq bu cür PR bu tərifdir. Pazarlamacılar reklamın məhsulunu hərbi istiqamətə vermək üçün qismən istifadə etmək mümkün hesab edirlər. Bunu etmək üçün hərbi qulluqçular, hərbi təlimlər, hərbi əmrlər və s.

Sarı PR

Tanınmış “sarı mətbuat” xüsusi bir insana diqqət çəkmək üçün qalmaqallar haqqında hekayələrə ixtisaslaşmışdır. Sarı PR, icad və ya saxta məlumatlar etibarlı olaraq verildikdə, faktlar hoqqabazlıq üsulları kompleksidir. Bu vəziyyətdə kiçik bir epizod şayiələr və dediklər ola bilər və əhəmiyyətli və ciddi bir şey kimi görünür. Siyasi elitanın və şou-biznes nümayəndələrinin müəyyən dairələrində metodların aşkar vicdansızlığını nəzərə alaraq, həmişə tələb olunur. Yellowness toxunuşu ilə PR geniş texnika bir arsenal istifadə edir:

yüksək səsli skandallar;
intim həyatın faktlar;
mənəvi və əxlaqi dəyərlərə xəyanət;
Çirkin foto və video görüntüləri göstərmək.

Green PR

Yaşıl PR-yə gəldikdə, həyatın rengi təbii, ekoloji cəhətdən təmiz məhsul və məhsulların istifadəsini təşviq edən təşkilatlar tərəfindən qəbul edilmişdir. Burada sağlam həyat tərzi, ətraf mühitin qorunması üçün yaşıl effektiv PR təşviqi hesab edilə bilər. Yaşıl rəngdə bir PR kimi danışmaq, məsələn, sosial reklam ola bilər.

Pink PR

Bu cür həqiqət üçün istənilən şeyi vermək məqsədi daşıyır, amma yalanları və ya faktları hoqqabazlıqla deyil, yalnız şirkətin fəaliyyətinin müsbət aspektlərini aydınlatmaqla həyata keçirilir. Görünüşü, müvəffəqiyyətə gedən, müştərilərin rifahının qayğısına qaldıran, icad edilmiş tarixi ilə formalaşır. Təklif olunan səyahət marşrutlarının reklamı çəhrayı PR həyatının yaxşı bir nümunəsidir. Reklam bülletenlərində, videolarda, pankartlarda palma ağacları, dəniz, günəş və qum ilə ekzotik ölkələrin şəkillərinə baxan xoşbəxt insanları görə bilərsiniz. Pink PR aldadıcı deyil, uyğunsuzluğa əsaslanır.

Samopiar

Onların ləyaqətlərini və nailiyyətlərini ən əlverişli işıqda təqdim etmək bacarığı özünü təşviq və ya öz-özünə qarışdırma deyilir. Samopiarın nə demək olduğunu anlamaq üçün onun əsas üsullarını nəzərdən keçirə bilərsiniz:

Televiziya ekranlarında tez-tez görünüş və hər hansı hadisələrin təxminləri ilə havada;
Həyatın aktual problemləri və ya xatirələrini yazmaq;
vətəndaşlarla maraqlanan müxtəlif məsələləri müzakirə etməklə ictimaiyyətlə görüşlər aparmaq;
öz xeyriyyə tədbirlərini keçirir;
İdman və əyləncə tədbirlərində iştirak;
foto və video “nude” üslubunda.

Viral PR

Viral PR-yə gəldikdə isə, İnternetdə geniş istifadə olunur və insanların müvafiq və ya maraqlı məlumatları bölüşməyə ehtiyacı var. Təxminən on il əvvəl aktiv olaraq inkişaf etməyə başladığı düşünülsə də, həyatda “ağız sözü” adı altında uzun müddət istifadə edilmişdir. Doğrudur, bu gün imkanları əhəmiyyətli dərəcədə genişlənmişdir və istifadə etdikləri cəmiyyəti məlumatlandırmaq üçün:

komik videolar və şəkillər;
qeyri-adi şərhlər;
internet və SMS göndərmə;
flash oyunlar;
qısa informasiya mesajları.

Onun əsas üstünlükləri aşağıdakılardır:

kiçik iqtisadi xərclər;
ictimai rəyin formalaşmasına dair dolayı təsir;
qanunvericilik qadağalarının olmaması;
istifadə müddəti.

İqtisadiyyatın inkişafı və iş imkanlarının genişləndirilməsi yenilikçi PR texnologiyalarının yaranmasına gətirib çıxardı, bunlardan PR-şirkətlərin təqdimat və digər metodları ilə əhəmiyyətli bir yer tutuldu. Həyata keçirilmiş hər hansı bir PR müxtəlif şəkildə fərqlənir, ümumi hədəflərə və hədəflərə sahibdir, PR və onun funksiyaları nə olduğunu başa düşə bilərik:

PR ictimai fikrə təsir edir, ona müəyyən markanın təşviq edilmiş dəyərlərini gətirir;
birbaşa və ya dolayısı ilə, mətbuat vasitəsi ilə, hakimiyyətə təzyiq göstərə bilər.
tərəfdaşların gözündə firmanın etibarlılığını və ona etibar səviyyəsini artırır;
şirkətin reytinqini işçilərin nəzərinə çatdırır;
yüksək mənfəətə kömək edir.

Jurnalistikanın mənası

Jurnalistika həqiqəti axtar toplamaq, hazırlamaq, yazmaq, redaktə etmək və paylamaqla mediada xəbərlər və məlumatlar.

Jurnalistikanın istifadə etdiyi mediaya broşura, qəzet, qəzet, jurnal, radio, film, televiziya, kitab, blog, veb yayım, podkast, elektron poçt və ictimaiyyət üçün müvafiq məlumatları ehtiva edən bütün rəqəmsal media daxildir.

The jurnalist janrları onlar müəyyən bir auditoriyaya yönəlmiş hadisələri izah etməyin fərqli üsullarıdır. Jurnalistik janrlarla əlaqəli bir neçə növ təsnifat mövcuddur.

Ən çox yayılmış jurnalist üslubunun janrları bunlardır məlumat verən və ya məlumat verən (xəbərlər, hesabatlar, reportajlar), fikirdə olanlar (redaksiya, sütun) və qarışıq və ya şərh (şərhlər, tənqidlər, salnamələr, şərhçi hesabatlar, reportaj).

İnfoqrafikaya da baxın.

Jurnalistika tarixi ilə doğuldu Gün Dəqiqələri Roma dövründə şəhərin mərkəzində yeni hadisələr haqqında məlumat verən bir növ afişa idi. 19-cu əsrin ortalarında, böyük texnoloji inkişaf sayəsində jurnalistika, habelə jurnalistika növləri sayılan üç mərhələdə inkişaf etdi:

İdeoloji jurnalistik: siyasi və dini təbliğatın xidmətindədir. Birinci Dünya müharibəsinə son qoyun.
Məlumat jurnalistikası: İngiltərədə, sonra da ABŞ-da güclü təsir göstərən “mətbuatın qızıl dövrü” (1870 – 1920) olaraq qəbul edilir.
Rəy jurnalistikası: mövzuların təhlilinin və dərinləşməsinin gücü daxil edilir.

The təcrübə sahələri jurnalistika mütəxəssisinin həyata keçirə biləcəyi məsələn: idman jurnalistikası, sosial jurnalistika, rəqəmsal jurnalistika, əyləncə jurnalistikası, ürək jurnalistikası və ya çəhrayı mətbuat, tabloid jurnalistika və s.

Həmçinin baxın Mətbuat nədir?

Meksikada jurnalistika təhsili verən ilk təhsil müəssisəsi, 30 May 1949-cu ildə tam fikirli jurnalistika ilə Carlos Septién García Jurnalistika Məktəbi oldu.